درباره قوه قضاییه ⚖
تیرماه هرسال به مناسبت شهادت آیت الله دکتر سیدمحمد حسینی بهشتی و یاران او و جمعی از مسئولان بلندپایه #قوه_قضاییه که در سال ۱۳۶۰ به دست منافقین کوردل به شهادت رسیدند، مراسمی به مناسبت هفته قوه قضاییه برگزار می شود. از رهگذر این موضوع، ذکر چند نکته درباره قوه قضاییه ضروری است.
✍🏼 نخست آنکه عدالت موضوعی است که مبانی دینی به خصوص مبانی تشیع و حکومت داری #امیرالمومنین علی (ع) درهم تنیده و بسیاری در رثای عدالت حضرت امیر، کتاب ها نوشتند، شعرها سرودند و فراوان گفتند که عدالت علی (ع) بود که موجب شهادت ایشان شد. عنصر عدالت در ایران نیز همیشه کارساز بوده و می دانیم در گذشته نه چندان دوری، در ایران و در زمان مشروطه یکی از درخواست های مبارزان و مشروطه خواهان، مسئله تشکیل عدالتخانه بوده است.
در ادبیات ایران، قوه قضاییه همواره با عدالتخانه مترادف بوده است. قوه قضاییه در قانون اساسی کشور #ایران که اصل تفکیک قوا را پذیرفته است، قوه ای مستقل است و وظایف مهمی از جمله پیشگیری از وقوع جرم، تحقق عدالت و مبارزه با مفاسد هست.
✍🏼 نکته دوم مربوط به عنصر #عدالت در ایران است. در کشور ما، همه #مردم باید احساس بکنند که قوه قضاییه ملجاء و پناه آنهاست؛ خصوصا آنهایی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتند و اینطور افرادی بیش از همه باید قوه قضاییه را ملجاء خود بدانند.
✍🏼 نکته سوم آنکه مبارزه با #مفاسد و پیشگیری از آن باید به طور جدی مورد توجه قرار بگیرد. به نظر می رسد، در کشورمان که بیش از ۱۷ نهاد نظارتی، کنترلی، اطلاعاتی و بازرسی داریم، نیاز به بازنگری دارد که هم از پراکندگی و تداخل کارها جلوگیری شود و هم ایجاد یک سازمان قوی و کارآمد در حوزه #بازرسی برای برخورد با مفاسد شکل گیرد.
ما اگر به دنبال بازخوانی افکار و اندیشه های #شهید_بهشتی به خصوص به عنوان معمار قوه قضاییه در جمهوری اسلامی هستیم باید نسبت به این مولفه ها توجه نشان دهیم وگرنه برگزاری نمایشگاه و همایش هایی درباره قوه قضاییه مشکلی را حل نمی کند. در عین حال جا دارد از خدمات و تلاش های ارزنده ی قضات، مدیران و کارکنان فهیم و متعهد که در این قوه و زیرمجموعه هایی مثل سازمان بازرسی، دادستانی، دادگستری و... که در سراسر کشور فراوان هستند، به این مناسبت تقدیر و تشکر بایسته ای می کنم.
📌 واقعیت این است که بین قوه قضاییه مطلوب و آنچه که هست به رغم خدمات فراوانی که در این سال ها صورت گرفته است، فاصله ی بسیار زیادی وجود دارد. به گمان من، قوه قضاییه نیاز به تغییرات بنیادین دارد که در ادامه به پنج مورد آن اشاره میکنم:
1⃣ تناسب جرم با مجازات یکی از مواردی است که باید نسبت به آن حساس بود. گاهی #جرم کوچکی برایش مجازات طولانی مدت در نظر گرفته می شود و بالعکس که نیازمند بازنگری و اصلاح است.
2⃣ قوه قضاییه باید تلاش کند که برخی تشکل های صنفی را فعال کند و از طریق سیاستگذاری و هدایت، رسیدگی به بخشی از جرایم را به آنها محول کند مثل تشکل های صنفی در حوزه #مطبوعات و... که با این راهکار بیشتر به مسائل اصلی می تواند بپردازد.
3⃣ قوه قضاییه می بایست اهتمام کند تا #زندان_اوین بر اساس توافقی که با شهرداری تهران انجام داده، تغییر کاربری یافته و به فضای سبز و فضای فرهنگی تبدیل شود و این نقطه ی استراتژیک تهران را از حالت زندان خارج کند.
4⃣ #اعتماد و اعتبار قوه قضاییه اهمیت بالایی دارد. در دنیا وقتی قوه قضاییه حرف آخر را می زند، افکار عمومی نسبت به آن پذیرش دارد. قوه قضاییه باید تلاش کند که به درجه بالایی از اعتبار و اعتماد برسد که تا رسیدن به این، فاصله زیادی باقی مانده است.
5⃣ باید در معنا و مفهوم رییس قوه قضاییه بازنگری بکنیم و الزاما این نباشد که رییس قوه قضاییه حتما روحانی و مجتهد باشد. زیرا بسیاری از اختیاراتی که از شان قضایی و اجتهاد برای رییس قوه قضاییه در سال های صدر #انقلاب دیده شده بود، به تدریج از آن کاسته شده است. بنابراین می توانیم یکی از بهترین و کارآمدترین مدیران را در این حوزه بگذاریم اما منصب قضا را به حقوقدانان از جمله روحانیونی که درس حقوق و قضا خوانده اند، بسپاریم و از این جهت تغییرات جدی در این مسئله شکل بگیرد. اداره کردن یک قوه، کار بسیار مهمی است که نیاز به تجربه و تخصص سازمانی دارد. بنابراین، حوزه اجتهاد و قضا را باید در بحث قضاوت ها و دادگاه ها و #دادگستری دنبال کنیم اما برای اداره این قوه عظیم با انتظارات بسیار، باید روش دیگری در پیش گرفت.
🔺📖🔺 شما را ارجاع می دهم به یکی از کتاب هایم که اکنون چاپ سوم آن در بازار موجود است یعنی #آینده_پژوهی_انقلاب_اسلامی ؛ بیم ها و امیدها که در حوزه اصلاح ساختار در ذیل مسئله حکمرانی خوب و اصلاحات ساختاری در قانون اساسی، مطالبی را در این حوزه نوشته ام و برای مطالعه بیشتر می توان به آن مراجعه کرد.
🌐 @Dr_alidarabi
تیرماه هرسال به مناسبت شهادت آیت الله دکتر سیدمحمد حسینی بهشتی و یاران او و جمعی از مسئولان بلندپایه #قوه_قضاییه که در سال ۱۳۶۰ به دست منافقین کوردل به شهادت رسیدند، مراسمی به مناسبت هفته قوه قضاییه برگزار می شود. از رهگذر این موضوع، ذکر چند نکته درباره قوه قضاییه ضروری است.
✍🏼 نخست آنکه عدالت موضوعی است که مبانی دینی به خصوص مبانی تشیع و حکومت داری #امیرالمومنین علی (ع) درهم تنیده و بسیاری در رثای عدالت حضرت امیر، کتاب ها نوشتند، شعرها سرودند و فراوان گفتند که عدالت علی (ع) بود که موجب شهادت ایشان شد. عنصر عدالت در ایران نیز همیشه کارساز بوده و می دانیم در گذشته نه چندان دوری، در ایران و در زمان مشروطه یکی از درخواست های مبارزان و مشروطه خواهان، مسئله تشکیل عدالتخانه بوده است.
در ادبیات ایران، قوه قضاییه همواره با عدالتخانه مترادف بوده است. قوه قضاییه در قانون اساسی کشور #ایران که اصل تفکیک قوا را پذیرفته است، قوه ای مستقل است و وظایف مهمی از جمله پیشگیری از وقوع جرم، تحقق عدالت و مبارزه با مفاسد هست.
✍🏼 نکته دوم مربوط به عنصر #عدالت در ایران است. در کشور ما، همه #مردم باید احساس بکنند که قوه قضاییه ملجاء و پناه آنهاست؛ خصوصا آنهایی که مورد ظلم و ستم قرار گرفتند و اینطور افرادی بیش از همه باید قوه قضاییه را ملجاء خود بدانند.
✍🏼 نکته سوم آنکه مبارزه با #مفاسد و پیشگیری از آن باید به طور جدی مورد توجه قرار بگیرد. به نظر می رسد، در کشورمان که بیش از ۱۷ نهاد نظارتی، کنترلی، اطلاعاتی و بازرسی داریم، نیاز به بازنگری دارد که هم از پراکندگی و تداخل کارها جلوگیری شود و هم ایجاد یک سازمان قوی و کارآمد در حوزه #بازرسی برای برخورد با مفاسد شکل گیرد.
ما اگر به دنبال بازخوانی افکار و اندیشه های #شهید_بهشتی به خصوص به عنوان معمار قوه قضاییه در جمهوری اسلامی هستیم باید نسبت به این مولفه ها توجه نشان دهیم وگرنه برگزاری نمایشگاه و همایش هایی درباره قوه قضاییه مشکلی را حل نمی کند. در عین حال جا دارد از خدمات و تلاش های ارزنده ی قضات، مدیران و کارکنان فهیم و متعهد که در این قوه و زیرمجموعه هایی مثل سازمان بازرسی، دادستانی، دادگستری و... که در سراسر کشور فراوان هستند، به این مناسبت تقدیر و تشکر بایسته ای می کنم.
📌 واقعیت این است که بین قوه قضاییه مطلوب و آنچه که هست به رغم خدمات فراوانی که در این سال ها صورت گرفته است، فاصله ی بسیار زیادی وجود دارد. به گمان من، قوه قضاییه نیاز به تغییرات بنیادین دارد که در ادامه به پنج مورد آن اشاره میکنم:
1⃣ تناسب جرم با مجازات یکی از مواردی است که باید نسبت به آن حساس بود. گاهی #جرم کوچکی برایش مجازات طولانی مدت در نظر گرفته می شود و بالعکس که نیازمند بازنگری و اصلاح است.
2⃣ قوه قضاییه باید تلاش کند که برخی تشکل های صنفی را فعال کند و از طریق سیاستگذاری و هدایت، رسیدگی به بخشی از جرایم را به آنها محول کند مثل تشکل های صنفی در حوزه #مطبوعات و... که با این راهکار بیشتر به مسائل اصلی می تواند بپردازد.
3⃣ قوه قضاییه می بایست اهتمام کند تا #زندان_اوین بر اساس توافقی که با شهرداری تهران انجام داده، تغییر کاربری یافته و به فضای سبز و فضای فرهنگی تبدیل شود و این نقطه ی استراتژیک تهران را از حالت زندان خارج کند.
4⃣ #اعتماد و اعتبار قوه قضاییه اهمیت بالایی دارد. در دنیا وقتی قوه قضاییه حرف آخر را می زند، افکار عمومی نسبت به آن پذیرش دارد. قوه قضاییه باید تلاش کند که به درجه بالایی از اعتبار و اعتماد برسد که تا رسیدن به این، فاصله زیادی باقی مانده است.
5⃣ باید در معنا و مفهوم رییس قوه قضاییه بازنگری بکنیم و الزاما این نباشد که رییس قوه قضاییه حتما روحانی و مجتهد باشد. زیرا بسیاری از اختیاراتی که از شان قضایی و اجتهاد برای رییس قوه قضاییه در سال های صدر #انقلاب دیده شده بود، به تدریج از آن کاسته شده است. بنابراین می توانیم یکی از بهترین و کارآمدترین مدیران را در این حوزه بگذاریم اما منصب قضا را به حقوقدانان از جمله روحانیونی که درس حقوق و قضا خوانده اند، بسپاریم و از این جهت تغییرات جدی در این مسئله شکل بگیرد. اداره کردن یک قوه، کار بسیار مهمی است که نیاز به تجربه و تخصص سازمانی دارد. بنابراین، حوزه اجتهاد و قضا را باید در بحث قضاوت ها و دادگاه ها و #دادگستری دنبال کنیم اما برای اداره این قوه عظیم با انتظارات بسیار، باید روش دیگری در پیش گرفت.
🔺📖🔺 شما را ارجاع می دهم به یکی از کتاب هایم که اکنون چاپ سوم آن در بازار موجود است یعنی #آینده_پژوهی_انقلاب_اسلامی ؛ بیم ها و امیدها که در حوزه اصلاح ساختار در ذیل مسئله حکمرانی خوب و اصلاحات ساختاری در قانون اساسی، مطالبی را در این حوزه نوشته ام و برای مطالعه بیشتر می توان به آن مراجعه کرد.
🌐 @Dr_alidarabi
واقف باشیم
روز ۲۷ صفر #روز_وقف است. کامل ترین تعریف وقف، تعمیم ثروت است که عملی نیک و مصداق روشنی از تعاون، انفاقی بدون منت و احسانی به دور از تحقیر دیگران است. پرونده اعمال بشر، معمولاً با مرگ آنان پایان می پذیرد، ولی پرونده واقفان مؤمن، همیشه باز است و از #ثواب وقف برخوردار می شوند. دوام و بقای چیزی که افتخار وقف یافته و جاری شدن فواید آن در اجتماع، موجب می شود نام واقف نیز جاودان بماند.
خداوند رحمان در #قرآن_کریم بر این اصل تاکید داشته و فرمودند «کارهای شایسته ماندنی نزد پروردگارت از نظر پاداش، بهتر و امید آن بیشتر است» (سوره کهف؛ آیه ۴۶) یا «هرگز به مقام نیکوکاران و خاصان خدا نخواهید رسید، مگر آنکه از آنچه دوست دارید در راه خدا انفاق کنید» (سوره آل عمران؛ آیه ۹۲)
شیوه رفتار #رسول_خدا (ص) نیز به عنوان یکی از منابع مهم در احکام دینی و معارف اسلامی در گفتار و کردار اهمیت عمل والای وقف را نشان دادند. گفته می شود که مردی از یهودیان که در جنگ احد #مسلمان شده بود، همراه سپاه اسلام در جنگ با مشرکان شرکت داشت. هنگامی که به سوی احد حرکت کرد، گفت: «اگر من کشته شدم، هفت قطعه از باغ های من از آن رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم باشد». او در این جنگ به #شهادت رسید و آن باغ ها از همان تاریخ، یعنی سال سوم هجری به ملک پیامبر (ص) درآمد. تا سال هفتم هجری کارگران رسول خدا (ص) آن باغ ها را اداره می کردند تا اینکه در همان سال، حضرت آن باغ ها را بر اولاد خود و بنی هاشم وقف کردند.( ابن کثیر، سیره نبویه، ج۲، ص ۳۴۴) همچنین نقل شده است که #پیامبر (ص) در خیبر موقوفه هایی داشته که از منافع آنها به مهمانان خود انفاق می نمود. ( بحارالانوار، ج۱۳، ص ۱۸۳؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، ج۱۳، ص ۳۱۱) در صحیح بخاری هم آمده است: «نوشته یا نوشته هایی در دست علی (ع) بود که فهرست وقف های پیامبر (ص) را در آن نوشته بودند».(صحیح بخاری، ج۴، ص ۱۲)
عمل وقف در بین ائمه معصومین نیز بسیار رواج داشته تا آنجا که #امام_حسین (ع) زمین ها و چیزهای دیگری را که ارث برده بود، وقف کرد. (میرزا حسین نوری الطبرسی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، مؤسسه آل البیت، ج ۱۴، ص ۶۱) و مکان قبرمطهر خود و اطراف آن را نیز از اهل نینوا و غاضریه به شصت هزار درهم خرید و وقف آنان کرد؛ بدین شرط که زائرانش را به سوی قبرش راهنمایی کنند و از آنان به مدت سه روز به عنوان میهمان پذیرایی کنند.( شیخ صدوق، «من لا یحضره الفقیه»، بیروت، دارالاضواء، ج۴، ص ۱۸۲.)
وقف و کسی که وقف را انجام می دهد یعنی واقف نزد خداوند اجر بالایی دارند اما علاوه بر آن، تاثیرات اجتماعی بسیار زیادی نیز در عمل وقف وجود دارد که از آن جمله اند:
1⃣ عدالت اجتماعی: وقف باعث می شود که اموال اغنیا و گروه های دیگر در دسترس آحاد #جامعه قرار گیرد و اموال شخصی به مالکیت عمومی دربیاید که جامعه را به عدالت نزدیک می کند.
2⃣ گسترش وفاق اجتماعی: واقف با این عمل همزیستی گروهی و #همبستگی_اجتماعی را افزایش داده و به نوعی ایثارگری اقتصادی و فرهنگی می کند.
3⃣ مبارزه با خود محوری: شخصی سازی و خودبزرگ بینی و همه چیز را برای خودخواستن که متاسفانه جامعه ی کنونی در برخی موارد به این سمت حرکت کرده است، تا حدود زیادی از بین می رود.
4⃣ ایجاد فرصت های شغلی: خارج شدن اموال و مالکیت های شخصی از دست افراد و در اختیار عموم قرار گرفتن، باعث ایجاد #شغل و افزایش درآمدهای عمومی می گردد.
5⃣ جلوگیری از تجمع و تمرکز ثروت: تمرکز ثروت یکی از آفات هر اجتماعی است که می تواند به #مفاسد دیگر نیز کشیده شود. وقف از این اتفاق جلوگیری می کند.
6⃣ جبران خلأ خدمات دولتی: یکی از راه های خدمت #عمومی وقف است که خلا مراکز دولتی در بحث هایی مثل مسجدسازی، مدرسه، بیمارستان، جاده، درمانگاه و... می تواند حل کند.
7⃣ کاهش آسیب های اجتماعی: تمرکز بر افزایش خدمات عمومی و توجه به اقشار آسیب پذیر می تواند به کاهش آسیب های اجتماعی بینجامد.
🌐 @Dr_alidarabi
روز ۲۷ صفر #روز_وقف است. کامل ترین تعریف وقف، تعمیم ثروت است که عملی نیک و مصداق روشنی از تعاون، انفاقی بدون منت و احسانی به دور از تحقیر دیگران است. پرونده اعمال بشر، معمولاً با مرگ آنان پایان می پذیرد، ولی پرونده واقفان مؤمن، همیشه باز است و از #ثواب وقف برخوردار می شوند. دوام و بقای چیزی که افتخار وقف یافته و جاری شدن فواید آن در اجتماع، موجب می شود نام واقف نیز جاودان بماند.
خداوند رحمان در #قرآن_کریم بر این اصل تاکید داشته و فرمودند «کارهای شایسته ماندنی نزد پروردگارت از نظر پاداش، بهتر و امید آن بیشتر است» (سوره کهف؛ آیه ۴۶) یا «هرگز به مقام نیکوکاران و خاصان خدا نخواهید رسید، مگر آنکه از آنچه دوست دارید در راه خدا انفاق کنید» (سوره آل عمران؛ آیه ۹۲)
شیوه رفتار #رسول_خدا (ص) نیز به عنوان یکی از منابع مهم در احکام دینی و معارف اسلامی در گفتار و کردار اهمیت عمل والای وقف را نشان دادند. گفته می شود که مردی از یهودیان که در جنگ احد #مسلمان شده بود، همراه سپاه اسلام در جنگ با مشرکان شرکت داشت. هنگامی که به سوی احد حرکت کرد، گفت: «اگر من کشته شدم، هفت قطعه از باغ های من از آن رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم باشد». او در این جنگ به #شهادت رسید و آن باغ ها از همان تاریخ، یعنی سال سوم هجری به ملک پیامبر (ص) درآمد. تا سال هفتم هجری کارگران رسول خدا (ص) آن باغ ها را اداره می کردند تا اینکه در همان سال، حضرت آن باغ ها را بر اولاد خود و بنی هاشم وقف کردند.( ابن کثیر، سیره نبویه، ج۲، ص ۳۴۴) همچنین نقل شده است که #پیامبر (ص) در خیبر موقوفه هایی داشته که از منافع آنها به مهمانان خود انفاق می نمود. ( بحارالانوار، ج۱۳، ص ۱۸۳؛ شیخ حر عاملی، وسائل الشیعه، تهران، مکتبه الاسلامیه، ج۱۳، ص ۳۱۱) در صحیح بخاری هم آمده است: «نوشته یا نوشته هایی در دست علی (ع) بود که فهرست وقف های پیامبر (ص) را در آن نوشته بودند».(صحیح بخاری، ج۴، ص ۱۲)
عمل وقف در بین ائمه معصومین نیز بسیار رواج داشته تا آنجا که #امام_حسین (ع) زمین ها و چیزهای دیگری را که ارث برده بود، وقف کرد. (میرزا حسین نوری الطبرسی، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، بیروت، مؤسسه آل البیت، ج ۱۴، ص ۶۱) و مکان قبرمطهر خود و اطراف آن را نیز از اهل نینوا و غاضریه به شصت هزار درهم خرید و وقف آنان کرد؛ بدین شرط که زائرانش را به سوی قبرش راهنمایی کنند و از آنان به مدت سه روز به عنوان میهمان پذیرایی کنند.( شیخ صدوق، «من لا یحضره الفقیه»، بیروت، دارالاضواء، ج۴، ص ۱۸۲.)
وقف و کسی که وقف را انجام می دهد یعنی واقف نزد خداوند اجر بالایی دارند اما علاوه بر آن، تاثیرات اجتماعی بسیار زیادی نیز در عمل وقف وجود دارد که از آن جمله اند:
1⃣ عدالت اجتماعی: وقف باعث می شود که اموال اغنیا و گروه های دیگر در دسترس آحاد #جامعه قرار گیرد و اموال شخصی به مالکیت عمومی دربیاید که جامعه را به عدالت نزدیک می کند.
2⃣ گسترش وفاق اجتماعی: واقف با این عمل همزیستی گروهی و #همبستگی_اجتماعی را افزایش داده و به نوعی ایثارگری اقتصادی و فرهنگی می کند.
3⃣ مبارزه با خود محوری: شخصی سازی و خودبزرگ بینی و همه چیز را برای خودخواستن که متاسفانه جامعه ی کنونی در برخی موارد به این سمت حرکت کرده است، تا حدود زیادی از بین می رود.
4⃣ ایجاد فرصت های شغلی: خارج شدن اموال و مالکیت های شخصی از دست افراد و در اختیار عموم قرار گرفتن، باعث ایجاد #شغل و افزایش درآمدهای عمومی می گردد.
5⃣ جلوگیری از تجمع و تمرکز ثروت: تمرکز ثروت یکی از آفات هر اجتماعی است که می تواند به #مفاسد دیگر نیز کشیده شود. وقف از این اتفاق جلوگیری می کند.
6⃣ جبران خلأ خدمات دولتی: یکی از راه های خدمت #عمومی وقف است که خلا مراکز دولتی در بحث هایی مثل مسجدسازی، مدرسه، بیمارستان، جاده، درمانگاه و... می تواند حل کند.
7⃣ کاهش آسیب های اجتماعی: تمرکز بر افزایش خدمات عمومی و توجه به اقشار آسیب پذیر می تواند به کاهش آسیب های اجتماعی بینجامد.
🌐 @Dr_alidarabi