کارکردهای انتخابات
در تبیین مشارکت عمومی و کارکردهای ویژه انتخابات در کتاب #رفتار_انتخاباتی_در_ایران به موارد زیر اشاره کردم که در ادامه به صورت خلاصه مواردی را ذکر میکنم:
1⃣ #انتخابات و برگزاری متناوب و منظم و ادواری، یکی از نشانه های بارز مشارکت سیاسی و مردمسالاری است؛ بدین معنا که رأی دهندگان به طور منظم و ادواری برای انتخاب نمایندگان سیاسی خود در انتخابات متعدد شرکت می کنند و آراء آنها همواره قدرت را به کسانی که برگزیده می شوند، تسلیم می کند.
2⃣ یکی از مهم ترین کارکردهای انتخابات، قاعده مند کردن انتقال قدرت #سیاسی از گروهی به گروه دیگر است. فقدان قاعده ای برای انتقال و توزیع قدرت سیاسی و مسئولیت اداره جامعه، مصائب سیاسی گوناگونی به دنبال می آورد.
3⃣ انتخابات، زمینه های لازم را برای گردش نخبگان و دگرگونی در حاکمه، به طور مستمر، فراهم می سازد. در یک نظام #مردم_سالار به طور مداوم دست به دست میگردد. هیچ کس برای همیشه از دستیابی به قدرت محروم نمی ماند.
4⃣ سازماندهی انتخابات واقعی با افزایش مشارکت و گسترش رقابت سیاسی بین گروه های مختلف سیاسی-اجتماعی، بستری مناسب برای #رقابت تشکل های موجود در جامعه به وجود می آورد و حتی شرایط و زمینه های لازم را برای ظهور گروه های جدید سیاسی-اجتماعی فراهم می سازد.
5⃣ انتخابات یکی از برجسته ترین نمودهای حضور مردم در عرصه سیاسی و مهمترین مجرای تحقق حاکمیت مردم است. نظام مردم سالار نظام حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش، نظام داشتن حکومتی برخاسته از مردم و پاسخگو در برابر #مردم است.
6⃣ انتخابات به ایجاد، بازنمایی و تقویت مشروعیت سیاسی و نیز بر وسعت و کیفیت #مشارکت مردم می انجامد. انتخابات و آرای عمومی برای انتخابات کارگزاران و حل مشارکت کشور مهم ترین عامل مشروعیت حاکمیت است.
7⃣ عقلانی سازی رفتار جمعی شهروندان نیز یکی دیگر از کارکردهای انتخابات است. سازماندهی افراد در نهادی #مدنی و فراهم آوردن سازوکاری برای ابراز وجود و اخذ رأی و نظر آنها سبب می شود، هر فرد، ضمن کسب احساس تعلق و مؤثر بودن و هویت جمعی، بر تنش های ناشی از خودبیگانگی و بی تفاوتی سیاسی فائق آید.
@Dr_Alidarabi
در تبیین مشارکت عمومی و کارکردهای ویژه انتخابات در کتاب #رفتار_انتخاباتی_در_ایران به موارد زیر اشاره کردم که در ادامه به صورت خلاصه مواردی را ذکر میکنم:
1⃣ #انتخابات و برگزاری متناوب و منظم و ادواری، یکی از نشانه های بارز مشارکت سیاسی و مردمسالاری است؛ بدین معنا که رأی دهندگان به طور منظم و ادواری برای انتخاب نمایندگان سیاسی خود در انتخابات متعدد شرکت می کنند و آراء آنها همواره قدرت را به کسانی که برگزیده می شوند، تسلیم می کند.
2⃣ یکی از مهم ترین کارکردهای انتخابات، قاعده مند کردن انتقال قدرت #سیاسی از گروهی به گروه دیگر است. فقدان قاعده ای برای انتقال و توزیع قدرت سیاسی و مسئولیت اداره جامعه، مصائب سیاسی گوناگونی به دنبال می آورد.
3⃣ انتخابات، زمینه های لازم را برای گردش نخبگان و دگرگونی در حاکمه، به طور مستمر، فراهم می سازد. در یک نظام #مردم_سالار به طور مداوم دست به دست میگردد. هیچ کس برای همیشه از دستیابی به قدرت محروم نمی ماند.
4⃣ سازماندهی انتخابات واقعی با افزایش مشارکت و گسترش رقابت سیاسی بین گروه های مختلف سیاسی-اجتماعی، بستری مناسب برای #رقابت تشکل های موجود در جامعه به وجود می آورد و حتی شرایط و زمینه های لازم را برای ظهور گروه های جدید سیاسی-اجتماعی فراهم می سازد.
5⃣ انتخابات یکی از برجسته ترین نمودهای حضور مردم در عرصه سیاسی و مهمترین مجرای تحقق حاکمیت مردم است. نظام مردم سالار نظام حاکمیت مردم بر سرنوشت خویش، نظام داشتن حکومتی برخاسته از مردم و پاسخگو در برابر #مردم است.
6⃣ انتخابات به ایجاد، بازنمایی و تقویت مشروعیت سیاسی و نیز بر وسعت و کیفیت #مشارکت مردم می انجامد. انتخابات و آرای عمومی برای انتخابات کارگزاران و حل مشارکت کشور مهم ترین عامل مشروعیت حاکمیت است.
7⃣ عقلانی سازی رفتار جمعی شهروندان نیز یکی دیگر از کارکردهای انتخابات است. سازماندهی افراد در نهادی #مدنی و فراهم آوردن سازوکاری برای ابراز وجود و اخذ رأی و نظر آنها سبب می شود، هر فرد، ضمن کسب احساس تعلق و مؤثر بودن و هویت جمعی، بر تنش های ناشی از خودبیگانگی و بی تفاوتی سیاسی فائق آید.
@Dr_Alidarabi
مشارکت سیاسی در اسلام
#مشارکت_سیاسی، به لحاظ مفهومی، پدیده ای جدید و مختص به نظام های سیاسی مدرن است. هرچند به لحاظ مصداقی، نمودهایی از آن را می توان در نظام های کهن گذشته نیز شناسایی کرد.
مشارکت سیاسی به عنوان یک یک پدیده ی مربوط به دوران مدرن، با گزاره ها و تعالیم دینی چه نسبتی می تواند داشته باشد؟ آیا واقعا می توان برای پدیده مشارکت سیاسی، #مبانی_فقهی تدوین کرد؟!
با توجه به ماهیت تاریخی #فقه اسلامی و تازه بودن مفهوم مشارکت سیاسی، عده ای از پژوهشگران، تلاش برای اثبات هر نوع رابطه میان این دو مقوله را عقیم و غیرمنتج اعلام داشته اند. بر اساس این نوع تفکر، مشارکت سیاسی از جمله مولفه های #دموکراسی غربی محسوب می شود و جستجو برای تبیین مبانی آن در متون فقهی مربوط به صدا سال قبل، غریب می نماید.
با این حال وقتی به متون دینی نگاهی می اندازیم و یا به نصوص و مبانی اسلامی مراجعه می کنیم، مشارکت سیاسی، حساس بودن به امور #جامعه به مثابه ی یک حق، وظیفه و تکلیف همگانی مورد اهتمام آموزه های دین مبین اسلام است که در موارد متعددی نظیر "مقام خلیفه الهی انسان"، "بیعت با حاکم"، "امر به معروف و نهی از منکر"، "شورا و مشورت"، "پاسخگویی والیان و حاکمان به مردم" و "نظارت بر ساخت قدرت سیاسی" و... تبیین شده است.
جان اسپوزیتو، استاد #دانشگاه جرج تاون و دکتر جان وال، در باب مناسبات اسلام و دموکراسی، در مقاله ای ضمن طرح این پرسش که "آیا دموکراسی با تجدید حیات اسلامی ناسازگار است؟" اظهار می دارند که این امر در شبکه ی مفاهیم دینی و متناسب با زبان و محتوای #دین، قابل بازسازی است. به نظر اینان، مایه های بسیار قوی دموکراتیک در فرهنگ سیاسی اسلام وجود دارد.
در محورهای مختلف فقه اسلامی می توان به اصول و قواعدی اشاره کرد که به نحوی با امر مشارکت سیاسی پیوند دارد و به نوعی بستر و زمینه های شکل گیری فرهنگ مشارکتی فعال را بازگو می کند. دقت در این اصول و محورها، نه تنها بیانگر وجود پیش شرط های لازم برای مشارکت سیاسی است، که در مواردی با توصیه های جدی افراد برای ایجاد آن بسترها و شرایط، همراه است.
علامه #محمدتقی_جعفری ، آموزه دینی شورا و مشورت را نشانه جایگاه خاص مردم در تعیین سرنوشت شان می داند. برخی مفسران نیز، نقش اراده و اختیار انسان را در تعیین سرنوشت سیاسی خویش، فراتر از بحث شورا به تمامی مباحث اجتماعی #قرآن و فقه سیاسی تسری می دهند. در این باره به صورت مفصل در چاپ ششم کتاب #رفتار_انتخاباتی_در_ایران نوشته ام که با مراجعه به انتشارات سروش می توانید، آن را تهیه و مطالعه بفرمایید.
@Dr_alidarabi
#مشارکت_سیاسی، به لحاظ مفهومی، پدیده ای جدید و مختص به نظام های سیاسی مدرن است. هرچند به لحاظ مصداقی، نمودهایی از آن را می توان در نظام های کهن گذشته نیز شناسایی کرد.
مشارکت سیاسی به عنوان یک یک پدیده ی مربوط به دوران مدرن، با گزاره ها و تعالیم دینی چه نسبتی می تواند داشته باشد؟ آیا واقعا می توان برای پدیده مشارکت سیاسی، #مبانی_فقهی تدوین کرد؟!
با توجه به ماهیت تاریخی #فقه اسلامی و تازه بودن مفهوم مشارکت سیاسی، عده ای از پژوهشگران، تلاش برای اثبات هر نوع رابطه میان این دو مقوله را عقیم و غیرمنتج اعلام داشته اند. بر اساس این نوع تفکر، مشارکت سیاسی از جمله مولفه های #دموکراسی غربی محسوب می شود و جستجو برای تبیین مبانی آن در متون فقهی مربوط به صدا سال قبل، غریب می نماید.
با این حال وقتی به متون دینی نگاهی می اندازیم و یا به نصوص و مبانی اسلامی مراجعه می کنیم، مشارکت سیاسی، حساس بودن به امور #جامعه به مثابه ی یک حق، وظیفه و تکلیف همگانی مورد اهتمام آموزه های دین مبین اسلام است که در موارد متعددی نظیر "مقام خلیفه الهی انسان"، "بیعت با حاکم"، "امر به معروف و نهی از منکر"، "شورا و مشورت"، "پاسخگویی والیان و حاکمان به مردم" و "نظارت بر ساخت قدرت سیاسی" و... تبیین شده است.
جان اسپوزیتو، استاد #دانشگاه جرج تاون و دکتر جان وال، در باب مناسبات اسلام و دموکراسی، در مقاله ای ضمن طرح این پرسش که "آیا دموکراسی با تجدید حیات اسلامی ناسازگار است؟" اظهار می دارند که این امر در شبکه ی مفاهیم دینی و متناسب با زبان و محتوای #دین، قابل بازسازی است. به نظر اینان، مایه های بسیار قوی دموکراتیک در فرهنگ سیاسی اسلام وجود دارد.
در محورهای مختلف فقه اسلامی می توان به اصول و قواعدی اشاره کرد که به نحوی با امر مشارکت سیاسی پیوند دارد و به نوعی بستر و زمینه های شکل گیری فرهنگ مشارکتی فعال را بازگو می کند. دقت در این اصول و محورها، نه تنها بیانگر وجود پیش شرط های لازم برای مشارکت سیاسی است، که در مواردی با توصیه های جدی افراد برای ایجاد آن بسترها و شرایط، همراه است.
علامه #محمدتقی_جعفری ، آموزه دینی شورا و مشورت را نشانه جایگاه خاص مردم در تعیین سرنوشت شان می داند. برخی مفسران نیز، نقش اراده و اختیار انسان را در تعیین سرنوشت سیاسی خویش، فراتر از بحث شورا به تمامی مباحث اجتماعی #قرآن و فقه سیاسی تسری می دهند. در این باره به صورت مفصل در چاپ ششم کتاب #رفتار_انتخاباتی_در_ایران نوشته ام که با مراجعه به انتشارات سروش می توانید، آن را تهیه و مطالعه بفرمایید.
@Dr_alidarabi
📊 #در_یک_نگاه
عوامل تاثیرگذار بر رفتار انتخاباتی مردم #ایران
🗳 ایرانیان چطور رای می دهند؟!
منبع: #رفتار_انتخاباتی_در_ایران
(انتشارات سروش؛ چاپ ششم)
🌐 @Dr_alidarabi
عوامل تاثیرگذار بر رفتار انتخاباتی مردم #ایران
🗳 ایرانیان چطور رای می دهند؟!
منبع: #رفتار_انتخاباتی_در_ایران
(انتشارات سروش؛ چاپ ششم)
🌐 @Dr_alidarabi