اسب تروای آمریکا و فروپاشی شوروی

تغییر از جمهوری شورایی به اتحادیه کشورهای مشترک‌المنافع که در فرهنگ عامه از آن با فروپاشی #اتحاد_جماهیر_شوروی نام می‌برند، تغییرات عظیم سیاسی و تاریخی بود که در آخرین دهه سده بیستم میلادی اتفاق افتاد و از پیامدهای مهم آن، پایان جنگ سرد و آغاز یک سلسله جنگ‌های خونین در اروپای شرقی مخصوصاً بالکان و جمهوری فدرال سوسیالیستی یوگسلاوی، جنگ‌های داخلی مانند جنگ اول چچن، آسیای مرکزی مانند جنگ داخلی تاجیکستان، قدرت گرفتن بنیادگرایی اسلامی در #افغانستان و پیدایش طالبان بود.

ایالات متحده #آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی در طی جنگ جهانی دوم با یکدیگر هم پیمان بودند، اما بعد از جنگ راهشان از هم جدا شد. دو ابر قدرت (شرق و غرب) علاوه بر جنگهای واقعی در کره، ویتنام و افغانستان، با یکدیگر #جنگ_سرد تبلیغاتی، جاسوسی و تهدیدات نظامی نیز داشتند. اما در نهایت آمریکا توانست در اواخر سال ۱۹۹۱ اتحاد جماهیر شوروی را از مسیر اصلی‌اش خارج و به ورطه نابودی بکشد.

طبق گفته مسئولان ارشد سازمان سیا، قدرت نرم آمریکا و تاثیرگذاری بر مردم بود که موجب تضعیف اتحاد شوروی شد. به عبارت دیگر می توان گفت که #جنگ_نرم بلوک غرب علیه بلوک شرق در نهایت به نتیجه رسید و باعث شد که اتحاد جاهیر شوروی زمین گیر شود.

ابعاد دیگری از رویارویی آمریکا و شوروی را می توان شناسایی کرد که فراتر از مانورهای نظامی و #سیاسی دو طرف بودند. سازمان سیا در آن دوران با تشکیل نهادی به نام «کنگره آزادی فرهنگی» برنامه‌های فرهنگی خود را علیه اتحاد شوروی اجرا می‌کرد. این کنگره در زمان اوج خود در ۳۵ کشور جهان صاحب دفترهایی بود؛ بیش از ۲۰ مجله پر آوازه منتشر می‌کرد؛ نمایشگاه‌های هنری برگزار می‌کرد؛ صاحب یک سرویس خبری و سینمایی بود؛ و با جوایز و اجراهای عمومی به موسیقی‌دانان و هنرمندان پاداش می‌داد. ماموریت انجمن این بود که علاقه دانشوران اروپای غربی را به آرامی از #مارکسیسم و #کمونیسم به‌سوی دیدی سازگارتر با زندگی آمریکایی سوق دهد.

آمریکایی ها علاوه بر تاکید روی قدرت سیاسی و قدرت نظامی و اقتصادی، با برگ برنده ی خود که فرهنگ و استفاده مؤثر از رسانه‌ها بود، توانستند شوروی را از صفحه ی جهان محو کنند. رسانه‌هایی که به صورت هدفمند و متمرکز بر #نفوذ به درون شوروی به راه انداخته شدند.

وقتی در سالِ ۱۹۹۰ اولین شعبه‌ی مک‌دونالد در مسکو افتتاحِ شد؛ #مردم در مقابل آن صف کشیدند. یک سال بعد اتحاد جماهیر شوروی درحالی دچار فروپاشی شد که از نظر قدرت موشکی و هسته‌ای‌ بالاتر از آمریکا بود. اما با این وجود #اسب_تروای آمریکا توانسته بود با نفوذ فرهنگی و رسانه‌ای خود شوروی را از درون نابود کند. در کتاب #درآمدی_برجامعه_شناسی_ارتباطات_فرهنگ_رسانه که اکنون چاپ ششم آن توسط انتشارات جهاد دانشگاهی در بازار موجود است، به تفصیل درباره رسانه ها و نقش آنها در جنگ نرم، مطالبی را نوشتم که برای مطالعه بیشتر می توانید به آن مراجعه کنید.

🌐 @Dr_alidarabi

سیاست رسانه ای دولت های احمدی نژاد و روحانی در بحث هسته ای

حضور در جلسات دفاع در قامت #استاد_راهنما ، مشاور یا داور، فرصتی است که اساتید را بروز نگه می دارد و تلاش های آنان برای به ثمر رساندن فعالیت های دانشجویان، امری لازم و ضروری چه برای محیط علمی و چه فضای کاری و عملیاتی به شمار می رود.

🔺 امسال هم به روال سال های گذشته در جلسات دفاع رساله های دانشجویانم حضور داشتم و ضمن راهنمایی آنها، یافته های علمی پژوهش هایشان را برای جامعه، مفید می دانم. به همین خاطر در این هفته، چند رساله ی دکترا و کارشناسی ارشد را که به عنوان استاد راهنما حضور داشتم، به شما مخاطبان عزیز معرفی می کنم که بتوانیم در مسیر این #حدیث_نبوی (ص) گام برداریم که فرمودند: بخشنده ترین شما پس از من، کسی است که دانش بیاموزد و آنگاه دانش خود را نشر دهد. (میزان الحکمه. ح ۱۳۸۲۵)

❇️ خانم #افسانه_احدی دانشجوی دکترای رشته جامعه شناسی سیاسی دانشکده علوم سیاسی تهران مرکز، در دوران تحصیل و آماده کردن رساله، دانشجویی باسواد، جدی و پرمطالعه بود که رساله اش را با موضوع "تاثیر سیاست رسانه ای در اقناع افکار عمومی در برنامه هسته ای ایران: مطالعه موردی دولت های احمدی نژاد و روحانی" انجام داد. در این رساله بنده به عنوان استاد راهنما، دکتر #محمدجوادحق_شناس و دکتر #غلامحسین_بلندیان اساتید مشاور و دکتر #سنایی و دکتر #سجادپور داوری این رساله را بر عهده داشتند و دكتر #خسروى نیز به عنوان استاد ناظر در جلسه حاضر بود که در نهایت خانم احدی موفق شد با نمره ۲۰، دفاع ش را به پایان برساند.

📄 در پژوهش صورت گرفته، سیاست های رسانه ای دو دولت در زمینه برنامه هسته ای مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت. برنامه هسته ای ایران از جمله مواردی بود که رسانه ها نقش عمده ای در آن ایفا کردند. رسانه های جمعی جهانی توانستند اذهان عمومی بین المللی را قانع کنند که این برنامه تهدیدی برای صلح و امنیت دنیاست که این امر زمینه ساز اجماع جهانی و صدور قطعنامه علیه #ایران در شورای امنیت سازمان ملل شد.

📈 سعی داشتیم با مقایسه رویکردهای دولت های #احمدی_نژاد و #روحانی در قضایای هسته ای، با تاکید بر سیاست های آنان، به این مهم دست یابیم که در برابر سیل اتهامات علیه ایران چگونه از رسانه ها برای پاسخگویی و مقابله با اتهامات بهره بردند.

https://t.iss.one/dr_alidarabi_media/31
📉 در این رابطه به نظر می رسد که دولت احمدی نژاد عمدتا تکیه بر اقناع افکار عمومی داخلی داشت و به طور جدی به دنبال تاثیرگذاری بر #افکار_عمومی خارجی نبود که این امر باعث شد اتهامات رسانه های عمدتا غربی مورد پذیرش افکار عمومی جهانی قرار گیرد. در حالی که در دولت روحانی تاکید بر اقناع افکار عمومی داخلی و خارجی بود و به این منظور از تمامی ابزارهای رسانه ای بهره گرفته شد.

🗂 مورد برنامه هسته ای ایران می تواند یکی از نمونه هایی باشد که ثابت کرد اگر کشور #سیاست رسانه ای منسجم داشته باشد و دولت ها در مورد اتهامات گوناگون صرفا به صدور بیانیه اکتفا نکنند، قادرند از شکل گیری اجماع علیه کشور جلوگیری کنند و نگذارند نقطه نظرات رقبا و دشمنان ایران بر جو رسانه ای جهانی غلبه داشته باشد.

📚 #دیپلماسی_رسانه_ای قدرتمند، یکی از موارد مهمی است که دولت ها می بایست بر آن اشراف داشته و تلاش کنند تا از امکانات مختلفی که در راستای سیاستگذاری های کلان کشور وجود دارد، بهره مند شوند. درباره این اصل مهم در چاپ چهارم کتاب #درآمدی_برجامعه_شناسی_ارتباطات_فرهنگ_رسانه مطالب مفصلی را آورده ام که برای مطالعه بیشتر می توان آن را مطالعه کرد. همچنین مقاله استخراج شده از این رساله را می توانید در فصلنامه روابط خارجی ( https://frqjournal.csr.ir/Article/13960212957215002891 ) بخوانید.

🌐 @Dr_alidarabi

جهانی‌شدن سبک زندگی #آمریکایی به مدد مصرف‌گرایی!

برای واژه «گلوبالیزیشن» تعابیر مختلفی در یک دهه گذشته به‌کار رفته است. همچون "جهانی شدن، "جهانی‌سازی"، "جهان‌گرايی"، "غربی شدن" و "آمريکایی شدن". جدای از این دعواها و اینکه کدام تعبیر دقیق‌تر و درست‌تر است. نکته مهم این است که این پدیده خصوصا در کشورهای در حال توسعه گسترش یافته و این جوامع را خواسته یا ناخواسته با خود درگیر کرده است. در واقع در جهانی‌سازی ما با یکسان‌سازی رو‌به‌رو هستیم. مصرفی یکسان و قالب‌زده شده، همان‌گونه که #آلدوس_هاکسلی به نحوی آن را تصویر کرده بود.

https://t.iss.one/dr_alidarabi_media/42
در این میان همه جوامع و کشورها سهم یکسانی در صدور و ارائه فرهنگ خود ندارند. همان‌گونه که تجارت آزاد – که یکی از لوازم و ضروریات جهانی شدن است - به معنای حضور برابر و مشترک همه کشورها و جوامع در بازارهای بین‌المللی نیست. #جهانی‌سازی حاکمیت غول‌های تجاری بر بازار دنیاست. و این سلطه به مدد رسانه‌های ارتباط جمعی و تبلیغات گسترده آنها ممکن می‌شود. آنچه مک‌لوهان از آن با عنوان دهکده جهانی یاد می‌کند راجع به همین مسأله است.

پیشرفت‌هایی که در زمینه ارتباطات به وجود آمد، زمینه را برای هرچه کوچک‌‌تر شدن جهان و تحقق تعبیر #دهکده_جهانی مهیا ساخت. در دهکده جهانی مک‌لوهان زمان و مکان در هم ‌تنیده‌ شده و شکل تازه‌ای پیدا کرده است که افراد در آن در معرض انبوهی از #اطلاعات و تصاویر ریز و درشت تبلیغاتی قرار دارند که بوسیله آن انتخاب‌ها و ایده آل‌های‌شان شکل می‌گیرد.

برخی از پژوهشگران و نظریه پردازان، امروزه از دیسنی فیکاسیون، کوکاکولاریزاسیون و مک‌دونالدیزاسیون سخن می‌گویند و نسبت به سلطه کامل شرکت‌های بسیار قدرتمند آمریکایی بر #فرهنگ جهانی، ابراز نگرانی می‌کنند. سلطه کاملی که می تواند جهان آینده را بی شباهت به امروز کند. در دو کتاب #آینده_پژوهی_انقلاب_اسلامی و #درآمدی_برجامعه_شناسی_ارتباطات_فرهنگ_رسانه درباره آنچه گفته شد، مفصلا مطالبی را نوشتم که برای مطالعه بیشتر، می توان به آنها مراجعه کرد.

🌐 @Dr_alidarabi

صنایع فرهنگی در خدمت جذب کودکان

✍🏼 #روز_کودک به عنوان یک رویداد در روزهای مختلف در سراسر جهان به منظور احترام به کودکان جشن گرفته می‌شود. در ایران روز کودک، شانزدهم مهرماه می باشد. به همین مناسبت به #صنایع_فرهنگی مرتبط با کودکان می پردازیم که توجه به آنها می تواند بسیاری از مسائل تربیتی در نسل های آینده را اصلاح کند.

1⃣ کارتون (انیمیشن): صنعت #انیمیشن سازی امروزه نه تنها توسط کودکان بلکه قشر وسیعی از مردم در سنین مختلف، آن را دنبال می کنند. کمپانی های بسیاری در صنعت انیمیشن سازی (پویانمایی) فعال هستند که مهم ترین و بزرگترین هایشان، کمپانی های غربی و آمریکایی اند. انیمیشن از طریق ارتباط مستقیمی که با #کودکان برقرار می کند، به آسانی می تواند مفاهیم بسیاری را به آنان منتقل سازد. شخصیت های ساده و دوست داشتنی دنیای انیمیشن به راحتی به عنوان الگو پذیرفته می شود و کودکان سعی می کنند از رفتارها و برخوردهای آنان تقلید کنند. اگرچه بخش خصوصی و دولتی کشورمان چندی است به این عرصه وارد شده اند اما همچنان خلاء فکر نو، ایده های جذاب، شخصیت سازی و همچنین تکنیک به‌روز در آنها حس می شود.

2⃣ اسباب بازی: تولید #اسباب_بازی با توجه به بازار وسیعی که دارد، امروزه تبدیل به صنعتی مستقل شده که بازهم کشورهای اروپای غربی و امریکا در آن پیشرو هستند. اسباب بازی های واراداتی در عمل، مبلغان و مروجان فرهنگ زندگی مدرن یا غربی اند که کودکان با استفاده از محصولات آنها به سبک زندگی آنان خو می گیرند. حضور جوانان در این عرصه باعث شکستن انحصار غربی و ضعف داخلی خواهد شد و همانطور که #رهبر_معظم_انقلاب نیز بارها تاکید کرده اند، ساخت اسباب بازی های بومی می تواند فضای جنگ نرم را تغییر دهد.

https://t.iss.one/dr_alidarabi_media/48
3⃣ بازی های رایانه ای و سرگرمی های موبایلی: این بازی ها و سرگرمی ها بدون واسطه با کودکان مرتبط هستند و با تصاویر و گرافیک جذابشان، آنان را به خود مشغول می کنند. وجود چنین خصلتی که در کنار اعتیادآوری، به تغییر گرایش و ذائقه آنها کمک می کند، همراه با سود سرشار اقتصادی، کمپانی های بزرگ را به سمت ساخت این سرگرمی ها سوق داده است. در این سبک بازی ها، گرافیک، صدا و تعامل، ابتکار سیر داستان، کنجکاوی، پیچیدگی و تخیل، مهارت های ریاضی، چالش حل مسئله و تجسم از جمله جنبه های فنی، روانی و فردی است که کودکان را جذب می کند.

📚 بازخوانی آنچه که کودکان به آن نیاز دارند و تولیداتی که می تواند آنها را به رشد متوازن، اخلاق پسندیده و تکامل روحی و مادی برساند در این ایام باید مورد توجه مسئولان قرار گیرد. در رابطه با صنایع فرهنگی و تاثیرات آنها در کتاب #درآمدی_برجامعه_شناسی_ارتباطات_فرهنگ_رسانه مفصلا مطالبی نوشته ام که جهت مطالعه بیشتر می توانید به این کتاب مراجعه کنید.

🌐 @Dr_alidarabi