روزنامه دنیای اقتصاد
2.9K subscribers
14.2K photos
2.58K videos
14 files
1.15K links
کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد

صاحب امتیاز: شرکت دنیای اقتصاد تابان
مدیر مسئول: علیرضا بختیاری
سردبیر: پویا جبل عاملی
Download Telegram
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

اف ای تی اف در آزمون مصلحت

👤 دکتر علیرضا سلطانی؛ اقتصاددان

✍️ پرونده FATF با پیگیری دولت چهاردهم از بایگانی مجمع تشخیص مصلحت نظام بیرون آمد و قرار است این نهاد با بررسی دو لایحه باقی‌مانده پالرمو و CFT، یکی از چالشی‌ترین مسائل کلان کشور را تعیین تکلیف کند.

✍️ حل مساله FATF فقط حلّال مناسبات اقتصادی و تجاری ایران با غرب نیست، بلکه امکان استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی و مالی کشورهایی مانند چین، روسیه، هند و دیگر کشورها نیز در گرو حل این موضوع است.

✍️ حتی روس‌ها مشخصا به مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که برای گسترش روابط اقتصادی باید ایران از لیست سیاه FATF خارج شود.

✍️ اما همزمان، تحرکات مخالفان FATF شدت گرفته است. مخالفان عضویت ایران در FATF که قبلا در مجمع تشخیص نفوذ زیادی داشتند و حالا نفوذشان کاهش پیدا کرده، تلاش می کنند با جریان‌سازی‌های گسترده سیاسی و رسانه‌ای، فضای عمومی مجمع را نسبت به حل مساله از طریق ایجاد تحلیل‌های منفی و بدبینانه نسبت به FATF و بلاتاثیر بودن حل مساله بر رفع تحریم‌ها و حتی القای اینکه با پذیرش موافقت‌نامه‌های پالرمو و CFT، دست ایران برای دور زدن تحریم‌ها بسته می‌شود، تحت تاثیر قرار داده و مانع از تصویب آن شوند.

✍️ این جریان قدرتمند مخالف که در فضای مجازی و رسانه‌ای بسیار فعال است، می گوید با پذیرش لوایح دوگانه، عملا دست ایران برای دورزدن تحریم‌ها بسته می‌شود و این هزینه سنگینی را به کشور وارد می‌کند.

✍️ در واقع مبنای استدلال آنها بر فرض نادرست ماندگاری تحریم‌هاست. گویی از دیدگاه این جریان مخالف، تحریم‌ها ماندگار است و قرار نیست هیچ‌گاه رفع شود؛ چراکه منافعشان در حفظ و تشدید تحریم‌هاست.

✍️ دولت چهاردهم باید به‌طور جدی روند بررسی لوایح را در مجمع دنبال و تحرکات جریان مخالف را خنثی کند.

✍️ صرف انتظار و امید به رفع موانع در مجمع تشخیص مصلحت با توجه به اعمال فشارهای گسترده، نمی‌تواند روند حل مساله FATF را تسهیل کند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #FATF

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

انرژی و قیمت‌گذاری دولتی

👤 دکتر سجاد برخورداری؛ دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

✍️ در سال جاری و سال‌های آینده، یکی از مهم‌ترین موانع کسب‌وکار بخش خصوصی، محدودیت دسترسی به انرژی به‌ویژه برق و گاز خواهد بود.

✍️ سوال این است که، آیا افزایش مجدد قیمت انرژی مثل تجارب گذشته در اقتصاد کشور، این‌بار می‌تواند منجر به تجربه موفقی برای رفع ناترازی‌ها شود یا داستان طور دیگری رقم خواهد خورد؟

✍️ اقتصاد ایران یک اقتصاد در حال توسعه است بنابراین رشد تقاضای انرژی در انواع مختلف آن، پدیده‌ رایجی است.

✍️ این در حالی است که تجربه جهانی نشان داده که افزایش تولید محدود بوده و حتی در شرایطی ممکن است عملا امکان افزایش تولید انرژی وجود نداشته باشد.

✍️ برای اقتصاد در حال توسعه ایران، باید محدودیت‌های حاصل از تحریم‌ها و کاستی‌های داخلی را نیز اضافه کرد که نقش موثری در کند شدن سرعت افزایش تولید انرژی داشته است.

✍️ دولت در اقتصاد ایران در تمام مراحل انرژی حضور دارد. مثلا از لحظه استخراج نفت از چاه تا مرحله تبدیل آن به مشتقات نفتی از جمله بنزین و گازوئیل تا مرحله تحویل به مصرف‌کنندگان انرژی در پمپ‌بنزین‌ها، دولت حضور دارد.

✍️ دولت در تمام این مراحل قیمت‌گذار اصلی نیز است. این موضوع در بخش برق نیز مشاهده می‌شود.

✍️ هر از گاهی نیز دولت به‌منظور جبران کسری بودجه اقدام به افزایش قیمت به‌صورت دستوری کرده است. نتیجه حاصل از این ساختار در بخش انرژی کشور، ناکارآیی در هر دو بخش تولید و مصرف انرژی و شکل‌گیری ناترازی انرژی در سال جاری، تشدید آن در سال‌های آینده و حتی تبدیل به بحران شدن آن در سال‌های آینده نزدیک است.

✍️ این در حالی است که شواهد علمی نشان می‌دهد دولت قیمت‌گذار خوبی در اقتصاد نیست؛ چراکه اصول اقتصادی در قیمت‌گذاری از سوی دولت رعایت نمی‌شود.

✍️ بر این اساس، افزایش چندباره قیمت انرژی توسط دولت، مساله انرژی کشور را حل نکرده و نخواهد کرد. بنابراین نیاز است دولت از قیمت‌گذاری انرژی خارج شود.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #قیمتگذاری_دستوری #ناترازی #انرژی

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

«ترامپ» اطرافیانش را غافلگیر می‌کند؟

👤 کوروش احمدی؛ دیپلمات پیشین

✍️ تا آنجا که به ایران مربوط می‌شود، کمتر نشانی از توصیه به ترامپ برای اعتدال و میانه‌‌‌روی دیده می‌شود.

✍️ در آخرین مورد، تشکیلات افراطی موسوم به «اتحاد علیه ایران هسته‌‌‌ای» (UANI)، مجموعه‌‌‌ای از اقدامات خصمانه علیه ایران در حوزه‌‌‌های دیپلماتیک، اطلاع‌‌‌رسانی، نظامی و اقتصادی را پیشنهاد کرده است.

✍️ متاسفانه برخی چهره‌‌‌ها و طیف‌‌‌هایی نیز که طی سال‌های اخیر میانه‌‌‌رو محسوب می‌‌‌شدند و توصیه به حل دیپلماتیک اختلافات با ایران داشتند، این اواخر تندروتر شده ند.

✍️ به عنوان مثال ریچارد نفیو و ریچارد هاس که تا پیش از این تقریبا در طیف میانه‌‌‌رو دسته‌‌‌بندی می‌‌‌شدند، حالا ضمن تاکید بر اعمال «فشار حداکثری» آن را کافی ندانسته و استفاده از تهدید نظامی علیه ایران را نیز به‌عنوان مکمل ابزارهای دیپلماتیک لازم دانسته‌‌‌اند.

✍️ به این ترتیب، مشکل می‌‌‌توان تصور کرد که اطرافیان ترامپ فکری متفاوت در سر داشته باشند.

✍️ اما همان‌طور که در دوره قبلی ریاست‌جمهوری ترامپ دیدیم، این احتمال همچنان وجود دارد که خودِ ترامپ در چارچوب «منطق معاملاتی» و ذهنیت نامتعارفش موجب غافلگیری اطرافیانش و ناظران بیرونی شود.

✍️ دعوت ترامپ از دکتر ظریف از طریق یک سناتور برای ملاقات با او در کاخ‌سفید در ژوئیه ۲۰۱۹ و اصرار او در اوت ۲۰۱۹ در فرانسه از طریق ماکرون برای ملاقات با دکتر ظریف از این نوع است.

✍️ این در حالی بود که پمپئو و بولتون مخالف ملاقات بودند و بولتون تهدید کرده بود که در صورت چنین ملاقاتی استعفا خواهد کرد. علاوه بر این ویژگی‌‌‌های شخصی ترامپ، قول‌‌‌های انتخاباتی او را نیز باید در نظر گرفت.

✍️ او قول داده است که آمریکا را وارد جنگ جدیدی نکند و به جنگ‌‌‌های کنونی نیز خاتمه دهد.

✍️ سوال مهم این است که ترامپ این‌بار چگونه آغاز خواهد کرد.

✍️ آیا او با دعوت از ایران برای مذاکره آغاز خواهد کرد یا دعوت به مذاکره را حداقل با «فشار حداکثری» همراه می‌کند.

✍️ مساله مهم دیگر، ، این است که روایت رایج در غرب تغییر اساسی کرده و بر کاهش اهرم‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و دفاعی ایران طی 15 ماه گذشته متمرکز شده است.

✍️ با این حال، اینها مسائلی هستند که ایران می‌‌‌توانست و شاید هنوز هم بتواند قبل از شروع به کار ترامپ با اطرافیان او مطرح کند و بر نحوه تصمیمی که او خواهد گرفت، تاثیر بگذارد.

✍️ دیگر کشورها تاکنون چنین کرده‌‌‌اند. اما شواهد حاکی از آن نیست که مقامات ایرانی نیز تماسی با اطرافیان ترامپ داشته‌‌‌اند. اگر این حدس درست باشد، آنها و نیز ما مشکل می‌‌‌توانیم تصویر روشنی از اقداماتی که ترامپ در قبال ایران انجام خواهد داد، داشته باشیم.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #ترامپ #مذاکره #اقدام_نظامی #فشار_حداکثری

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

بوروکراسی‌‏‌زدایی؛ ضرورت توسعه در عصر هوش‌ مصنوعی

👤 دکتر روح‌اله اسلامي؛ استاد علوم سیاسی

✍️ ایرانیان از پیشگامان تاریخ بوروکراسی بوده‌‏‌اند. از عصر باستان تا دوران اسلامی، نظام اداری ایران به‌عنوان الگویی برای سازمان‌دهی، مدیریت و پایداری حکومت‌‏‌ها نقش کلیدی ایفا کرده است.

✍️ در سده‌های میانه، این دیوان‌‌‌سالاری ایرانی بود که در جهان اسلام به عنوان الگوی کارآمد انتقال یافت.

✍️ اما با همه فواید بوروکراسی همچون استقلال سازمانی، حاکمیت قانون و تجربه نهادی، این سیستم به‌‌‌مرور با چالش‌‌‌هایی جدی روبه‌رو شد.

✍️ در دوره مدرن بوروکراسی، با وجود نقش اساسی در توسعه، همواره در معرض تضعیف از سوی عوامل مخرب همچون حامی‌‌‌پروری، قوم‌‌‌ و خویش‌‌‌گرایی و مداخلات سیاسی و نظامی بوده است.

✍️ در عصر جدید، با انقلاب اطلاعات و ظهور هوش مصنوعی، بوروکراسی مدرن به پدیده‌‌‌ای کند و متمرکز بر کاغذبازی تبدیل شده که نه‌‌‌تنها بهره‌‌‌وری را کاهش می‌دهد، بلکه شهروندان را نیز از عملکرد سیستم‌‌‌های دولتی ناامید کرده است.

✍️ برای عبور از این بحران و هماهنگی با الزامات عصر هوش مصنوعی، تحول اساسی در ساختار و عملکرد بوروکراسی ضروری است.

✍️ این تحولات را می‌توان در شش محور کلیدی تحلیل کرد، به گونه‌‌‌ای که بوروکراسی را به موتور محرک توسعه و خدمت‌‌‌رسانی تبدیل کند...👇

🔗اینجا بخوانید

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #بوروکراسی #هوش_مصنوعی

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

جان کندن در زمین لم‌یزرع

👤 پویا جبل‌عاملی؛ سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد

✍️ اکثر مردم کره‌شمالی بسیار سخت کار می‌کنند. از صبحگاهی که دولت تعیین می‌کند، بیدار می‌شوند و تا شب کار می کنند.

✍️ اما به سختی دستمزد ماهانه آنها از ۱۰هزار وون کره‌شمالی که قریب ۳دلار آمریکا در بازار سیاه می‌شود، عبور می‌کند.

✍️ چرا آنها وقتی این‌گونه سخت کار می‌کنند، عایدی ندارند؟ مشکل کره‌شمالی کار کردن نیست. کره‌شمالی به‌خاطر تنبلی به اینجا نرسیده و تا رویکردها و استراتژی آنان تغییر نکند، با کار و تلاش بیشتر به جایی نمی‌رسند؛ به رفاه و درآمد سرانه بالا نمی‌رسند. آنها فقط در زمین لم‌یزرع صبح تا شب جان می‌کنند.

✍️ مردم چین نیز در طول دهه۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ همین وضعیت را داشتند. آنها کار می‌کردند و می‌مردند. آنها کار می‌کردند؛ اما حتی محصولی برای خوردن نبود.

✍️ هنگام قحطی، وقتی دیگر جانوری وحشی هم برای خوردن پیدا نمی‌شد، به جان درختان می‌افتادند و از پوست آنها تناول می‌کردند!

✍️ اما دهه۱۹۷۰ ورق برگشت. رهبران چین خواستند راه دیگری را بسنجند. نیکسون وارد پکن شد، درهای اقتصاد چین به روی دنیا گشوده شد و سرمایه خارجی، چون آب به زمین خشک و تشنه اقتصاد چین رسید.

✍️ رهبران چین لحظه‌ای به رویکردهای گذشته خود نگریستند و این سوال را از خود پرسیدند: نکند ما راه اشتباهی را آمده‌ایم؟ چرا راه دیگری را آزمون نکنیم؟ و پاسخ دادند: گربه سیاه باشد یا سپید فرقی ندارد، گربه باید موش بگیرد.

✍️ رهبران چین حزب را نگه داشتند، حکومت کمونیستی را نگه داشتند، قدرت خود و مشروعیت خود را حفظ کردند؛ اما راه دیگری را رفتند.

✍️ آنان فهمیدند برای کسب درآمد ارزی، برای درخشیدن نیروی کار چینی و برای جهش تولید، نیاز به سرمایه خارجی و تکنولوژی روز است، نیاز به حرف زدن و ارتباط با خارجی هست، نیاز به استفاده از بازار بزرگ آمریکا هست، نیاز به نقش‌آفرینی بانک‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاران چشم آبی اروپایی و آمریکایی هست.

✍️ رهبران چین جرات داشتند تا مسیر آمده را ارزیابی کنند. جرات داشتند فرمان کشور را بچرخانند و همچنان بر مسند کار باقی بمانند. نتیجه نیز معلوم شد.

✍️ اگر رهبران آن سوال را از خود نمی‌پرسیدند، بدون تردید وضعیت چینی‌ها بدتر از کره‌ای‌های شمال شبه‌جزیره بود یا چه‌بسا قدرت دیگر در دست حزب کمونیست نبود.

✍️ مائو می‌توانست در سال‌های آخر عمرش نیز بر این جمله پرافتخار خویش تاکید کند که اگر چینی‌ها تف کنند، سرمایه‌داری غرق خواهد شد. اما او حاضر شد گام‌های دیگری بردارد که اگر انجام نمی‌داد شاید دهه‌ها در چین چیزی تغییر نمی‌کرد.

✍️ او دنگ شیائوپنگ را از تبعید فراخواند و گذاشت تا نیکسون وارد چین شود. چینی‌ها جرات داشتند تا راه رفته را تغییر دهند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #چین #مائو #کره_شمالی #تغییر_استراتژی #آزمودن_راهی_دیگر

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

قوت استدلال با هوش مصنوعی

👤 دکتر حمید قنبری؛ حقوقدان

✍️ کارهایی که قبل از این ساعت‌‌‌ها و روزها وقت می‌‌‌گرفت با هوش مصنوعی در مدتی کوتاه انجام می‌شود.

✍️ نوشتن یک طرح درس، طراحی یک پاورپوینت، تحلیل یک متن، نوشتن یک پاراگراف، ترجمه انگلیسی به فارسی و بالعکس، حتی طراحی نمودار ذهنی از پیچیده‌‌‌ترین متن‌‌‌ها، کارهایی است که هوش مصنوعی خیلی سریع و ساده و کارآمد انجام می‌دهد. گویی سوار موشک شده‌ایم.

✍️ اما وقتی سوار موشک می‌‌‌شوی، دیگر منظره جاده را نمی‌‌‌بینی. همه چیز تبدیل به تصاویری مبهم می‌شود.

✍️ نخستین خطر استفاده نادرست از هوش مصنوعی، کاهش عمق است. یکی از متداول‌‌‌ترین استفاده‌‌‌ها از هوش مصنوعی، کمک برای خواندن متون است. اما این، حس خواندن خود متن را نمی دهد.

✍️ وقتی خود متن را می‌‌‌خوانید گویی ارتباطی با نویسنده پیدا می کنید که هوش مصنوعی با همه توانایی‌‌‌هایش در برقرار کردن آن ارتباط ناکارآمد است.

✍️ علت چیست؟ هوش مصنوعی سریع است در حالی که فهم انسان برای دانستن متون نیاز به زمانی دارد که بتواند آنها را تحلیل و هضم کند و با دانسه های دیگرش تطبیق داده و هماهنگ کند.

✍️ اما هوش مصنوعی با سرعت بالایش این فرصت را از انسان می گیرد. در این شرایط هوش مصنوعی را می توان مثل معلمی به کار گرفت که برای یادگیری به کمک انسان می‌‌‌آید نه اینکه به جای انسان یاد بگیرد.

✍️ دومین خطر استفاده از هوش مصنوعی در نوشتن است. افزونه‌‌‌های هوش مصنوعی در نوشتن جملات و پاراگراف‌‌‌ها مهارتی عجیب و بی‌نظیر دارند. اما هر چقدر که تلاش کنید لحن نوشته، انسانی باشد باز هم برای خواننده دقیق، ماشینی بودن متن پیداست و خلاقیتی که از یک نویسنده انتظار می‌رود، به هیچ وجه در نوشته‌‌‌های هوش مصنوعی پیدا نیست.

✍️ با این حال، هوش مصنوعی می تواند در ایده دادن برای نوشتن و کمک گرفتن برای اینکه نکته‌‌‌ای از قلم نیفتد و همچنین در تصحیح و ویرایش متون نوشته‌شده کمک کند.

✍️ سومین خطر هوش مصنوعی، «ضعف در قوای استدلالی» است که با استفاده نادرست و بدون آموزش صحیح از آن می‌تواند حاصل شود.

✍️ امروزه در بسیاری از بحث‌‌‌ها و جدل‌‌‌های نظری می بینیم که طرفین به جای بررسی قوت و ضعف استدلال‌‌‌ها، از هوش مصنوعی حجت می‌‌‌آورند گویی هوش مصنوعی، متر و معیاری است که همه باید خود را با آن هماهنگ و منطبق کنند.

✍️ مخاطرات چنین رویکردی بسیار زیاد است و اگر نسل جوان و نوجوان امروز را نسبت به این مخاطرات هوشیار نسازیم، در آینده با ضعف‌‌‌های جدی در تفکر تحلیلی و انتقادی مواجه خواهند شد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #هوش_مصنوعی #تفکر_انتقادی #تفکر_تحلیلی

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

کدام دارایی برنده است؟

👤دکتر عرفان غفرانی؛ پژوهشگر اقتصادی

✍️ سرمایه‌گذاری در کدام یکی از این بازارها سود بیشتری دارد؟ سکه، دلار، بازار سهام، ارز دیجیتال، ملک یا خودرو.

✍️ در شرایط تورمی، کالاهای مصرفی مانند خودرو که ذاتا استهلاک بالایی دارند، به واسطه شرایط خاص اقتصادی به کالاهای سرمایه‌ای تبدیل شده‌اند. این کالاها به‌طور ذاتی ارزش افزوده حقیقی ایجاد نمی‌‌کنند، بلکه افزایش قیمت آنها ناشی از کاهش ارزش واقعی ریال است.

✍️ می‌توان با بررسی بازدهی سرمایه‌گذاری‌های مختلف در گذشته، مشخص کرد که در دوره‌های پیشین، سرمایه‌گذاری در کدام دارایی‌‌ها سودآورتر بوده است.

✍️ به ‌عبارت دیگر، به جای پاسخ به این پرسش که «کدام سرمایه‌گذاری سود بیشتری خواهد داشت؟» به این سوال پاسخ دهیم که «کدام سرمایه‌‌گذاری سود بیشتری داشته است؟» البته با فرض اینکه بازار در آینده رفتاری مشابه گذشته خواهد داشت.

✍️ اما این فرض همواره با ریسک همراه است؛ زیرا شرایط بازار به‌طور مداوم در حال تغییر است.

✍️ برای بررسی بازدهی دارایی‌ها، این مطالعه به دو دسته کوتاه‌مدت و بلندمدت تقسیم شده. نکته اینجاست که بین نرخ بازدهی املاک، دلار، سکه و شاخص بورس در بازه بلندمدت در مقایسه با بازدهی کوتاه‌مدت تفاوت قابل ‌توجهی وجود دارد.

✍️ در ادامه این مقاله، نویسنده نمودارهای بازدهی کوتاه مدت و بلندمدت این دارایی ها را با هم مقایسه کرده است...👇

🔗اینجا کلیک کنید و بخوانید

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #بازارها #بازدهی_بازارها

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

معادلات بازار هوش‌مصنوعی دگرگون شد / DeepSeek تحولی در بازار فناوری و بهره‌وری اقتصادی

👤 دکتر نیما فاضلی؛ پژوهشگر مالی بین‌الملل و دانشیار اقتصاد دانشگاه پاریس

✍️ یک استارت‌آپ کوچک چینی به نام DeepSeek AI با دستاوردی چشمگیر، معادلات بازار هوش‌مصنوعی را دگرگون کرده است.

✍️ این شرکت موفق شده مدلی را توسعه دهد که نه‌تنها با بهترین مدل‌‌‌های هوش‌مصنوعی موجود رقابت می‌کند، بلکه این کار را با یک‌بیستم هزینه معمول انجام می‌دهد.

✍️ نکته کلیدی اینجاست که DeepSeek توانسته به این عملکرد برتر با نیاز به توان محاسباتی و مصرف انرژی به مراتب کمتر دست یابد.

✍️ این پیشرفت نشان می‌دهد که می‌‌‌توان مدل‌‌‌های هوش‌مصنوعی قدرتمند را بدون نیاز به زیرساخت‌‌‌های عظیم و پرهزینه که تاکنون پیش‌‌‌نیاز توسعه این فناوری تلقی می‌‌‌شد، ایجاد کرد. این تحول بنیادین از چند جنبه قابل بررسی است.

✍️ نخست اینکه، دستاورد DeepSeek نشان می‌دهد که نوآوری مهندسی می‌‌‌تواند بر محدودیت‌های مالی غلبه کند؛ این یعنی پایان انحصار شرکت‌های بزرگ فناوری مانند گوگل، مایکروسافت و OpenAI در این حوزه.

✍️ ما شاهد دموکراتیزه‌شدن توسعه هوش مصنوعی هستیم که درها را به روی شرکت‌های کوچک‌تر و نوآور در سراسر جهان می‌‌‌گشاید.

✍️ دوم، این تحول پیامدهای جدی برای بازارهای مالی دارد؛ به‌‌‌ویژه برای شرکت‌هایی که در زمینه زیرساخت‌‌‌های هوش‌مصنوعی سرمایه‌گذاری کلان کرده‌‌‌اند.

✍️ با توجه به وزن قابل‌توجه این شرکت‌ها در شاخص‌‌‌های سهام، به‌‌‌ویژه نزدک، می‌‌‌توانیم شاهد تعدیل قابل‌توجه در بازار باشیم.

✍️ سوم و شاید مهم‌ترین تاثیر، پیامدهای گسترده‌‌‌تر اقتصادی است. هوش‌مصنوعی به‌‌‌طور فزاینده‌‌‌ای به یک نهاده کلیدی در فرآیندهای تولید، به‌‌‌ویژه در توسعه نرم‌‌‌افزار و ارائه خدمات تبدیل شده است.

✍️ کاهش چشمگیر هزینه‌‌‌های محاسباتی هوش مصنوعی در واقع یک شوک مثبت عرضه برای تمام صنایعی است که از هوش مصنوعی استفاده می‌کنند.

✍️ پدیده DeepSeek اگرچه ممکن است در کوتاه‌‌‌مدت نوسانات بازار را به‌‌‌ویژه در سهام فناوری ایجاد کند، اما پیامدهای اقتصادی بلندمدت آن مثبت به نظر می‌رسد و نوید پذیرش گسترده‌‌‌تر و کارآمدتر هوش مصنوعی را در اقتصاد جهانی می‌دهد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #هوش_مصنوعی #چین #دیپ_سیک #فناوری

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

زمان واقع‌گرایی در سیاستگذاری رفاه اجتماعی

👤 سیدهادی موسوی‌نیک؛ پژوهشگر اقتصاد رفاه

✍️ یکی از ریشه‌های مشکلات اقتصادی و اجتماعی کشور فقدان واقع‌گرایی در عرصه‌های مختلف سیاستگذاری است.

✍️ با روی کار آمدن دولت چهاردهم به نظر موجی از واقع‌گرایی در سیاستگذاری کشور در حال شکل‌گیری است که اگرچه ممکن است از نظر منتقدان سیاه نمایی یا نشان دادن ضعف تلقی شود، اما درواقع گام اول و اساسی در اصلاح وضعیت موجود است.

✍️ حالا سوال این است که هدف اصلی سیاستگذاری رفاه اجتماعی کشور چه باید باشد؟

✍️ ماده (۳۰) برنامه هفتم توسعه برخی شاخص‌ها را به‌عنوان هدف نظام رفاه اجتماعی مطرح کرده؛ از جمله در این ماده تکلیف شده که نرخ فقر مطلق از ۳۰درصد فعلی به صفر درصد برسد!

✍️ با توجه به شرایط موجود، به نظر می‌رسد این مصوبه خود می‌تواند اولین انحراف و پرت شدن از واقعیت (اگرچه گفتن آن تلخ است) باشد.

✍️ اگر نابرابری افزایش نیابد (یعنی ضریب جینی ثابت بماند)، هر ۲درصد رشد درآمد سرانه می‌تواند یک واحد درصد از میزان فقر کم کند. یعنی اگر قرار باشد نرخ فقر مطلق به مقدار آن در سال ۹۶ (۲۰درصد) برگردد، لازم است درآمد سرانه ۲۰درصد افزایش داشته باشد که خود مستلزم تحقق رشد اقتصادی ۸درصدی برای سه سال پیاپی است.

✍️ یعنی حتی در شرایط ایده‌آل یعنی تحقق اهداف رشد اقتصادی مدنظر برنامه هفتم نیز، نرخ فقر مطلق در کشور با نرخ هدف برنامه هفتم حدود۲۰درصد فاصله خواهد داشت. بنابراین به نظر می‌رسد از محل رشد اقتصادی امکان رفع کامل فقر در افق برنامه ممکن نیست.

✍️ از طرف دیگر، اگر قرار باشد جمعیت فقرای فعلی از طریق حمایت‌های دولتی از فقر خارج شوند نیز منابع کافی برای آن وجود ندارد.

✍️ در نتیجه در شرایط فعلی رفع کامل فقر مطلق در افق برنامه هفتم مقدور نیست و قرار دادن آن به‌عنوان هدف اصلی دستاورد ملموسی برای دولت در پی نخواهد داشت.

✍️ بنابراین بهتر است دولت بر اهداف خردتر اما دست‌یافتنی و البته مرتبط با فقر متمرکز شود.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #فقر #برنامه_هفتم #فقرزدایی #فقر_مطلق #رفاه

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

رانت‌های اقتصادی؛ خوب یا بد؟

👤 دکتر جعفر خیرخواهان؛ اقتصاددان

✍️ امروزه از رانت اقتصادی، برای توصیف عایدی نصیب برخی آدم‌ها، سازمان‌ها و مکان‌ها استفاده می‌شود که از یک استعداد و توانایی ارزشمند قابل فروش در بازار ناشی شده و قابل تقلید و تکرار توسط دیگران نیست.

✍️ یعنی رانت اقتصادی نصیب فوتبالیست یا خواننده دارای استعداد بی‌نظیر در می‌شود. نصیب جراح مغز درجه‌یک می‌شود. نصیب تیم‌های ورزشی با هواداران گسترده و علاقه‌مندان پرشوروشوق می‌شود. نصیب مالک زمین واقع در بهترین نقطه شهر می‌شود. همچنین رانت اقتصادی می‌تواند نصیب جاذبه‌های گردشگری منحصربه‌فرد یک شهر و کشور هم بشود.

✍️ رانت اقتصادی نصیب آن بنگاه‌های اقتصادی هم می‌شود که بهتر از دیگران می‌توانند کالاها و خدماتی را که مشتریانشان خواهانش هستند، تولید و عرضه کنند.

✍️ این رانت اقتصادی نصیب شرکت‌های بزرگ جهانی مانند اپل و آمازون شده که در مقایسه با دیگر مردم، مکان‌ها و سازمان‌ها توانسته‌اند کارهای بهتری انجام دهند.

✍️ در واقع کسب‌وکارهای موفق با همان منابعی که قابل استفاده در مصارف گوناگون است محصولی ارزشمندتر خلق و تولید می‌کنند.

✍️ البته همه این مردم، سازمان‌ها و مکان‌ها دارای انحصار هستند؛ انحصار در توانایی ایجاد یک ذات و سرشت کاملا متمایز در مقایسه با دیگران.

✍️ اگر می‌خواهیم جامعه‌ای ثروتمند و مرفه شویم، باید از چنین تمایزها و انحصارهای مرتبط با آنها استقبال کرده و ترویجشان دهیم؛ چراکه هدف هرگونه سازمان‌دهی اقتصادی ایجاد ترکیباتی از عوامل تولید است که بیشترین فایده و ارزش را عاید می‌کنند. بنگاهی که موفق به چنین تخصیص و ترکیبی از منابعی شود، یک منبع رانت اقتصادی خلق کرده است.

✍️ اما رانت اقتصادی در متون اقتصادی، سیاسی و کسب‌وکاری، اغلب در بستر رانت‌جویی و رانت‌خواری به‌کار می‌رود که به معنای تلاش اشخاص و شرکت‌ها برای از آن خود کردن حاصل زحمات دیگران است.

✍️ رانت‌خواری، دست‌درازی و تصاحب و تملک ارزش و ثروتی است که دیگر اشخاص و شرکت‌ها خلق کرده‌اند و با ایجاد انحصارهای مصنوعی و وضع قوانین تبعیضی یا ارائه خدمات واسطه‌ای غیرضروری محقق می‌شوند.

✍️ چنین رانت‌جویی‌ای حقیقتا یک مصیبت و آفت مهم در اقتصادهای امروزی و مهار و کاهش دادن آن از ضروریات است.

✍️ با چنین تفکیکی بین رانت‌های اقتصادی خوب و بد، جامعه و سیاست ما باید درصدد ترویج رانت‌های ناشی از تمایزهای نوآورانه و حذف رانت‌های حاصل از سوءاستفاده از نهادهای سیاسی باشد. پس رانت اقتصادی می‌تواند نه یک ناهنجاری بلکه یک ویژگی اصلی و ارزشمند اقتصادهای پرتحرک و سرزنده باشد.

✍️ این نظام اقتصادی همان «اقتصاد بازار» است که طرفدار و پشتیبان تنوع و تکثر و آزادی است. در چنین نظامی مردم آزاد هستند تا به هر گونه ابتکار نو و فعالیت جدید دست بزنند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #رانت #رانت_اقتصادی #رانت_خوب #رانت_بد

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

«قصر» ایرانی قانون

👤 نوید رئیسی؛ معاون علمی سردبیر دنیای اقتصاد

✍️ با وجود گذشت حدود ۶‌ماه از تشکیل دولت چهاردهم، وعده‌‌‌های انتخاباتی مسعود پزشکیان مانند حل‌وفصل منازعات سیاست خارجی، هموارکردن راه خروج ایران از لیست سیاه FATF، پذیرش پوشش اختیاری و رفع فیلترینگ همچنان در راهروهای «قصر» ایرانی قانون دست به دست می‌‌‌شوند.

✍️ در این میان، هر روز که می‌‌‌گذرد، وضعیت بحرانی معیشت، تامین انرژی و محیط‌زیست وخیم‌‌‌تر می‌شود.

✍️ در سوی دیگر کره زمین اما دونالد ترامپ هفته ابتدایی بازگشت خود به کاخ‌سفید را با صدور بیش از ۵۰فرمان اجرایی آغاز کرد. این فرمان‌‌‌ها که عمدتا منعکس‌‌‌کننده وعده‌‌‌های انتخاباتی او بودند، شامل گسترده‌‌‌ای از مسائل بودند.

✍️ درست است که استفاده گسترده از فرمان‌‌‌های اجرایی می‌‌‌تواند اصول تفکیک قوا و نظارت و توازن را تضعیف کند، با این حال، هیچ‌‌‌کس تردیدی ندارد که انتخاب دونالد ترامپ با چرخش فرمان اداره ایالات‌متحده همراه خواهد بود.

✍️ وجود یک بوروکراسی مدرن مبتنی بر قانون و متشکل از افراد حرفه‌‌‌ای لازمه مدیریت موثر فرآیند توسعه است. در عرصه سیاستگذاری عمومی، سیاست و بوروکراسی مکمل یکدیگر هستند.

✍️ در دموکراسی‌‌‌های «خوب»، تصمیم‌گیری براساس مراجعه به آرای عمومی انجام می‌شود؛ اما در همین حال، وظیفه پاسداشت قانون و استقلال و آزادی فردی در برابر اجبار به بازیگران وتوکننده سپرده می‌شود.

✍️ مخالفت‌‌‌های گاه و بی‌‌‌گاه دادگاه‌‌‌های فدرال ایالات‌‌‌متحده با تصمیم‌‌‌های سیاسی دونالد ترامپ در دولت اول او نمونه‌‌‌ای از همین کارکرد نقاط وتو است.

✍️ در نظام سیاسی ایران، انبوهی از نقاط وتو وجود دارد که اغلب در لحظه تولد نوعی گرته‌‌‌برداری و نسخه بومی‌‌‌سازی‌شده نهادها و شورا‌‌‌های مشابه خود در دموکراسی‌‌‌های خوب بوده‌‌‌اند.

✍️ اما برخی بازیگران وتوکننده در ایران حافظ منافع خاص اقتصادی و خواسته‌‌‌های اقلیت هستند.

✍️ روشن است که هرچه تعداد نقاط وتو و فاصله آنها با خواست عمومی بیشتر باشد، تغییرات راهبردی ناممکن‌‌‌تر می‌شود. در این حالت، کوتاه‌‌‌مدت‌‌‌نگری سیاستمداران و نیاز آنها به پاسخ‌‌‌گویی به درخواست‌‌‌های حامیان موجب می‌شود تا تغییرات ناکافی و اصلاحات بی‌‌‌کیفیت به عنوان فضیلت به جامعه فروخته شود.

✍️ آقای رئیس‌جمهور، چنانچه از شهروندان بی‌‌‌اعتماد به دولت و ناامید از آینده بپرسید که چرا نمی‌‌‌توانند چشم‌‌‌اندازی را برای تغییر متصور شوند به شما خواهند گفت که ظاهرا نه‌تنها ما مردمان عادی بلکه شما نیز راهی برای ورود به «قصر» ایرانی قانون نمی‌یابید.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #وتو #قانون #دموکراسی

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد:

عدل چبود؟ وضع اندر موضعش

👤 دکتر حمید قنبری؛ حقوقدان

✍️ در مملکت ما، کار هر کسی را می‌گذارند بر دوش کسی دیگر. انگار مسوولیت‌ها را در کیسه‌ای ریخته‌اند و بعد چشم بسته بین نهادها تقسیم کرده‌اند.

✍️ می‌گویند چون نمی‌توانیم رفاه ایجاد کنیم، پس بنزین را باید ارزان بدهیم. گویی وزارت نفت، وزارت رفاه است!

✍️ این وزارتخانه باید نفت بفروشد، آن هم به قیمت واقعی‌اش، اما حالا چه می کند؟ نگه داشتن قیمت بنزین در سطحی غیرواقعی برای جبران ناکارآمدی سیاست‌های رفاهی.

✍️ وقتی چنین شود، مردم بنزین را بیش از حد مصرف می‌کنند، قاچاق بنزین به کشورهای همسایه رواج می‌یابد. اما کسی نمی‌پرسد که چرا اساسا رفاه اجتماعی باید از جیب وزارت نفت تامین شود؟

✍️ می‌گویند چون نمی‌توانیم شغل ایجاد کنیم، خودروساز ورشکسته را با هزار ترفند زنده نگه می‌داریم. گویی خودروسازی، وزارت کار است! کارخانه‌ای که باید خودروی باکیفیت تولید کند، حالا نقش منجی بیکاری را بر عهده گرفته و نتیجه‌اش را هم همه می‌بینیم: خودروهای بی‌کیفیت، قیمت‌های نجومی و انحصاری که رقابت را می‌بلعد.

✍️ در این میان، مردم ناچارند هزینه این سیاست نادرست را با جان و مال خود بپردازند؛ زیرا نه امنیت جاده‌ای دارند و نه گزینه‌های متنوع و باکیفیت برای خرید.

✍️ می‌گویند چون شرایط اقتصادی سخت است و جوانان تن به ازدواج نمی‌دهند، باید بانک‌ها را مکلف کنیم که وام ازدواج بدهند. گویی نظام بانکی مسوول تشکیل خانواده است!

✍️ بانک باید به دنبال کسب سود باشد، سرمایه را در مسیر پربازده هدایت کند، نه اینکه تبدیل به دستگاه توزیع وام‌های تکلیفی شود که نه تضمین بازگشت دارند و نه هدف اقتصادی مشخص.

✍️ وقتی بانک‌ها مجبور به پرداخت وام‌های بدون پشتوانه شوند، نتیجه آن تورم و کاهش ارزش پول خواهد بود. اما کسی به این نمی‌اندیشد که مشکل ازدواج با وام حل نمی‌شود، بلکه نیازمند یک اقتصاد پویا، امنیت شغلی و امید به آینده است.

✍️ می‌گویند چون دولت در کارهای عمرانی مشکل دارد، دستگاه‌ها و نهادهای دیگر باید به کمک بیایند و قرارگاه درست کنند و وارد جاده‌سازی و سد‌سازی و پالایشگاه‌سازی و انواع فعالیت‌های اقتصادی دیگر شوند.

✍️ حال آنکه وظیفه دستگاه نظامی دفاع از مرزهای کشور و تامین امنیت کشور است. ورود این دستگاه‌ها به فعالیت‌های اقتصادی مضرات و مفسده‌هایی دارد که باعث شده است در همه دنیا این امر را ممنوع کنند. و از این دست مثال‌ها کم نیست.

✍️ هر نهادی به جای اینکه کار خودش را انجام دهد، ماموریت انجام کار دیگران را پیدا کرده است.

✍️ وقتی همه ‌چیز را جابه‌جا می کنیم، نتیجه می شود نابسامانی، فساد، ناکارآمدی و بحران‌های پی‌درپی.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #عدالت #ناکارآمدی #فساد

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

در تحسین سادگی

👤 دکتر حسین عباسی؛ اقتصاددان

✍️ قوانین و سیاست‌های اقتصادی با قواعد حقوقی متفاوتند؛ ولی می‌توان از این ادبیات حقوقی برای طراحی بهتر سیاست‌های اقتصادی بهره برد.

✍️ سیاست «درآمد پایه همگانی» که به تمامی افراد جامعه، مستقل از سطح درآمد ماهانه مبلغی داده شود، سیاست ساده ای است که برای بسیاری از کشورها از نظر فنی قابل اجرا است.

✍️ برخی کشورهای پیشرفته این بحث را به‌طور جدی مطرح کرده‌اند که تمام امکاناتی که به افراد کم‌درآمد داده می‌شود، حذف شود و مبلغی مشخص به حساب هر فرد واریز شود.

✍️ البته این طرح به واسطه هزینه زیادی که دارد و اینکه انعطافی برای شناسایی افراد بر مبنای درآمد در آن نیست، هیچ‌گاه اجرا نشده است. به جای آن، انبوهی از سیاست‌های رفاهی با اتلاف منابع اجرا می‌شود.

✍️ ساده‌سازی سیاست‌های رفاهی و حرکت به سمت پرداخت مبالغی معین به گروه‌هایی از جامعه، بر مبنای فایل مالیاتی افراد، راه‌حل میانی است که اتلاف را کم می‌کند و در عین حال هزینه زیادی به جامعه تحمیل نمی‌کند.

✍️ در اقتصاد ایران، قاعده‌ای ساده مانند پرداخت سرانه بر اساس فرمولی مشخص برای مواردی که نیاز به رفع اتلاف‌های بزرگ در اقتصاد هست، مانند اصلاح قیمت بنزین می‌تواند مورد نظر قرار بگیرد.

✍️ دولت‌هایی که در همه زمینه‌ها دخالت می‌کنند و معمولا توانایی اعمال حکمرانی بالا ندارند، باید به وضع و اعمال قواعد متوسل شوند تا بتوانند امکان‌پذیری آن را تضمین کنند.

✍️ در اقتصادهایی که گروه‌های ذی‌نفوذ در آن قدرت زیادی دارند، این امکان وجود دارد که هر قانونی که در دست تدوین است، به سرعت با انواع تبصره‌ها و حاشیه‌ها پر شود تا راه امتیاز‌گیری و رانت‌خواری باز بماند.

✍️ وضع قواعد ساده این امکان را می‌گیرد و امکان امتیازدهی به گروه‌های خاص را کم می‌کند.

✍️ بهترین مثال این نکته قوانین واردات خودرو است. بعد از سال‌ها ممنوعیت، وقتی که بنا بر واردات خودرو شد، گروه‌های ذی نفوذ به سرعت وارد عمل شدند و قانون واردات خودرو را به سمتی بردند که در نهایت همان ذی نفعان ممنوعیت واردات، متولیان اصلی واردات شدند. یک قانون ساده می‌توانست به سادگی بسیاری از مزایایی را که تصمیم‌گیران به دنبالشان بودند، فراهم کنند.

✍️ ساختار قوانین تدوین‌شده در یک جامعه باید با ماهیت قانون و ویژگی‌های قانون‌گذار و مجری سازگار باشد. پیچیده کردن قوانین فقط وقتی قابل دفاع است که در عمل قابل پیاده کردن باشد و اهداف قانون در فضای اقتصاد سیاسی قابل دسترسی باشد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #قانون #قاعده #استاندارد

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com