روزنامه دنیای اقتصاد
2.89K subscribers
14.3K photos
2.61K videos
14 files
1.15K links
کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد

صاحب امتیاز: شرکت دنیای اقتصاد تابان
مدیر مسئول: علیرضا بختیاری
سردبیر: پویا جبل عاملی
Download Telegram
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

خزان سوری

👤 نوید رئیسی

✍️ در ساعات اولیه ۷دسامبر۲۰۲۴ معارضان سوری با تصرف دمشق به آنچه برای بیش از نیم‌قرن به طعنه «سوریه اسدها» نامیده می‌شد، پایان دادند.

✍️ این فروپاشی بهت‌آور اغلب به فرصت‌طلبی گروه‌های سیاسی و کشورهای خارجی در شرایط به سرعت در حال تغییر منطقه‌ای و بین‌المللی نسبت داده می‌شود؛

✍️ اما در همین حال، غیرمنتظره بودن این رخداد پای پرسش‌های دشوارتری را پیش می‌کشد: چرا معارضان سوری در تنها ۱۱روز توانستند امری را به سرانجام برسانند که طی ۱۳سال جنگ داخلی در انجام آن ناموفق بودند؟

✍️ برای پاسخ به این پرسش‌‌ها بالا می‌توان دو رویکرد تحلیلی را در پیش گرفت. رویکرد اول ناظر بر توضیح تکانه‌های قدرتمند کوتاه‌مدت و میان‌مدتی است که موجب می‌شوند یک نظام سیاسی، درحالی‌که همه چیز کاملا عادی به‌نظر می‌رسد، در یک لحظه خاص از هم فرو بپاشد.

✍️ رویکرد دوم، در نقطه مقابل، بر فرآیندهای بلندمدتی تمرکز دارد که به آسیب‌پذیری یک نظام سیاسی منجر می‌شوند.

✍️برای فهم فرآیند زوال و فروپاشی درونی و بیرونی سوریه ناگزیر از مراجعه به تاریخ هستیم. «سوریه اسدها» ‌مانند بیشتر رژیم‌های جمهوری پسااستعماری عربی شکل‌گرفته طی دهه‌های ۱۹۵۰ تا ۱۹۷۰ در یک دوره خاص اقتصادی و ایدئولوژیک متولد شد.

✍️ طبیعت «انقلاب از بالای» نظام نوپای سوریه موجب شد تا حافظ اسد دو هدف را به‌طور همزمان دنبال کند: مدرن‌سازی اقتصاد و جامعه و نیز، جلوگیری از بسیج یک جنبش سیاسی توده‌ای که بتواند قدرت سیاسی تازه به‌دست‌آمده را تهدید کند.

✍️ از سوی دیگر،‌ جنگ داخلی تنها اقتصاد سوریه را ویران نکرد، بلکه این درگیری، ظرفیت این کشور را برای جذب شوک‌های اقتصادی نیز به‌شدت تضعیف کرد.

✍️طی سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۱۹ یعنی درست در زمانی که به‌نظر می‌رسید رژیم اسد توانسته است با موفقیت بر بخش اعظم کشور تسلط یابد، اقتصاد سوریه با شوک‌های خارجی متعددی مواجه شد.

✍️ ارزیابی بانک جهانی در ماه مه۲۰۲۴ نشان می‌دهد که چگونه رفاه خانوار همراه با تجارت، کشاورزی و تولید در نتیجه این شوک‌ها سقوط کرد. بر اساس آمار، حدود ۷۰درصد مردم سوریه (۱۴.۵میلیون) در سال۲۰۲۲ با کمتر از ۳.۶۵دلار در روز زندگی می‌کردند.

✍️ وضعیت وخیم اقتصادی در سال۲۰۲۴ نیز به بدتر شدن ادامه داد و آنچه تا پیش از آن سخت و استوار به‌نظر می‌رسید، در یک لحظه و بی هیچ مقاومتی دود شد و به هوا رفت.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #نوید_رئیسی #سوریه #اقتصاد_سوریه #بشار_اسد

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

اژدهای زرد و اُدیسه ۲۰۲۵

👤 رضا بافکر؛ کارشناس اقتصادی

✍️ اقتصاد چین در چه شرایطی پا به سال پایانی ربع قرن بیستم که از قضا سال پایانی چهاردهمین برنامه پنج‌ساله توسعه این کشور است، می‌گذارد؟

✍️ سالی که به دلایل متعددی، سالی پراهمیت و پرماجرا و شاید یک ادیسه، برای این کشور خواهد بود.

✍️ صندوق بین‌المللی پول در ماه اوت گذشته، پیش‌بینی خود از رشد اقتصادی چین در سال۲۰۲۴ را ۵درصد اعلام کرد. چنین رقمی در یک افق بلندمدت‌تر، برای سیاستگذار کشوری که تا همین یک دهه قبل میانگین رشد حدودا دورقمی را برای سال‌های متمادی تجربه می‌کرد، حتما مایه نگرانی است.

✍️ برای ما ایرانیان که اهل عالمی دگریم، البته چنین نرخ‌های تورمی مایه شگفتی و بلکه حسرت است؛ اما خاطر سیاستگذار چینی چنان نگران شده که سیاست‌های محتاطانه را کنار گذاشته و سیاست‌های انبساطی پولی و مالی را با قدرت در دستور کار قرار داده ‌است.

✍️ اما از ۲۰ ژانویه خوان دیگری هم بر خوان‌های پیش‌ روی اژدهای زرد افزوده می‌شود و آن ورود ترامپ به کاخ سفید است.

✍️ مذاکرات سیاسی و چانه‌زنی‌های فنی عملا از همین حالا آغاز شده و مشخص است که نزاع صرفا بر سر میزان امتیازی است که در این میان مبادله می‌شود؛ وگرنه کیست که نداند هیچ‌کدام از طرفین حاضر نیست شریک تجاری اصلی خود را زیاده برنجاند.

✍️ اما از سویی دیگر، افت تجارت دوجانبه در ۲۰۲۳ هشداری بود برای کشوری که بخش عمده‌ای از رشد خود را مرهون صادرات بوده است.

✍️ تقویت مصرف داخلی هدفی است که در کنار ۵هدف دیگر (برون‌گرایی، تثبیت بازار مسکن، سیاست‌های پولی انبساطی، سیاست‌های مالی فعال و تثبیت رشد اقتصادی) به‌عنوان اهداف شش‌گانه در دستور کار چینی ها قرار گرفته است.

✍️ چین تا شروع برنامه پنج‌ساله پانزدهم توسعه یک‌سال فرصت دارد و یک ادیسه به طول یک‌‌سال پیش روی اژدهاست.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #چین #رشد_اقتصادی_چین #اقتصاد_چین

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

تحلیلی بر کاهش دستمزد حقیقی

👤 حسین جلیلی؛ دانشجوی دکترای دانشگاه سایمون فریزر

✍️ شرایط تورمی در ایران باعث کاهش نرخ دستمزد حقیقی شده؛ یعنی قدرت خرید خانوارها با وجود افزایش اسمی حقوق کاهش یافته است.

✍️ کاهش دستمزدها، اگرچه ممکن است در کوتاه‌مدت به کاهش هزینه‌های تولید و افزایش رقابت‌پذیری کسب‌وکارها کمک کند، اما پیامدهای گسترده‌ای در ابعاد مختلف اقتصادی و اجتماعی به همراه دارد.

✍️ این تغییر می‌تواند بر مصرف خانوارها، سطح رفاه اجتماعی، نابرابری اقتصادی و حتی رفتار بنگاه‌ها در حوزه سرمایه‌گذاری و فناوری تاثیرگذار باشد.

سوال اصلی این است که آیا کاهش دستمزدها می‌تواند به بهبود عملکرد اقتصادی کمک کند یا اینکه مشکلات جدیدی برای جوامع به وجود می‌آورد؟

✍️ کاهش قدرت خرید کارگران باعث کاهش تقاضا برای کالاها و خدمات می‌شود و این مساله بنگاه‌ها را مجبور به کاهش تولید و نیروی کار می‌کند.

✍️ کاهش دستمزدهای حقیقی به‌ویژه در میان طبقات پایین می‌تواند شکاف طبقاتی را افزایش دهد.

✍️ یکی از پیامدهای مهم کاهش دستمزد حقیقی، افت شدید سرمایه‌گذاری است. کاهش سرمایه‌گذاری در بلندمدت می‌تواند رشد اقتصادی را محدود و کشور را در تله فقر (Poverty trap) گرفتار کند. در چنین شرایطی، اقتصاد دچار دور باطل کاهش درآمد، کاهش سرمایه‌گذاری و کاهش رشد می‌شود.

✍️ کاهش دستمزد حقیقی به این معنی است که اشتغال در حال از دست دادن ماهیت فقرزدایی است.

✍️ کاهش دستمزد حقیقی می‌تواند مهاجرت نیروی کار ماهر به کشورهای دیگر را تشدید کند. کاهش نیروی کار ماهر بهره‌وری اقتصاد را کاهش می‌دهد و ظرفیت تولید را محدود می‌کند.

✍️ کاهش سرمایه‌گذاری عمومی و خصوصی باعث کاهش احتمال سرمایه‌گذاری در مهارت‌آموزی می‌شود و بهره‌وری از این مسیر نیز کاهش می‌یابد.

✍️ مطالعات نشان داده اند با افزایش حداقل دستمزد، لزوما شغلی از دست نمی‌رود.

✍️ میزان پرداختی حق بیمه درصدی از حقوق و دستمزد است که درصورت کاهش دستمزد حقیقی، ورودی به صندوق‌های بازنشستگی نیز به ازای هر کارگر کاهش خواهد یافت. در نتیجه همین امر، ناترازی صندوق‌های بازنشستگی را تشدید خواهد کرد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #کاهش_دستمزد_حقیقی #حقوق #دستمزد

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

دوایر شوم افزایش مهاجرت

🔹 دکتر علینقی مشایخی؛ اقتصاددان

✍️ یک دسته از عوامل موثر بر مهاجرت، شرایط اقتصادی، اجتماعی و سیاسی در جامعه‌‌‌‌‌‌‌‌‌اند.

✍️ در حوزه اقتصادی، عواملی نظیر بیکاری، تورم و عدم‌کفایت حقوق‌‌‌ها برای تامین زندگی مناسب دانش‌‌‌آموختگان مهاجرت را به دو صورت تشویق می‌کند: یکی آنکه تحمل شرایط موجود دشوار و موجب مهاجرت می‌شود؛ دوم آنکه با ادامه مسائل اقتصادی امید به اصلاح شرایط نیز بسیار ضعیف می‌شود و ناامیدی نسبت به آینده، مهاجرت نیروهای متخصص و دانش‌‌‌آموختگان را بیشتر می‌کند.

✍️ در حوزه اجتماعی تبعیض در پذیرش دانشگاه‌‌‌ها و گرفتن شغل به نفع گروه‌‌‌های خاص موجب نارضایتی و ناامیدی افراد می‌شود.

✍️ به علاوه، تحمیل سبک زندگی یا نوع پوشش خاص به جوانان، فشار بر آنها را زیاد می‌کند و در نتیجه به علت ناامیدی و احساس فشارهای اجتماعی مهاجرت زیاد می‌شود.

✍️ در حوزه سیاسی بسته بودن راه‌‌‌های مشارکت در فرآیندهای سیاسی نظیر انتخاب شدن و انتخاب کردن برای مسوولیت‌‌‌های سیاسی، نسبت به شرایط جامعه بی‌‌‌تفاوتی به‌وجود می‌‌‌آورد.

✍️ با مهاجرت افراد نخبه، متخصص و دانش‌‌‌‌‌‌آموخته بر اثر عوامل مزبور متوسط کیفیت نیروهایی که در ایران می‌‌‌مانند، کاهش پیدا می‌کند و میدان برای به عهده گرفتن نقش‌‌‌های مهم در تصمیم‌‌‌سازی و تصمیم‌گیری برای نیروهای با کیفیت پایین‌‌‌تر باز می‌شود.

✍️ باز شدن میدان برای نیروهای با کیفیت کمتر از یک‌طرف و گزینش‌‌‌های عقیدتی و مبتنی بر وابستگی‌‌‌های سیاسی و فامیلی، از طرف دیگر کیفیت نیروی انسانی فعال در تصمیم‌‌‌سازی و تصمیم‌گیری و اجرایی را کم می‌کند.

✍️ حضور نیروهای با کیفیت پایین در تصمیم‌‌‌سازی و تصمیم‌گیری منظومه فکری حاکمیت را در جهت اعمال گزینش و تبعیض در انتخاب را مستدام و دایره شوم بالا را تقویت می‌کند.

✍️ ضعف آموزش و پرورش عامل دیگری است که افراد متخصص و شایسته‌‌‌ای را که بازار بین‌المللی به آنها نیاز دارد به خاطر دستیابی به آموزش بهتر برای فرزندانشان به فکر مهاجرت می‌‌‌اندازد.

✍️ راه از کار انداختن دوایر شوم بالا، باز کردن میدان برای نیروهای شایسته موجود در ایران در اداره امور کشور در سطوح مختلف است.

✍️ هنگام استخدام استادان و معلمان، استخدام کارشناسان، انتخاب مدیران و گزینش دانشجویان باید تاکید بر شایستگی‌‌‌های حرفه‌‌‌ای و تخصصی آنها باشد تا وابستگی‌‌‌های سیاسی و عقیدتی.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #مشایخی #مهاجرت

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

اف ای تی اف در آزمون مصلحت

👤 دکتر علیرضا سلطانی؛ اقتصاددان

✍️ پرونده FATF با پیگیری دولت چهاردهم از بایگانی مجمع تشخیص مصلحت نظام بیرون آمد و قرار است این نهاد با بررسی دو لایحه باقی‌مانده پالرمو و CFT، یکی از چالشی‌ترین مسائل کلان کشور را تعیین تکلیف کند.

✍️ حل مساله FATF فقط حلّال مناسبات اقتصادی و تجاری ایران با غرب نیست، بلکه امکان استفاده از ظرفیت‌های اقتصادی و مالی کشورهایی مانند چین، روسیه، هند و دیگر کشورها نیز در گرو حل این موضوع است.

✍️ حتی روس‌ها مشخصا به مقامات ایرانی اعلام کرده‌اند که برای گسترش روابط اقتصادی باید ایران از لیست سیاه FATF خارج شود.

✍️ اما همزمان، تحرکات مخالفان FATF شدت گرفته است. مخالفان عضویت ایران در FATF که قبلا در مجمع تشخیص نفوذ زیادی داشتند و حالا نفوذشان کاهش پیدا کرده، تلاش می کنند با جریان‌سازی‌های گسترده سیاسی و رسانه‌ای، فضای عمومی مجمع را نسبت به حل مساله از طریق ایجاد تحلیل‌های منفی و بدبینانه نسبت به FATF و بلاتاثیر بودن حل مساله بر رفع تحریم‌ها و حتی القای اینکه با پذیرش موافقت‌نامه‌های پالرمو و CFT، دست ایران برای دور زدن تحریم‌ها بسته می‌شود، تحت تاثیر قرار داده و مانع از تصویب آن شوند.

✍️ این جریان قدرتمند مخالف که در فضای مجازی و رسانه‌ای بسیار فعال است، می گوید با پذیرش لوایح دوگانه، عملا دست ایران برای دورزدن تحریم‌ها بسته می‌شود و این هزینه سنگینی را به کشور وارد می‌کند.

✍️ در واقع مبنای استدلال آنها بر فرض نادرست ماندگاری تحریم‌هاست. گویی از دیدگاه این جریان مخالف، تحریم‌ها ماندگار است و قرار نیست هیچ‌گاه رفع شود؛ چراکه منافعشان در حفظ و تشدید تحریم‌هاست.

✍️ دولت چهاردهم باید به‌طور جدی روند بررسی لوایح را در مجمع دنبال و تحرکات جریان مخالف را خنثی کند.

✍️ صرف انتظار و امید به رفع موانع در مجمع تشخیص مصلحت با توجه به اعمال فشارهای گسترده، نمی‌تواند روند حل مساله FATF را تسهیل کند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #FATF

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

انرژی و قیمت‌گذاری دولتی

👤 دکتر سجاد برخورداری؛ دانشیار دانشکده اقتصاد دانشگاه تهران

✍️ در سال جاری و سال‌های آینده، یکی از مهم‌ترین موانع کسب‌وکار بخش خصوصی، محدودیت دسترسی به انرژی به‌ویژه برق و گاز خواهد بود.

✍️ سوال این است که، آیا افزایش مجدد قیمت انرژی مثل تجارب گذشته در اقتصاد کشور، این‌بار می‌تواند منجر به تجربه موفقی برای رفع ناترازی‌ها شود یا داستان طور دیگری رقم خواهد خورد؟

✍️ اقتصاد ایران یک اقتصاد در حال توسعه است بنابراین رشد تقاضای انرژی در انواع مختلف آن، پدیده‌ رایجی است.

✍️ این در حالی است که تجربه جهانی نشان داده که افزایش تولید محدود بوده و حتی در شرایطی ممکن است عملا امکان افزایش تولید انرژی وجود نداشته باشد.

✍️ برای اقتصاد در حال توسعه ایران، باید محدودیت‌های حاصل از تحریم‌ها و کاستی‌های داخلی را نیز اضافه کرد که نقش موثری در کند شدن سرعت افزایش تولید انرژی داشته است.

✍️ دولت در اقتصاد ایران در تمام مراحل انرژی حضور دارد. مثلا از لحظه استخراج نفت از چاه تا مرحله تبدیل آن به مشتقات نفتی از جمله بنزین و گازوئیل تا مرحله تحویل به مصرف‌کنندگان انرژی در پمپ‌بنزین‌ها، دولت حضور دارد.

✍️ دولت در تمام این مراحل قیمت‌گذار اصلی نیز است. این موضوع در بخش برق نیز مشاهده می‌شود.

✍️ هر از گاهی نیز دولت به‌منظور جبران کسری بودجه اقدام به افزایش قیمت به‌صورت دستوری کرده است. نتیجه حاصل از این ساختار در بخش انرژی کشور، ناکارآیی در هر دو بخش تولید و مصرف انرژی و شکل‌گیری ناترازی انرژی در سال جاری، تشدید آن در سال‌های آینده و حتی تبدیل به بحران شدن آن در سال‌های آینده نزدیک است.

✍️ این در حالی است که شواهد علمی نشان می‌دهد دولت قیمت‌گذار خوبی در اقتصاد نیست؛ چراکه اصول اقتصادی در قیمت‌گذاری از سوی دولت رعایت نمی‌شود.

✍️ بر این اساس، افزایش چندباره قیمت انرژی توسط دولت، مساله انرژی کشور را حل نکرده و نخواهد کرد. بنابراین نیاز است دولت از قیمت‌گذاری انرژی خارج شود.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #قیمتگذاری_دستوری #ناترازی #انرژی

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

«ترامپ» اطرافیانش را غافلگیر می‌کند؟

👤 کوروش احمدی؛ دیپلمات پیشین

✍️ تا آنجا که به ایران مربوط می‌شود، کمتر نشانی از توصیه به ترامپ برای اعتدال و میانه‌‌‌روی دیده می‌شود.

✍️ در آخرین مورد، تشکیلات افراطی موسوم به «اتحاد علیه ایران هسته‌‌‌ای» (UANI)، مجموعه‌‌‌ای از اقدامات خصمانه علیه ایران در حوزه‌‌‌های دیپلماتیک، اطلاع‌‌‌رسانی، نظامی و اقتصادی را پیشنهاد کرده است.

✍️ متاسفانه برخی چهره‌‌‌ها و طیف‌‌‌هایی نیز که طی سال‌های اخیر میانه‌‌‌رو محسوب می‌‌‌شدند و توصیه به حل دیپلماتیک اختلافات با ایران داشتند، این اواخر تندروتر شده ند.

✍️ به عنوان مثال ریچارد نفیو و ریچارد هاس که تا پیش از این تقریبا در طیف میانه‌‌‌رو دسته‌‌‌بندی می‌‌‌شدند، حالا ضمن تاکید بر اعمال «فشار حداکثری» آن را کافی ندانسته و استفاده از تهدید نظامی علیه ایران را نیز به‌عنوان مکمل ابزارهای دیپلماتیک لازم دانسته‌‌‌اند.

✍️ به این ترتیب، مشکل می‌‌‌توان تصور کرد که اطرافیان ترامپ فکری متفاوت در سر داشته باشند.

✍️ اما همان‌طور که در دوره قبلی ریاست‌جمهوری ترامپ دیدیم، این احتمال همچنان وجود دارد که خودِ ترامپ در چارچوب «منطق معاملاتی» و ذهنیت نامتعارفش موجب غافلگیری اطرافیانش و ناظران بیرونی شود.

✍️ دعوت ترامپ از دکتر ظریف از طریق یک سناتور برای ملاقات با او در کاخ‌سفید در ژوئیه ۲۰۱۹ و اصرار او در اوت ۲۰۱۹ در فرانسه از طریق ماکرون برای ملاقات با دکتر ظریف از این نوع است.

✍️ این در حالی بود که پمپئو و بولتون مخالف ملاقات بودند و بولتون تهدید کرده بود که در صورت چنین ملاقاتی استعفا خواهد کرد. علاوه بر این ویژگی‌‌‌های شخصی ترامپ، قول‌‌‌های انتخاباتی او را نیز باید در نظر گرفت.

✍️ او قول داده است که آمریکا را وارد جنگ جدیدی نکند و به جنگ‌‌‌های کنونی نیز خاتمه دهد.

✍️ سوال مهم این است که ترامپ این‌بار چگونه آغاز خواهد کرد.

✍️ آیا او با دعوت از ایران برای مذاکره آغاز خواهد کرد یا دعوت به مذاکره را حداقل با «فشار حداکثری» همراه می‌کند.

✍️ مساله مهم دیگر، ، این است که روایت رایج در غرب تغییر اساسی کرده و بر کاهش اهرم‌‌‌های منطقه‌‌‌ای و دفاعی ایران طی 15 ماه گذشته متمرکز شده است.

✍️ با این حال، اینها مسائلی هستند که ایران می‌‌‌توانست و شاید هنوز هم بتواند قبل از شروع به کار ترامپ با اطرافیان او مطرح کند و بر نحوه تصمیمی که او خواهد گرفت، تاثیر بگذارد.

✍️ دیگر کشورها تاکنون چنین کرده‌‌‌اند. اما شواهد حاکی از آن نیست که مقامات ایرانی نیز تماسی با اطرافیان ترامپ داشته‌‌‌اند. اگر این حدس درست باشد، آنها و نیز ما مشکل می‌‌‌توانیم تصویر روشنی از اقداماتی که ترامپ در قبال ایران انجام خواهد داد، داشته باشیم.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #ترامپ #مذاکره #اقدام_نظامی #فشار_حداکثری

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

بوروکراسی‌‏‌زدایی؛ ضرورت توسعه در عصر هوش‌ مصنوعی

👤 دکتر روح‌اله اسلامي؛ استاد علوم سیاسی

✍️ ایرانیان از پیشگامان تاریخ بوروکراسی بوده‌‏‌اند. از عصر باستان تا دوران اسلامی، نظام اداری ایران به‌عنوان الگویی برای سازمان‌دهی، مدیریت و پایداری حکومت‌‏‌ها نقش کلیدی ایفا کرده است.

✍️ در سده‌های میانه، این دیوان‌‌‌سالاری ایرانی بود که در جهان اسلام به عنوان الگوی کارآمد انتقال یافت.

✍️ اما با همه فواید بوروکراسی همچون استقلال سازمانی، حاکمیت قانون و تجربه نهادی، این سیستم به‌‌‌مرور با چالش‌‌‌هایی جدی روبه‌رو شد.

✍️ در دوره مدرن بوروکراسی، با وجود نقش اساسی در توسعه، همواره در معرض تضعیف از سوی عوامل مخرب همچون حامی‌‌‌پروری، قوم‌‌‌ و خویش‌‌‌گرایی و مداخلات سیاسی و نظامی بوده است.

✍️ در عصر جدید، با انقلاب اطلاعات و ظهور هوش مصنوعی، بوروکراسی مدرن به پدیده‌‌‌ای کند و متمرکز بر کاغذبازی تبدیل شده که نه‌‌‌تنها بهره‌‌‌وری را کاهش می‌دهد، بلکه شهروندان را نیز از عملکرد سیستم‌‌‌های دولتی ناامید کرده است.

✍️ برای عبور از این بحران و هماهنگی با الزامات عصر هوش مصنوعی، تحول اساسی در ساختار و عملکرد بوروکراسی ضروری است.

✍️ این تحولات را می‌توان در شش محور کلیدی تحلیل کرد، به گونه‌‌‌ای که بوروکراسی را به موتور محرک توسعه و خدمت‌‌‌رسانی تبدیل کند...👇

🔗اینجا بخوانید

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #بوروکراسی #هوش_مصنوعی

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

جان کندن در زمین لم‌یزرع

👤 پویا جبل‌عاملی؛ سردبیر روزنامه دنیای اقتصاد

✍️ اکثر مردم کره‌شمالی بسیار سخت کار می‌کنند. از صبحگاهی که دولت تعیین می‌کند، بیدار می‌شوند و تا شب کار می کنند.

✍️ اما به سختی دستمزد ماهانه آنها از ۱۰هزار وون کره‌شمالی که قریب ۳دلار آمریکا در بازار سیاه می‌شود، عبور می‌کند.

✍️ چرا آنها وقتی این‌گونه سخت کار می‌کنند، عایدی ندارند؟ مشکل کره‌شمالی کار کردن نیست. کره‌شمالی به‌خاطر تنبلی به اینجا نرسیده و تا رویکردها و استراتژی آنان تغییر نکند، با کار و تلاش بیشتر به جایی نمی‌رسند؛ به رفاه و درآمد سرانه بالا نمی‌رسند. آنها فقط در زمین لم‌یزرع صبح تا شب جان می‌کنند.

✍️ مردم چین نیز در طول دهه۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ همین وضعیت را داشتند. آنها کار می‌کردند و می‌مردند. آنها کار می‌کردند؛ اما حتی محصولی برای خوردن نبود.

✍️ هنگام قحطی، وقتی دیگر جانوری وحشی هم برای خوردن پیدا نمی‌شد، به جان درختان می‌افتادند و از پوست آنها تناول می‌کردند!

✍️ اما دهه۱۹۷۰ ورق برگشت. رهبران چین خواستند راه دیگری را بسنجند. نیکسون وارد پکن شد، درهای اقتصاد چین به روی دنیا گشوده شد و سرمایه خارجی، چون آب به زمین خشک و تشنه اقتصاد چین رسید.

✍️ رهبران چین لحظه‌ای به رویکردهای گذشته خود نگریستند و این سوال را از خود پرسیدند: نکند ما راه اشتباهی را آمده‌ایم؟ چرا راه دیگری را آزمون نکنیم؟ و پاسخ دادند: گربه سیاه باشد یا سپید فرقی ندارد، گربه باید موش بگیرد.

✍️ رهبران چین حزب را نگه داشتند، حکومت کمونیستی را نگه داشتند، قدرت خود و مشروعیت خود را حفظ کردند؛ اما راه دیگری را رفتند.

✍️ آنان فهمیدند برای کسب درآمد ارزی، برای درخشیدن نیروی کار چینی و برای جهش تولید، نیاز به سرمایه خارجی و تکنولوژی روز است، نیاز به حرف زدن و ارتباط با خارجی هست، نیاز به استفاده از بازار بزرگ آمریکا هست، نیاز به نقش‌آفرینی بانک‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاران چشم آبی اروپایی و آمریکایی هست.

✍️ رهبران چین جرات داشتند تا مسیر آمده را ارزیابی کنند. جرات داشتند فرمان کشور را بچرخانند و همچنان بر مسند کار باقی بمانند. نتیجه نیز معلوم شد.

✍️ اگر رهبران آن سوال را از خود نمی‌پرسیدند، بدون تردید وضعیت چینی‌ها بدتر از کره‌ای‌های شمال شبه‌جزیره بود یا چه‌بسا قدرت دیگر در دست حزب کمونیست نبود.

✍️ مائو می‌توانست در سال‌های آخر عمرش نیز بر این جمله پرافتخار خویش تاکید کند که اگر چینی‌ها تف کنند، سرمایه‌داری غرق خواهد شد. اما او حاضر شد گام‌های دیگری بردارد که اگر انجام نمی‌داد شاید دهه‌ها در چین چیزی تغییر نمی‌کرد.

✍️ او دنگ شیائوپنگ را از تبعید فراخواند و گذاشت تا نیکسون وارد چین شود. چینی‌ها جرات داشتند تا راه رفته را تغییر دهند.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #چین #مائو #کره_شمالی #تغییر_استراتژی #آزمودن_راهی_دیگر

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com
🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

قوت استدلال با هوش مصنوعی

👤 دکتر حمید قنبری؛ حقوقدان

✍️ کارهایی که قبل از این ساعت‌‌‌ها و روزها وقت می‌‌‌گرفت با هوش مصنوعی در مدتی کوتاه انجام می‌شود.

✍️ نوشتن یک طرح درس، طراحی یک پاورپوینت، تحلیل یک متن، نوشتن یک پاراگراف، ترجمه انگلیسی به فارسی و بالعکس، حتی طراحی نمودار ذهنی از پیچیده‌‌‌ترین متن‌‌‌ها، کارهایی است که هوش مصنوعی خیلی سریع و ساده و کارآمد انجام می‌دهد. گویی سوار موشک شده‌ایم.

✍️ اما وقتی سوار موشک می‌‌‌شوی، دیگر منظره جاده را نمی‌‌‌بینی. همه چیز تبدیل به تصاویری مبهم می‌شود.

✍️ نخستین خطر استفاده نادرست از هوش مصنوعی، کاهش عمق است. یکی از متداول‌‌‌ترین استفاده‌‌‌ها از هوش مصنوعی، کمک برای خواندن متون است. اما این، حس خواندن خود متن را نمی دهد.

✍️ وقتی خود متن را می‌‌‌خوانید گویی ارتباطی با نویسنده پیدا می کنید که هوش مصنوعی با همه توانایی‌‌‌هایش در برقرار کردن آن ارتباط ناکارآمد است.

✍️ علت چیست؟ هوش مصنوعی سریع است در حالی که فهم انسان برای دانستن متون نیاز به زمانی دارد که بتواند آنها را تحلیل و هضم کند و با دانسه های دیگرش تطبیق داده و هماهنگ کند.

✍️ اما هوش مصنوعی با سرعت بالایش این فرصت را از انسان می گیرد. در این شرایط هوش مصنوعی را می توان مثل معلمی به کار گرفت که برای یادگیری به کمک انسان می‌‌‌آید نه اینکه به جای انسان یاد بگیرد.

✍️ دومین خطر استفاده از هوش مصنوعی در نوشتن است. افزونه‌‌‌های هوش مصنوعی در نوشتن جملات و پاراگراف‌‌‌ها مهارتی عجیب و بی‌نظیر دارند. اما هر چقدر که تلاش کنید لحن نوشته، انسانی باشد باز هم برای خواننده دقیق، ماشینی بودن متن پیداست و خلاقیتی که از یک نویسنده انتظار می‌رود، به هیچ وجه در نوشته‌‌‌های هوش مصنوعی پیدا نیست.

✍️ با این حال، هوش مصنوعی می تواند در ایده دادن برای نوشتن و کمک گرفتن برای اینکه نکته‌‌‌ای از قلم نیفتد و همچنین در تصحیح و ویرایش متون نوشته‌شده کمک کند.

✍️ سومین خطر هوش مصنوعی، «ضعف در قوای استدلالی» است که با استفاده نادرست و بدون آموزش صحیح از آن می‌تواند حاصل شود.

✍️ امروزه در بسیاری از بحث‌‌‌ها و جدل‌‌‌های نظری می بینیم که طرفین به جای بررسی قوت و ضعف استدلال‌‌‌ها، از هوش مصنوعی حجت می‌‌‌آورند گویی هوش مصنوعی، متر و معیاری است که همه باید خود را با آن هماهنگ و منطبق کنند.

✍️ مخاطرات چنین رویکردی بسیار زیاد است و اگر نسل جوان و نوجوان امروز را نسبت به این مخاطرات هوشیار نسازیم، در آینده با ضعف‌‌‌های جدی در تفکر تحلیلی و انتقادی مواجه خواهند شد.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #هوش_مصنوعی #تفکر_انتقادی #تفکر_تحلیلی

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com