اتاق بازرگانی برای من آموزنده بود

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹گاهی وقت‌ها با کسانی که عضو اتاق هم نبودند، با آنها هم تماس می‌گرفتم و بر آن اساس یک یادداشتی تهیه می‌کردم، می‌گذاشتم در اختیار رئیس اتاق بازرگانی که این را اول در اتاق مطرح بکند، آنها هم آشنا بشوند و بعد، این باشد به عنوان موضع اتاق بازرگانی درباره مساله.

🔹این‌ها خیلی استقبال کردند، خیلی هم خوشحال بودند از این کار و برای خود من خیلی خوب بود، برای اینکه من واقعا به آن صورت آشنایی‌ای با بخش خصوصی نداشتم. آشنایی من بیشتر با دستگاه‌های دولتی بود که بعضی‌های‌شان را می‌شناختم و با آنها رفت‌وآمد داشتم، مثلا با وزیر بازرگانی وقت آشنا شدم که خیلی هم مرد جالبی بود، در نتیجه در وزارت بازرگانی مسوولانی را می‌شناختم و ‌نظر آنها را راجع‌به مسائل بازرگانی و بخش خصوصی دیده بودم.

🔹این است که از این طرف قضیه وقتی وارد کار شدم، برای من بی‌نهایت آموزنده بود. این دوران همراه با نخست‌وزیری امینی و همچنین علم است، علم در دوره اول یعنی دولت اول علم که از آخر بهار ۱۳۴۱ شروع می‌شود تا بهمن ۱۳۴۲.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

شرط فعالیت بازرگانی در کشور

❓در آن دوره چه حجمی از فعالیت‌های بازرگانی کشور را کسانی انجام می‌دادند که کارت بازرگانی داشتند؟

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹تمامش‌. برای اینکه لازمه بازرگانی خارجی مطلقا داشتن کارت بود.

❓یعنی بازرگانان سنتی هم که در بازار تهران بودند کارت می‌گرفتند؟

🔹بله، کارت بازرگانی می‌گرفتند‌.

❓در آن دوره نحوه تعامل بخش بازرگانی با مالیات، بیمه، گمرک و عوارض گمرکی چطور بود‌؟

🔹بیمه که می‌کردند‌. وضع بیمه منظم بود‌. نمی‌شد بیمه نکنند. یعنی شما نمی‌توانستید برای کالا افتتاح اعتبار کنید بدون اینکه بیمه‌اش کرده باشید‌. بنابراین بیمه هیچ مساله‌ای نبود‌. هیچ‌✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

چرا رقابت نکند؟ ایرادی ندارد

❓شاید بشود این‌طور گفت که چون تقلب کردن همه‌گیر بود، برای کسانی هم که نمی‌خواستند این کار را بکنند، اجتناب‌ناپذیر بود.

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹نه آدم‌هایی بودند که تقلب نمی‌کردند.

❓خب آن‌وقت چطور با دیگران رقابت می‌کردند؟

واقعا ایرادی در رقابت با دیگران نداشتند.

❓وقتی یک نفر می‌تواند هزار دلار را پانصد دلار اظهار کند، خب آن کسی که این کار را نمی‌کند، عقب می‌افتد.

🔹آن یکی ممکن است یک کمی پولدارتر بشود؛ ولی این یکی راحت می‌تواند رقابت بکند، چرا نکند؟ این برای زمانی بود که من آمدم سر کار، بعدا به‌تدریج وضع عوض شد، حالا بعدا، وقتی صحبت وزارت اقتصاد را می‌کنیم، برای شما توضیح خواهم داد.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

هندوستان مهد تقلب بود

❓به نظرتان بازرگان ایرانی همچنان که به فکر سود خودش بود، سود ایران و سود ملی را هم در نظر می‌گرفت؟

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹هیچ بازرگانی در هیچ نقطه دنیا این‌طوری فکر نمی‌کند، می‌خواهد آمریکایی باشد، یا انگلیسی باشد، یا روس یا ایرانی.

🔹آن موقع هندوستان جای مشهوری برای تقلب بود. هنوز هم هست. اصلا باورنکردنی است تقلب‌هایی که بخش خصوصی می‌کردند. مطلقا هیچ بازرگانی این‌طوری نمی‌گفت.

🔹آنها اگر بگویند که ما داریم برای میهن این کارها را می‌کنیم، باید زد توی دهانشان و گفت که آقا تو راجع به کار خودت حرف بزن و من این کار را می‌کردم؛ می‌گفتم خواهش می‌کنم شما راجع به میهن صحبت نکنید.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

بی‌اطلاعی از آمار واردات و صادرات

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹یعنی اینها تعارف است. محیطی که در آن شما با پول سر و کار دارید، پول می‌آورید، سرمایه‌گذاری می‌کنید و هم می‌خواهید پول‌سازی کنید. یک محیطی است که این مسائل اخلاقی مطرح نیست نمی‌خواهم بگویم منکرش می‌شوند، ولی به این صورت حاد مطرح نیست؛ بنابراین شما باید یک سیستمی داشته باشید که آن سیستم اجازه این را ندهد که کسی تقلب بکند یا اگر تقلب کرد، واقعا بتوانید اینها را اگر گیر آوردید بی‌رحمانه تنبیه بکنید.

❓در آن دوره این سیستم وجود داشت؟

🔹دوره‌ای که من آمدم سرکار، تقریبا نه.

❓چرا؟ چون ما به ابزارهای اداری جدید مسلط نبودیم؟

🔹کادر اداری ما واقعا در دهه پنجاه به تدریج قوی شد و قبل از آن کادر خوبی نداشتیم. حالا بعدا وقتی به وزارت اقتصاد رسیدیم، من اینها را برای شما صحبت خواهم کرد ولی ما حتی آمار واردات و صادرات خودمان را درست نمی‌دانستیم چی هست.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

اسم شرکت پاسال بود، نه ثابت پاسال!

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹 ما حتی آمار واردات و صادرات خودمان را درست نمی‌دانستیم چی هست.

❓اتاق بازرگانی هم نمی‌دانست؟

🔹نخیر، حالا بعدا موقع وزارت اقتصاد برایتان تعریف خواهم کرد چون اگر بخواهم الان بگویم دوباره‌کاری می‌شود، ولی خب در این شرایط، ‌امکان اینکه بشود درست کار کرد، خیلی کم بود و بعد هم لازمه‌اش این بود که شما بتوانید با خارج ارتباط بهتری داشته باشید، نماینده‌های خودتان را در خارج داشته باشید، از طریق آن نماینده‌ها قیمت‌های عمده‌فروشی کالا را در آن کشورها به صورت دقیق؛ یعنی به صورت آماری که آنها می‌دهند در اختیار بگیرید.

🔹اینها در موقعی که من آمدم به وزارت اقتصاد وجود نداشت. حالا چون صحبت اتاق بازرگانی را می‌کنید می‌گویم، ما یک مقداری روی صحبت‌هایی که با بازرگان‌ها یا با دولتی‌ها می‌کردیم، به‌طور کلی دستگیرمان می‌شد که وضع چیست، اما آمار دقیق نداشتیم.

❓در خاطراتتان اشاره کردید به شرکت ثابت پاسال؛ می‌شود بفرمایید اهمیت واقعی این شرکت و شرکت‌های مشابهش در اقتصاد آن موقع ایران چه بود؟

🔹این شرکتی که به‌ آن می‌گویند ثابت پاسال، اسم درستش پاسال بود، ثابت پاسال نبود(باخنده) ولی چون (حبیب‌الله) ثابت در آن بود، همه اسم او را هم اضافه می‌کردند به اسم شرکت.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

عین دستگاه‌های اروپایی کار می‌کردیم

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹این شرکتی که به‌ آن می‌گویند ثابت پاسال، اسم درستش پاسال بود، ثابت پاسال نبود(باخنده) ولی چون (حبیب‌الله) ثابت در آن بود، همه اسم او را هم اضافه می‌کردند به اسم شرکت

❓حوزه کارشان چه بود؟

🔹حوزه کارشان، حالا اگر تمام صاحبان صنایع را بگوییم، بیشتر واردات صنعتی بود. تازه بعضی‌ها شروع کرده بودند به صورت مطلقا غیرقابل قبول به مونتاژ، که چیزهایی را سرهم بکنند؛ البته خب یک عده هم صاحبان صنایع داخلی بودند.

🔹یعنی دستگاه‌هایشان را بسیار خوب اداره می‌کردند، مثلا آن موقع شاید کمتر کسی متوجه بود، ولی یکی از بهترین شرکت‌های وارداتی که ما داشتیم، مال دو برادر سلیمان و احمد وهاب‌زاده بود. شرکت وهاب‌زاده به عنوان یک شرکت که جنس وارد می‌کرد، کاملا نمونه بود، صادرات نداشت تقریبا، اما خب از نظر مدیریت و اینها عین دستگاه‌های اروپایی کار می‌کردند، خیلی خوب، خیلی خیلی خوب. شبیه اینها بعضی جاها بودند.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

قیمت فوب یا سیف؟

❓صادرات و واردات دیگر کشورها چطور بود؟ بالاخره بعضی کشورها باید بیشتر صادرات کنند.

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹نه، برای اینکه آمار هر کشوری را ببینید، وقتی صادرات می‌کنند، قیمتی که می‌نویسند قیمت «فوب» است؛ یعنی قیمت موقعی است که شما این کالا را در بندر در کشتی می‌گذارید یا در مرزی که باید از آن رد شود و برود، در ترن یا کامیون می‌گذارید که فرق نمی‌کند؛ به آن قیمت، فوب می‌گوییم.

🔹واردات ما بر اساس قیمت «سیف» است. اختلاف بین این دو، خودش تراز را به هم می‌زند. خارج از این، ممکن است شما یک درآمد دیگری داشته باشید که جزو اینها نمی‌آید؛ مثلا در مورد ایران، ما به دلایلی نفت را جزو صادراتمان حساب نمی‌کردیم، به خاطر اینکه نفت را کنسرسیوم صادر می‌کرد، ما درآمد داشتیم که می‌رفت وزارت دارایی.

🔹از نظر اقتصادی شاید این حرف خیلی صحیح نباشد، ولی می‌خواهم بگویم در عمل مکانیزم کار چطور بود؛ در نتیجه ما در صادرات خودمان نفت را نشان نمی‌دادیم. از این هم استفاده می‌کردیم و بعضی از کشورها که به ما می‌گفتند ما از شما نفت وارد می‌کنیم، می‌گفتیم نه، شما از کنسرسیوم می‌گیرید یعنی یک مقدار به ما قدرت چانه‌زنی می‌داد، ولی مفهوم اقتصادی درستی نداشت، در نتیجه آن چیزی که شما به عنوان صادرات می‌بینید نفت در آن نیست..✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

بی‌ثباتی در صادرات و واردات

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹در همه کشورها پیش می‌آید که شما به یک دلایلی در کشورتان سرمایه‌گذاری می‌شود، بنابراین یک عده‌ای هم می‌آیند پول می‌آورند و شما ماشین‌آلات وارد می‌کنید.

🔹این ماشین‌آلاتی است که بابتش، آن سرمایه‌گذار که از خارج آمده پولش را داده، بنابراین شما پولش را ندادید. دقت می‌کنید؟

🔹ولی خب اینها جزو واردات مملکت بوده اما بعد می‌گویید از کجا دارد می‌آید؟ الان هنوز هم در تمام کشورهای دنیا همین‌طور است؛ یعنی هیچ‌وقت صادرات و واردات یک چیز ثابتی نیست✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

لازمه کار با بلوک شرق

❓حالا با همان نسبتی که داشتید در آن دوره،یادتان می‌آید که مهم‌ترین اقلام وارداتی و صادراتی ایران چه بود؟

👤 علینقی عالیخانی، معروف به معمار توسعه اقتصادی ایران پیش از انقلاب:

🔹موقعی که من در اتاق بازرگانی بودم، مهم‌ترین اقلام وارداتی، ماشین‌آلات، فولاد و مواد شیمیایی بود. اینها در واقع چیزهای اصلی بود. در مورد صادرات، در مرحله اول قالی بود و بعد انواع و اقسام چیزهای دیگری که صادر می‌کردیم مثل خشکبار، سنگ معدن و از این قبیل.

❓طبیعتا بازرگانی ایران بیشتر با کشورهای غربی مثل اروپای غربی و آمریکا بود.

🔹بیشتر با آنجا بود.

❓دلایل سیاسی هم داشت یا بیشتر دلایل اقتصادی داشت؟

🔹نه، دلیل سیاسی نداشت و صرفا توجه نکرده بودیم. یک مقدار گرفتاری کار در این بود که هنوز در دهه ۱۹۵۰ همان کارهایی که قبلا می‌شد، همان‌ها را تکرار می‌کردیم؛ این است که توجهمان به جاهای دیگر نبود.

🔹دلایلش هم قابل فهم بود تا حدودی، برای اینکه لازمه کار با بلوک شرق این بود که یک برداشت تازه‌ای داشته باشیم که این برداشت را اینها نداشتند در آن زمان. بعدا ما این کار را شروع کردیم. در مورد کشورهای دیگر، خود آن کشورها به کلی بسته بودند، یعنی حرفی نداشتند که از آنها جنس بخریم، ولی به هیچ‌ قیمتی اجازه اینکه ما جنسی بفروشیم، نمی‌دادند.

🔹یعنی ما نه با ترکیه می‌توانستیم کار کنیم، نه با هندوستان نه با پاکستان. اینها همه به کلی مرزهایشان را بسته بودند و به راحتی اجازه واردات نمی‌دادند.✍️

✔️ توضیح: برای خواندن قسمت های قبلی این سلسله گفتگوها و یافتن ارتباط بین آنها، هر پست روی پست قبلی ریپلای شده است

#دنیای_اقتصاد #عالیخانی #تاریخ_شفاهی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com