دیده‌بانی اقتصاد در وضعیت جنگی

💠 گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» در ویژه‌نامه‌ای ۲۱۶صفحه‌ای به بررسی سناریوهای پیش ‌روی اقتصاد ایران در ماه‌های منتهی به پایان سال پرداخت. این ویژه‌نامه که با حضور کارشناسان و صاحب‌نظران تهیه شده، عملکرد اقتصاد ایران در نیمه اول سال ۱۴۰۲ را بررسی می‌کند و به چشم‌انداز متغیرهای کلان اقتصادی و بازارها در ماه‌های آتی می‌پردازد.

💠 به گواه کارشناسان، به نظر می‌رسد شکنندگی وضعیت همچنان بالاست و این نگرانی وجود دارد که هر اتفاق تاثیرگذار و مهمی، نیمه دوم سال را کاملا متفاوت از نیمه نخست آن رقم بزند. تحولات اخیر فلسطینی - اسرائیلی می‌تواند به عامل تاثیرگذار و غالب در اقتصاد ایران تبدیل شود.

💠 ویژه‌نامه تحلیل عملکرد شش ماه گذشته اقتصاد ایران، امروز همراه با روزنامه «دنیای ‌اقتصاد» توزیع می‌شود، اما نسخه «تجارت ‌فردا»ی آن، به مدت یک هفته در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد. ویژه‌نامه گروه رسانه‌ای «دنیای اقتصاد» را در ضمیمه امروز روزنامه بخوانید.

🔸 ماه‌های آرام اقتصاد ایران
🔸 اندر مصائب عدم‌پیش‌بینی‌پذیری
🔸نرخ شک‌برانگیز ارز
🔸مصائب پابرجای قیمت‌گذاری
🔸رالی به بازار بازمی‌گردد؟
🔸 نظم جدید همچنان غربی است
🔸 ماهیت رشد بدون رفاه
🔸گرگ‌ومیش موفقیت سیاست تورمی

🔗متن کامل

#هفته_نامه #دنیای_اقتصاد #تجارت_فردا #اقتصاد_ایران #جنگ #بازار #غزه #فلسطین #اسرائیل

کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد
@donyayeeghtesad_com

سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

زمان ایستاده است!

👤 دکتر پویا جبل‌عاملی

✍️ جنگ‌ها، سیه‌روزی‌های بی‌منتها با خود به همراه دارند؛ خرابی و خون و خوف. اما بدترین جنگ‌هایی که تاریخ به خود دیده است، در عرض چند سال به اتمام رسیده‌اند. آن‌چنان‌که در جنگ جهانی دوم، آلمان با خاک یکسان شد و ژاپن هم دست کمی از آن نداشت.

✍️ این هر دو اما، از خاکسترهای آتش ققنوس‌وار برخاستند. کمتر از یک دهه پس از جنگ، آرام‌آرام آثار رشد بروز یافت. آری حتی جنگ هم با چنان قدرت ویرانگرش به پایان می‌رسد و اگر استراتژی توسعه و عقلانیت حکمفرما باشد پس از چند صباحی ورق برمی‌گردد.

✍️ اما چه می‌شود کرد وقتی زمان برای ملتی بایستد؟ وقتی سال‌ها جهد و تلاش و دست و پا زدن آدمیان، منتهی به رشد و رفاه و تغییر نشود؟ اینجاست که زمان ایستاده است.

✍️ رشد اقتصادی ایران از سال۱۳۹۰ تا ابتدای امسال بر اساس آنچه مرکز آمار ایران منتشر کرده، متوسط سالانه ۱.۵درصد بوده است. اگر فقط کل دهه۱۳۹۰ را ببینیم، رقم رشد پایین‌تر از رشد جمعیت در این دهه شده و عملا به این معناست که وضعیت رفاهی هر فرد ایرانی در آخر دهه۱۳۹۰ به مراتب کمتر از ابتدای این دهه بوده است. آری، نه تنها هیچ اتفاقی در این دهه برای ایرانیان رخ نداده، بلکه عقبگرد نیز رخ داده است.

✍️ زمان برای اقتصاد ایران ایستاده است. این وضعیت را با رشد کشورهای همسایه مقایسه کنید. ترکیه متوسط ۵.۸درصد، امارات ۳.۶درصد، عربستان ۳.۵درصد و قطر ۳.۴درصد رشد داشته است.

✍️ برای آنکه در ذهن، تقریبی از میزان عقب‌افتادگی داشته باشید، اگر کشوری ۴درصد رشد سالانه بیشتر را برای یک دهه نسبت به ما تجربه کند، تقریبا رفاه آنان پس از یک دهه، ۵۰درصد بیشتر از ما خواهد شد. این اتفاقی است که برای ما نسبت به سایر کشورهای همسایه رخ داده است؛ زمان برای ما ایستاده است...👇

🔗متن کامل سرمقاله

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #پویا_جبل‌عاملی #رشد_اقتصادی #جنگ #عقب_ماندگی #اقتصاد_ایران #جنگ_جهانی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

علل استمرار سیاست‌های اقتصادی اشتباه

👤دکتر علینقی مشایخی

✍️ وضیعت اقتصادی در دو دهه گذشته مناسب نبوده است. در قدم اول برای خروج از این وضعیت باید پذیرفت که شرایط فعلی حاصل سیاست‌های اقتصادی، سیاست‌های خارجی و سیاست‌های داخلی، فرهنگی و اجتماعی طی چند دهه گذشته بوده است.

✍️ در مورد سیاست‌ها باید بین دو نوع سیاست تفاوت قائل شد: یکی سیاستی که اعلام می‌شود (Espoused theory) و دیگری سیاست‌ها و تصمیماتی که در عمل اتخاذ می‌شوند (Theory in practice).

✍️شرایطی که اقتصاد ایران در آن قرار دارد حاصل تصمیمات در عمل است. برنامه‌ریزان و سیاستگذاران اقتصادی در سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی از بعد از جنگ تحمیلی یک دسته از سیاست‌ها را اعلام کرده‌اند، ولی در عمل سیاست‌های دیگری اعمال شده است.

✍️ کشورهای توسعه‌یافته، همه کم و بیش سیاست‌های اعلامی را که مبتنی بر علم اقتصادی است پی گرفتند؛ ارز آنها تک‌نرخی است و متناسب با تورم داخلی نسبت به تورم خارجی تغییر می‌کند؛ اقتصادشان رقابتی است؛ قیمت‌گذاری ندارند؛ خروج سرمایه‌های مادی و انسانی نداشته‌اند و سرمایه‌گذار خارجی جذب کرده‌اند.

✍️ در چنین شرایطی سوال مهم این است که چرا در چهار دهه گذشته سیاست‌های اعلامی که براساس دانش اقتصاد، تجارب کشورهای موفق و شرایط کشور تنظیم می‌شد اعمال نشده است.

✍️ دو دسته افراد در سیاست‌های اعمال‌شده موثر بوده‌اند. دسته اول مدیران ارشدی هستند که هدفشان بهبود وضع کشور است و در آن جهت تلاش کرده و تصمیمات عملی اتخاذ می‌کنند اما مسائل پیچیده اقتصادی را ساده‌انگارانه حل می‌کنند.

✍️ دسته دوم که مانع اعمال سیاست‌های اصلاحی بر مبنای دانش اقتصادی می‌شوند کسانی هستند که از وجود رانت‌های اقتصادی نفع می‌برند. این افراد کسانی هستند که با مراکز تصمیم‌گیری برای تخصیص منابع و تقسیم رانت ارتباط دارند.

✍️ این عده برای ادامه شرایطی که رانت وجود دارد فضاسازی می‌کنند، تلاش می‌کنند، تصمیم‌گیران را از تصمیم بر مبنای علم اقتصاد می‌ترسانند، به طرفداران اصلاح سیاست‌ها انگ می‌زنند و حتی ممکن است تهدید کنند. حالا پرسش این است که برای اجرای سیاست‌های اصلاحی چه باید کرد؟

🔗متن کامل سرمقاله

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #اقتصاد_ایران

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

تاکتیک دولت برای مشکل‌‏‌گشایی چه ایرادی دارد؟

🔻ساده‌‌‌ترین وظیفه هر سیاست عمومی، حل مساله است. در واقع حل مساله نه یک لفافه خوشرنگ برای نظام سیاسی، بلکه ماهیت و اساس وجودی هر دولت است و بدون آن سیاستگذاری عمومی چیزی جز انتقال منافع از جامعه به ذی‌نفعان و نزدیکان بوروکرات‌‌‌ها نیست.

🔻مطالعه متون علم اقتصاد در شاخه بخش عمومی و دقت در متون علم سیاست در شاخه سیاستگذاری عمومی نشان می‌دهد در جهان متر و معیارهای بسیاری برای فهم چرایی ناکامی دولت‌‌‌ها در حل مسائل عموم مردم وجود دارد.

🔻«باشگاه اقتصاددانان» به همین بهانه به سراغ سه‌تن از اساتید و پژوهشگران علوم مدیریت، جامعه‌‌‌شناسی و سیاستگذاری رفته و از آنها علت شکست مداوم دولت‌‌‌ها در ایران در زمینه حل مسائل اقتصادی عموم مردم را جویا شده است.

🔗«باشگاه اقتصاددانان» را بخوانید

#دنیای_اقتصاد #اقتصاد_ایران

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

🔴 دکتر نیلی در یک اسلاید در این ویدئو، از یک «تشابه وضعیت» بین دو مقطع زمانی «سال‌های ۹۰ تا ۹۲» و «۹۶ تا ۹۹» می‌گوید.

❌در این دو‌ مقطع، از «قشر پردرآمد» جامعه کاسته شده و به «قشر کم‌درآمد» افزوده شده است

#دنیای_اقتصاد #اقتصاد_ایران #رفاه #دهک_کم_درآمد #فقر
@donyayeeghtesad_com

اکنون وقت بازی‌‌‌های جدی و سیاست‌‌‌های روشن در زمین اقتصاد است

🔹حادثه تلخ امنیتی برای رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس به‌خوبی نشان داد که پزشکیان در شرایط متلاطمی ناخدای کشتی دولت چهاردهم شده است.

🔹در این وضعیت، بیم بسیاری از کارشناسان اقتصادی نحوه هدایت دولت در کوتاه‌‌‌مدت است.

🔹از آنجا که دولت چهاردهم در واپسین ماه‌‌‌های ریاست‌جمهوری جو بایدن سکان هدایت کشور را در دست گرفته و ایران از ناحیه تحریم، سیاست خارجی و تنش‌‌‌های منطقه‌‌‌ای شرایط خاصی دارد، اثر انتخاب مجدد ترامپ بر اقتصاد کشور غیرقابل چشم‌‌‌پوشی است.

🔹نفت متغیر کلیدی این داستان است. در فقدان این درآمد، کشور سیاست دقیق و روشنی برای جبران شکاف درآمدی-ارزی ندارد.

🔹کاری که لازم است به‌فوریت از سوی دولت چهاردهم تعیین‌تکلیف شود، فضای ارزی کشور و شرایط صادرات غیرنفتی است که مدت‌‌‌ها تحت فشار سیاست‌‌‌های محدودکننده‌ای نظیر پیمان‌‌‌سپاری ارزی و... قرار داشته و بنیه صادراتی کشور را تحلیل برده است.

🔹لازم است استفاده از سیاست خارجی تنش‌‌‌زدا و تعاملی در کنار بهره‌‌‌گیری از فرصت همکاری با همسایگان، دو بال پرواز دولت جدید جهت پیشگیری از تکرار تلخی‌‌‌های سال ۹۷ باشد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #ترامپ #اقتصاد_ایران

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

اقتصاد ایران و فرصتی که از دست رفت

🔹 دکتر کاظم بیابانی خامنه

✍️ در حالی که در دهه‌‌‌های اخیر کشورهای درحال‌‌‌توسعه مشغول جذب سرمایه‌‌‌های خارجی کشورهای توسعه‌‌‌یافته بودند تا پذیرای بخشی از فرآیندهای تولید دورسپاری‌شده و پروژه‌‌‌های مکانیزم توسعه پاک آنها باشند، اقتصاد ایران در زمین بازی دیگر بود.

✍️ سیاستگذاران اقتصاد ایران با اتخاذ رویکرد درون‌‌‌گرایی و حمایت از تولید داخل و استراتژی جایگزینی واردات برای توسعه صنعتی، همراه با برخی فعالان اقتصادی که از یک اقتصاد بسته نفع می‌‌‌بردند، به دنبال خودکفایی و تکمیل زنجیره‌‌‌های داخلی ارزش بود و برای توسعه اقتصادی به ظرفیت‌‌‌های داخلی، نهاده‌‌‌های داخلی و بازارهای داخلی چشم داشت.

✍️ در کنار این خودتحریمی داخلی، تحمیل تحریم‌‌‌های غیرمنصفانه اقتصادی خارجی نیز اقتصاد ایران را بیش از پیش از سازمان تولید جهانی منزوی کرد.

✍️ نمودار بالا شاخص مشارکت کلی در GVCs۳را برای ایران و برخی کشورها نمایش داده است. این مقایسه نشان می‌دهد که کشورهای منتخب در مقایسه با کشور ما چگونه به‌سرعت پیوندهای گسترده‌‌‌ای با سازمان تولید جهانی ایجاد کرده‌‌‌اند.

✍️ در مقابل، کشور ما به‌‌‌واسطه دیوارکشی بر مرزهای تجاری توسط سیاستگذاران داخلی و تحریم‌‌‌کنندگان خارجی، تماشاگر سهم بردن کشورهای درحال‌‌‌توسعه از کیک تجارت بین‌المللی است.

✍️ ما در حالی که تامین‌کننده حامل‌‌‌های انرژی با قیمت‌های ناچیز، آب رایگان و منابع مالی و ارزی با نرخ‌های ترجیحی و منابع انسانی ماهر و نیمه‌‌‌ماهر ارزان بودیم، در کنار انتشار بیشتر گازهای گلخانه‌‌‌ای، مصرف فزاینده انرژی و بهره‌‌‌برداری غیراقتصادی از منابع طبیعی، موفق نشدیم نرخ‌های رشد اقتصادی بالاتر از ۳ تا ۴‌درصد و پایدار را محقق کنیم.

✍️ در حالی که می‌‌‌توانستیم از مزیت‌‌‌های نسبی طبیعی و مزیت‌‌‌های نسبی مصنوعی (که توسط سیاستگذار داخلی در طول همه این سال‌ها ایجاد شده بودند)، بهره‌‌‌برداری کنیم و با پذیرش فرآیندهای تولید دورسپاری‌شده کشورهای صنعتی، آنها را به اقتصاد خود متصل و وابسته کنیم.

✍️ در عوض به آب‌‌‌باریکه زنجیره‌‌‌های داخلی ارزش اکتفا و دل خوش کردیم؛ چه‌‌‌بسا که در بسیاری از همین زنجیره‌‌‌های داخلی ارزش نیز اکنون به واردات واسطه‌‌‌ای متکی هستیم. اما هر آنچه در این سه پرده ترسیم شد، هرچقدر هم تلخ، متعلق به گذشته است.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #اقتصاد_ایران #درون_گرایی #تحریم

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

🔴 شرط مهم اصلاح اقتصاد ایران

دکتر موسی غنی‌نژاد، اقتصاددان:

🔺با توجه به رویکردهای دولت چهاردهم، نسبت به آینده اقتصاد ایران خوش‌بینی محتاطانه‌ دارم.

🔺نرخ تورم عمومی ۴۰‌درصدی که هم‌اکنون با آن روبه‌رو هستیم نرخی است معادل حدود دو‌برابر تورم عمومی درازمدت ایران.

🔺دو برابر‌شدن این نرخ در مقطع زمانی حاضر بدترین شرایطی است که فعالان اقتصادی و عموم جامعه با آن روبه‌رو هستند.

🔺نرخ فقر از ۵‌درصد در سال‌۱۳۸۴ به بیش از ۳۰‌درصد در سال‌۱۴۰۰ رسیده‌است.

🔺سطح مصرف خانوارها از متوسط ۳۰‌درصد در بازه درازمدت اقتصاد ایران به ۴۰‌درصد در سال‌های بعد از انقلاب رسیده و در ۵ سال‌گذشته نیز به بیش از ۵۰‌درصد افزایش یافته‌است.

🔺این افزایش مصرف ناشی از مصرف واقعی خانوارها نیست؛ بلکه اقتصاد بیمار آنها را به سمت خرید کالاهای بادوام مانند خودرو یا وسایل خانگی با عمر بالا سوق داده است.

🔺اتلاف مصرف بنزین به واسطه الگوی غلط مصرف و قاچاق و به دلیل غیرمنطقی‌بودن بهای حامل‌های انرژی در کشور، از دیگر علائم بیماری اقتصادی است.

🔺ریشه اصلی این مشکلات در تشدید ناترازی‌ها در تمام ابعاد اقتصادی و جامعه ایران است.

🔺فقدان اندیشه‌های درست در نزد صاحبان قدرت سیاسی و تصمیم‌گیران و سیاستمداران، منجر به تشدید این ناترازی‌ها شده‌است. این ریشه‌ها باید شناسایی‌شده و با عقلانیت و بازگشت به علم و تخصص اصلاح شود.

🔺یکی از مهم‌ترین شروط اصلاح اقتصاد کشور رفع سیستم قیمت‌گذاری دستوری در بازارها و بازگشت به اصل‌اقتصاد آزاد است.

🔺هم‌اکنون بیش از ۹۵‌درصد بازارهای ما به‌صورت دستوری قیمت‌گذاری و اداره می‌شوند.

🔺اگر دولت بتواند شعار بازگشت به عقلانیت و تخصص را عملی کند روند اقتصاد ایران رو به بهبود خواهد رفت.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #اصلاحات_اقتصادی #اقتصاد_ایران #موسی_غنی_نژاد #عقلانیت #تخصص

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

🔴 اثر پیروزی ترامپ بر اقتصاد ایران چه خواهد بود؟

🔹دوره نخست ریاست جمهوری دونالد ترامپ در ایالات متحده تأثیر گسترده و قابل توجهی بر اقتصاد ایران برجای گذاشت. حالا با پیروزی او در انتخابات ریاست جمهوری این سوال مطرح است که تأثیر دور دوم ریاست جمهوری او بر اقتصاد ایران چه خواهد بود؟

🔹در دوران ریاست جمهوری ترامپ، ایران با تحریم‌های گسترده‌ای مواجه شد که به‌طور مستقیم بر اقتصاد کشور اثر گذاشتند. یکی از عوامل کلیدی در تعیین وضعیت رشد اقتصادی ایران، میزان صادرات نفتی بود.

🔹کاهش درآمدهای نفتی سبب شد که پروژه‌های توسعه‌ای، زیرساختی و سرمایه‌گذاری‌های داخلی با محدودیت‌های جدی مواجه شوند.

🔹یکی دیگر از مهم‌ترین آثار سیاست‌های تحریمی ترامپ بر اقتصاد ایران در دوره قبل، نوسانات شدید نرخ ارز و افزایش قابل توجه انتظارات تورمی بود. کاهش درآمدهای نفتی به‌طور مستقیم بر بودجه کشور نیز تأثیر گذاشت و دولت برای تأمین کسری بودجه، به افزایش بدهی خود و خلق نقدینگی روی آورد که در ادامه به رشد تورم منجر شد.

🔹اگرچه اقتصاد کشور خواهد توانست با بخشی از آثار ضمنی پیروزی ترامپ در این دور، تطبیق پیدا کند، اما همچنان وابستگی به منابع نفتی، مشکلات نظام بانکی و ناترازی‌های ساختاری، چالش‌های مهمی برای اقتصاد کشور به‌شمار می‌روند.

🔹برای رفع این مشکلات، اصلاحات ساختاری گسترده، کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی و ایجاد راهکارهای جدید اقتصادی ضروری است.

🔹همچنین گام برداشتن در راستای تنش‌زدایی با دنیا و رفع دائمی تحریم‌ها یکی از مهمترین اقداماتی است که برای بهبود مشکلات ساختاری اقتصاد کشور، باید در دستور کار سیاستگذاران باشد.

#دنیای_اقتصاد #ترامپ #اقتصاد_ایران #تحریم

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com

۲ سناریو از آینده روابط ایران و آمریکا با ترامپ

🔹با پیروزی ترامپ در انتخابات، آینده روابط ایران و آمریکا در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.

🔹تجربه خروج ترامپ از برجام و اعمال تحریم‌های سنگین، اقتصاد ایران را تحت فشار شدید قرار داد و چالش‌های متعددی مانند کاهش صادرات نفت، تورم بالا و کاهش ارزش ریال ایجاد کرد.

🔹اکنون دو سناریو محتمل است: بازگشت به سیاست فشار حداکثری یا دستیابی به توافق جدید.

🔹از یک سو، ایران اقداماتی مانند کاهش سطح غنی‌سازی اورانیوم را برای کاهش نگرانی‌های جهانی انجام داده است. از سوی دیگر، دولت جدید ایران به ریاست مسعود پزشکیان بر رفع تحریم‌ها و تقویت روابط اقتصادی تأکید دارد.

🔹 تیم سیاست خارجی ایران به رهبری عباس عراقچی نشان از تمایل به کاهش تنش‌ها دارد.

🔹بهبود روابط ایران با عربستان و توافقات جدید منطقه‌ای، می‌تواند وزنه‌ای به نفع ایران در مواجهه با سیاست‌های آمریکا باشد. با این حال، آینده روابط همچنان به تصمیم دو طرف برای انتخاب میان سیاست‌های هزینه‌زا یا توافق‌های سازنده بستگی دارد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #روابط_ایران_و_آمریکا #اقتصاد_ایران #ترامپ

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@donyayeeghtesad_com