ВАБОДАН ВАФОТ ЭТГАН КИШИ ШАҲИД САНАЛАДИМИ?
#вабо

❓384-CАВОЛ: Динимизга кўра вабодан ўлган кишилар ҳам шаҳид ҳисобланадими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим. Ҳа, саҳиҳ ҳадиси шарифларда шаҳидлик даражасига фақат Аллоҳ йўлида жангда ўлганларгина эмас, балки бошқа мўминлар ҳам эришиши таъкидланган.

Пайғамбаримиз алайҳиссалом ўлим тўшагида ётган саҳоба Абдуллоҳ ибн Собит разияллоҳу анҳуни кўргани келадилар. Шунда саҳобийнинг қизи: “Кошки бундай ўлим топганларидан кўра шаҳид бўлсалар эди”, – дейдиди. Унга жавобан Пайғамбаримиз алайҳиссалом: “Ундай бўлса, умматимни ичида шаҳидлар жуда кам эканда!? Аллоҳ таоло унга ниятига яраша беради. Сизлар шаҳидликни нима деб ўйлайсизлар?” – дедилар. Улар: “Аллоҳ йўлида ҳалок бўлиш”, – дейишди. Шунда Пайғамбаримиз бундай деб марҳамат қилдилар:

الشهادة سبع سوى القتل في سبيل الله : المطعون شهيد والغريق شهيد وصاحب ذات الجنب شهيد والمبطون شهيد وصاحب الحريق شهيد والذي يموت تحت الهدم شهيد والمرأة تموت بجمع شهيد " (رواه مالك وأبو داود والنسائي عن جابر بن عتيك)

яъни: “Аллоҳнинг йўлида ўлишдан ташқари шаҳидлик етти хилдир: вабодан ўлган шаҳид, чўкиб ўлган шаҳид, зотилжамдан ўлган шаҳид, қорин оғриғи (ички касалликлар)дан ўлган шаҳид, куйиб ўлган шаҳид, бирор нарса остида қолиб ўлган шаҳид, ҳомиласи (туғруқ) сабаб ўлган шаҳиддир” (Имом Молик, Имом Абу Довуд ва Имом Насоий ривоятлари).

Яъни, ҳақиқий шаҳидлик Аллоҳ йўлида душман билан жангда ўлдирилиш бўлса (уни кийими билан ювмасдан жаноза ўқиб, кўмилади), Пайғамбаримиз алайҳиссалом юқорида санаган етти тоифа инсонлар ҳукмий шаҳидлик даражасига эришадилар. Улар ўлими олдидан қаттиқ оғриқ ва аламни ҳис қилганлари сабабли уларга шу даража берилади.

Вабодан вафот этган мўмин-мусулмонлар ҳам шаҳид ҳукмидадир. Оиша онамиздан ривоят қилинган ҳадисда вабодан вафот этганлар нима сабабдан шаҳидлик мартабасига эришиши очиқ баён қилинади. Пайғамбаримиз алайҳиссалом шундай дейдилар:

أَنَّهُ كَانَ عَذَابًا يَبْعَثُهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ عَلَى مَنْ يَشَاءُ فَجَعَلَهُ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ رَحْمَةً لِلْمُؤْمِنِينَ فَلَيْسَ مِنْ عَبْدٍ يَقَعُ الطَّاعُونُ فِيهِ فَيَمْكُثُ فِي بَلَدِهِ صَابِرًا مُحْتَسِبًا يَعْلَمُ أَنَّهُ لَمْ يُصِبْهُ إِلَّا مَا كَتَبَ اللَّهُ عَزَّ وَجَلَّ لَهُ إِلَّا كَانَ لَهُ مِثْلُ أَجْرِ الشَّهِيدِ (رواه الامام احمد)

яъни: “Вабо – (аввалги пайтда) Аллоҳ таоло ўзи хоҳлаган кишиларга юборадиган азоб эди. (Кейин) Аллоҳ таоло уни мўминларга раҳмат қилди. Қайси бир банда вабога учраса ва ўз шаҳрида сабр қилиб, савоб умидида (шаҳардан чиқиб кетмасдан) турса, Аллоҳ таоло тақдир қилган нарсагина унга текканини билса (эътиқод қилса), унга шаҳиднинг ажрича савоб берилади” (Имом Аҳмад ривоятлари).

Бу ҳадиси шарифдаги муҳим нуқта шуки, вабо пайтида мусулмон банда шаҳид даражасига етиши учун бир нечта шартлар бор:
➖ Вабо чиққан шаҳрида бесабрлик қилмасдан, жазавага тушмасдан сабр билан, Аллоҳ таолонинг тақдирига рози ва таслим бўлиб муқим туриш;
➖ Тўғри эътиқодда бўлиш, яъни, сабабларни ушлаш билан бирга, унга фақат Аллоҳ таоло белгилаган нарса бўлишига ишониш;
➖ Вабо пайтидаги қийинчиликлари эвазига савоб умид қилиш.

Ҳофиз ибн Ҳажар Асқалоний раҳматуллоҳи алайҳ вабо сабабли шаҳидлик даражасини оладиганлар уч хил бўлади дейдилар:
▪️ Юқорида мақталган сифатларга эга бўлиб, вабодан вафот этган киши. Бу энг юқори даража.
▪️ Мақталган сифатларга эга бўлиб, вабо тегиб, кейин тузалган киши. Бу аввалгисидан пастроқ даража.
▪️ Мақталган сифатларга эга бўлиб, вабо тегмаган киши. Бу шаҳидликнинг энг кейинги даражаси.

Агар киши юқоридаги мақталган сифатларга эга бўлмас экан, вабодан ўладими ё бошқа нарсадан ўладими шаҳидлик даражасига ета олмайди (“Фатҳул Борий” китоби). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати. @diniysavollar

Савол йўллаш
📲 @SavollarMuslimUzBot

▫️ Каналга уланиш▫️