ҒУСЛ ҚИЛИШИ КЕРАКМИ?
#ғусл #ҳайз
❓1018-CАВОЛ: Жунуб ҳолда ухлаб қолса эрталаб ўйғонганда ҳайзи келиб қолган бўлса ғусл қилиши керакми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бундай ҳолда аёлнинг ихтиёри ўзида бўлади, хоҳласа ўша пайтда ғусл қилади, хоҳласа ҳайздан поклангандан кейин ғусл қилади. Бу ҳақда “Ал-Муҳитул-Бурҳоний” китобида шундай дейилади:
وإذا أجنبت المرأة ثم أدركها الحيض فهي بالخيار إن شاءت اغتسلت؛ لأن فيه زيادة تنظيف وإزالة أحد الحدثين، وإن شاءت أخرت الاغتسال حتى تطهر؛ لأن الاغتسال للتطهير حتى تتمكن من أداء الصلاة، ألا ترى أن الجنب إذا أخر الاغتسال إلى وقت الصلاة لا يأثم، دل أن المقصود من الطهارة الصلاة، ومن لا يتمكن من الصلاة، فكان لها أن لا تغتسل.
“Аёл киши жунуб бўлса ва кейин ҳайз кўрса, ихтиёри ўзида бўлади. Хоҳласа ғусл қилади, чунки ғуслда зиёда поклик ва икки нопокликдан бирини кетказиш бор. Хоҳласа поклангунча ғусл қилишни кечиктириб туради. Чунки ғусл покланиш учун ва бу покланиш билан у намозни адо қилишга имкон топади. Кўрмайсизми, жунуб киши ғуслни намоз вақтигача кечиктирса, гуноҳкор бўлмаслиги, покликдан мақсад намоз эканига далолат қилади. Ким (ҳайз, нифос каби ҳолатларда) намоз ўқишга имкон топмаса, ғусл қилмаслиги жоиздир”. Валлоҳу аълам.
#ғусл #ҳайз
❓1018-CАВОЛ: Жунуб ҳолда ухлаб қолса эрталаб ўйғонганда ҳайзи келиб қолган бўлса ғусл қилиши керакми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бундай ҳолда аёлнинг ихтиёри ўзида бўлади, хоҳласа ўша пайтда ғусл қилади, хоҳласа ҳайздан поклангандан кейин ғусл қилади. Бу ҳақда “Ал-Муҳитул-Бурҳоний” китобида шундай дейилади:
وإذا أجنبت المرأة ثم أدركها الحيض فهي بالخيار إن شاءت اغتسلت؛ لأن فيه زيادة تنظيف وإزالة أحد الحدثين، وإن شاءت أخرت الاغتسال حتى تطهر؛ لأن الاغتسال للتطهير حتى تتمكن من أداء الصلاة، ألا ترى أن الجنب إذا أخر الاغتسال إلى وقت الصلاة لا يأثم، دل أن المقصود من الطهارة الصلاة، ومن لا يتمكن من الصلاة، فكان لها أن لا تغتسل.
“Аёл киши жунуб бўлса ва кейин ҳайз кўрса, ихтиёри ўзида бўлади. Хоҳласа ғусл қилади, чунки ғуслда зиёда поклик ва икки нопокликдан бирини кетказиш бор. Хоҳласа поклангунча ғусл қилишни кечиктириб туради. Чунки ғусл покланиш учун ва бу покланиш билан у намозни адо қилишга имкон топади. Кўрмайсизми, жунуб киши ғуслни намоз вақтигача кечиктирса, гуноҳкор бўлмаслиги, покликдан мақсад намоз эканига далолат қилади. Ким (ҳайз, нифос каби ҳолатларда) намоз ўқишга имкон топмаса, ғусл қилмаслиги жоиздир”. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиYouTube | Instagram | Facebook | Telegram
Фатво маркази.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Илмсизлик - мутаассибликми ?
Ҳикматуллоҳ домла ТОШТЕМИРОВ
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Ҳикматуллоҳ домла ТОШТЕМИРОВ
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси
YouTube | Instagram | Facebook | Tiktok🔗 Улашинг: @diniysavollar
Audio
#Аудио
Илмсизлик - мутаассибликми ?
Ҳикматуллоҳ домла ТОШТЕМИРОВ
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Илмсизлик - мутаассибликми ?
Ҳикматуллоҳ домла ТОШТЕМИРОВ
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
НАМОЗДА ТАШАҲҲУДНИ ТАКРОРЛАБ ЎҚИГАН БЎЛСА
#намоз
❓1019-CАВОЛ: Намозда ташаҳҳудни икки марта такрорлаб ўқиб қўйилса, саждаи саҳв қилиш керакми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Агар намозхон тўрт ракатли намознинг аввалги қаъдасида икки марта ташаҳҳуд (“Аттаҳийяту лиллаҳи...” дуоси)ни ўқиган бўлса, бунда учинчи ракатнинг қиёмини кечиктирганлиги сабабли саждаи саҳв қилиши керак бўлади. Агар тўртинчи ракатда яъни охирги қаъдада шу иш содир бўлса, саждаи саҳв вожиб бўлмайди. Бу ҳақда “Муҳийт ал-Бурҳоний” китобида шундай дейилган:
"إذا كرر التشهد في القعدة الأولى فعليه سجود السهو، وإن كررها في القعدة الثانية فلا"
“Биринчи қаъдада ташаҳҳудни такрорласа, саждаи саҳв қилиши лозим бўлади. Агар ташаҳҳудни иккинчи қаъдада такрорласа, саждаи саҳв бўлмайди” (1-жуз, 505-бет). Валлоҳу аълам.
#намоз
❓1019-CАВОЛ: Намозда ташаҳҳудни икки марта такрорлаб ўқиб қўйилса, саждаи саҳв қилиш керакми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Агар намозхон тўрт ракатли намознинг аввалги қаъдасида икки марта ташаҳҳуд (“Аттаҳийяту лиллаҳи...” дуоси)ни ўқиган бўлса, бунда учинчи ракатнинг қиёмини кечиктирганлиги сабабли саждаи саҳв қилиши керак бўлади. Агар тўртинчи ракатда яъни охирги қаъдада шу иш содир бўлса, саждаи саҳв вожиб бўлмайди. Бу ҳақда “Муҳийт ал-Бурҳоний” китобида шундай дейилган:
"إذا كرر التشهد في القعدة الأولى فعليه سجود السهو، وإن كررها في القعدة الثانية فلا"
“Биринчи қаъдада ташаҳҳудни такрорласа, саждаи саҳв қилиши лозим бўлади. Агар ташаҳҳудни иккинчи қаъдада такрорласа, саждаи саҳв бўлмайди” (1-жуз, 505-бет). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиYouTube | Instagram | Facebook | Telegram
Фатво маркази.
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
❓Соҳиби узр маҳсига масҳ тортиши мумкинми?
Ғуломиддин домла Холбоев
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Ғуломиддин домла Холбоев
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиYouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
Фатво маркази директор ўринбосари,
Тошкент ислом институти ўқитувчиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Audio
#Аудио
❓Соҳиби узр маҳсига масҳ тортиши мумкинми?
Ғуломиддин домла Холбоев
❓Соҳиби узр маҳсига масҳ тортиши мумкинми?
Ғуломиддин домла Холбоев
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиУлашинг: @diniysavollar
Фатво маркази директор ўринбосари,
Тошкент ислом институти ўқитувчиси
🔗
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
Суннатнинг турлари ва ҳукмлари.
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиYouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
Фатво маркази етакчи мутахассиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Audio
#Аудио
Суннатнинг турлари ва ҳукмлари.
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази етакчи мутахассиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Суннатнинг турлари ва ҳукмлари.
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази етакчи мутахассиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
СИРКА ҲАҚИДА
#ҳалол_ҳаром
❓1020-CАВОЛ: Сирка қандай таёрланса, ҳалол бўлади?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Сирка нон ва таомларга қўшиб истемол қилинадиган ҳалол нонхуракдир. Бу ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам:
"نِعْمَ الإِدامُ الخَلُّ" (رواه الامام مسلم)
“Сирка қандай яхши нонхўрак”, дедилар.
Сиркани узум, анжир, олма, хурмо, шотут ва бошка ширин меваларнинг шарбатидан тайёрланади. Яна майизга ўхшаган қурук меваларни, буғдой, арпага ўхшаган дон маҳсулотларини сувга ивитиб ёки асални сувга аралаштириб тайёрласа ҳам бўлади. Сирка тайёрлашда аввал мева шарбатини ёки қуруқ мева ивитилган сувни бирор сопол кўза ёки хумчага, ё булмаса шиша идишга солинади, ачиб қайнаш учун қуёш тушадиган жойга қўйилади. Бу ҳолатда аввал ачийди, кўпиклар ҳосил қилиб қайнайди, 10-20 кунларда қайнаши тўхтайди. Уни сузиб, унга тайёр сиркадан (масалан 1литрга 100 гр миқдорида) қўшилади ва бу аралашмани таъми нордон ҳолга келгунча идишни оғзини маҳкамлаб қўйилади. Хуллас, таъми нордон ҳолга келиб, аччиқлик таъми кетса сирка тайёр бўлади.
"ﻭﺇﻧﻤﺎ ﻳﻌﺮﻑ اﻟﺘﺨﻠﻞ ﺑﺎﻟﺘﻐﻴﺮ ﻣﻦ اﻟﻤﺮاﺭﺓ ﺇﻟﻰ اﻟﺤﻤﻮﺿﺔ ﺑﺤﻴﺚ ﻻ ﻳﺒﻘﻰ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺮاﺭﺓ ﺃﺻﻼ
ﻋﻨﺪ ﺃﺑﻲ ﺣﻨﻴﻔﺔ ﺭﺿﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ" (بدائع الصنائع)
“Албатта, хамр (май, маст қилувчи ичимлик)ни сиркага айланиши, аччик таъмдан, нордонга ўзгариши билан билинади. Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ асло аччик таъм қолмасликни таъкидлайдилар” (“Бадоиъ ас-саноиъ” китоби). Валлоҳу аълам.
#ҳалол_ҳаром
❓1020-CАВОЛ: Сирка қандай таёрланса, ҳалол бўлади?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Сирка нон ва таомларга қўшиб истемол қилинадиган ҳалол нонхуракдир. Бу ҳақида Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи васаллам:
"نِعْمَ الإِدامُ الخَلُّ" (رواه الامام مسلم)
“Сирка қандай яхши нонхўрак”, дедилар.
Сиркани узум, анжир, олма, хурмо, шотут ва бошка ширин меваларнинг шарбатидан тайёрланади. Яна майизга ўхшаган қурук меваларни, буғдой, арпага ўхшаган дон маҳсулотларини сувга ивитиб ёки асални сувга аралаштириб тайёрласа ҳам бўлади. Сирка тайёрлашда аввал мева шарбатини ёки қуруқ мева ивитилган сувни бирор сопол кўза ёки хумчага, ё булмаса шиша идишга солинади, ачиб қайнаш учун қуёш тушадиган жойга қўйилади. Бу ҳолатда аввал ачийди, кўпиклар ҳосил қилиб қайнайди, 10-20 кунларда қайнаши тўхтайди. Уни сузиб, унга тайёр сиркадан (масалан 1литрга 100 гр миқдорида) қўшилади ва бу аралашмани таъми нордон ҳолга келгунча идишни оғзини маҳкамлаб қўйилади. Хуллас, таъми нордон ҳолга келиб, аччиқлик таъми кетса сирка тайёр бўлади.
"ﻭﺇﻧﻤﺎ ﻳﻌﺮﻑ اﻟﺘﺨﻠﻞ ﺑﺎﻟﺘﻐﻴﺮ ﻣﻦ اﻟﻤﺮاﺭﺓ ﺇﻟﻰ اﻟﺤﻤﻮﺿﺔ ﺑﺤﻴﺚ ﻻ ﻳﺒﻘﻰ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﺮاﺭﺓ ﺃﺻﻼ
ﻋﻨﺪ ﺃﺑﻲ ﺣﻨﻴﻔﺔ ﺭﺿﻲ اﻟﻠﻪ ﻋﻨﻪ" (بدائع الصنائع)
“Албатта, хамр (май, маст қилувчи ичимлик)ни сиркага айланиши, аччик таъмдан, нордонга ўзгариши билан билинади. Имом Абу Ҳанифа раҳимаҳуллоҳ асло аччик таъм қолмасликни таъкидлайдилар” (“Бадоиъ ас-саноиъ” китоби). Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиYouTube | Instagram | Facebook | Telegram
Фатво маркази.
УМРАГА БОРГАНДА НАМОЗ ҚАНДАЙ ЎҚИЛАДИ?
#қисқа_савол_жавоблар
❓CАВОЛ: Биз яқинда умра зиёратига бормоқчимисиз. Биз у ерда намозларимизни қандай ўқиймиз. Қаср қилибми ёки тўлиқ ўқиймизми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Инсон уч кеча-кундузлик (тақрибан 96 км) узоқдаги жойга 15 кун ва ундан ортиқ муддатда туришни қасд қилиб борса, кўзлаган манзилига етиб борганда муқим ҳисобланади ва намозларини тўлиқ ўқийди. Йўлда мусофир бўлиб намозларини қаср қилиб ўқийди. Агар 15 кундан кам муддатга борса, мусофир ҳисобланади ва намозларини қаср қилиб ўқийди. Умрада ҳам худди шу йўсинда амал қилинади. Одатда одамлар 10, 15 ёки 20 кунга умрага боришади. Бу кунларнинг ҳам бир қисмида Мадинада, яна бир қисмида Маккада бўладилар. Агар Мадинада туриш куни 15 кундан кам бўлса, намозларни ўзлари ўқиганда, қаср қилиб ўқийдилар. Ўша ердаги имомга иқтидо қилиб ўқисалар, намозларни тўлиқ ўқийдилар. Маккада тургандаги намозларини ҳам худди шундай адо этадилар. Саудия Арабистонида умумий турадиган кунларини ҳисобламайди. Масалан, Мадина ва Маккада жами 15 ёки 20 кун турадиган киши, “Ҳар икки шаҳарда ҳам муқим бўламиз” деган тушунчага бормасликлари лозим. Валлоҳу аълам.
#қисқа_савол_жавоблар
❓CАВОЛ: Биз яқинда умра зиёратига бормоқчимисиз. Биз у ерда намозларимизни қандай ўқиймиз. Қаср қилибми ёки тўлиқ ўқиймизми?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Инсон уч кеча-кундузлик (тақрибан 96 км) узоқдаги жойга 15 кун ва ундан ортиқ муддатда туришни қасд қилиб борса, кўзлаган манзилига етиб борганда муқим ҳисобланади ва намозларини тўлиқ ўқийди. Йўлда мусофир бўлиб намозларини қаср қилиб ўқийди. Агар 15 кундан кам муддатга борса, мусофир ҳисобланади ва намозларини қаср қилиб ўқийди. Умрада ҳам худди шу йўсинда амал қилинади. Одатда одамлар 10, 15 ёки 20 кунга умрага боришади. Бу кунларнинг ҳам бир қисмида Мадинада, яна бир қисмида Маккада бўладилар. Агар Мадинада туриш куни 15 кундан кам бўлса, намозларни ўзлари ўқиганда, қаср қилиб ўқийдилар. Ўша ердаги имомга иқтидо қилиб ўқисалар, намозларни тўлиқ ўқийдилар. Маккада тургандаги намозларини ҳам худди шундай адо этадилар. Саудия Арабистонида умумий турадиган кунларини ҳисобламайди. Масалан, Мадина ва Маккада жами 15 ёки 20 кун турадиган киши, “Ҳар икки шаҳарда ҳам муқим бўламиз” деган тушунчага бормасликлари лозим. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
🔗 Улашинг: @diniysavollarThis media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Ташаҳҳудни икки марта ўқиса саждаи саҳв қилинадими?
Абдуғофур домла Ниёзқулов
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Абдуғофур домла Ниёзқулов
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази бош мутахассиси
YouTube | Instagram | Facebook | Tiktok🔗 Улашинг: @diniysavollar
Audio
#Аудио
Ташаҳҳудни икки марта ўқиса саждаи саҳв қилинадими?
Абдуғофур домла Ниёзқулов
Ташаҳҳудни икки марта ўқиса саждаи саҳв қилинадими?
Абдуғофур домла Ниёзқулов
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиУлашинг: @diniysavollar
Фатво маркази бош мутахассиси
🔗
ЭҲРОМДАГИ ЭРКАКНИНГ ОЁҚ КИЙИМИ ҚАНДАЙ БЎЛИШИ КЕРАК?
#Ҳаж_умра
❓1021-CАВОЛ: Эҳромдаги эркакнинг оёқ кийими қандай бўлиши керак?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Эркак киши эҳром вақтида икки оёғига “тўпиқ”ларини ёпмайдиган, улардан паст бўлган оёқ кийимни кияди. Фиқҳий манбаларда таҳоратга доир ҳукмларда келишича тўпиқ деганда оёқнинг икки ёнидан бўртиб чиққан суяк тушинилади. Ҳаж ва умра масаласида эса, тўпиқ деб оёқ юзасидаги пояфзал ипи боғланадиган жойдаги бўғим тушунилади. Бу бўғим фан тилида (бешта узунчоқ) оёқ кафт суяклари ва (понасимон ва кубсимон) кафт усти суяклари бирлашган жойдир. Шундай экан эҳромдаги киши ана шу бўғим очиқ турадиган оёқ кийимларни кийиши керак.
Бу борада “Фатовои ҳиндия” китобида шундай дейилган:
وَلَا يَلْبَسُ مَخِيطًا قَمِيصًا أَوْ قَبَاءً أَوْ سَرَاوِيلَ أَوْ عِمَامَةً أَوْ قَلَنْسُوَةً أَوْ خُفًّا إلَّا أَنْ يَقْطَعَ الْخُفَّ أَسْفَلَ مِنْ الْكَعْبَيْنِ ، كَذَا فِي فَتَاوَى قَاضِي خَانْ وَالْكَعْبُ هُنَا الْمَفْصِلُ الَّذِي فِي وَسْطِ الْقَدَمِ عِنْدَ مَعْقِدِ الشِّرَاكِ كَذَا فِي التَّبْيِينِ.
яъни: “Эҳромдаги эркак киши кўйлак, чакмон, шим, салла, дўппи, махсига ўхшаш тикилган кийимлар киймайди. Аммо маҳси тўпиқни пастидан кесилган бўлса, уни кийиш жоиз. “Тўпиқ” деб бу жойда (яъни эҳром масаласида) оёқни устки қисмидаги ип боғлайдиган жойдаги бўғим назарда тутилади. “Табйин” китобда шундай келган”.
Ушбу масалада “Муҳитул Бурҳоний” китобида бундай дейилган:
وتعتبر الكعب هنا العظم المربع في وسط القدم عند معقد الشراك
“Тўпиқ” бу ерда (эҳром масаласида) қадамни устки қисмидаги ип боғлайдиган жойдаги кубсимон суяк қисмидир, дейилган.
Муҳаққиқ олим, аллома Муҳаммад Амин Ибн Обидин раҳматуллоҳи алайҳ бу борада шундай деганлар:
وَإِذَا كَانَ وَجْهُهَا أَوْ وَجْهُ الْبَابُوجِ طَوِيلًا ، بِحَيْثُ يَسْتُرُ الْكَعْبَ الَّذِي فِي وَسَطِ الْقَدَمِ يَقْطَعُ الزَّائِدَ السَّاتِرَ أَوْ يَحْشُو فِي دَاخِلِهِ خِرْقَةً بِحَيْثُ تَمْنَعُ دُخُولَ الْقَدَمِ كُلِّهَا وَلَا يَصِلُ وَجْهُهُ إلَى الْكَعْبِ رد المحتار
яъни: “Агар эҳромдаги кишининг оёқ кийими юзаси узун бўлиб, оёқ юзасидаги тўпиқни (ип боғлайдиган жойдаги бўғимни) беркитиб қўйса, тўпиқни беркитиб турган қисмини кесиб олиб ташланади ёки оёқ кийимни ичига бирор нарса жойланади. Шунда оёқ тўлиқ кирмайди ва тўпиқ очиқ қолади" (“Раддул муҳтор” китоби).
Агар эҳромдаги киши тикилган кийим ёки тўпиғини ёпувчи оёқ кийимни камида бир кундуз ёки бир кеча (яъни, 12 соат) тўлиқ кийиб юрса, Ҳарам чегарасида битта қўй сўйиши вожиб бўлади. У ерда маблағи бўлмаган киши уйига келганидан кейин бўлсада бир қўйнинг қийматини Ҳарамга жонлиқ сўйиш учун жўнатади. Агар бир кундуз ёки бир кечадан кам муддат тикилган кийим ёки тўпиғини ёпувчи оёқ кийимини кийса, икки килограмм буғдой қийматича пул садақа қилиши вожиб бўлади.
Бу ҳақида “Жавҳаротун-наййиро” китобида шундай дейилади:
وَلَوْ لَبِسَ اللِّبَاسَ كُلَّهَا مِنْ قَمِيصٍ وَقَبَاءٍ وَسَرَاوِيلَ وَخُفَّيْنِ يَوْمًا كَامِلًا يَلْزَمُهُ دَمٌ وَاحِدٌ ؛ لِأَنَّهَا مِنْ جِنْسٍ وَاحِدٍ فَصَارَ كَجِنَايَةٍ وَاحِدَةٍ وَكَذَا لَوْ دَامَ أَيَّامًا لِمَا ذَكَرْنَا
яъни: “Агар ҳамма кийимларни: кўйлак, қубо (тўн), шим ёки маҳсини бир кундуз (ёки бир кеча) тўлиқ кийиб юрса, битта қўй сўйиши вожиб бўлади. Чунки бу жиноятларнинг жинси битта, битта жиноят қилгандек бўлади. Жинси битталиги сабабли шу кийимларни бир неча кун кийиб юрса ҳам, битта қўй сўяди”.
Ҳозирги кунда эҳромдаги ҳожилар киядиган аксарият шиппаклар юқоридаги талабларга жавоб беради. Лекин эҳромдагилар гоҳида оёқ кафтининг юз қисмини тўлиқ ёпадиган шиппакларни кийиши ҳам учраб туради. Амалларимиз ҳанафий уламоларнинг фатволарига мувофиқ келиши учун эса мана шундай шиппаклардан фойдаланмаслик керак бўлади.
Шуни ҳам таъкидлаймизки, ҳозиргача юқоридаги масалага амал қила олмаган ҳолда умра ёки ҳажни адо этган кишиларга ҳеч қандай гуноҳкорлик ва жарималар юкланмайди. Чунки улар ўз даврларидаги фатволарга амал қилганлар. Қолаверса, машҳур шаръий қоидага кўра, омма халқнинг тутган йўли уларга фатво берган уламонинг йўлидир. Валлоҳу аълам.
#Ҳаж_умра
❓1021-CАВОЛ: Эҳромдаги эркакнинг оёқ кийими қандай бўлиши керак?
💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Эркак киши эҳром вақтида икки оёғига “тўпиқ”ларини ёпмайдиган, улардан паст бўлган оёқ кийимни кияди. Фиқҳий манбаларда таҳоратга доир ҳукмларда келишича тўпиқ деганда оёқнинг икки ёнидан бўртиб чиққан суяк тушинилади. Ҳаж ва умра масаласида эса, тўпиқ деб оёқ юзасидаги пояфзал ипи боғланадиган жойдаги бўғим тушунилади. Бу бўғим фан тилида (бешта узунчоқ) оёқ кафт суяклари ва (понасимон ва кубсимон) кафт усти суяклари бирлашган жойдир. Шундай экан эҳромдаги киши ана шу бўғим очиқ турадиган оёқ кийимларни кийиши керак.
Бу борада “Фатовои ҳиндия” китобида шундай дейилган:
وَلَا يَلْبَسُ مَخِيطًا قَمِيصًا أَوْ قَبَاءً أَوْ سَرَاوِيلَ أَوْ عِمَامَةً أَوْ قَلَنْسُوَةً أَوْ خُفًّا إلَّا أَنْ يَقْطَعَ الْخُفَّ أَسْفَلَ مِنْ الْكَعْبَيْنِ ، كَذَا فِي فَتَاوَى قَاضِي خَانْ وَالْكَعْبُ هُنَا الْمَفْصِلُ الَّذِي فِي وَسْطِ الْقَدَمِ عِنْدَ مَعْقِدِ الشِّرَاكِ كَذَا فِي التَّبْيِينِ.
яъни: “Эҳромдаги эркак киши кўйлак, чакмон, шим, салла, дўппи, махсига ўхшаш тикилган кийимлар киймайди. Аммо маҳси тўпиқни пастидан кесилган бўлса, уни кийиш жоиз. “Тўпиқ” деб бу жойда (яъни эҳром масаласида) оёқни устки қисмидаги ип боғлайдиган жойдаги бўғим назарда тутилади. “Табйин” китобда шундай келган”.
Ушбу масалада “Муҳитул Бурҳоний” китобида бундай дейилган:
وتعتبر الكعب هنا العظم المربع في وسط القدم عند معقد الشراك
“Тўпиқ” бу ерда (эҳром масаласида) қадамни устки қисмидаги ип боғлайдиган жойдаги кубсимон суяк қисмидир, дейилган.
Муҳаққиқ олим, аллома Муҳаммад Амин Ибн Обидин раҳматуллоҳи алайҳ бу борада шундай деганлар:
وَإِذَا كَانَ وَجْهُهَا أَوْ وَجْهُ الْبَابُوجِ طَوِيلًا ، بِحَيْثُ يَسْتُرُ الْكَعْبَ الَّذِي فِي وَسَطِ الْقَدَمِ يَقْطَعُ الزَّائِدَ السَّاتِرَ أَوْ يَحْشُو فِي دَاخِلِهِ خِرْقَةً بِحَيْثُ تَمْنَعُ دُخُولَ الْقَدَمِ كُلِّهَا وَلَا يَصِلُ وَجْهُهُ إلَى الْكَعْبِ رد المحتار
яъни: “Агар эҳромдаги кишининг оёқ кийими юзаси узун бўлиб, оёқ юзасидаги тўпиқни (ип боғлайдиган жойдаги бўғимни) беркитиб қўйса, тўпиқни беркитиб турган қисмини кесиб олиб ташланади ёки оёқ кийимни ичига бирор нарса жойланади. Шунда оёқ тўлиқ кирмайди ва тўпиқ очиқ қолади" (“Раддул муҳтор” китоби).
Агар эҳромдаги киши тикилган кийим ёки тўпиғини ёпувчи оёқ кийимни камида бир кундуз ёки бир кеча (яъни, 12 соат) тўлиқ кийиб юрса, Ҳарам чегарасида битта қўй сўйиши вожиб бўлади. У ерда маблағи бўлмаган киши уйига келганидан кейин бўлсада бир қўйнинг қийматини Ҳарамга жонлиқ сўйиш учун жўнатади. Агар бир кундуз ёки бир кечадан кам муддат тикилган кийим ёки тўпиғини ёпувчи оёқ кийимини кийса, икки килограмм буғдой қийматича пул садақа қилиши вожиб бўлади.
Бу ҳақида “Жавҳаротун-наййиро” китобида шундай дейилади:
وَلَوْ لَبِسَ اللِّبَاسَ كُلَّهَا مِنْ قَمِيصٍ وَقَبَاءٍ وَسَرَاوِيلَ وَخُفَّيْنِ يَوْمًا كَامِلًا يَلْزَمُهُ دَمٌ وَاحِدٌ ؛ لِأَنَّهَا مِنْ جِنْسٍ وَاحِدٍ فَصَارَ كَجِنَايَةٍ وَاحِدَةٍ وَكَذَا لَوْ دَامَ أَيَّامًا لِمَا ذَكَرْنَا
яъни: “Агар ҳамма кийимларни: кўйлак, қубо (тўн), шим ёки маҳсини бир кундуз (ёки бир кеча) тўлиқ кийиб юрса, битта қўй сўйиши вожиб бўлади. Чунки бу жиноятларнинг жинси битта, битта жиноят қилгандек бўлади. Жинси битталиги сабабли шу кийимларни бир неча кун кийиб юрса ҳам, битта қўй сўяди”.
Ҳозирги кунда эҳромдаги ҳожилар киядиган аксарият шиппаклар юқоридаги талабларга жавоб беради. Лекин эҳромдагилар гоҳида оёқ кафтининг юз қисмини тўлиқ ёпадиган шиппакларни кийиши ҳам учраб туради. Амалларимиз ҳанафий уламоларнинг фатволарига мувофиқ келиши учун эса мана шундай шиппаклардан фойдаланмаслик керак бўлади.
Шуни ҳам таъкидлаймизки, ҳозиргача юқоридаги масалага амал қила олмаган ҳолда умра ёки ҳажни адо этган кишиларга ҳеч қандай гуноҳкорлик ва жарималар юкланмайди. Чунки улар ўз даврларидаги фатволарга амал қилганлар. Қолаверса, машҳур шаръий қоидага кўра, омма халқнинг тутган йўли уларга фатво берган уламонинг йўлидир. Валлоҳу аълам.
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
YouTube | Instagram | Facebook | TelegramThis media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Жаноза намозига кеч келган киши...
Муҳаммадзиё Каримов
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Муҳаммадзиё Каримов
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази ходими
YouTube | Instagram | Facebook | Tiktok🔗 Улашинг: @diniysavollar
Audio
#Аудио
Жаноза намозига кеч келган киши...
Муҳаммадзиё Каримов
Жаноза намозига кеч келган киши...
Муҳаммадзиё Каримов
Ўзбекистон мусулмонлари идораси🔗 Улашинг: @diniysavollar
Фатво маркази ходими
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Ижтимоий тармоқларда инсонлар обрўсига тажовуз қилиш
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиYouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
Фатво маркази етакчи мутахассиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Audio
#Аудио
Ижтимоий тармоқларда инсонлар обрўсига тажовуз қилиш
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази етакчи мутахассиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Ижтимоий тармоқларда инсонлар обрўсига тажовуз қилиш
Саидаҳмад домла Сайдаралиев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази етакчи мутахассиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Исломда инсон қадри
Ёрқинжон домла Жумабоев
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Ёрқинжон домла Жумабоев
Ўзбекистон мусулмонлари идорасиYouTube | Instagram | Facebook | Tiktok
Фатво маркази етакчи мутахассиси
🔗 Улашинг: @diniysavollar
Audio
#Аудио
Исломда инсон қадри
Ёрқинжон домла Жумабоев
Исломда инсон қадри
Ёрқинжон домла Жумабоев
Ўзбекистон мусулмонлари идораси🔗 Улашинг: @diniysavollar
Фатво маркази етакчи мутахассиси