.
پیروز باد نوروز


#باشگاه_اندیشه
#۱۴۰۴

@bashgahandishe

.
آشپزی با شنیدن و دیالوگ بدون کلمات

بخشی از گفت‌وگوی حسین نصیری با آرمین میلانی (سرآشپز) در اپیزود پنجاه‌ونهم پادکست کوزی کرنر

@cozycornershow
@Dialogeschool
@bashgahandishe

«گفت‌وگو» فراسوی توهم «حقیقت»

📝 محمدرضا اسمخانی


❇️ در جهانی که خدایان یا غایب‌اند یا به سبب تکثرْ مرجعیت‌ کلاسیک‌شان را از دست داده‌اند، و برخلاف توهم بسیاری، در جهانی که «حقیقت»ای هم در کار نیست و هرچه هست «تفاسیر انسانی» است براساس منظومۀ علایق/ارزشها/اهداف‌شان؛ انسانی-اخلاقی‌ترین چارچوب برای پیشرفت «گفتگوگرایی» (conversationalism) یا «مذاکره‌گرایی» است. «تفسیر از چشم‌اندازی خاص» مبدء عزیمت همۀ طرح‌ها است، و «گفتگو» تنها مجمعی است برای گردهم‌آوری و آمیزش این «تفسیر-چشم‌انداز»ها، و یگانه مجراست برای گذر از وضع طبیعیِ گرگ‌سانِ «جنگ» به وضع انسانیِ «توافق».

این همان ایدئال/هنجاری است که فلاسفۀ مدرن پساکانتی‌ای همچون هابرماس (عقلانیت ارتباطی-دیالوگی به جای عقلانیت مونولوگی)، فلاسفۀ پسامدرنِ پسانسبی‌گرایی‌ همچون رورتی (گفتگو به جای شناخت) و فلاسفۀ علمی همچون پوپر (عقلانیت انتقادی) بدان رسیده‌اند. روغنِ چرخ‌های ماشین گفتگو نیز عبارت‌اند از اعتقاد به خطاپذیری، یادگیری از دیگری، و رشد و مانند آن؛ خصمِ آن هم، همانطورکه بسیاری از فلاسفه تلنگر زده‌اند، نیروهای مسدودکننده و مانع‌تراش‌اند: استبداد، خودرأیی، منافع شخصی، تحجّر و جزم‌اندیشی.

🔅 از گفتگو/مذاکره نباید دوری کرد بخصوص اگر هدف «خیر جمعی» باشد؛ با دشمنی که اسلحه روی شقیقه‌ گذاشته است مجبور به مذاکره می‌شوید؛ و اگر «حیوان عاقل» (بخوانید «حیوان دیالوگ‌مدار») باشید، با مردمِ بُریده و بَری از شما نیز روزی به همین نتیجه خواهید رسید. در دو مقولۀ «حجاب» و «بشار اسد» چند دهه به گفتگو گوش سپرده نشد، تا زور ارادۀ جمعی چربید و خواسته‌اش را عملی کرد. همین‌سان، اگر بصیرت سیاسی می‌بود، پیغام آن «مرد ژاپنی» زیر سقف دلار ده‌هزارتومانی دریافت می‌شد که امید فراوان بود به گشایش‌ها؛ مسیر «نه جنگ نه مذاکره» برگرفته شد، تا اکنون تن داده شود به ترکیبِ «یا جنگ یا مذاکرۀ» ترامپ-نتانیاهو زیر سقف دلار صدهزارتومانی.

باری، از منظر فلسفۀ سیاسی، دو مدل اصلی برای ارتباط داخلی-خارجی وجود دارد: یا مدل «ما-آنها» که گفتگوی بیناسوژگیِ انسان‌ها و «فضای دلایل» را مبنا قرار می‌دهد، و هدفش رشد دائمی خویشتن است در ارتباط برسازنده با دیگری؛ و یا مدل «دوست-دشمن»ای که با تشبث مداوم به حقایق ایدئولوژیک‌آلود مرزبندی‌های «جنگ و صلح» را مشخص می‌کند. تاریخ-تجربه آموخته است که مقدم بر مدل دوم، که کارش همیشه به تهدید/استفاده از نیروهای فیزیکیِ (از باتوم تا بمب‌افکن) می‌انجامد، باید مدام کوشید در رئالیته‌کردن گزینۀ ایدئال نخست...

▪️منبع: 🔗 اینستاگرام نویسنده


@dialogeschool | @bashgahandishe

.
هر تجربه درونی بر مرز بین خود و دیگری استوار است.

میخاییل باختین


@dialogeschool
@bashgahandishe

📢چکیده سخنرانی دوشنبه پژوهشکده فلسفه تحلیلی
سخنران: سحر حیدری فرد، دانشگاه ایالتی اوهایو
عنوان: هستی شناسی پویای گروه های اجتماعی
⏱️زمان: دوشنبه ۱۵ اردیبهشت ساعت ۱۶:۳۰ تا ۱۸:۳۰ (به تغییر ساعت دقت نمایید)
👈برگزاری صرفا به صورت مجازی در لینک قرار گرفته در فایل چکیده

شرکت برای عموم آزاد است

.
فصل‌ چهارم کتابِ «فلسفه ورزیدن: از کنج‌کاویِ معمولی تا استدلالِ منطقی» منتشر شد:

🔹 «ایضاح کردن اصطلاحات»

کسی که راه‌نمای کوه‌نوردی بود، از گفت‌وگویی بی‌ثمر با یکی از مراجعانش، برایم تعریف کرد؛ مراجعی دمایی را برحسب درجه نقل کرده بود. راهنما پرسیده بود: «درجۀ فارنهایت یا درجۀ سلسیوس؟». آن مرد در پاسخ گفته بود: «منظورت چیست؟ درجه درجه است دیگر». هرچه بیشتر بدان مرد توضیح می‌دادند که چقدر بین آن دو مقیاس تفاوت وجود دارد، او همچنان پاسخ می‌داد: «درجه درجه است دیگر». او فکر می‌کرد موی لای درز حرفش نمی‌رود. به‌نظر او هر تلاشی برای به پرسش کشیدن آن همان‌گویی حقه‌بازی‌ای بیش نبود. ولی بعضی اوقات برای این‌که پیشرفتی در بحث حاصل شود باید اصطلاحاتمان را ایضاح کنیم..

🔹لینک فصل‌ چهارم در سایت «جمهوری فلسفه و ادبیات»:
https://jomhourifalsafe.com/magazine/doingphilosophy-ch4/

*«جمهوری فلسفه و ادبیات» ترجمهٔ فصل‌های دیگر این کتاب را نیز دراختیار مخاطبان قرار خواهد داد. فصول دیگر کتاب در این آدرس دردست‌رس‌اند:
https://jomhourifalsafe.com/magazine/book-doingphilosophy/

                           «جمهوری فلسفه و ادبیات»

مدرسۀ مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:
ما و مک‌اینتایر

مک‌اینتایر، اخلاق، حقوق بشر و روایت‌گرایی اخلاقی

دکتر حاج محمد لگنهاوزن
استاد دانشگاه و پژوهشگر فلسفۀ اخلاق، معرفت‌شناسی


مک‌اینتایر و کالبدشکافی روایی پروژه روشنگری

دکتر علیرضا بهشتی
استاد دانشگاه و پژوهشگر فلسفۀ سیاسی

📝چکیدۀ ارائه‌ها را در پیوست بخوانید.

پنجشنبه
8 خرداد 1404
ساعت 16

این نشست صرفا به صورت آنلاین در این نشانی برگزار می‌شود.

@dialogeschool | @bashgahandishe

چکیدۀ ارائه نشستِ ما و مک‌اینتایر

مک‌اینتایر و کالبدشکافی روایی پروژه روشنگری

📝دکتر علیرضا بهشتی

السدیر مک‌اینتایر (۱۹۲۹-۲۰۲۵) جستجوگری خستگی‌ناپذیر در علل شکست پروژه روشنگری و پایان عصر انحصار مشروعیت عقلانیت مدرن بود. درک تاریخمندی و پیوستگی فرهنگی سنت اخلاق مدرن و لیبرالیسم به‌مثابه ایدئولوژی سیاسی آن، وی را به توصیف، تبیین و تحلیل تنوع و تعدد عقلانیت منظومه‌های اخلاقی رهنمون گشت، بی‌آنکه به ورطه‌های نسبی‌گرایی مطلق معرفتی و پوچ‌انگاری پست‌مدرنیسم نونیچه‌ای درغلتد. چنین شد که یکی از درخشان‌ترین تفاسیر از نهادهای اجتماعی مدرن (از جمله دانشگاه)، خاستگاه‌ها و کارکردهای آن را در آثار برجای مانده از او می‌توان یافت. اما شناخت اندیشه این فیلسوف اخلاق و سیاست که کتاب‌هایش به زبان‌های زنده دنیا ترجمه و منتشر شد برای ما ایرانیان سده بیست‌و‌یکم چه پیامدهایی دارد و چگونه ما را در فهم بحران‌های معرفت‌شناختی‌مان یاری می‌دهد؟

@dialogeschool | @bashgahandishe

چکیدۀ ارائه نشستِ ما و مک‌اینتایر

ALASDAIR MACINTYRE ON MORALITY, HUMAN RIGHTS, AND NARRATIVE ETHICS

📝دکتر حاج محمد لگنهاوزن

Abstract: This paper offers an Islamic perspective on MacIntyre's critique of modern moral discourse, human rights, and on his advocacy of narrative ethics. MacIntyre argues that modern morality, characterized by expressivism and emotivism, obscures genuine moral reasoning, as seen in the unresolved debates between utilitarianism and rights-based ethics, which he collectively terms "Morality." As an alternative, he proposes a teleological, Aristotelian-Thomistic framework enriched by narrative ethics, using life stories of figures like Vasily Grossman and Sandra Day O’Connor to illustrate how moral decisions should align with human flourishing rather than abstract principles or consensus. MacIntyre’s skepticism toward human rights leads him to view them as fictions that lack grounding and inhibit practical reasoning, though MacIntyre later concedes their rhetorical necessity in contemporary discourse, as seen in his analysis of the stance of the Catholic Church. From a Muslim viewpoint, Despite the value of MacIntyre’s narrative approach and critique of modern moral impasses, his framework for resolving fundamental disagreements is questionable, given that moral truth does not depend on consensus. There are parallels with Islamic concepts like patience (sabr) and eschatological waiting (intizār), reflected in the epigram from George Campbell Hay’s poem that MacIntyre discusses, and which resonates with Qur’anic virtues. A cautious endorsement of human rights language for Muslims is suggested, integrating it with Islamic notions of justice and Haqq (truth) within culturally rooted narratives. While the value MacIntyre’s insights is undeniable, there remains room for skepticism about his proposals for overcoming moral impasses. It is argued that there is a need for critical engagement with modern moral language while staying true to Islamic ethical traditions.

@dialogeschool | @bashgahandishe

.
🔹 سنت‌گرایی علیه سنت
جستاری دربارۀ بحرانِ معرفت‌شناختی در جامعۀ ایرانی به بهانۀ درگذشت فیلسوف معاصر السدیر مک اینتایر

🔹 نویسنده: محمدرضا لبیب


در این جستار، با نگاهی گذرا به آراء آلاسدیر مک‌اینتایر، فیلسوف اخلاق و سنت‌پژوه فقیدِ برجستهٔ معاصر، می‌کوشم راهی بیابم برای درک معنای سنت، عقلانیت سنت‌بنیاد و نیز آسیب‌شناسی سنت‌گرایی‌هایی که به انقطاع از سنت انجامیده‌اند. سپس با تصویر کردن برخی کشمکش‌های مربوط به سنت در جامعهٔ معاصر ایران، نشان خواهم داد که چگونه آن‌چه در ظاهر دفاع از سنت به‌نظر می‌رسد، ممکن است به نقض مبانی آن بینجامد.

مسیر این جستار، سفری است میان نظریه و واقعیت، میان اندیشهٔ سنت به‌مثابه زمینهٔ عقلانیت و تجربهٔ سنت‌زدایی از درون، که در آن سنت‌گرایان ممکن است، ناخواسته یا عامدانه، سنت را بی‌جان کرده و آن را از نقش تاریخی و زنده‌اش تهی کنند.

متن کامل این مقاله را این‌جا بخوانید:
https://jomhourifalsafe.com/magazine/macintyre-traditionalism/

                     «جمهوری فلسفه و ادبیات»

Alasdair MacIntyre's philosophy for a new dark age - Engelsberg ideas
https://engelsbergideas.com/notebook/alasdair-macintyres-philosophy-for-a-new-dark-age/

آهسته و پیوسته/
برآورد مقصود فراستخواه از توسعه ایران از مسیر یادگیری، مدارا و تعاون ایرانیان

فرزاد نعمتی
خبرنگار گروه فرهنگ

مقصود فراستخواه، متولد 1335 در تبریز، از برجسته‌ترین جامعه‌شناسان و پژوهشگران عرصه علوم انسانی در ایران است. فراستخواه نه‌فقط از دانشگاهیان معتبر و محققان ریزبین است، بلکه در حوزه روشنفکری ایرانی نیز از شخصیت‌های محبوبی است که مخاطبان خاص خود را دارد؛ خوانندگانی که همگام با مشارکت فعالانه فراستخواه در عرصه عمومی اعم از چاپ مقالات در مجلات، گفت‌وگو با روزنامه‌ها، ارسال مقاله به همایش‌های علمی و سخنرانی در نشست‌های دانشگاهی، سخن او را می‌شنوند و تعقیب می‌کنند.

فراستخواه که در دو حوزه نواندیشی دینی و دانشگاه و آموزش عالی در ایران، آثاری مهم چون «سرآغاز نواندیشی معاصر (دینی و غیردینی)» و «سرگذشت و سوانح دانشگاه در ایران» را تألیف کرده است، 10سال پیش کتابی را با نام «ما ایرانیان»، با عنوان فرعی «زمینه‌کاوی تاریخی و اجتماعی خلقیات ایرانی» در نشر «نی» به بازار کتاب عرضه کرد. اثری که به‌‌سرعت در میان کتاب‌های پرفروش قرار گرفت، اینک به چاپ بیست‌وهشتم رسیده است و بنا به نقل مولف در مقدمه کتاب، برآیندی از بیست‌وچند جلسه هم‌اندیشانه‌ای است که با دعوت بنیاد فرهنگی مهندس بازرگان و با حضور فراستخواه، طی سال‌های 1386 تا 1388 به‌صورت ماهانه در حسینیه ارشاد برگزار شده است.

ادامه مطلب در لینک زیر:
https://hammihanonline.ir/fa/tiny/news-42603

🔹️نشست گفت‌وگو با خود و نسبت آن با گفت‌وگو با دیگری

کانـون گفت‌وگو با همکاریِ مدرسهٔ مطالعات دیالوگ باشگاه اندیشه برگزار می‌کند:

📌گفت‌وگو با خود
و نسبت آن با گفت‌وگو با دیگرى

📌با ارائهٔ
دکتر علی‌اصغر مصلح 
استاد فلسفه دانشگاه علامه‌طباطبایی

دربارهٔ نشست

زمان: پنجشنبه ۲۶ تیر ۱۴۰۴
ساعت ۸ صبح 
مکان: کانون گفت‌وگو واقع در میدان هفت‌تیر، بالاتر از مسجد الجواد، کوچه شریعتی، پلاک ۱۰ ، واحد یک 
 
ثبت‌نام از طریق تلگرام
@dialogue_center

🆔️ @dialoguecenter

🆔️ @Dialogeschool
@bashgahandishe

درباره نشستِ
گفت‌وگو با خود
و نسبت آن با گفت‌وگو با دیگرى

📝علی‌اصغر مصلح

گفت‌وگو/دیالوگ را به طور معمول، “گفتگوی با دیگری“ می‌فهمند. اینکه ما اهل گفت‌وگوی با دیگری باشیم و اینکه اهلِ چگونه گفت‌وگویی باشیم، نسبتی با نحوهٔ نسبتِ ما با “خود“ دارد. 
جدی‌ترین گفت‌وگو در درون خودِ آدمی جریان دارد. من و دیگری ابتدا در خویش شکل می‌گیرد و همین نسبت در بیرون از خود انعکاس پیدا می‌کند. لازمهٔ نسبتِ گفت‌وگوییِ مبتنی بر مهر با دیگری، داشتنِ اندرونی هموار و خالی از تقابل و تخاصم است. تنها پس از کنار آمدن با خود می‌توان با دیگری وارد مفاهمه و رابطه مهر‌آمیز شد. 
کسانی می‌توانند در نسبت با دیگری اهل گفت‌وگویِ مشفقانه باشند که اهل شفقتِ با خود باشند. گفت‌وگوی مشفقانه با دیگری، ثمری از ثمرات گفتگوی مشفقانه با خویش است. خاستگاه مِهر و مُدارا اندرونِ آشنا با یگانگی و تلاؤم است؛ و دوستی و صلح نتیجه انتشارِ خواستِ اندرون‌های صلح‌جو و مهرورز است. 
در این نشست،‌ درصدد تأمل و کاوش در چیستیِ “گفت‌وگوی با خود“ هستیم. مقایسهٔ آیین‌های متفاوتِ شکل گرفته در فرهنگهای مختلف، که به سوی شکل‌گیری خویش و اندرون‌های متفاوت سوق داده‌اند، بخشی از مباحثِ این نشست است. 


🆔️ @dialoguecenter

🆔️ @Dialogeschool
@bashgahandishe

🔴 از مغز تا همبستگی اجتماعی: آیا آیین‌ها و مناسک فراخوانده میشوند یا انتقال می یابند؟

🔸 موضوع کتاب
هاروی وایتهوس، انسان‌شناس برجسته، در سال ۲۰۲۱ در کتاب «حیوان آیینی: تقلید و همبستگی در تحول پیچیدگی اجتماعی » ، به بررسی تأثیرات عمیق و بنیادین آیین‌ها (رفتارهای مذهبی و اجتماعی خاص) بر تاریخ بشر می‌پردازد. این اثر به تجزیه و تحلیل این مقوله می‌پردازد که چگونه آیین‌ها و گروه‌هایی که اعضای آن‌ها در این آیین‌ها مشارکت دارند، شکل می‌گیرند. سوال کلیدی کتاب این است که با توجه به آنکه مناسک و آیین‌ها معمولاً  وقت گیر و فاقد ارزش‌های مشخص هستند، چرا جوامع مختلف به انجام آنها ادامه می‌دهند؟

🔸 تقلید و آیین‌ها:
  در حالی که حیوانات رفتارهایی را برای دستیابی به منافع ملموس کپی می‌کنند، انسان‌ها گاها رفتارهایی را تقلید می‌نمایند که هدف یا فایده مشخصی ندارند. وایتهوس این دسته از رفتارها را «رفتارهای مبهم از نظر علّی» (causally opaque behaviour) می‌نامد که آیین‌ها نیز در این زمره قرار دارند. او بر این باور است که تقلید از رفتارهای بی‌هدف به رشد و گسترش گروه‌های فرهنگی در طول زمان کمک کرده است.

هاروی وایتهوس دو نوع «حالت آیینی» را معرفی می‌سازد که تأثیر عمیقی بر تاریخ بشر داشته‌اند:

1. آیین‌های نادر و تأثیرگذار (شدید):
   - این آیین‌ها معمولاً نادر بوده و با احساسات شدید و گاه دردناک همراه هستند.
   - نمونه: مراسم آغازین دردناک برای ورود به یک گروه: این آیین‌ها همبستگی اجتماعی قوی در گروه‌های کوچک و متمرکز ایجاد می‌کنند، به‌ویژه در گردان‌های نظامی یا فرقه‌های محلی.

2. آیین‌های روزانه و هفتگی (متداول): این آیین‌ها به‌طور پیوسته و در فواصل زمانی کوتاه (روزانه یا هفتگی) برگزار می‌شوند.
   - نمونه: نماز و دعا در اجتماعات مذهبی: این آیین‌ها همبستگی پراکنده و گسترده‌ای را در جوامع بزرگ و قابل گسترش به وجود می‌آورند.


برای تحلیل دقیق چرایی وجود مناسک، این کتاب از چهار پرسش کلیدی تحت عنوان «چهار چرا» ی تینبرگن (Tinbergen's four whys) بهره می‌برد. این چهار پرسش کمک می‌کنند تا ویژگی‌های یک موجود زنده از جنبه‌های مختلف تبیین شوند:

1. چگونه این ویژگی در طول رشد و تکوین موجود زنده شکل می‌گیرد؟
  شواهد نشان‌دهنده این است که کودکان دارای تمایل ذاتی به تقلید از رفتارهایی هستند که دلایل انجام آن‌ها روشن نیست (رفتارهای «عِلّی مبهم»).

2. کدام عوامل و محرک‌های فوری باعث بروز این ویژگی می‌شوند؟ (Proximate Causation)
   این عوامل می‌توانند شامل امید به معجزه یا کمک‌های نامشخّص در شرایطی که نتایج عمل ناشناخته است و تمایل به پیوستن به یک گروه در مواجهه با تهدیدهای گروه‌های دیگر یا بلایای طبیعی باشند.

3. آیا این ویژگی به بقا یا تولید مثل موجود زنده کمک می‌کند و چگونه؟ (Adaptive Functions)

4. چگونه تکامل این ویژگی، تحت تأثیر شکل‌های قبلی خود قرار گرفته است؟ (History and Phylogeny)
  این پرسش به بررسی چگونگی تکامل الگوهای اولیه آیین‌ها به اشکال کنونی و تأثیرات مختلف بر این روند می‌پردازد.


🔸 روش‌شناسی پژوهش:
این پژوهش شامل بررسی‌های تجربی در زمینه‌های مختلف از جمله:
- فعالیت مغزی هنگام تعامل با گروه‌های رقیب.
- واکنش‌های فیزیولوژیکی در طول آیین‌های استرس‌زا.
- رفتارهای حمایتی و فداکارانه پس از مشارکت در مراسم‌های جمعی.
- حافظه و یادآوری تجربیات مربوط به آیین‌های مهم و تأثیرگذار است.

محققان برای دستیابی به این اهداف، آزمایش‌های روان‌شناختی را در جمعیت‌های متنوع از سرتاسر جهان انجام داده‌اند؛ از جزایر دورافتاده اقیانوس آرام تا مناطق جنگی در خاورمیانه و از هواداران فوتبال در برزیل تا افرادی با عقاید مذهبی از جمله اسلام‌گرایان در اندونزی.

این تحقیقات همچنین شامل تحلیل‌های کمی از الگوهای موجود در ثبت‌های مردم‌شناختی، باستان‌شناسی منطقه‌ای و تاریخ جهانی است که با همکاری صدها پژوهشگر و دانشمند صورت گرفته است.

وایتهوس مدعی است که تمامی مشکلاتی که بشریت با آن‌ها روبروست، در نهایت ناشی از چالش‌های همکاری هستند که نیازمند پیوستگی اجتماعی است. او بر این باور است که با افزایش دانش درباره نقش آیین‌ها به‌عنوان «چسب اجتماعی»، می‌توان راهکارهای عملی برای دستیابی به اتحاد، آینده‌ای صلح‌آمیز و تشکیل گروه‌های بزرگ و پیچیده انسانی ارائه داد.

🔸 برخی از عناوین مهم کتاب

📌فراتقلید- وضعیت آئینی
📌ریشه های تکاملی وضعیت آئینی
📌ابهام علّی، معنا و ارتباط
📌مناسک وحشت و پیوند گروهی
📌ادیان اعتقادی و سخت گیری هنجاری
📌آیین ملال آور و جستجوی معنا
📌آیا آیین ها فراخوانده میشوند یا انتقال می یابند؟
📌چشم‌اندازهای اپی ژنتیک
📌چالش هایی برای علم و جامعه

🔸🔸 معرفی: الیناز احمدی لاریجانی

➖➖➖➖➖➖
💟  Inst: Fanoos
🆔  Tele: Fanoos

📌 The ritual animal: Imitation and cohesion in the evolution of social complexity

🔸 Harvey Whitehouse
Oxford University Press
🔸 2021

➖➖➖➖➖➖
💟  Inst: Fanoos
🆔  Tele: Fanoos

فیلسوفی که گوش می‌دهد

یادداشتی در معرفیِ دکتر علی‌اصغر مصلح به بهانهٔ برگزاری نشستِ «گفت‌وگو با خود و نسبت آن با گفت‌وگوی با دیگری»


دکتر علی‌اصغر مصلح را می‌توان از چهره‌های متمایز و تأثیرگذار فلسفه معاصر ایران دانست؛ نه‌فقط به‌واسطه‌ی جایگاه علمی‌اش در گروه فلسفه دانشگاه علامه طباطبایی و فعالیت‌های آکادمیکش، بلکه به دلیل دغدغه‌ای که سراسر آثار و سلوک فکری‌اش را شکل داده: «فهم دیگری»، «آیین گفت‌وگو» و «نسبت فلسفه با فرهنگ». او نه صرفاً پژوهشگری در حیطه‌ی تاریخ فلسفه است و نه مفسری منفعل از سنت‌های شرقی، غربی یا اسلامی؛ بلکه کاوش‌گری زنده است در مرزهای فلسفه، فرهنگ و دیالوگ. سال‌هاست که مصلح تلاش کرده فلسفه را از انحصار گفتارهای انتزاعی برهاند و آن را به میدانی برای تعامل زنده و خلاق میان افق‌های فرهنگی بدل کند؛ چه در کلاس‌های درس، چه در آثار مکتوب و چه در گفت‌وگوهای عمومی‌اش.

به معرفی و ابداع او در سپهر فلسفی ایران مفاهیمی چند مطرح شده‌اند از جمله «فلسفه میان‌فرهنگی»، «فلسفه فرهنگ» و...
در کتاب فلسفه فرهنگ (۱۳۹۶) مصلح فرهنگ را نه موضوعی فرعی بلکه بستر اصلی اندیشیدن فلسفی معرفی می‌کند. به باور او، فلسفه در دل فرهنگ‌ها شکل گرفته، از آن‌ها تغذیه کرده و اگر بخواهد در جهان امروز مؤثر بماند، باید نسبت خود را با فرهنگ‌ها بازاندیشی کند. پژوهش‌های وی در معرفی فلسفه میان‌فرهنگی، امکانی تازه برای اندیشیدن سخن می‌گوید: امکان گفت‌وگوی میان‌فرهنگی، به‌جای تقابل‌های تاریخی یا ترجمه‌های منفعلانه.
تلاش‌های وی در زمینه بینش میان فرهنگی زمینه‌ساز برگزاری مساهمت‌های فکری فراوانی در عرصه‌های بین‌المللی میان ایران و مراکز فلسفی مهم جهان شد.
در همین امتداد، کتاب با دیگری؛ پژوهشی در تفکر میان‌فرهنگی و آیین گفت‌وگو (۱۳۹۷) یکی از مهم‌ترین آثار اوست؛ اثری تأمل‌برانگیز که در آن مصلح می‌کوشد با اتکا به سنت‌های فلسفی ایرانی–اسلامی و نیز نظریه‌پردازان میان‌فرهنگی مطرح، چارچوبی برای هم‌سخنی اصیل با دیگری ارائه دهد. این «دیگری» در دستگاه فکری او صرفاً بیگانه‌ای جغرافیایی نیست، بلکه هر آن چیزی است که ما را به بازاندیشی در خود فرامی‌خواند: از سنت و مدرنیته گرفته تا شرق، غرب، دین، فرهنگ، و حتی هویت ایرانی.
یکی از آثار خاص و عمیق مصلح، ادراکات اعتباری علامه طباطبایی و فلسفه فرهنگ است. او در این اثر می‌کوشد این مفهوم ادراکات اعتباری علامه طباطبایی_که شاید یکی از معدود قله‌ها و امکانات در دستِ کاربر را از حالت صرفاً معرفتی یا فلسفی خارج کند و آن را در گفت‌وگو با مسئله‌های فرهنگی، اجتماعی و اخلاقی جهان امروز قرار دهد. مصلح در اینجا نیز وفادار به پروژه‌اش است: بازخوانی سنت، نه برای تکرار، بلکه برای گفت‌وگویی تازه با زمانه.

حضور او در مجموعه پادکست‌های «تمهیدات» نشان‌دهنده‌ی تعهد او به گشودن زبان فلسفه به روی مخاطب عمومی و درگیر کردن اندیشه‌ی فلسفی با تجربه‌های معاصر است. او از معدود استادانی‌ست که توانسته میان زبان آکادمیک و بیان عمومی پلی بزند، بی‌آنکه دقت یا عمق فلسفی‌اش را فدای ساده‌گویی کند.
اما آنچه مصلح را صرفاً به یک نظریه‌پرداز تقلیل نمی‌دهد، نوع زیستن اوست. کسانی که در کلاس‌هایش حضور داشته‌اند یا در جلسات گفت‌وگویی‌اش شرکت کرده‌اند، از آیینی یاد می‌کنند که در آن «دیگری» نه تهدید است و نه حاشیه و نه صرفا مخاطبی برای حرف‌های استادانه، بلکه امکانی‌ست برای اندیشیدن دوباره به خود. گفت‌وگو برای او فقط یک روش یا تکنیک نیست، بلکه شکلی از تربیت است؛ تربیتی برای شنیدن، برای بردباری، برای مشارکت در حقیقتی که یک‌صدا نیست. در رفتار و گفتارش، نوعی فروتنی و وقار هست که با مبانی فکری‌اش هماهنگ است؛ همان فروتنی‌ای که موجب شده او را بیشتر اهل شنیدن بشناسند تا اهل گفتن.

ویژگی مهم دیگر او «به‌روز بودن» است. مصلح در عین وفاداری به سنت‌های فلسفی غربی، شرقی، ایرانی و اسلامی، درگیر پرسش‌های معاصر است: از بحران معنا و بی‌معنایی در جهان مدرن گرفته تا چالش‌های اخلاقی، معرفتی و هویتی در جهانی چندفرهنگ. او یکی از معدود فیلسوفانی‌ست که هم می‌توان از او درباره ابن‌سینا، علامه‌طباطبایی و دائو پرسید و هم درباره هگل،هایدگر، فوکو یا والدنفلس، و در همه مورد پاسخ‌هایی اندیشیده، متین، و معاصرانه شنید.
اگر فلسفه در ایران امروز بخواهد راهی تازه پیش گیرد ــ راهی که نه به تکرار سنت بسنده کند و نه به ترجمه‌ی صرف ــ باید به صدای کسانی چون دکتر علی‌اصغر مصلح گوش بسپارد؛ فیلسوفی که خود شنونده است، به گفت‌وگو باور دارد، آن را زندگی می‌کند، و از دل سنت، جهانی تازه برای تفکر می‌گشاید.


@dialoguecenter
@Dialogeschool
@bashgahandishe

به فکر دیگران باش (فكّر بغيرك)
شعر و صدای محمود درویش
‌
هنگامی که صبحانه‌ت را حاضر می‌کنی،
به دیگران فکر کن:
غذای کبوتران را از یاد مبر.

هنگامی که به جنگ می‌روی،
به دیگران فکر کن:
از یاد مبر آنان را که در جست‌وجوی صلح‌ اند.

هنگامی که قبض آب را می‌پردازی،
به دیگران فکر کن:
آنانی که برای نوشیدن تنها ابرها را دارند.

هنگامی که به خانه، خانۀ خویش، بازمی‌گردی،
به دیگران فکر کن:
از یاد مبر مردمانی را که خانه در خیمه‌ها دارند.

هنگام خوابیدن و شمردن ستاره‌ها،
به دیگران فکر کن:
مردمانی که جایی برای خواب ندارند.

هنگامی که خود را با استعاره‌ها رهایی می‌بخشی،
به دیگران فکر کن:
کسانی که حق سخن گفتن از آنان سلب شده.

هنگامی که به دیگرانِ دور فکر می‌کنی،
به خویشتن فکر کن
و بگو: «ای کاش شمعی باشم در تاریکی».
‌

منبع: https://t.iss.one/qadahha

@Dialogeschool
@bashgahandishe