در ستایش نابرابری

❓چرا وجود نابرابری و سطوح مختلف آن لازم است و سیاستگذار نباید آن را تا حدی که به صفر میل کند، کاهش دهد؟

✍️ در سه شماره پیشین صفحه «اندیشه» با عنوان «خاستگاه‌های فقر و نابرابری» به این موضوعات پرداخته شد که چرا فقر و نابرابری ایجاد می‌شوند و این دو چه تبعاتی را برای فرد، جامعه و سیاستگذاران به همراه دارد و چگونه می‌توانند اثرات مخربی را بر متغیرهای کلان اقتصادی و اجتماعی به جای بگذارند.

▪️در گزارش امروز به عللی از آن خواهیم پرداخت که از دیدگاه‌های مختلف به نظر می‌رسد که باید باشند و فقدان آنها می‌تواند ثبات سیاسی، اجتماعی و اقتصادی جامعه را تهدید کند.

▪️مواردی را که در تایید لزوم وجود نابرابری مطرح می‌شود، می‌توان با یک دسته‌بندی به چهار دلیل عمده از جمله آزادی، تعادل، عدالت و رشد و کارآیی تقسیم کرد. در ادامه جزئیات این چهار عامل را بخوانید...👇

🔗اینجا بخوانید

#دنیای_اقتصاد #اندیشه #نابرابری

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

برهم زننده ای به نام کرونا

🔹 بررسی آمار و داده ها نشان می دهد که کووید19 با محدودیت های اقتصادی و اجتماعی که در جهان حاکم کرد، فصل جدیدی را در ایجاد نابرابری جنسیتی رقم زده است.

🔹 مقاله ای که به تازگی در تارنمای انجمن ملی تحقیقات اقتصادی آمریکا به چاپ رسیده و اثرات کووید19 را روی شکاف جنسیتی مورد مطالعه قرار داده، سهم مردان از گذران در اینترنت و شبکه های اجتماعی در دوران کرونا افزایش قابل توجهی داشته است.

🔹 این اختلاف جنسیتی به خصوص در میان والدین در خانواده ها مشهودتر است. از طرفی طبق شواهد اثرگذاری تعطیلی کسب و کارها بر روی جست و جوی بر خط مشاغل در زنان افت 40 درصدی داشته است.

🔹 داده هایی از این دست نشان می دهد که فعالیت های اینترنتی مردان طی تعطیلی های کرونایی افزایش قابل توجهی روبرو بوده که به معنای تشدید شکاف رفاهی ناشی از دسترسی نابرابری به فناوری های دیجیتالی است*.../تجارت فردا

*بخشی از گزارش «عواقب یک طاعون» شماره « 529» تجارت فردا

✔️هم اکنون هفته نامه چاپی در دسترس همگان است

#دنیای_اقتصاد #کرونا #نابرابری_جنسیتی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

دهه گمشده اقتصاد ایران

🔹در ادبیات اقتصادی، عبارت «دهه گمشده» عمدتا درباره ژاین دهه 90 میلادی به کار می‌رود، اما به نظر می‌رسد هم اکنون می‌توان این عبارت را درباره ایران نیز به کار برد.

🔹گزارش جامع بانک جهانی که در پائیز منتشر شد، نشان می‌دهد که نرخ فقر در ایران -یعنی درصد ایرانیان با درآمد روزانه کمتر از 85/6 دلار آمریکا (برابری قدرت خرید در سال 2017)- از ۲۰‌درصد در سال‌۲۰۱۱ به ۲۸.۱‌درصد در سال‌۲۰۲۰ افزایش یافته‌است.

🔹 به بیان دیگر، این گزارش تخمین می‌زند که نزدیک به 10 میلیون ایرانی طی بازه زمانی 2020-2011 به زیر خط فقر سقوط کرده‌اند و 40 درصد ایرانیان نیز در پایان این بازه نسبت به فقر آسیب‌پذیر بوده‌اند، به این معنی که خطر فقیر شدن آنها در آینده نزدیک بالا بوده است.

🔹عدد اخیر از افزایشی 10درصدی نسبت به سال 2011 حکایت دارد. گزارش بانک جهانی همچنین بر نابرابری‌های ساختاری در اقتصاد ایران تاکید کرده و برای نمونه نشان می‌دهد مصرف واقعی خانوارهایی که در پایین‌ترین صدک درآمدی قرار داشتند هر سال به‌طور متوسط حدود دو درصد کاهش داشته، در حالی که این رقم برای ثروتمندترین خانوارها حدود یک درصد بوده است.

🔗مشروح این گزارش را در ویژه نامه گروه رسانه ای «دنیای اقتصاد» در سال 1402 بخوانید

#دنیای_اقتصاد #فقر #نابرابری

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

مشکلات اقتصادی باعث رواج کودک‌همسری می‌شود؟

🔹با وجود آنکه از عوامل فرهنگی به عنوان دلایل اصلی کودک همسری یاد می‌شود، بررسی‌ها نشان دهنده آن است که در ایران عواملی مانند پایین بودن درآمد سرانه، تورم‌ بالا و نابرابری درآمدی از اصلی‌ترین عوامل ازدواج زودهنگام کودکان است.

⚠️ فقر به عنوان یکی از عوامل اصلی ازدواج زودهنگام کودکان شناخته می‌شود. با این حال یافته‌های این مقاله نشان می‌دهد که عوامل کلان اقتصادی، به ویژه تورم و نابرابری، نقش مهمتری در این زمینه دارند.

🔹در واقع این عوامل یکی از ریشه‌های شکل گیری و تشدید فقر در جامعه هستند. برای مثال سطوح درآمدی عادلانه‌تر احتمال ازدواج کودکان را کاهش می‌دهد. بنابراین سیاستگذاران اقتصادی یک کشور می‌توانند با تمرکز بر عادلانه شدن سطوح درآمدی، با ازدواج زودهنگام کودکان مقابله کنند.

⚠️ نکته قابل توجه آن است که بر خلاف باور عمومی، نگاه مذهبی رایج در کشور تاثیر قابل توجهی بر ازدواج زودهنگام کودکان نداشته و عواملی مانند تحریم‌های اقتصادی و کوچک‌شدن طبقه متوسط در ایران، نقش بیشتری در کودک همسری بازی کرده است.

🔹در کشورهای مختلف سیاستگذاری دولت در کاهش این پدیده نقش زیادی باز می‌کنند. دولت ایران نیز می‌تواند با تلاش برای لغو تحریم‌های اقتصادی و تمرکز برای ایجاد ثبات در شاخص‌های کلان اقتصادی در کاهش پدیده کودک همسری در ایران قدم‌های بزرگی بردارد.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #فقر #نابرابری_درآمدی #کودک_همسری #تورم

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

رد پای نابرابری‌‏‌های اقتصادی در نظام سلامت

👤 دکتر شروین آثاری

✍️ سیاستگذاران سلامت باید بودجه محدود خود را به بهترین نحو برای رسیدن به اهداف خود صرف کنند. با این حال، بسیاری از آنها اطلاعات محدودی درباره نابرابری‌‌‌های سلامت در جامعه دارند.

✍️ در کشورهایی مانند آمریکا، هند و سوئد نشان داده‌‌‌اند که نابرابری‌‌‌های اقتصادی و سلامت تحت‌تاثیر متقابل و غیرخطی عوامل اقتصادی-اجتماعی، مکانی، قومیتی و زمانی قرار دارند.

✍️ در ایران اطلاعات موجود از تاثیرات همزمان فاکتورهای متعدد همچنان محدود است.

✍️ اگر تصور کنیم که در مناطق اطراف کوره‌‌‌های آجرپزی در حاشیه اتوبان قم-تهران، اکثر مردم فقیر هستند، ممکن است انتظار داشته باشیم که نابرابری سلامت در این مناطق بسیار بالا باشد.

✍️ اما نتایج مطالعات در شرایط مشابه در ایالات‌متحده نشان می‌دهد که در چنین مناطق فقیرنشینی، نابرابری‌‌‌های سلامت به مراتب کمتر از آن چیزی است که در مناطق مرفه‌‌‌تر دیده می‌شود.

✍️ در این مناطق، تفاوت‌‌‌های بین قومیت‌‌‌ها، مذهب‌‌‌ها و سطح تحصیلات کمتر به چشم می‌‌‌خورد، زیرا اکثر افراد، صرف‌‌‌نظر از این ویژگی‌‌‌ها، در شرایط مشابه اقتصادی و اجتماعی زندگی می‌کنند. بنابراین، شیوع بیماری‌‌‌ها ممکن است بالا باشد، اما تفاوت‌‌‌ها بین گروه‌‌‌ها کم است.

✍️ در مقابل، در مناطق مرفه‌‌‌تر مانند شمال تهران، نابرابری‌‌‌های سلامت بسیار شدیدتر است. در این مناطق، خانواده‌‌‌هایی با ثروت بسیار زیاد در کنار طبقات متوسط و کارمندانی مانند معلمان حقوق‌‌‌بگیر زندگی می‌کنند.

✍️ در چنین شرایطی، تفاوت‌‌‌های اجتماعی-اقتصادی به مراتب بیشتر و تاثیرگذارتر است و این تفاوت‌‌‌ها می‌‌‌تواند خود را در قالب دسترسی نابرابر به خدمات سلامت، کیفیت زندگی متفاوت و در نهایت نتایج سلامت نامتعادل نشان دهد.

✍️ به‌عبارت دیگر، اگر هدف سیاستگذاری سلامت، افزایش کلی سلامت جمعیت باشد، تمرکز بر مناطق حاشیه‌‌‌نشین با بار بالای بیماری، منطقی به نظر می‌‌‌رسد؛ اما اگر هدف کاهش نابرابری‌‌‌های سلامت باشد، باید به مناطقی توجه کرد که هرچند شیوع بیماری‌‌‌ها در آنها کمتر است، اما نابرابری‌‌‌های اقتصادی و اجتماعی بیشتر هستند.

#دنیای_اقتصاد #نابرابری_اقتصادی #سلامت #سرمقاله

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔹 سرمقاله امروز «دنیای اقتصاد»:

اقدام جبرانی برای فقرا در سهمیه کنکور

👤 دکتر مهدی فیضی

✍️ به نظر می‌رسد با گذشت دهه‌ها از دفاع مقدس و تغییر جدی توزیع جغرافیایی طبقات فرودست اقتصادی، سهمیه ایثارگران و حتی سهمیه مناطق به جای آنکه با ایجاد فرصت‌‌‌های آموزشی عادلانه در پی جبران نابرابری‌‌‌ها باشد، عملا با تبعیضی غیرعادلانه به نابرابری آموزشی دامن می‌زند.

✍️ همچنان که در سال‌های گذشته نیز سهمیه‌‌‌های مختلفی در کنکور سراسری مانند سهمیه منطقه۴، سهمیه سربازان، سهمیه ورزشی، سهمیه معلمان و کارکنان آموزش و پرورش وجود داشت که به‌مرور زمان و با تغییر سیاست‌‌‌های آموزشی به‌‌‌طور کلی حذف شدند، می‌توان به حذف یا اصلاح سهمیه‌های موجود پرداخت.

✍️ اقدام جبرانی (Affirmative Action) یا تبعیض مثبت (Positive Discrimination) درواقع سیاستی برای جبران شانس ازدست‌رفته برخی گروه‌های اجتماعی است.

✍️ این سیاست دهه‌هاست در کشورهای مختلف اجرا شده است. یکی دیگر از اهداف اقدام جبرانی، کاهش اثرات فقر و نابرابری اقتصادی است.

✍️ یکی از مفاهیم مهم مغفول در تعیین سهمیه‌های ورود به دانشگاه، بحث تحرک اجتماعی (Social Mobility) است. تحرک یا پویندگی اجتماعی عموما به جابه‌جایی افراد و گروه‌‌‌ها بین طبقه‌های اجتماعی-اقتصادی یک جامعه گفته می‌شود.

✍️ تحرک اجتماعی صعودی به معنای حرکت به سمت بالا در نردبان اجتماعی-اقتصادی با کسب درآمد یا موقعیت اجتماعی است.

✍️ نابرابری در آموزش، دستیابی به تحرک اجتماعی را برای خانواده‌های کم‌درآمد دشوارتر می‌کند.

✍️ اقدام جبرانی به افراد گروه‌‌‌های محروم یا فرودست اجازه می‌دهد تا به مدارک تحصیلی لازم برای بالارفتن از نردبان اقتصادی و بهبود جایگاه اجتماعی خود دسترسی داشته باشند.

✍️ بدون مداخله دولت، نظام آموزش عالی ناخواسته به پذیرش دانش‌آموزان خانواده‌‌‌های مرفه‌تر تمایل دارد که می‌‌‌توانند هزینه تدریس خصوصی، دوره‌‌‌های آمادگی و مدارس بهتر را بپردازند.

✍️ این تحصیل‌کردگان دانشگاهی طبقات مرفه آینده را شکل می‌دهند و چرخه‌‌‌ای را ایجاد می‌کنند که در آن امتیازات خود را بازتولید می‌کنند.

✍️ با وجود این، تاکنون در نظام پذیرش دانشجو در ایران سهمیه‌ای کارآمد برای دانش‌آموزان خانواده‌های فقیر در نظر گرفته نشده است.

✍️ فرزندان خانوارهای دهک‌های بالاتر درآمدی با هزینه‌کرد چند برابری در مقاطع دبیرستان و پیش‌دانشگاهی، امکان کسب رتبه‌های برتر کنکور و تصاحب بهترین صندلی‌های دانشگاه‌های دولتی را دارند.

✍️ از آنجا که تحصیلات دانشگاهی یکی از فرصت‌های مهم برای تحرک اجتماعی است، به‌عنوان سیاستی مکمل برای تاثیر سابقه تحصیلی و به جای حذف کامل یارانه دانشگاه‌های دولتی، می‌توان درصدی مشخص از صندلی‌های دانشگاه‌ها را برای دانش‌آموزان خانواده‌های دهک‌های پایین درآمدی در نظر گرفت.

✍️ این سهمیه می‌تواند جایگزین سهیمه مناطق شود که اکنون در کنکور اجرا می‌شود؛ شهر محل زندگی یا تحصیل برآوردی خیلی ضعیف از دهک درآمدی خانوار به دست می‌دهد و نمی‌تواند مبنای سیاستی باشد که قرار است خانوارهای کم‌درآمد را هدف بگیرد.

✍️ وجود داده‌های ارزشمند پایگاه رفاه ایرانیان باعث می‌شود که با دقت بسیار خوبی بتوان این سهمیه‌ها را درنظر گرفت.

✍️ طبیعتا دقت این داده‌ها در تعیین دهک درآمدی خانوار بسیار بیشتر از دقت سهمیه‌های موجود بر جغرافیای مدرسه محل تحصیل دانش‌آموز است.

#دنیای_اقتصاد #سرمقاله #نابرابری_آموزشی #سهمیه_کنکور

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔵 «بانک پدرومادر»؛ کلید موفقیت یا مانعی بر شایسته‌سالاری؟

🔹در دنیای امروز، حمایت مالی والدین نقشی چشمگیر در موفقیت فرزندان دارد. فرزندان والدین ثروتمند، با کمک "بانک پدرومادر"، فرصت‌هایی مانند پرداخت شهریه دانشگاه و تأمین پیش‌پرداخت خرید خانه را به دست می‌آورند.

🔹آمارها در بریتانیا نشان می‌دهد 36 درصد خانه‌اولی‌ها در سال 2023 از کمک مالی خانواده و دوستان بهره برده‌اند.

🔹این حمایت‌ها که نتیجه افزایش چشمگیر قیمت مسکن و دارایی والدین است، تأثیرات منفی بر برابری فرصت‌ها دارد.

🔹بدهی سنگین دانشجویان فقیر و عدم توانایی پس‌انداز برای خرید خانه، آنان را در رقابتی نابرابر قرار می‌دهد. در مقابل، حمایت مالی والدین برای فرزندان ثروتمند به مزیتی تبدیل شده که جایگاه آن‌ها را در اقتصاد تضمین می‌کند.

🔹افزایش قیمت مسکن، کاهش عرضه واحدهای جدید و رشد اجاره‌بها دلایل اصلی این نابرابری است.

🔹در این میان، "بانک پدرومادر" نه تنها نیاز به سیاست‌های اصلاحی فوری را برجسته می‌کند، بلکه خطر تشدید شکاف اجتماعی و بروز تنش‌های سیاسی را نیز افزایش می‌دهد. به نظر می‌رسد نابرابری اقتصادی نسل‌ها، بدون تغییرات ساختاری، رو به وخامت خواهد رفت.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #نابرابری_اقتصادی_نسل_ها #والدین_ثروتمند

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

🔵 فقر و ثروت چگونه از نسلی به نسلی دیگر منتقل می شود؟

🔹افراد فقیر از سلامت پایینی برخوردارند و سطح کالری مورد‌نیاز روزانه را دریافت نمی‌کنند که این سبب کمبود توان آنها در کار و تحصیل می‌شود.

🔹آنها در حاشیه شهرها زندگی می‌کنند که بسیار مستعد ناهنجاری‌‌‏‌هاست و افراد فقیر نیز بسیار ممکن است در تله این ناهنجاری‌‌‏‌ها گرفتار شوند.

🔹فقرا عموما امکان و مجال دوراندیشی را ندارند و در طول عمر خود مجبور به اکتفا به دیدی کوتاه‌مدت هستند؛ تصمیماتشان عموما برای رفع نیازهای فوری اتخاذ می‌شود.

🔹رفتار فقرا پاسخ به بستری است که در آن زیست‌کرده و رشد می‌کنند، در نتیجه تداوم چنین شرایطی برای ایشان را «تله فقر» اطلاق می‌کنند.

🔹در نقطه مقابل، در چرخه ثروت، گروهی از افراد هستند که ثروت آنها بین نسل‌‌‌‌ها منتقل‌شده، با نسلی دیگر به وسیله ازدواج درهم آمیخته شده‌ و ثروت‌‌‌‌شان می‌توانند تا حد خوبی تضمین‌‌‌‌کننده موفقیت آنها در طول عمرشان باشد.

🔹تقریبا نیمی از تداوم ثروت بین نسل‌‌‌‌ها را می‌توان به دو دلیل عمده و دلایل جنبی دیگر ربط داد؛ دو دلیل عمده عبارتند از: نخست، تداوم آموزش باکیفیت و دوم، درآمد بین‌نسلی که نقش مهمی در انتقال سرمایه انسانی و نابرابری ثروت بین‌نسلی ایفا می‌کنند. دلایل جنبی دیگر عبارتند از: نرخ پس‌انداز و انتقال مستقیم ثروت.

🔹افراد ثروتمند عموما نرخ‌های بالاتری از درآمد خود را پس‌‌‌‌انداز دارند. این افراد به آموزش باکیفیت نیز دسترسی کافی و مناسبی دارند. از سوی دیگر، به واسطه پشتوانه ثروت و شبکه انسانی خانوادگی که دارند، هم ریسک‌‌‌‌پذیرتر هستند و هم مجال بیشتری برای بلندمدت‌‌‌‌نگری دارند.

🔹مجموع این موارد سبب می‌شود که افراد فقیر در فقر خود مانده و چرخه‌‌‌‌ای از آن را از نسل خود به نسل بعد و افراد ثروتمند نیز انباشت ثروت بیشتری را رقم‌زده و ثروت خود را به نسل‌های بعدی منتقل کنند...

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #فقر #ثروت #تله_فقر #نابرابری #نسل_ها

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

چگونه از نابرابری جنسیتی خلاص شویم؟

🔹مساله «تبعیض جنسیتی» در بازار کار، یک مشکل قدیمی و فراگیر است که از همان آغاز انقلاب صنعتی و تغییر تکنولوژی تولید وجود داشته است.

🔹یکی از دلایل اصلی نابرابری جنسیتی در بازار کار به مساله فرزندآوری مادران بازمی‌گردد.

🔹تا پیش از تولد فرزند اول، تفاوتی معنادار در سطح دستمزد زنان و مردان مشاهده نمی‌شود؛ اما پس از تولد فرزند اول است که شکاف معناداری در دستمزد میان مردان و زنان ایجاد می‌شود و در نتیجه، زنانی که اکنون در مقام مادر قرار دارند از مردان جا می‌‌‌مانند.

🔹اما پیشرفت‌‌‌های فناوری در حوزه پزشکی و کمک آنها به اینکه مساله فرزندآوری به موضوع پیش‌بینی‌‌‌پذیر و قابل برنامه‌‌‌ریزی بدل شود، کمک شایانی به حل مساله مذکور کرده است.

🔹کارفرمایان استخدام خود را براساس مجموعه‌‌‌ای از سیگنال‌‌‌ها یا به قولی نشانه‌‌‌ها انجام می‌دهند. در واقع، این ادبیات ادعا می‌کند که مدرک تحصیلی به تنهایی نمی‌‌‌تواند جایگاه نیروی کار را در بازار کار تعیین کند.

🔹جنسیت به خودی‌‌‌خود یکی از سیگنال‌‌‌ها در بازار کار محسوب می‌شود؛ سیگنالی که گویی به نفع مردان است.

🔹تکنولوژی تولید به معنای عام کلمه، به صورتی است که برای کارفرما، نیروی کار مرد گویی ارجحیت بیشتری دارد.

🔹بر این اساس، اگر کسی به دنبال آن است که این مساله را حل کند باید به سراغ تکنولوژی تولید برود.

✔️ پرونده امروز «باشگاه اقتصاددانان»؛ به دنبال بررسی وضعیت نابرابری جنسیتی در بازار کار ایران و در پی آن است که علت این مساله و چگونگی خروج از آن را در مورد ایران مورد مطالعه قرار دهد.👇

🔗اینجا بخوانید

#دنیای_اقتصاد #بازار_کار #جنسیت #نابرابری_جنسیتی

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir

ارث‌سالاری؛ تهدیدی برای شایسته‌سالاری و سرمایه‌داری

🔹درحالی‌که سخت‌کوشی و استعداد در گذشته عامل اصلی موفقیت بودند، امروزه نقش ارث در تعیین سرنوشت اقتصادی افراد افزایش یافته است.

💰 براساس گزارش اکونومیست، امسال در اقتصادهای پیشرفته حدود ۶ تریلیون دلار به ارث خواهد رسید، معادل ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی.

🔹این روند، که ناشی از افزایش ثروت و کاهش رشد اقتصادی است، شکاف طبقاتی را عمیق‌تر کرده و نابرابری را تشدید می‌کند.

🔹از دهه ۱۹۶۰، نسبت ارث به تولید ناخالص داخلی در فرانسه دو برابر و در آلمان سه برابر شده است. امروزه داشتن یک زندگی راحت، به‌اندازه موفقیت شغلی، به میزان ارث وابسته است. ظهور «ارث‌سالاری» باعث شده است که نسل جدید میلیاردرها نه از طریق کار، بلکه از طریق ارث ثروتمند شوند.

🔹این پدیده، علاوه بر تهدید شایسته‌سالاری، انگیزه فعالیت اقتصادی را کاهش داده و فرصت‌های جدید را محدود کرده است.

🔹راه‌حل‌هایی مانند اصلاح مالیات بر ارث، افزایش ساخت مسکن و تقویت رشد اقتصادی می‌توانند مانع تبدیل شدن اقتصادهای پیشرفته به جوامعی شوند که در آن موفقیت نه از تلاش، بلکه از وراثت تعیین می‌شود.

🔗متن کامل

#دنیای_اقتصاد #ارث #شکاف_طبقاتی #نابرابری #سرمایه_داری

✅ کانال رسمی روزنامه دنیای اقتصاد👇
@den_ir