اندیشکده دیتاک
873 subscribers
424 photos
41 videos
9 files
333 links
⭕️اندیشکده دیتاک⭕️

⬅️ شناخت و مدیریت افکارعمومی با بیگ دیتای رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی و هوش مصنوعی

اندیشکده دیتاک جهت تولید بسته‌های سیاستی خود، مشتاق همکاری با اساتید و تحلیلگران است.

کانال عمومی: @dataakcom
ارتباط با ما: @contactdataak
Download Telegram
Forwarded from عصر هوشمندی
⭕️گذری بر #مانی_هاشمی و روایتی که غالب شد از نگاه #بیگ_دیتا

🔻کولبری به عنوان یکی از روش‌های تامین معاش بخشی از مردم غرب کشور نه به عنوان یک موضوع قابل دفاع، که به عنوان ضعف جدی در حوزه تامین شغل درشان و مناسب محسوب می‌شود، موضوعی که متخصصان درباره چرایی، راه‌کارها و ضرورت‌های رفع موانع توسعه اشتغال سخنان فراوانی را مطرح کرده‌اند اما در ذیل همین نابسامانی، همواره «کولبران» سوژه‌های مناسبی برای برخی رسانه‌ها آن هم نه جهت پیگیری حل مشکلاتشان بلکه تنها در سطح اطلاع‌رسانی وقوع یک رویداد بوده است. کولبری جان می‌دهد برای اینکه سوژه شود و مخاطب منطقه‌ای و ملی را با خود همراه کند.

🗓اواسط شهریورماه خبر مصدومیت مانی هاشمی در سطح داخلی و خارجی با روایت‌های مختلفی رسانه‌ای شد. از اینکه او برای خرید گوشی هوشمند برای دریافت آموزش مجازی تن به کولبری داده است تا اینکه ماموران او را تعقیب و تهدید کردند و ...، اما روایت اینکه این خانواده مجوز رسمی و قانونی برای کولبری داشته است و اساسا اگر با مجوز قانونی کولبری انجام شود، نیاز به ترس و تلاش برای گریختن فاقد معناست آن هم برای چندکیلو لوبیا! و اینکه آیا در منطقه‌ای که کولبری صورت گرفته امکان عبور و مرور ماشین برای تعقیب و گریز وجود داشته است یا خیر؟ و اینکه این کودک به گفته مادر ۳۹ ساله‌اش دو سالی بوده که همراه او برای کولبری می‌رفته و اینگونه نبوده که فقط برای تامین پول گوشی موبایل تن به این کار داده باشد و اینکه او در این مدت با مادرش همراهی می کرده و در روز حادثه تنها نبوده و ... سوالاتی است که ذیل روایت رسانه‌ای جذاب و احساسات برانگیز « کولبری مانی برای خرید موبایل جهت حاضر شدن سر کلاس درس» ناپدید شد. هیچکس این جمله مادر مانی با همشهری آنلاین را نشنید که نشان می‌دهد ماموران برای آن‌ها ایجاد دردسر نکرده اند: «خوشبختانه شکر خدا منطقه ما، منطقه‌ی پاکی است. چه از مامورها گرفته چه اهالی و باقی مردها.»

⬅️ اساس کولبری محل اشکال است چه رسد به اینکه یک خانم انجام دهد و اصل اینکه عدالت آموزشی اگر برقرار بود و زیرساخت‌ها و امکانات به شکل برابر در کشور در اختیار همه اقشار و دانش آموزان بود بدیهی و مبرهن است، بحث حال حاضر بررسی داده‌ها و اطلاعات و زنجیره خبر و جریانات رسانه‌ای پیرامون این درد اجتماعی است.

📈با ذکر این نکته که هشتگ‌های توئیتری حول محور کولبرها در بازه‌های زمانی مختلف مورد توجه قرار گرفته، طبق #رصد_دیتاک، مساله مانی هاشمی که از روز ۱۶ شهریور ماه آغاز شد، ۹٫۹ هزار پست توئیتری با روند ارسال ۳۹ پست در ساعت داشته که در بازه ۲۵ و ۲۶ شهریور همزمان با انتشار خبر انتقال و عمل جراحی مانی، به اوج خود رسیده است.

🔹هشتگ‌های #مانی_هاشمی، #کولبری، #کولبر، # کولبر_نکشید و #مانی پنج هشتگ مورد توجه کاربران در توئیتر بود که البته در میان هشتگ‌های پرکابرد دیگر دو هشتگ # اعدام و #آبان_خونین سعی در ایجاد پیوند بین دو موضوع مورد اشاره با حادثه رخ داده برای مانی هاشمی را داشتند که از سوی مخاطبان مورد توجه و اقبال قرار نگرفتند.

📊این موج در تلگرام با انتشار ۲۹۰۰ پست پیگیری شد که در این بستر، بازه زمانی ۲۴ الی ۲۶ شهریور اوج به کارگیری هشتگ‌هایی با موضوع مانی هاشمی و کولبری بوده و هشتگ #کولبر بالاترین فراوانی را به خود اختصاص داده است.
البته در کنار فضای مجازی پیوست رسانه‌های جریان اصلی داخلی و خارجی نیز به روند افزایشی استفاده از برخی هشتگ‌ها کمک کرده است.

🔹روایت‌های رسانه‌ای ذکر شده در سطرهای فوق با محوریت درگیر کردن احساسات و بردن ذهن مخاطب به سوی دیگر ماجرا با توسل به برجسته سازی برخی واژگان و خفیف‌سازی برخی دیگر پیگیری شده است. به عنوان مثال #رادیو_فردا با انتخاب تیتر: «خانواده کولبر ۱۴ ساله مجروح توان مالی درمان او را ندارد»، #ایران_اینترنشنال با تیتر: «یک دانش‌آموز کرمانشاهی هنگام کولبری برای تامین مخارج سامانه «شاد» از کوه سقوط کرد» و #بی_بی_سی با تیتر: «سقوط نوجوان کولبر ایرانی به هنگام فرار از دست ماموران» با اطلاع رسانی درباره این موضوع پرداختند. موضوعاتی که هرکدام از سوی مسوولان استانی، مادر مانی و پلیس پاسخ‌های روشنی داشته‌اند اما در متن این اخبار مورد بی‌توجهی قرار گرفته‌اند.

نکته پایانی اینکه گفته می‌شود هر عکس معادل یک خبر هزار کاراکتری محسوب می‌شود و البته گاهی بسیار فراتر از این؛ اما در موج هشتگی‌ مانی هاشمی استفاده از تصاویر بسیار مورد توجه قرار گرفته است چراکه موجب قوت و موفقیت روایت رسانه‌ای مدنظر می‌شده است.

✔️ آسیب‌های اجتماعی همواره نقطه اتکا برای تضادآفرینی، تردیدآفرینی و هدایت افکار عمومی به سمت و سوی روایت‌های مورد توجه رسانه‌ است.

✍🏻به قلم #معصومه_نصیری، کارشناس و مدرس سواد رسانه‌ای

@asrehooshmandi
⭕️ کدام_آبان؟ آبان ۹۸ یا آبان ۵۶؟

🔹چهارشنبه ۲۱ آبان، همزمان با نزدیک شدن به تاریخ اجرای مصوبه شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا در سال ۹۸ که واکنش‌های عمومی را نیز به همراه داشت، متنی در فضای مجازی منتشر شد که براساس آن برخی کابران با طرح ادعایی عنوان کرده‌اند این مکالمه میان مادر یکی از جانباختگان حوادث سال گذشته و دفتر رهبری رد ‌و بدل شده است. ادعا اینگونه روایت شده: «به مادرم زنگ زدند. گوشی را داد به من. گفتند از دفتر رهبری تماس می‌گیریم، شما شکایت کرده‌اید؟ گفتم بله. گفتند چی بوده؟ گفتم برادرم آبان کشته شده. گفتند کدام آبان؟ گفتم آبان خونین ۹۸. گفتند دارد رسیدگی می‌شود.»

📈موج توئیتری این متن با سرعت میانگین ۵۵۹۹ پست در ساعت از سوی کاربران مورد توجه قرار گرفت و علیرغم انتشار بیش از ۱۳۰ هزار توئیت در بازه زمانی ۲۱ تا ۲۴ آبان ماه، کماکان روند صعودی خود را حفظ کرده است. رصد دیتاک نشان می‌دهد هشتگ #کدام_آبان با ۸۸ هزار تکرار در رده نخست هشتگ‌های پرتکرار و هشتگ‌های #آبان_ادامه_دارد، #فرقه_تبهکار و #آبان_خونین در رده‌های بعدی هشتگ‌های پرکاربرد قرار دارند.

🔸تحلیل شبکه ریتوئیت، نشان می‌دهد دو قطب متضاد در شبکه بوجود آمده است. داده‌ها حاکی از آن است که خوشه بنفش، آبی، مشکی، نارنجی و قرمز، بیش از ۷۰ درصد از کل شبکه را تشکیل داده‌اند و خوشه سبز با ۱۷ درصد از کل داده‌ها در سوی دیگری از شبکه، مشغول انتشار پیام است.

🔹خوانش عمیق پیام‌های ارسال شده در هر خوشه می‌تواند ما را در سنجش موثرتر افکار عمومی یاری کند. تحلیل دیتاک از محتوای پربازدید جزء اصلی شبکه نشان می‌دهد انتقاد شدید از برخوردهای صورت گرفته در آبان سال گذشته، برجسته نمودن مظلومیت جانباختگان و انتقاد از سکوت و بی‌تفاوتی سایر کشور‌ها مضامین اصلی محتوای تولید شده است. به علاوه، تحلیل ساختار جمله‌بندی توئیت‌ها بیانگر آن است که عمده توئیت‌ها به نوعی پاسخی است به پرسش کدام آبان؟

🔸نگاهی به توئیت رضا پهلوی با این مضمون که «#فرقه_تبهکار در آبان۹۸، خیزش سراسری ایرانیان را به وحشیانه‌ترین شکل سرکوب کرد. اما با گذشت یک‌سال، #آبان_ادامه_دارد و ملت ایران پیروز نهایی این نبرد خواهد بود. ما ایران را پس می‌گیریم و تا همیشه، یاد جان‌های شجاعی را که از ما گرفت، زنده نگاه خواهیم داشت. #کدام_آبان» با ۳۳۸۰ ریتوئیت و ۱۱۹۸۲ لایک، نشانگر فعالیت و کمک جریانات و گروه‌های سلطنت‌طلب برای در اوج باقی ماندن این موج دارد؛ البته تحلیل‌هایی درباره نقش‌آفرینی این گروه در تخریب اموال عمومی و تحریک احساسات مردم و نقش آفرینی آنان در تعداد جانباختگان آبان ماه نیز موجود است.

🔹تحلیل هشتگ‌های خوشه سلطنت طلبان حاکی از آن است که هشتگ‌های #فرقه_تبهکار، #آبان_ادامه_دارد، برای آنان اولویت بیشتری نسبت به هشتگ #کدام_آبان دارد. این هشتگ‌ها حکایت از نگاه این گروه به تحریک برای رفتارهای ضداجتماعی دارد تا حل موضوعات.

🔸بررسی خوشه سبز و موقعیت قرارگیری آن، دال بر تفاوت ماهوی محتوای منتشر شده در این خوشه نسبت به جزء اصلی شبکه است. کاربران این خوشه در تلاشند تا از هشتگ #کدام_آبان بر ضد بانیان آن استفاده نمایند. آن‌ها با یادآوری سفر محمدرضا پهلوی به آمریکا در آبان سال ۵۶، سعی در تحقیر سلطنت‌طلبان و تقویت موضع خود دارند. با این وجود، تصویر شبکه گویای آن است که کاربران خوشه سبز در انتقال محتوای خود به سایر قسمت‌های شبکه چندان موفق نبوده‌اند.

🔹توئیت « کدام_آبان؟ همانکه تحقیر تاریخی پهلوی و عبرتی برای آویزانها به آمریکاست. محمدرضا پهلوی ۲۳ آبان ۵۶ برای آخرین بار به آمریکا سفر کرد تا کارتر دموکرات به داد سلطنتش برسد. عکس تحقیر آمیز گریانش در کنار کارتر از شعار معترضین بیرون کاخ سفید بازتاب زیادی داشت. یک سال بعد هم ساقط شد.» با ۶۹۰ ریتوئیت و ۱۰۷۳ لایک موثرترین پیام منتشر شده در این خوشه است.

#دیتاریپورت #دیتاپولیتیک

گزارش‌های جذاب دیتاک را در کانال زیر دنبال کنید:
@dataakcom

Data Is Talking
⭕️ نگاه #بیگ_دیتا به بنزین؛ از حمله سایبری تا تلاش برای التهاب آفرینی

🔻 ماجرا از حمله سایبری به خبرگزاری ایسنا و انتشار خبری مبنی بر هک جایگاه‌های سوخت آغاز شد؛ خبری که البته بعدها از سوی نهادهای مسوول نیز تایید و نسبت به آغاز رفع آن نیز اطلاع‌رسانی شد اما تلاش برخی جریانات رسانه‌ای خارج از کشور برای ایجاد التهاب اجتماعی با بالا بردن سطح کنشگری رسانه‌ای افزایش یافت؛ رویکردی که اوج بروز و ظهور آن را در پیوند زدن موضوع به اتفاقات آبان و تولید گسترده شایعه و فیک نیوز پیگیری شد.

🔻 رصد دیتاک از چهار بستر خبر، توییتر، اینستاگرام و تلگرام نشان می‌دهد مخاطبان در چند خوشه با این رخداد مواجهه داشته‌اند. در فضای توییتر و اینستاگرام غلبه با قرائت‌های گروه‌های معارض با جمهوری اسلامی بوده و آن‌ها اغلب در قالب حساب‌های کاربری غیررسمی سعی بر پیوند موضوع با اتفاقات آبان ۹۸ و ترند کردن هشتگ هایی در این خصوص داشته‌اند. فضای تلگرام و خبر نیز حول اطلاع‌رسانی و تلاش برای کاهش بار روانی همراه با نگرانی جامعه بوده است.

📊 کاربران توییتر با ۸۵٫۹ هزار توییت، ۵۷٫۵ هزار ریتوییت و ۲۳۴٫۴ هزار لایک درباره موضوع حمله سایبری به جایگاه‌های سوخت به کنشگری پرداختند. توییت‌های حاوی تمسخر و مقدمه چینی نظام برای افزایش بنزین می‌باشند. از آنجایی که سطح کنشگری مخالفان جمهوری اسلامی در فضای توییتر درباره حمله سایبری به جایگاه‌های سوخت بالاتر بوده، توییت های حاوی تمسخر و دارای سویه برانگیختگی احساسی برای ایجاد ناآرامی در کشور وجه پررنگ‌تری داشته است.
#بنزین، #آبان_ادامه_دارد، #فریاد_آبانیم، #اعتراضات_سراسری و #هک پرکاربردترین هشتگ های توییتر بوده است.

📈 کاربران اینستاگرام در قالب ۱٫۸ هزار پست، ۱٫۴ میلیون لایک و ۵۴٫۴ هزار کامنت موضوع حمله سایبری را مورد توجه قرار دادند که خبر صفحه بی‌بی‌سی مبنی هک تابلوهای تبلیغاتی شهر و درج شعارهایی در آن، با ۳۴۳۳۶۰۲ بازدید از سوی مخاطبان مورد توجه قرار گرفته است. هشتگ های #بنزین، #سوخت، #جایگاه و #سایبری به همراه هشتگ های ثابت مرتبط کننده موضوع با اتفاقات آبان ۹۸ پرکاربردترین هشتگ های کاربران بوده است.

📉 در فضای تلگرام، کاربران با تمرکز بر اصل رویداد، نسبت به اطلاع‌رسانی مراحل حل این مشکل و اظهارات مسوولان پرداختند که ۱۸٫۸ هزار پست و ۸۱٫۴ میلیون بازدید، محصول این نقش‌آفرینی بوده است. خبر خبر فوری درباره نقش مافیای داخلی در حمله سایبری با ۴۸۵۰۵۱۲ بازدید، مورد توجه کاربران قرار گرفته است. ۱۸٫۸ هزار پست، ۸۱٫۴ میلیون بازدید مورد توجه قرار دادند.

🔸 اهالی خبر نیز با ۲٫۵ هزار خبر به کنشگری درباره این رخداد پرداختند. خبر تابناک با تیتر «تایید حمله سایبری به سامانه سوخت‌گیری در پمپ‌بنزین‌ها» داغ‌ترین محتوای بستر خبر بوده است.

🔸 موضوع حمله سایبری به جایگاه‌های سوخت علاوه بر تاکید بر ضرورت ارتقای امنیت سایبری کشور در لایه‌های زیرساختی؛ بخشی از پازل جنگ رسانه‌ای برای القای ناآرامی در شهر و جایگاه‌های بنزین و اعتراضات مردمی بوده است. این فضا بستر توزیع فیک نیوزهایی شد که پررنگ‌ترین آن تولید و توزیع اخباری مبنی بر گران شدن بنزین، عدم ارائه خدمات و فروش بنزین تا چند روز آینده و ارسال اخباری که می‌تواند منجر به برهم خوردن امنیت روانی افکار عمومی شود، بود.

🔶 البته بررسی شبکه‌های ماهواره‌ای و تولید محتوای آن‌ها در این زمینه نیز نشانگر آن است که این رسانه‌ها نیز سعی در ایجاد ارتباط میان این رخداد با اتفاقات آبان دارند؛ خطی که متاسفانه پیگیری آن را توسط برخی رسانه‌های داخلی نیز مشاهده می‌کنیم. کلیدواژه‌های پرتکرار رسانه‌های خارج از کشور#آبان_خونین، #کشتار_آبان، #بی‌اعتمادی، #بدبینی، #اعتراض، #سوء_مدیریت، #رهبری و ... بوده است.

🔚 و در پایان تاکید بر دو نکته ضروری است؛ #سواد_رسانه_ای در سه سطح مسوولان، مردم و رسانه‌ها از نان شب واجب‌تر است و راه‌اندازی بخش‌های #فکت_چکینگ در رسانه‌های کشور همچون رسانه‌های معتبر دنیا یک ضرورت جدی است. خلأ این دو بخش همواره در بزنگاه‌ها دردسرآفرین بوده و امید است برای رفع آن تصمیمی ملی اتخاذ شود.

✍🏼 معصومه نصیری ـ کارشناس و تحلیلگر رسانه

#دیتاریپورت
#دیتاپولیتیک