سخنان مهندس هوشنگ ضیائی
دبیر و داور جایزه مهرگان علم
مدرس دانشگاه، کنشگر محیط زیست و نویسنده کتاب راهنمای صحرایی پستانداران ایران
@mehreganprize_fa

سخنان دکتر عبدالحسین وهاب‌زاده
داور جایزه مهرگان علم
استاد دانشگاه، نویسنده، مترجم و بنیان‌گذار مدارس طبیعت ایران
@mehreganprize_fa

سخنان مهندس محمد درویش
داور جایزه مهرگان علم
کویرشناس، پژوهشگر، کنشگر محیط زیست، مبتکر و حامی چند کارزار زیست‌محیطی
@mehreganprize_fa

مراسم نهایی جایزه مهرگان علم
دوره‌‌های چهاردهم و پانزدهم
چهاردهم اسفندماه ۱۳۹۹

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان علم (علم برای همه)
حوزه محیط زیست - بخش بهترین کتاب‌های علمی- زیست‌محیطی
دوره‌های چهاردهم و پانزدهم - سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷

جایزه مهرگان علم (علم برای همه) که به دلیل نیاز مبرم جامعه ما به حفظ و حراست از محیط زیست ایران به نام جایزه مهرگان محیط زیست نیز شناخته می‌شود از سال ۱۳۷۸ کار خود را با بررسی و معرفی بهترین کتاب‌های علمی- محیط‌زیستی آغاز کرده و تا امروز همچنان ادامه می‌دهد. علاوه بر انتخاب بهترین کتاب‌ها، در این سال‌ها به تدریج بخش انتخاب برجسته‌ترین کُنشگران و شخصیت‌های اثرگذار محیط زیست ایران به نام جایزه «یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست» و بخش انتخاب برترین «تشکل‌های مردم‌نهاد ایران» نیز به جایزه مهرگان علم افزوده شده است.
مراسم معرفی برگزیدگان جایزه مهرگان علم امسال به دلیل شیوع ویروس کووید ۱۹ به صورت مجازی در چهاردهم اسفندماه که مصادف با اولین سال‌روز درگذشت مهندس اسکندر فیروز است برگزار می‌شود. زنده‌یاد اسکندر فیروز بیشتر از ده سال رییس هیأت داوران جایزه مهرگان علم بود و در همین دوره و تا آخرین ماه‌های زندگی خود از ارایه نظرش به دیگر داوران دریغ نمی‌ورزید. به او و به جایگاه بلندش در سمت بنیان‌گذاری سازمان حفاظت محیط زیست ایران و ریاست هیأت داوران جایزه مهرگان علم ادای احترام می‌کنیم و یاد و نامش را گرامی می‌داریم.
داوران جایزه مهرگان علم در بیانیه‌های قبلی خود بارها به مشکلات و مصائب محیط زیست ایران اشاره کرده‌اند. این مشکلات در سال‌های اخیر بیشتر شده و با زندگی روزمره مردم در شهرهای کوچک و بزرگ ایران گره خورده است، از ریزگرد و هوای آلوده بگیرید تا سیل و خشکسالی، از آلودگی آب و خاک گرفته تا آتش‌سوزی مداوم جنگل‌ها، از خشک شدن تالاب‌ها و رودها و دریاچه‌ها تا کج‌رفتاری با حیات وحش ایران و دلسوزان آن، نکته‌ای را ناگفته نگذاشته‌ایم اما ظاهراً گوش شنوایی نیست.
از مقدمه عبور کنیم و به گزارش هیأت داوران و نقاط قوّت و امید در کتاب‌های این دوره برسیم. بررسی ۱۴۳ کتاب علمی- زیست‌محیطی گویای آن است که نویسندگان و پژوهشگران دامنۀ فعالیت خود را گسترده‌تر کرده و با دقت نظر بیشتری کار می‌کنند، ناشران نیز به موضوع مهم ویرایش علمی در آثار زیست‌محیطی توجه بیشتری داشته‌اند، در میان کتاب‌های راه‌یافته به مرحله ماقبل نهایی جایزه سهم کتاب‌های ناشران خصوصی کاملاً برجسته است. در میان ناشران خصوصی انتشارات ایران‌شناسی به مدیریت آقای امیرحسین بختیاری چند دوره است که کتاب‌هایشان به مراحل نهایی مهرگان علم می‌رسد و امسال نیز در میان کتاب‌های راه‌یافته به مرحله نهایی حضوری ارزشمند دارد. در میان کتاب‌های راه‌یافته به مرحله ماقبل نهایی و نهایی جایزه در این دوره سهم کتاب‌های تألیف شده از کتاب‌های ترجمه شده بسیار بیشتر است.
هیأت داوران جایزه مهرگان علم با ذکر این نکته که هفت کتاب راه‌یافته به مرحله نهایی جایزه در سطحی نزدیک به هم بوده و همۀ آن‌ها ارزشمند و خواندنی هستند با اکثریت آرا این کتاب‌ها را انتخاب کرده است:
- کتاب برگزیده: «مارهای ایران» نوشته مهدی رجبی‌زاده از انتشارات ایران‌شناسی؛ شایسته دریافت تندیس مهرگان علم، جایزه نقدی و لوح تقدیر.
- نخستین کتاب تحسین‌شده هیأت داوران: «دیوارها را برداریم...» مجموعه عکس کودک و طبیعت به دو زبان فارسی و انگلیسی نوشته پوریا قلیچ‌خانی از انتشارات نقش مانا، اصفهان؛ شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم.
- دومین کتاب تحسین‌شده هیأت داوران: «فواید تالاب‌ها» نوشته هنریک مجنونیان، ناهید احمدی، زهرا قلیچی‌پور و نازنین جامعی از انتشارات معارف؛ شایسته دریافت لوح تحسین هیأت داوران جایزه مهرگان علم.
- نخستین کتاب تقدیرشده جایزه مهرگان علم: «قرق شکسته جنگل‌های هیرکانی کاسپیانی» ایران نوشته حنیف‌رضا گلزار از انتشارات رسانش نوین؛ شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم.
- دومین کتاب تقدیر شده جایزه مهرگان علم: «در جستجوی طبیعت- غریزۀ زیست‌گرایی» نوشته ادوارد ویلسون ترجمه کاوه فیض‌اللهی از انتشارات نشر نو؛ شایسته دریافت لوح تقدیر جایزه مهرگان علم.
هیأت داوران وظیفه خود می‌داند از دکتر کامران کمالی نویسنده کتاب «راهنمای میدانی خزندگان و دوزیستان ایران» و دکتر نصرت‌الله صفائیان نویسنده کتاب «طبیعت از منظر بوم‌شناختی در شاعرانگی» به دلیل دقت نظر و تلاش ایشان قدردانی کند.

هيأت داوران جایزه مهرگان علم
چهاردهم اسفندماه ۱۳۹۹

زنده‌یاد اسکندر فیروز
هوشنگ ضیایی
اسماعیل کهرم
عبدالحسین وهاب‌زاده
زهرا قلیچی‌پور
محمد درویش
مژگان جمشیدی
@mehreganprize_fa

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان علم
بخش یک عمر تلاش در عرصه محیط زیست
معرفی برگزیدگان توسط دکتر زهرا قلیچی‌پور

@mehreganprize_fa

سخنان دکتر اسماعیل کهرم
استاد دانشگاه، بوم‌شناس،
نویسنده، کنشگر محیط زیست
و داور جایزه مهرگان علم
درباره دکتر علی یخکشی
برگزیده جایزه مهرگان
در بخش یک عمر تلاش
در عرصه محیط زیست
@mehreganprize_fa

بیانیه هیأت داوران جایزه مهرگان علم
بخش تشکل‌های مردم‌نهاد زیست‌محیطی
و معرفی برگزیدگان توسط
مهندس محمد درویش

@mehreganprize_fa

در چهارمین گام از اجرای پروژه جبران خسارت حیات‌وحش به ٨ نفر از خسارت دیدگان از حیات وحش ( خرس و پلنگ ) در شهرستان سوادکوه کارت هدیه اهدا شد.
١١٧ حامی طبیعت از سراسر کشور با هدف کاهش تعارض حیات‌وحش با انسان و فرهنگ‌سازی محیط زیستی در این پروژه مشارکت داشتند .
ماه گذشته نیز چندین کشاورز و دامدار در استانهای هرمزگان و لرستان که علیرغم خسارت دیدن از صدمه زدن به حیات وحش خودداری کرده بودند توسط انجمن نذرطبیعت تقدیر شدند.

گزارش کامل و تصویری👇 👇
https://www.nazretabiat.ir/campaign/61/

‎#نذرطبیعت
@nazretabiat

🟣 درسی که امروز از یک سنجاب آموختم! 🟣

🇮🇷 @darvishnameh

1️⃣ صبح امروز - ۱۶ اسفند ۱۳۹۹ - هنگام ورودم به محل کارم در موسسه تحقیقات جنگل‌ها و مراتع کشور، دوباره رفیق با معرفت و بانمکم را دیدم ...

2️⃣ اول تعجب کردم که چرا دارد اندک برگ‌های خشک باقیمانده را به دندان می‌گیرد؟! یعنی آنقدر روزگار بهش سخت گرفته و مثل ما ایرانی‌ها کلافه از سقوط ارزش پول ملی و قددت خرید، در پی سیری شکمی برآمده است؟!

3️⃣ اما به‌تدریج همانگونه که در بخش‌های سوم تا پنجم از ویدئو می‌بینید، پی به اشتباه خود بردم!🙈 طفلکی چقدر تلاش کرد تا به من بفهماند ماجرا چیست! کسی چه می‌داند! شاید در آستانه نوروز و خانه‌تکانی عید، بدون نگرانی از پاندمی کرونا و مخارج زندگی مشترک، دارد برای یار منزلگاهی درخورتر و نرم‌تر فراهم می‌سازد! نه؟😉

4️⃣ خداجون! ممنون که بر اطلاعاتم افزودی، اینبار از طریق این پیامبرِ کوچولو و بانمکت ...

5️⃣ گفتم شما هم در این کیف صبحگاهی شریک شوید!💞

6️⃣ روی یک وانت نیسان آبی خواندم: "دمی با دوست به سربردن به صد دنیا بها دارد ؛ خوشا آن کس که در دنیا رفیق باوفا دارد" ...

7️⃣ خواستم بگویم: این رفیقِ باوفایم را به یک دنیا نمی‌فروشم!😍

#سنجاب_باغ_گیاهشناسی
#رفیق_بامعرفت
#خانه_تکانی_شب_عید
#منزلگاه_معشوق
#بهانه_های_سرکردن_زمستان

https://www.instagram.com/p/CMFOJEohHbd/?igshid=kgd9bt0vcitx

🚲🌙 زن تا ماه رکاب زد!

🇮🇷 @darvishnameh

✍ قاضی گفت: به ما خبر رسیده که تو در خواب سوار دوچرخه ات می شوی و تا ماه رکاب می زنی!
درست است؟

زن گفت: بله

قاضی گفت: گزارش داده اند دوچرخه ات را پشت خیالت پنهان می کنی!
درست است؟

زن گفت: بله

قاضی گفت: شنیده ایم در خورجینت بقچه ای ست، در آن خنده های مادربزرگ و مادرت را پیچیده ای، به ماه که می رسی جای هر دوی آنها می خندی!
درست است؟

زن گفت: بله

قاضی گفت: پس اتهامات خود را می پذیری!
حرفی در دفاع از خود نداری؟

زن گفت: خیر

قاضی گفت: احسنت
پس تو را به خاطر تبدیل کابوس های نیمه شب به خواب های شیرین و ندیده گرفتن چهارچوب واقعیات و زیر پا گذاشتن حریم رویا، به هزار سال سوگ مدام و گریستن پیاپی و مویه های شبانه محکوم می کنم.

زن اعتراضی نکرد، حکمش را گرفت، سوار دوچرخه اش شد و تا ماه رکاب زد.

عرفان_نظرآهاری
‏🌙@erfannazarahari

⚘۸ مارس، روز جهانی زن بر مردان و زنانی که بدون عینک جنسیت، مذهب، قومیت و رنگ پوست به انسان حرمت می‌نهند، مبارک باد.⚘

#روز_جهانی_زن
#هشتم_مارس
#دوچرخه_سواری_زنان
#بوم_محوری
#عرفان_نظرآهاری

https://t.iss.one/darvishnameh

🔻وای از روزی که معلوم شود چند درصد از میلیاردها تومانی که صرف بذرپاشی و درختکاری کرده‌ایم، عملاً به ثمر نشسته است!🔻

🇮🇷 @darvishnameh

✍ گمشده‌ی امروزِ ما، بیش از آنکه درختکاری باشد، درخت‌داری است! گفتگوی ابوالقاسم رحمانی، دبیر گروه اجتماعی روزنامه فرهیختگان با نگارنده را در نشانی زیر به همین مناسبت مطالعه فرمایید:

#روز_درختکاری
#روزنامه_فرهیختگان

https://fdn.ir/52364

🇮🇷: @darvishnameh

🔴تحریم سبزه و ماهی قرمز، محیط زیستی نیست!🔴

1⃣ این روزها دوباره موجی از تحریم خرید #ماهی_قرمز و تدارک #سبزه_سفره_هفت_سین در شبکه های اجتماعی چون سالهای پیش راه افتاده و حامیانش هم خود را محیط زیستی خطاب می کنند که البته نیت اغلب این عزیزان هم مثبت است؛ اما دست نگهدارید!

2⃣ سالانه چقدر #گندم را به هدر می‌دهیم؟ صد هزار کیلو؟ صد هزار تن؟ بیشتر یا کمتر؟
سالانه چقدر آب به هدر می‌دهیم؟ یک میلیون لیتر؟ یک میلیون متر مکعب؟ بیشتر یا کمتر؟
سالانه چقدر ماهی از دست می‌دهیم؟ صدهزار قطعه؟ یک میلیون قطعه؟ بیشتر یا کمتر؟
آیا می‌دانید در کشور سالانه 4 هزار و 600 میلیارد تومان یارانه به نان تعلق می‌گیرد که حدود 30درصد این یارانه صرف #ضایعات_آرد و #نان می‌شود؟ به دیگر سخن، ایرانیان سالانه حدود سه میلیون تن گندم را بدون مصرف به هدر می‌دهند. این در حالی است که بخش قابل توجهی از گندم، پیش از تبدیل شدن به نان، به هدر می‌رود! در این میان، اگر همه 22 میلیون خانواده ایرانی، از سبزه در هفت سین خود استفاده کنند - که نمی‌کنند - آنگاه زمینی به وسعت 1800 هکتار باید به کشت گندمِ سبزه هفت سین اختصاص یابد؛ یعنی از 4 میلیون هکتار وسعت کشتزارهای گندم، کمتر از پنج صدم درصد آن برای سبزکردن سفره‌های هفت سین ایرانیان اختصاص دارد. پرسش اصلی این است: چرا نگرانی و واکنش ما نسبت به این پنج صدم درصد بیشتر از آن 30 درصد است؟! واقعاً چرا هیچ پویشی برای ممانعت از هدررفت آن سه میلیون تن گندم در سال به چشم نمی‌خورد، اما این پنج یا شش هزار تن اینقدر تو چشم است؟! این درحالی است که سهم قابل توجهی از سبزه‌های عید را می‌توان یا تبدیل به کمپوست کرد و یا برای غذای دام اختصاص داد، درست مثل کاری که تشکل‌های مردم‌نهاد در برخی از استان‌های کشور از جمله چهارمحال و بختیاری، فارس، قزوین، آذربایجان شرقی، زنجان و ... هرساله انجام میدهند.

3⃣ در مورد آبی که برای سبزکردن سبزه‌ها مصرف می‌شود، رقم نیم میلیون مترمکعب ذکر شده است؛ در صورتی که فقط در تهران به اندازه آبِ پشت سد کرج، که معادل 400 برابر آن رقم است، به دلیل فرسودگی شبکه لوله‌کشی شهری و قلدری برخی مشترکین! بدون محاسبه و پرداخت آب بها هدر می‌رود و در کل کشور بیش از 32 میلیارد متر مکعب پساب از دسترس خارج می‌شود و نیز در اثر ضایعات بخش کشاورزی بیش از 27 میلیارد متر مکعب آب هدر می‌رود! چرا کسی نگران این رقم‌های بزرگ نیست و آن رقم‌های اندک برایش بزرگ و هدررفتش گناهی نابخشودنی به نظر می‌رسد؟!

4⃣ از آن بامزه‌تر ماجرای ماهی سرخ سفره‌های هفت‌سین است! کل ماهی‌های قرمزی که به سر سفره هفت سین ایرانیان می‌آید، چیزی کمتر از 4 درصد از مجموع ماهی‌های زینتی است که در ایران تولید یا وارد کشور می‌شود؛ #ماهی_قرمز یک گونه در معرض خطر انقراض هم نیست و به راحتی می‌توان آن را مراقبت کرده و سالها زنده نگه داشت و یا در استخرها و آبگیرهای بسته شهری رها کرد. اما کسی پرِ خاطرش نیست که فقط سدسازی منجر به نابودی 30 درصد از کل گونه‌های آب شیرین شده و سالانه میلیاردها قطعه ماهی یا در رودخانه‌های پایین دست سدها و یا در اثر آلودگی خلیج فارس و دریای خزر می‌میرند. یعنی حتی اگر فرض کنیم که همه 40 میلیون قطعه ماهی قرمز سر سفره هفت سین ایرانیان می‌میرند که نمی‌میرند، این رقم یک صدهزارم ماهی‌هایی نیست که در اثر آزمندی و نادرایتی انسانی سالانه از دست می‌دهیم! ماهی‌هایی که اغلب آنها بسیار ارزشمندتر از ماهی سرخ بوده و اندمیک کشور هم هستند.

5⃣ راست آن است که باید هشیار باشیم! طرفداران محیط زیست، نباید خود را در برابر سنت‌های ملی قرار داده و بدین‌ترتیب، حرف حساب مان هم شنیده نشود. آنها باید تاریخ این کهن بوم و بر مقدس را دقیق‌تر بخوانند تا دریابند که حضور ماهی قرمز در سفره هفت سین ایرانیان، قدمتی طولانی داشته و نشان از آرزوی پدران و مادران ما برای سالی پربرکت و پرباران است. محیط زیستی‌ها باید نشان دهند که نه مخالف توسعه واقعی هستند و نه مخالف اجرای آیین‌های ملی ایرانیان. بعد از انگِ جاسوسی، همان مانده که برچسب ضدملی را هم به ما بزنند! به عوض حذف نمادهای ملی از سفره هفت سین بیاییم بکوشیم تا #چهارشنبه_سوری، این جشن ملی ایرانیان، به #چهارشنبه_سوزی یا جنگی شهری بدل نشود و با احیای رسمی دلنواز چون #قاشق‌زنی از آلودگی صوتی وحشتناک چهارشنبه سوری‌های چند سال اخیر بکاهیم و بر مهرورزی هایش بیافزاییم.

6⃣ اگر میخواهیم محیط زیستی بودن واقعی را ترویج کنیم، بیاییم تصمیم بگیریم در سال نو، هرگز تک سرنشین نرانیم و تا میتوانیم رکاب زده یا پیاده حرکت کنیم؛ تصمیم بگیریم در هنگام خرید از کیسه پارچه ای استفاده کرده؛ لیوان شخصی داشته؛ مصرف پروتئین حیوانی را کاهش داده؛ شاد باشیم، سالم و امیدوار تا مردمِ بیشتری را چون خود محیط زیستی کنیم.

https://t.iss.one/darvishnameh/6815

#جایزه_مهرگان در #رسانه‌ها

جایزه مهرگان علم
چهاردهمین و پانزدهمین دوره

@mehreganprize_fa

✍ علیه تفکری در دولت که رودخانه‌ها را لوله یا کانال آب و تالاب‌ها را استخر می‌بیند، باید سزاوارانه، خردمندانه و شجاعانه ایستادگی کرد!

#ضرورت_اصلاح_پیشنویس_قانون_آب

🇮🇷 @darvishnameh

کارگاه تبیین رویه‌های جعلی در فعالیت‌های محیط‌زیستی، برگزار می‌شود.
‌‌
لطفا این خبر را منتشر کنید...
‌

✍ به گزراش مجله گیچ gich.ir:
کارگاه آموزشی و ترویجی “تبیین رویه‌های جعلی در فعالیت‌های محیط ‌زیستی” به میزبانی “انجمن علمی محیط ‌زیست” دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان برگزار می‌شود.

✅ میهمان این کارگاه احسان میرزائی، کنش‌گر آزاد محیط ‌زیست، مدیرمسئول و سردبیر مجله گیچ‌ است.

✅ این کارگاه روز یکشنبه (۲۴ اسفند ۱۳۹۹) ساعت ۱۹:۰۰ در بستر اسکای روم، برگزار می‌شود. ورود برای کلیه دانشجویان و علاقه‌مندان آزاد و رایگان است.
‌
🔰 در ساعت مقرر برای ورود به وبینار، به مجله گیچ وارد وبینار شده و از آدرس ارائه شده وارد شوید.
‌
🌐 https://gich.ir 👈
‌

✅ #مجله_گیچ #سبک_زندگی_سبز
📡 @gicher

🔻نبض پرتپش طبیعت ایران در البرز مرکزی!🔻

🇮🇷 @darvishnameh

1️⃣ چقدر می‌ارزد خرامیدنِ آزادِ پلنگ، مرال، شوکا، گراز و گرگ خاکستری؟

2️⃣ ماده پنجاه و نه از برنامه چهارم توسعه دولت را موظف کرده بود تا به این پرسش پاسخ دهد. اما هنوز این ماده و تکلیف قانونی انجام نشده است! چرا؟

3️⃣ شاید اگر ارزشگذاری اقتصادی شده بود مواهب طبیعی وطن، آنگاه معدن‌خواری در هیرکانی - معدن سرب و روی ناصرآباد در جوار همین منطقه - سدسازی در زاگرس، نیروگاه‌سازی در دشت فامنین همدان و در جوار دریاچه خشک پریشان در کازرون و دریاچه‌زدایی در ارومیه صرف اقتصادی نمی‌یافت.

4️⃣ مطالبه ما باید لزوم اجرای دقیق، فنی، علمی و بدون ملاحظه ماده پنجاه و نه برنامه چهارم توسعه باشد.

#ماده_۵۹_برنامه_چهارم_کجاست
#ضرورت_ارزشگذاری_مواهب_طبیعی_کشور
#دیده‌بان_محیط‌زیست_ایران