Беларускі піонэр
2.86K subscribers
6.89K photos
8 videos
24 files
680 links
БССР 1920-х, 1930-х. Кнігі, газеты, часопісы, фота, архітэктура.

Дапамога праекту: patreon.com/belaruskipioner

Другі канал пра крымінал у БССР 1920-х: @crime1920s

Сувязь: @pionerbel
Download Telegram
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Заўважыў нядаўна, што рабочы пасёлак фабрыкі штучнага шоўка ў Магілёве быў забудаваны дамамі (3 штукі) аналагічнага праекту, што і жылы дом для чыгуначнікаў на вуліцы Маскоўскай у Мінску (1930-32 гг. архітэктары А. Воінаў, А. Крылоў, М. Гіляраў).
Да нашага часу гэты квартал у Магілёве не захаваўся, быў разбураны ў часы нямецкай акупацыі.
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Было/стала.
Канструктывісцкая актавая зала былога галоўнага корпуса БДУ у Менску (арх.Запарожац, 1927-1930) пасля вайны ператварылася ў актавую залу ў стылі сталінскага ампіра і цяпер належыць Беларускаму дзяржаўнаму педагагічнаму ўніверсітэту.
Цытата з даведкі ГКК: "На другім паверсе захоўвалася актавая зала ў існуючых габарытах на 600 месц з эстрадай і балконам, але цалкам рэканструяваная. Змяншаліся аконныя праёмы, часткова рабіўся вышэйшым узровень падлогі, існаваўшы збоку балкон замяняўся балконам на 200 месц у тарцы залы, а на месцы старога балкона прапаноўвалася зрабіць 3 паўкруглыя балконы на 5-7 месц. У зале была запраектавана кесонная столь і высокаякасная аддзелка сцен з ляпным дэкорам".
#піонэрархнагляд
Рэдкія кадры канструктывісцкіх будынкаў Мінска, зробленыя архітэктарам Сяргеем Багласавым ў красавіку 1992 года.
1. Дом Урада (1930-1933).
2. Фабрыка-кухня (1930-1934).
3. Паліклініка на Мяснікова (1930).
4. Жылы дом на Мяснікова 40 (1930, цяпер перабудаваны у офісны будынак).
5. Жылы дом на рагу Камсамольскай і Маркса (1929-1930).
6. Дом энергетыкаў на Кірава (1929-1930).
7. Жылы дом на Леніна 15 (1928, надбудаваны ў канцы 1930-х).
8-9. Дамы на Ленінградскай (1930-я).
10. Дом на Кірава 33 (канец 1930-х).
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Будынак электрастанцыі Бабруйскага дрэваапрацоўчага камбіната (цяпер ААТ "ФанДОК") на фота 1930 года і цяпер (здымку з зямлі не знайшоў).
Як бачна, захаваўся будынак даволі добра і вялікіх зменаў у яго архітэктуры не назіраецца, адзінае што доступ да гэтага ўзору прамысловай архітэктуры канца 1920-х гадоў маюць толькі супрацоўнікі прадпрыемства.
#піонэрархнагляд #архітэктурабсср
Аказваецца, не толькі у першыя пасляваенныя гады знаходзіліся аматары памяняць скупы на архітэктурныя прыгажосці канструктывізм на нешта больш выразнае і яскравае (напрыклад, у Мінску некалькі канструктывісцкіх будынкаў напрыканцы 1940-х перабудавалі пад "сталінскі ампір", каб яны адпавядалі архітэктуры новага праспекту).
У Магілёве можна назіраць сучасны прыклад такой змены архітэктурнага стылю - даваенны корпус №3 Магілёўскага дзяржаўнага ўніверсітэта стаяў у амаль нязменным выглядзе да сярэдзіны 2000-х. Калі надышоў час ягонай рэканструкцыі, уладальнікі, напэўна, падумалі, што шэрая канструктывісцкая скрынка - гэта сумна, і вырашылі дадаць ёй рысы барока. Вынік можаце назіраць на шэрагу фота 1950-х, 2004 і 2016 гадоў.
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Адзін з самых распаўсюджаных даваенных тыповых праектаў у Беларусі - 24-кватэрны жылы дом з магазінам, распрацаваны арх.Налляй Макляцовай ў 1936 годзе. Яго версіі захаваліся ў Мінску (фота 2-5), Гомелі (фота 6) і Магілёве (фота 7-9) - усяго 8 дамоў.
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Яшчэ адзін малавядомы аб'ект міжваеннай прамысловай архітэктуры Беларусі - корпус былой акулярнай фабрыкі ў Віцебску (цяпер "Віцебскі завод электравымяральных прыбораў"), пабудаваны ў сярэдзіне 1930-х гадоў. Захаваўся у змененым выглядзе, схаваны ў двары прадпрыемства за пасляваеннымі карпусамі.
#піонэрархнагляд #архітэктурабсср
Тэлеграм-канал ДВА "Мінскбуд" паведаміў пра хуткі пачатак работ па рэканструкцыі будынка па адрасе вул. П. Броўкі д.1 у Мінску - былога адміністрацыйнага корпуса Клінічнага гарадка, пабудаванага паводле праекта архітэктара Георгія Лаўрова (аўтар часткі будынкаў студгарадка БДУ і былой Ленінскай бібліятэкі) на пачатку 1930-х гадоў.
Аўтары рэканструкцыі (генпраектыроўшчык - Мінскграмадзянпраект, архітэктурна-рэстаўрацыйныя рашэнні - "Навукова-праектны цэнтр "РЭСТАБІЛІС") кіраваліся праектнымі матэр'яламі Лаўрова з архіваў і імкнуліся вярнуць будынку арыгінальны канструктывісцкі выгляд. Згодна з праектам рэканструкцыі будынку будуць вернуты:
- пляцоўка на даху, з магчымасцю яе эксплуатацыі;
- першапачатковы каларыт фасадаў;
- аконная і дзвярная сталярка, якая адпавядае гістарычнаму характару;
- аб'ёмна-прасторавае рашэнне паводле першапачатковага аўтарскага праекта.
Беларускі піонэр
Корпус туберкулезной больницы на 90 мест в Новобелице, Гомель, построенный в 1932 году. Автор проекта Александр Воинов, возможно в соавторстве с Николаем Гиляровым и Андреем Крыловым, они тогда работали как трио. Скорее всего сохранился до наших дней, сейчас…
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
З нагоды публікацыі новага здымка міжваеннага корпуса гомельскай туберкулёзнай бальніцы на канале "Батискаф историка", канал "Беларускі піонэр" правёў краязнаўчае даследванне і высветліў, што з вялікай верагоднасцю даваенны корпус бальніцы захаваўся да нашых дзён, праўда ў вельмі-вельмі-вельмі перабудаваным выглядзе.
Пры параўнанні амерыканскага спадарожнікавага здымка 1964 года і сучасных выяў тэрыторыі бальніцы выявілася, што структурна стары будынак і цяперашні галоўны корпус вельмі падобныя (контур будынка, размяшчэнне лесвічных клетак). Выходзіць, што за гады, арыгінальны канструктывісцкі будынак павялічыўся на паверх, аброс прыбудовамі, а таксама да яго фасадаў былі дабудаваны ячэйкі з балконамі, якія вельмі моцна змянілі знешні выгляд.
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
У міжваеннай архітэктуры Гомельшчыны і часткова Магілёўшчыны ёсць адзін патэрн, які паўтараецца на многіх аб'ектах - афармленне ўваходнай групы ў будынак у выглядзе блока дзвярэй, аточанага рызалітамі з вертыкальным шкленнем, і прыкрытага зверху навесам-балконам з калонамі ці без. Такія патэрны заўважныя на наступных аб'ектах:
1. Гомельская паліклініка (зараз закінута).
2. Гомельскі педкаледж (былая школа).
3. Адміністрацыйны будынак (былая сталоўка) Гомсельмаша.
4-5. Клуб чыгуначнікаў у Гомелі (зараз перабудаваны пад класіцызм).
6. Малая зала таго ж клубу, якую пакінулі ў арыгінальным выглядзе.
7-8. Клуб папернікаў у Добрушы.
9. Сталоўка ў Рэчыцы (не захавалася).
10. Гімназія ў Бабруйску (былы армейскі клуб).
Існуе тэорыя, што дадзены патэрн - гэта мастацкі прыём знакамітага гомельскага архітэктара Станіслава Шабунеўскага, але ж не для ўсіх пералічаных аб'ектаў пацвярджаецца ягонае аўтарства.
#піонэрархнагляд
Невялікі тэматычны офтопік - мая нядаўняя кразнаўчая знаходка, звязаная з родным горадам Маладзечна.
У Цэнтральным архіве Літвы (LCVA) знайшоўся ўнікальны фотаздымак таго, як выглядаў маладзечанскі рэктыфікацыйны завод да яго перабудовы ў староства ў 1927 годзе.
Сам завод быў пабудаваны ў 1897 годзе і да Першай сусветнай належыў панам Іпаліту Гечэвічу (1854-1935) і Аляксандру Любанскаму (?). Пасля Савецка-Польскай вайны 1919-21 гг Маладзечна аказалася ў складзе Польскай Рэспублікі і ў 1925 годзе польскія ўлады вырашылі выкарыстаць закінуты і разбураны войнамі завод пад перабудову ў адміністрацыйны будынак Маладзечанскага староства, выкупіўшы руіны ў Гечэвіча.
Праект перабудовы завода ў адміністрацыю быў зроблены ў 1925 годзе. Аўтар - варшаўскі архітэктар Конрад Клос, брат знакамітага прафесара Віленскага ўніверсітэта і гісторыка архітэктуры Юльюша Клоса, аднаго з тэарэтыкаў нацыянальнага польскага стылю ў архітэктуры 1920-х.
Сёння ў будынку былога староства месціцца падатковая інспекцыя.
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Працягваю даследаваць беларускую міжваенную прамысловую архітэктуру. Не так даўно натыкнуўся на выяву будынка хлебазавода ў Бабруйску пасля вызвалення горада ў 1944 годзе (фота 1, дарэчы, на сценах можна бачыць нямецкі камуфляж). Затым згадаў, што ўжо бачыў ягоную фотку пасля аднаўлення у 1949 годзе (фота 2) у буклеце да 30-годдзя БССР.
Пагугліў - аказалася, што хлебазавод быў пабудаваны ў 1931 годзе, як адзін з аб'ектаў 1-й пяцігодкі. Сам будынак захаваўся, але з шматлікімі прыбудовамі (што добра бачна на сучасным аэрафотаздымку). Будынак знаходзіцца ў глыбіні прамзоны, так што сучасных яго здымкаў з зямлі я не знайшоў.
#піонэрархнагляд #архітэктурабсср
Працягваюцца працы па рэканструкцыі даваеннага адміністрацыйнага корпуса клінічанага гарадка (цяпер 1-я клінічная бальніца) у Мінску на вул.Броўкі 1.
Аб'ёмы лесвічных клетак прыведзены да габарытаў першапачатковага праекту, распрацаванага архітэктарам Георгіем Лаўровым у 1930 годзе. Таксама ў левай частцы будынка плануецца зрабіць пляцоўку на даху, як тое было запраектавана першапачаткова .
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Міжваенны будынак паліклінікі ў залінейным раёне Гомеля (вул.Катоўскага, 56) на фотаздымках 1930 і 2010 гадоў.
Будынак у стылі канструктывізма пабудаваны напрыканцы 1920-х гадоў, імя архітэктара невядомае.
Нядаўна з'явілася інфармацыя, што старую паліклініку, якая ўжо больш за 15 гадоў стаіць закінутай, збіраюцца ў хуткім часе знесці. Статуса гісторыка-культурнай каштоўнасці будынак не мае.
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Праект рабочай сталоўкі ў Рэчыцы канца 1920-х гадоў (фота 1). Лічыцца, што аўтарам праекта быў гомельскі архітэктар Станіслаў Шабунеўску, да таго ж паводле гэтага ж праекта (толькі адлюстраванага па восі) у той жа час была пабудавана сталоўка Сельмаша ў Гомелі (фота 2). У наш час той будынак захаваўся ў моцна перабудаваным выглядзе.
У Рэчыцы ж сталоўка таксама была пабудавана, але да нашага часу ад яе не засталося і следу. На касмічных здымках "Гугла" за 2010 год (фота 3) яшчэ можна пабачыць скрынку былой сталоўкі на вуліцы 10 гадоў Кастрычніка (тапаніміка, дарэчы, таксама з эпохі 1920-х), на здымку ж 2012 года (фота 4) на яе месцы ужо акуратная пустка.
На жаль, здымкаў з зямлі той рэчыцкай сталоўкі знайсці не ўдалося.
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Эвалюцыя знешняга выгляду былога аўтадарожнага тэхнікума, сучаснага корпуса палітэхнічнага каледжа на пр.Незалежнасці 85/2 у Мінску:
1. Праект аўтадарожнага тэхнікума ў стылі канструктывізма, 1932 год, архітэктар Герасім Якушка.
2-3. Рэалізаваны будынак (са зменай стыля на неакласіцызм) тэхнікума на фота 1940 года (крыніца: НАРБ ф.4п).
4. Разбураны корпус пасля вызвалення Мінска, 1944 год (крыніца: БДАНТД ф.188).
5-6. Палітэхнікум на фота 2006 года (здымкі Я.Марозава).
7. Корпус у наш час, 2016 год (фота аўтара).
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Дзякуючы даследчыку Віталю Аніську ўдалося вызначыць дакладны год пабудовы цікавага помніка канструктывізма ў Беларусі - былой чыгуначнай паліклінікі ў Залінейным раёне Гомеля.
В.Аніська знайшоў у гомельскай газеце "Полесская правда" №302 1928 года артыкул пра адкрыццё новай паліклінікі (мал.1,2), якая, як пісалася ў газеце, стала падарункам чыгуначнікам Гомеля да 10-годдзя БССР (першае абвяшчэнне БССР адбылося 1 студзеня 1919 года).
Такім чынам паліклініка была адчынена напрыканцы 1928 года, адзіны яе вядомы даваенны фотаздымак датуецца 1930 годам (мал.3).
Будынак захаваўся да нашых дзён, але ўжо больш за 10 гадоў стаіць закінутым і паціху разбураецца (мал.4-5).
#архітэктурабсср #піонэрархнагляд
Эвалюцыя знешняга выгляду будынка былой абласной дзіцячай бальніцы (будавалася як корпус медінстытута) на тэрыторыі 1-й клінічнай бальніцы г.Мінска па адрасе вул.Броўкі, 5:
1-2. Фотаздымкі 1940-41 гадоў, на якіх выяўлены працэс будаўніцтва (пазначана, што будаваўся корпус медінстытута).
3. Фота часоў нямецкай акупацыі 1941-44 гг. - будынак стаяў незавершаны.
4-5. Фотаздымкі 1950-х, 1960-х гадоў, калі ў завершаным будынку размясцілася абласная дзіцячая бальніца.
6-7. Сучасны стан. Будынак закінуты і не выкарыстоўваецца.
#піонэрархнагляд #архітэктурабсср
Тым часам у Мінску зносяць даваенны будынак былой школы па адрасе вул.Мяснікова 5, якому таксама амаль 90 год (школа была пабудаваная паводле тыповага праекта 1936 года).
Акрамя таго, на гэтым будынку ў 2013 годзе быў усталяваны памятны знак у гонар першай мінскай аўта-заправачнай станцыі (апошняе фота), якая была адчынена непадалёк у 1932 годзе. Лёс знака невядомы.
Фота: onliner.