♨️برادر محسن و چند نکته رسانه ای

امروز #برادر_محسن رضایی در برنامه حالا خورشید جهت شفاف سازی توئیتی که چند روزی است حاشیه ساز شده است، حاضر شد. فارغ از محتوای این توضیحات، باید چند نکته را یادآوری و تاکید کنم.

#برادر_محسن و سایر مسوولان محترم باید بدانند گاهی پیام ها به ضد خودشان تبدیل می شوند. حال چگونه یک پیام به ضد خود تبدیل می شود؟

باید بدانیم بر اساس نظریات مختلف در حوزه رسانه، پیام آن چیزی نیست که ما ارسال می کنیم. آن چیزی است که مخاطب دریافت می کند. پس پیامی که در توئیتر منتشر می کنیم، باید بتواند در چند جمله دقیق ترین و نزدیک ترین محتوایی باشد که در ذهن داریم که در غیر این صورت در رمزگشایی از سوی مخاطب با مشکل مواجه شده و مساله ساز می شود. ما و تفکر ما و توضیحات بعد از آن، به پیام سنجاق نشده ایم که مخاطب با استناد به آن بتواند متوجه منظور اصلی ما شود.

در رمزگشایی پیام های رسانه ای، تجربه زیسته های افراد، فضای ذهنی آنها و حتی نقدهایشان و ....تاثیرگذار هستند پس اگر بناست پیامی تولید کنیم، حتما باید بتواند در کمترین سطح از تحریک کنندگی این بخش ها از سوی مخاطب قرار گیرد. اینجا باز باید تاکید کرد پیام لزوما آنچه شما می گویید نیست، آنچه برداشت و دریافت می شود، است.

در این گفت و گو جناب #برادر_محسن گلایه داشتند که چرا منتقدان توئیت دومشان را که در آن توضیحات بیشتری داده شده بود، مورد توجه قرار ندادند. باید تاکید کنم یک جمله معروف در حوزه رسانه می گوید «تا حقیقت بخواهد شلوارش را بالا بکشد، دروغ همه دنیا را فراگرفته است». از سوی دیگر نباید فراموش کنیم درصد کمی از مخاطبان، تکذیبیه ها را می خوانند و یا باور می کنند. پس اگر به این امید هستیم که اصلاحات بعدی، تاثیر سخن اول را دارد سخت در اشتباهیم. بالاترین سطح تاثیر پیام بر مخاطب مربوط به نخستین محتوا است.

برادر محسن امروز مطرح کردند توئیتر جای بسیار خوبی است و سایر مسوولان هم دعواهای سیاسی و غیر سیاسی شان را از طریق این بستر انجام می دهند. فارغ از اینکه در این سطح کلان از مسوولان توئیتر را خوب می دانند و در آن فعال هستند ولی این فضا که از آن با عنوان بسیار خوب!! تعبیر شده، فیلتر است! توجه را به این نکته جلب می کنم که در خیابان‌های توییتر حقیقت مثل یک ماشین قراضه است و اخبار جعلی شبیه ماشینی آخرین مدل. طبیعی است که ماشین‌های آخرین مدل سریع‌تر از «ماشین قراضه» خیابان‌های توییتر را بالا و پایین می‌کنند و توجه بیشتری جلب می‌کنند. طبق یافته‌های علمی #دروغ شش برابر سریع‌تر از #حقیقت در توییتر بازنشر می‌شود. این شرایط تقصیر کیست و برایش چه می‌توان کرد؟(ترجمان علوم انسانی)

در عصر رسانه مدیر دارای سواد رسانه ای و اساسا دارای شناخت رسانه ای باید در هر سه حوزه #متن، #زیر_متن و #فرامتن دقیق باشد. اگر این امکان برایش فراهم نیست حتما از مشاوران مسلط بر این حوزه استفاده کند. این عدم تسلط از سوی مردم یک عواقبی دارد از سوی مقامات مسوول هزاران عواقب. نمونه های اخیرش نیز کم نبودند.
پیش از این، به مخاطب تاکید می کردیم مکث، تفکر و انتشار در حال حاضر باید به مسوولان نیز این تاکید را داشته باشیم: #مکث، #تفکر، #انتشار.....

#معصومه_نصیری
#مدرس_و_پژوهشگر_سواد_رسانه_ای

@asrehooshmandi

💠اطلاع‌رسانی در شرایط #بحران و #سیاه‌چاله_اخبار_جعلی

هر بار که حادثه‌ای در کشور رخ می‌دهد بهانه‌ای می‌شود تا نداشته‌هایمان را بشماریم. یک روز فروریختن پلاسکو، یک روز زلزله و این بارسیل آن‌هم در ایام نوروز و شهرهایی که میزبان گردشگران هستند. پیش‌ازاین، بحث «خبرنگاری بحران» موضوع دارای اهمیت بود و اینکه پروتکل‌های رسانه‌ای در مواقع بحران چگونه باید تدوین شوند تا ضمن اطلاع‌رسانی دقیق و به هنگام، موجبات نگرانی و مشوش شدن افکار عمومی را نیز فراهم نکنند. اما در عصر رسانه‌های نوظهور و نوین با پدیده «شهروند خبرنگار» به‌عنوان امکانی که هم می‌تواند مفید باشد و هم می‌تواند ناخواسته در خدمت توسعه بحران نقش‌آفرینی کند، مواجه هستیم. این مهم تا جایی پیش رفته است که در حادثه سیل اخیر درنهایت رئیس هلال‌احمر خطاب به هم‌وطنان تأکید می‌کند «سیل شوخی ندارد. قدرت آب را دست‌کم نگیرید. سیل تماشا ندارد. لطفاً و خواهشا خودتان را از مسیر آب‌های خروشان دور کنید.»

❇️#شهروند_خبرنگاران: یکی از مسائل شهروند خبرنگاری مشکل در تشخیص زمان و مکان ثبت لحظات است. این مهم باعث می‌شود شهروند خبرنگاران خودشان قربانیان حوادث باشند یا در مسیر انعکاس رخدادها نیز هیجان‌زده عمل کرده و به التهاب فضای موجود کمک کنند.

❇️#اخبار_جعلی: در کنار این دو وجه از اطلاع‌رسانی در شرایط بحرانی، آنچه بیش از همه انرژی و فرصت رسانه‌های جریان اصلی و افکار عمومی را به هدر می‌دهد، #خبرهای_جعلی هستند که باقوت گرفتن شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر به‌سرعت جای خود را در بین مردم دنیا بازکرده‌اند و تبدیل به واقعیتی انکارناشدنی و خطرناک شده‌اند که همچون یک #بمب_ساعتی عمل می‌کند.

🌀نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد اخبار واقعی به‌زحمت از سوی هزار نفر بازنشر داده می‌شوند حال‌آنکه فقط یک درصد از مهم‌ترین اخبار نادرست را ۱۰۰ هزار نفر بازنشر کرده‌اند. این آمار نشان از آن دارد که مخاطبان نباید تحت تأثیر هیجان و جو روانی حاکم بر رویدادها اخبار دریافتی را به‌سرعت بازنشر دهند.

🌀#پیشنهاد‌های_سواد_رسانه_ای : بهترین توصیه این است که در مواقع بروز یک بحران اعم از زلزله، سیل، بیماری‌های واگیردار، سقوط هواپیما و .....

1️⃣حتماً اخبار و عکس‌ها را از چند رسانه رسمی پیگیری کنید.
2️⃣تا از منبع خبری اطمینان حاصل نکردید آن را برای دیگران ارسال نکنید.
3️⃣مردم و مسئولان قانون مکث ده ثانیه را فراموش نکنند؛ #مکث، #تفکر و سپس #انتشار
4️⃣تعدد ارسال اخبار و تصاویر دل‌خراش و ویدئوها شاید در لحظه وقوع رویداد شاید کمک به روال اطلاع‌رسانی قلمداد شود اما در میان‌مدت و بلندمدت اثرات روانی خاصی برجای خواهد گذاشت.
5️⃣بهجای بازنشر بی‌هدف و گسترده صحنه‌های دل‌خراش، سعی کنیم توصیه‌های ایمنی که رسانه‌های رسمی یا مسئولان مربوطه درباره راهکارهای مواجه با بحران تولید کرده‌اند را به دست مخاطبان دیگر برسانید.

❇️و اما #خبرنگاری_بحران....
مقوله «خبرنگاری بحران» در تمام رسانه‌های دنیا به‌صورت ویژه موردتوجه قرارگرفته است و خبرنگاران این بخش، آموزش مجزا می‌بینند تا در حین رخداد بتوانند تأثیرگذاری مؤثرتری داشته باشند. البته امروزه مطرح می‌شود خبرنگاری بحران تنها مختص به حین حادثه نمی‌شود و خبرنگاران زبده در این بخش، در سه مرحله اقدام به اطلاع‌رسانی می‌کنند؛ یعنی خبرنگار بحران #قبل از وقوع حادثه با تولید محتوای مناسب و البته مستمر نسبت به آنچه بیم وقوعش می‌رود، هشدار می‌دهد و از این طریق مسئولان امر را متوجه استمرار پیگیری و ضرورت چاره‌اندیشی برای حادثه پیش‌رو می‌کند. خبرنگاری در #حین بحران نیز ویژگی‌هایی دارد که قطعاً در آن لحظه کسب نمی‌شود و نیازمند آشنایی از پیش خبرنگار با نوع حادثه، دستگاه‌های مسئول که باید پاسخگو باشند و همچنین نحوه تنظیم خبر که بتواند در عین انتقال اخبار موثق، التهاب ناشی از رخداد را کاهش دهد، است. مقوله خبرنگاری بحران #پس از رویداد نیز ایجاب می‌کند، خبرنگار تمام اظهاراتی که مسئولان مختلف در حین رخداد مطرح کرده‌اند را پس از فروکش کردن موج حادثه، بارها و بارها پیگیری کند و امکان به فراموشی سپردن مشکل را به مسئولان امر ندهد و مطالبه حل آن را برای افکار عمومی پررنگ سازد.

#معصومه_نصیری
#مدرس_خبرنگاری
#قائم_مقام_انجمن_سواد_رسانه_ای_ایران

💢متن کامل را در لینک زیر بخوانید:👇
https://mliteracy.ir/اطلاع%e2%80%8cرسانی-در-شرایط-بحران-و-سیاه%e2%80%8cچا/
@MLiteracy

خاطرتان هست آخرین بار که جریان رسانه ای خاص اقدام به شایعه پراکنی علیه کمیته امداد امام خمینی کرد چه زمانی بود؟ زلزله کرمانشاه و ....آن اتفاق، بهترین فرصت بود برای اینکه محتواهای رسانه ای هدفمند با رویکرد کاهش اعتماد مردم منتشر شود.

این روزها هم بخشی از کشور درگیر حادثه سیل شده و باز همان جریان رسانه ای با طرح شایعاتی همچون کمک کمیته امداد به زنان عراقی، خانه سازی در لبنان با پول کمیته امداد، افطاری در غزه با پول کمیته امداد و نمایشی بودن حضور رییس کمیته امداد در شهرهای سیل زده سعی در خدشه اعتماد عمومی دارند.

تصویر بالا در کانال های تلگرامی در حال انتشار است. با این محتوا که «نجات دختر دانش آموز از سیل توسط فتاح (رئیس کمیته امداد) توجه شما رو به فیلمبردار، اون آقای موتورسوار که خیلی ریلکس تماشاچی هست و جریان ویرانگر و عمق آب جلب می کنم. پرویز تو یه قهرمانی، عکس و فیلمتم گرفتی وقتشه برگردی دیگه.»

در حالی که اصل ماجرا این است:
خانمی که در آب افتاده دانش آموز نیست بلکه خبرنگار صدا و سیماست که در حال ارائه گزارش بوده و داخل آب می افتد و.....پس دوربینی که آنجاست، دوربین صدا و سیماست و برای گرفتن فیلم از نجات یک فرد توسط رییس کمیته امداد آنجا نیامده است.

#مکث، #تفکر، #انتشار

معصومه نصیری ـ قائم مقام انجمن سواد رسانه ای ایران

@asrehooshmandi

✍️یک پیام و چند نکته سواد رسانه‌ای

✍️در خیل انبوه پیام‌هایی که در طول شبانه‌روز دریافت می‌کنیم، بخشی با استفاده از تکنیک‌های مختلف رسانه‌ای ساخته و پرداخته می‌شوند تا در خدمت ایجاد تاثیری در راستای اهداف سازندگان پیام باشند. اگر این اصل را بپذیریم که برخلاف آنچه فکر می‌کنیم رسانه‌ها آیینه‌ای نیستند که دنیا را بازتاب دهند و رسانه‌ها اخبار را منتقل نمی‌کنند بلکه اخبار را شکل می‌دهند و می‌سازند و آنها اطلاعات را دستکاری می‌کنند و فقط بخشی از واقعیت را منعکس می‌کنند، قطعا نوع رمزگشایی‌مان از پیام‌های رسانه‌ای تفاوت خواهد کرد. از سوی دیگر دستکاری پیام‌های رسانه‌ای و انعکاس رویدادها می‌تواند یک محتوا را به ضد خود نیز تبدیل کرده و افکار عمومی را منحرف کند.

❌به این پیام که این روزها در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود، دقت کنید:
«به قول مرحوم احمد کسروی :
بدبخت ملتی که تاریخ کشورش را نداند؛
شوربخت تر از آن ملتی که نخواهد تاریخ کشورش را بداند؛
تیره بخت تر از آن ملتی که تاریخ کشورش را به ریش خند بگیرد؛
و سیاه بخت تر مردمی که بخاطر تاریخ ننگین کشوری دیگر بر فرق می کوبد و عمده ی روزهای سال خود را در عزاداری برای آن بیگانگانند... حماقت، انسان را به کجا می برد !!!!
در ایران باستان ٬ هنگامی کودکی به دنیا می آمد٬ درختی در زمین می کاشتند. اکنون که کودکی زاده می شود ٬ خون حیوانی را به زمین می ریزند !بزرگترین حقارت تاریخ، یخ زدگی مغز انسانهایی ست که از اختراع ادیسون استفاده می کنند و باروشن شدن چراغ، بر اعراب، درود می فرستند ...یا اینکه در خاک سرزمین کورش بزرگ زندگی می کنند و خاک سرزمینهای اعراب را تبرک می دانند ...دلخوشیم به کدامین راه نجات ؟»

❌مخاطب #هوشمند و دارای #سوادرسانه‌ای به محض خواندن این متن باید ابتدا با کمک موتورهای جستجو بررسی کند آیا احمد کسروی چنین جملاتی را گفته است یا خیر. نکته اینجاست به نقل از احمد کسروی تنها این سه جمله را می‌توان یافت آنهم در باب نکوهش رویگردانی از تاریخ (البته در سرچ متوجه خواهید شد این سه جمله نیز منتسب به وی است):
« بدبخت ملتی که تاریخ کشورش را نداند، شوربخت تر از آن ملتی که نخواهد تاریخ کشورش را بداند، تیره بخت از آن ملتی که تاریخ کشورش را به ریشخند بگیرد.»

❌در گام دوم مخاطب باید از خودش سوال کند چه کسی این پیام را تولید کرده است؟ چرا این پیام تولید شده است؟ ارتباط زمانی انتشار این پیام ساختگی با ایام سوگواری امام حسین(ع) چیست؟ بناست با این پیام تحریف شده و ساختگی چه تاثیری بر ذهن مخاطب گذاشته شود و چه ارزشی حذف یا اضافه شود؟

💠پاسخ به این سوالات قطعا سبب خواهد شد مخاطب از بازنشر پیامی که جهت #انحراف_افکارعمومی مهندسی شده است، پرهیز کند.

💠باید بدانیم کم نیستند پیام‌هایی که در صدر یا ذیلش نام یک چهره شناخته شده علمی، سیاسی، فرهنگی و ... دیده می‌شود و مخاطب بدون بررسی و صرف دیدن این اسامی، مطلب را پذیرفته و به سرعت با دیگران به اشتراک می‌گذارد. استفاده از اسامی که دارای شهرت هستند یا ارجاع به منابع ناشناخته و پژوهش‌هایی که هیچ لینک و سندی برای بررسی‌شان وجود ندارد. اینکه دانشمندان گفته‌اند، پژوهش‌ها می‌گویند، پژوهشگران دریافتند، مورخان گفته‌اند و ... نشانه‌ای است که مخاطب یک گام عقب‌ بایستد و با دیده تردید به ادعای مطروحه بنگرد.

💠در عصر انبوه پیام‌های رسانه‌ای، قانون #مکث، #تفکر و #انتشار را همواره در نظر داشته باشید.

#معصومه_نصیری
#پژوهشگر_و_مدرس_سوادرسانه‌ای

@asrehooshmandi