#ВЕРХНЕВИЛЮЙСКАЯЦРБ
#СОВЕТЫВРАЧА
СПИД ТУҺУНАН МИФТЭР, ЭМТЭЭҺИН УОННА ЫАРЫЫНЫ СЭРЭТИИ
ВИЧ/СПИД туһунан элбэх миф дьон өйдөбүлүгэр иҥэн сылдьар. Ол төһө оруннааҕын, ыарыыны сэрэтии уонна эмтээһин туһунан Үөһээ Бүлүүтээҕи киин балыыһа дерматовенеролог бырааһа Ньургустаана Александровна Никифорова сүбэлиир:
1 миф. «ВИЧ уонна СПИД биир ыарыы көрүҥэ".
Дьиҥэр, бу букатын атын өйдөбүллэр. ВИЧ-бытааннык, уһун кэмҥэ сайдар инфекционнай ыарыы. Киһи иммуннай систиэмэтэ мөлтөөн, тас ыарыыларга, инфекцияларга утарылаһара кыччыыр, атыннык «вирус иммунодефицита человека» диэнинэн өйдөнөр.
СПИД – ВИЧ-инфекция тарҕаныытын саамай үрдүк кэрдииһэ. Уһун кэм устатыгар киһи ыарыыны утары охсуһар күүһэ улам мөлтөөн, араас инфекция, вирус букатыннаахтык олохсуйар, киһи ханнык да ыарыыттан көмүскэлэ суох буолар, араас элбэх ыарыыга ылларар, тиһэҕэр өлөр. Ол иһин ыарыыны чопчу булан, кэмигэр эмтээһин улахан суолталаах.
2 миф. «ВИЧ- половой сылдьыһыыттан эрэ бэриллэр".
Ыарыы сүрүннээн бэрээдэгэ суох сылдьыһыыттан, харыстанар ньымалары (презарватив) туттубат буоллахха бэриллэр. Ол гынан баран атын суоллар эмиэ бааллар. Холобур, хаанынан, араас процедура уонна инъекция оҥоһулларын нөҥүө.
3 миф. «ВИЧ- инфекциялаах киһини кытта бодоруһар кутталлаах».
Оннук буолбатах-вирус уопсай аһыыр иһиттэн, сөтөлүнэн, уураһыыттан бэриллибэт. Вирус харыстанар ньымалары туһаммакка эрэ сылдьыһыыттан, араас инъекция, манипуляция нөҥүө хаанынан, ийэттэн оҕоҕо плацента нөҥүө, оҕону эмиийинэн аһатыы түмүгэр эрэ бэриллиэн сөп.
4 миф. «ВИЧ-ыалдьар төрөппүт, оҕото эмиэ ыалдьар"
Аныгы сайдыылаах медициинэ ньымалара уонна антиретровируснай терапия оҕо ийэтиттэн сыстыһыытын намтатарга элбэҕи ситистэ. Онуоха, төрүөхтээх оҕо доруобуйатыгар охсууну ылбатын туһугар, хас биирдии ийэ сөптөөх эмтэниини ааһарыгар быраас консультацията хайаан да наада.
5 миф. «ВИЧ- ыарыы- сатаҕай олохтоох дьон ыарыыта".
Дьиҥэр, оннук буолбатах. ВИЧ ыарыытыттан ким да көмүскэлэ суох: ханнык баҕарар чөл олохтоох киһи ыалдьыан сөп, өскөтүн маникюр/педикюр, татуировка салоннарыгар, косметологическай, стоматологическай кабинеттарга, хаан кутар пууннарга санитарнай-эпидемиологическай ирдэбиллэри тутуспат буоллахтарына. Онон, араас процедуралары ыытарга эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһыахха наада.
6 миф. «Киһи тас көрүҥүттэн ыалдьарын, суоҕун чэпчэкитик быһаарыахха сөп».
ВИЧ-инфекциялаах киһи ыарыы кыра стадиятыгар вируһу илдьэ сылдьарын сэрэйбэккэ да хаалыан сөп. Бу хас да сыл салҕанар. Ол гынан баран, кэмигэр көмө оҥоһуллубатаҕына, ыарыы СПИД көрүҥэр улаатан, киһи өлүөн сөп.
7 миф. «ВИЧ-ыарыһах түргэнник өлөртөн куоппат".
ВИЧ-бу эмтэммэт инфекция. Ол гынан баран, ыарыы бириэмэтигэр булулуннаҕына, эмп көмөтүнэн ыарыһах маннык диагнозтаах толору олоҕу олоруон сөп.
ВИЧ-инфекцияны сэрэтии сүрүн дьаһаллара тугуй?
•Тус гигиенатын тутуһуу – бритваны, маникюр/педикюр тэриллэрин уо. д. а. бэйэ эрэ киэнин туһаныллыахтаах,
•Кулгааҕы үүттэтэргэ, маникюр/педикюр уо.д.а. процедуралары ааһарга стерильнай уонна биирдэ туттуллар инструменнары туһаныахха;
•наркотиктан аккаастаныы;
•Половой сыһыаҥҥа харысхаллаах буоларга мэлдьи контрацепцияны, (презервативы) бэйэ киэнин илдьэ сылдьыахха. Билбэт дьоҥҥутун кытта половой сыһыаҥҥа кииримэҥ. Сексуальнай контакка мэлдьи туһанар партнергун тутус ;
•хаанынан, биологическай убаҕаһынан үлэлииргэ биирдэ туттуллар бэрчээккэни туһаныахха;
•ВИЧ- ка чинчийиини мэлдьи ааһа сылдьыахха;
•Биирдэ туттуллар шприһы уонна иннэни туттуохха.
Өйдөө! Хас биирдиибит доруобуйата бэйэбит илиибитигэр буоларын умнума. ДОРУОБАЙ, ЧЭГИЭН БУОЛУҤ!
#ПРОФИЛАКТИКА
#МИФЫСПИД