​​Oʻzbekiston Respublikasi Prezidentining 2020-yil 20-oktabrdagi PF-6084-sonli “Mamlakatimizda oʻzbek tilini yanada rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirish chora-tadbirlari toʻgʻrisida”gi Farmonining 1-ilovasi bilan tasdiqlangan 2020-2030-yillarda oʻzbek tilini rivojlantirish va til siyosatini takomillashtirish konsepsiyasini 2020-2022-yillarda amalga oshirish dasturining 4-bandida “Lotin yozuviga asoslangan oʻzbek alifbosini, imlo qoidalarini yanada takomillashtirish va yangi yozuvga toʻliq oʻtishni ta’minlash” deb belgilab qoʻyilgan.

Bu band ijrosi boʻyicha ancha ishlar amalga oshirildi. Alifboga oʻzgartirish kiritish boʻyicha tuzilgan ishchi guruh tomonidan takliflar tayyorlandi, jamoatchilik muhokamasiga qoʻyildi. Muhokamada bildirilgan fikrlar tahlil ham qilindi. Alifbo islohi oʻz yoʻliga, lekin amaldagi ikki yozuvli masalasi jamiyatning savodxonligi masalasiga ham salbiy ta’sir koʻrsatmoqda. Shuning uchun birinchi navbatda, yagona yozuvga oʻtish masalasi kun tartibidagi asosiy masala boʻlib turibdi.

Hayriyatki, bu muammoga yana yurtboshimiz tomonidan e’tibor qaratildi. Shavkat Mirziyoyev joriy yilning 5-iyul kuni Toshkent shahri saylovchilari bilan boʻlib oʻtgan uchrashuvda quyidagi fikrlarni bildirib oʻtdi: “Mana, keyingi paytda o‘zbek tilining davlat tili sifatidagi nufuzini oshirish bo‘yicha katta ishlarni amalga oshiryapmiz.
Ayni paytda, oldimizda yangi, yanada muhim vazifalar turibdi. Jumladan, ziyolilarimiz, keng jamoatchiligimiz bilan bamaslahat, lotin yozuviga asoslangan alifbomizni takomillashtirish bo‘yicha ishlarni yakuniga yetkazishimiz zarur”.

Mustaqillikdan keyin 2001-yilgacha Ozarbayjon ham bizdagi hozirgi holatni boshdan kechirgan, ya’ni ikki yozuv amaliyoti (buni avval ham yozgandim). Prezident Haydar Aliyevning 2001-yil 18-iyunda “Davlat tilini tatbiq etishni takomillashtirish haqida”gi farmoni bilan 1-avgustdan mamlakat boʻylab lotin alifbosini joriy etish belgilab qoʻyilgan. 2001-yil 1-avgustdan Ozarbayjon hech qanday ikkilanishlarsiz toʻliq lotin yozuviga oʻtgan.

Endi bizda ham bir qarorga kelish payti keldi. Yurtboshimizning gaplaridan soʻng haligacha kirill yozuvidan voz kecha olmayotgan tashkilotlar rahbarlari ham fikrini oʻzgartiradi deya yaxshi umid qilib qolamiz.

Davlat tilida ish yuritish asoslarini o‘qitish va malaka oshirish markazi direktori f.f.n., dots. I.Azimov

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook

​​#Davlat_tili

Davlat tili toʻgʻrisidagi qonun: xorijda qanday?

🇦🇿OZARBAYJON

✔️Konstitutsiyaga koʻra, davlat tili ozarbayjon tili hisoblanadi. “Davlat tili toʻgʻrisida”gi qonunga koʻra, tashkilotlarda ish yuritish davlat tilida olib boriladi. Qonun talabiga rioya qilmaslik tegishli javobgarlikka sabab boʻladi.

🇩🇪GERMANIYA

✔️“Maʼmuriy amaliyotlar toʻgʻrisida“gi qonunga koʻra, maʼmuriy amaliyotlar uchun rasmiy til sifatida nemis tili belgilangan. Agar masʼul idoraga nemis tilidan boshqa tilda murojaat qilinsa, organ darhol uning nemis tiliga tarjimasini talab qilishi kerak. Nemis tilidan boshqa tilda murojaatlar koʻrib chiqilmaydi.

🇶🇦QATAR

✔️2019-yilda qabul qilingan yangi qonunga koʻra, Qatarda barcha davlat organlari va rasmiy hujjatlarda arab tilidan majburiy foydalaniladi. Qonun talablariga amal qilmaganlik uchun 50 000 qatar riali (14 000 AQSH dollari atrofida) miqdorida jarima belgilangan.

🇹🇷TURKIYA

✔️Barcha yozishmalar, yozuv va hisob-kitoblar hech qanday istisnolarsiz turk tilida olib borilishi talab etiladi. Ushbu talabga rioya qilmaganlik maʼmuriy jarimaga tortilishga sabab boʻladi. Turk yuridik shaxslari oʻrtasida tuzilgan turk tilida boʻlmagan shartnomalar bekor qilinadi.

🇷🇺ROSSIYA

✔️“Davlat tili toʻgʻrisida”gi Rossiya Federal qonuniga koʻra, mulkchilik shaklidan qatʼi nazar, Rossiya hududida faoliyat yurituvchi har qanday tashkilot davlat tili (rus tili)da ish yuritishi, tashkilotni nomlashda ham davlat tilidan foydalanishi belgilangan.

🇮🇪IRLANDIYA

✔️Davlat tili sifatida irland va ingliz tili qabul qilingan. Davlat organlarida davlat tillari toʻgʻrisidagi qonun hujjatlariga rioya qilinayotganini tekshirish boʻyicha alohida organ mavjud. Agar davlat organi ushbu tashkilotga hujjatlarni taqdim qilmasa, ular bilan hamkorlik qilmasa, ushbu organ mansabdor shaxsi uchun 2000 yevrogacha jarima yoki 6 oy qamoq jazosi belgilangan. Bu tekshiruvlar natijasida til toʻgʻrisidagi qonun hujjatlari buzilgani aniqlansa, davlat organi mansabdor shaxsi javobgarlikka tortilishi mumkin.

🇬🇪GRUZIYA

✔️“Davlat tili toʻgʻrisida“gi qonunga koʻra, davlat korxona va tashkilotlarida faqat gruzin tilida ish yuritiladi, zarurat tugʻilsa, hujjatlar boshqa tillarga tarjima qilinishi mumkin, ammo bu tarjimalar rasmiy hujjat hisoblanmaydi.

Kanalga ulanish 👉 https://t.iss.one/dtrdep

Bizning manzil:
Veb-sahifa | Telegram | Facebook