❗️
📎“Ishda oʻzbekcha tushuntirish menga osonroq”

🎙Davlat soliq katta inspektori Ulyana Filimonova bilan suhbat.

Jadid.uz

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

🔰KUN SO‘ZI

✔️LO‘KIDON

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

Davlat tilida ish yuritish asoslarini oʻqitish va malaka oshirish markazi f.f.d., dots. Inomjon Azimovning "Jadidlar faoliyatida alifbo va imlo masalalari" nomli kitobi nashr etildi.

Kitob oʻzbek yozuvi hamda oʻzbek tilshunosligi tarixi bilan shugʻullanuvchi mutaxassis-tadqiqotchilar, shuningdek, oʻqituvchilar, bakalavriat va magistratura talabalariga birlamchi manbalardan koʻchirmalar sifatida foydalanishlari uchun moʻljallangan.

Bizning manzillar:
Veb-sahifa |Telegram | Facebook | Youtube

#ona_tilim_mangu_makonim

O‘ZBЕKCHA KUYLANG

(«O‘zbekiston 24» telekanali suxandoni
Arevat Grigoryanga)

Qay zamon keldiki, ustimiz yechib,
Choponni ko‘mishni odatga yo‘ydik.
Hatto «o‘zbek» degan unvondan kechib,
Ajnabiy poyiga boshimiz qo‘ydik!

Farzandimiz o‘zga tilda sharaqlab,
So‘zladi, zavqlandik, chapaklar chaldik!
Ikki o‘zbek boshqa tilda valaqlab...
Qarang, oqibatda kim bo‘lib qoldik?

Arman qiz sochini o‘zbekcha o‘rib,
O‘zbekka o‘zbekcha o‘rgatib qo‘ydi!
Yuragim zavqlanar, ham og‘rir ko‘rib,
U bizni o‘zidan ortiqroq suydi!

Men unga boshimni tekkizib yerga,
O‘zbekcha ta’zimlar qilaman cheksiz!
Nasrga solaman sig‘masa she’rga,
Arevat, siz toza o‘zbek qizisiz!

Arevat, o‘zbekcha kuylang, baralla,
Bobo o‘zanidan ketganlar qaytar!
Ishonaman, kelar shundayin palla,
Dunyo ko‘nglidagin o‘zbekcha aytar!

✍️Fozil Farhod

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

🔰KUN SO‘ZI

✔️QOVG‘A

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

#bilib_oling

Beshik kertti

Yaqin o‘tmishgacha bizda beshik kertti, degan udum bo‘lgan. Bu udumga ko‘ra qiz bolani chaqaloqligidayoq kimgadir unashtirib qo‘yishgan. Ba’zi viloyatlarimizda bu udum “qulog‘ini tishlatti”, deb ataladi.
Xo‘sh, “beshik kertti” iborasidagi “kertti” so‘zining ma’nosi nima? Mahmud Koshg‘ariy izohiga ko‘ra “kertik” so‘zi belgi degan mazmunda keladi. “Kertti” esa, “kesilgan, o‘yiq” deb izohlangan.

Umuman, bu ibora “beshigida belgili qildi”, degan ma’noni anglatadi.

Eshqobil Shukur

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

🔰KUN SO‘ZI

✔️QANSHAR

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

#bilib_oling

Barsetkaning o‘zbekchasi nima?

Barsetka tutaman. Qulay idish. Ichiga talay narsani sig‘dirsa
bo‘ladi. Hujjat-pujjat, pul-muldan tashqari kalit-palit, fleshka, hatto kichikroq telefonni ham joylasa bo‘ladi.

Aslida bu so‘z italyan tilidan tarqalgan bo‘lib, «sumkacha» ma’nosini bildiradi.

Lekin bu matohni o‘zbek tilida qanday atasak bo‘larkin, deb o‘ylab yuraman. Hamyon desak, hamyonda faqat pul saqlanadi. Qopchiq desak, kichikroq bo‘lishi kerak. Yaqinda Abdulla Qodiriyni mutolaa qila turib, xilondon degan so‘zga duch keldim.

«O‘zbek tilining izohli lug‘ati»ni varaqlasam, xayriyat, unda bu so‘z bor ekan. Izohi ushmundoq:

XILONDON
esk. Ichiga soqoltaroq, qayirma pichoq, tishkovlagich kabi buyumlar solib, belboqqa osib yuriladigan, charmdan yasalgan kichik sumka. Qo‘lida o‘sha o‘zing ko‘rgan xilondoni, oyog‘ida nag‘malik etik. Abdulla Qodiriy. “Kichik asarlar”.

Xullas, xilondon barsetkaning o‘zginasi ekan-da. Lekin hozircha bu so‘zning qanday paydo bo‘lgani va ildizi haqida biror ma’lumotni topolmadim.

BOBOSO‘Z IZIDAN
(So‘zlar bilan so‘zlashuv)
✍️Eshqobil Shukur

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

🔰KUN SO‘ZI

✔️ANG‘IZ

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ

#bilib_oling

Oʻzbek tili tarixiy taraqqiyoti va oʻzbеk etnоnimi

Oʻzbek tili eng qadimiy tillardan biri. Albatta, dastavval, mazkur til “oʻzbek tili” deya atalmagani barchamizga ma’lum.

Uning qadimiy bosqichlari haqida turkologlar, tilshunoslar turli fikrlarni, turli tasniflarni qayd etganlar.

Biz ham mazkur monografiyada oʻzbek tilining tarixiy taraqqiyotini an’anaviy tarzda 4 bosqichga ajratishni ma’qul koʻrdik.

1) qadimgi turkiy til;
2) eski turkiy til;
3) eski oʻzbek adabiy tili;
4) hozirgi oʻzbek adabiy tili.

Qadimgi turkiy til hamda eski turkiy til barcha turkiy tillarning taraqqiyotida mavjud boʻlgan bosqichlardir. Chunki bu davrlarda turkiy tillarning hech birisining oʻziga xos xususiyatlari paydo boʻlmagan, barcha turkiy xalqlar yagona tildan foydalangan.

Toʻgʻri, ayrim qabila, urugʻ foydalangan til shakli umumiy turkiy tildan farqlari boʻlgan, ammo ular alohida til sifatida shakllanib ulgurmagan.

XII asr oxiri XIII asr boshlarida asta-sekin turkiy xalqlarning
tillaridagi farqlar, ularning oʻziga xos xususiyatlari yuzaga kela boshlagan.

"OʻZBЕK TILINING SHАKLLАNISHI VА RIVОJLАNISHI TАRIXI"

А.R.MАTNIYAZОV, B.YUSUFOV

Kanalga ulanish 👉https://t.iss.one/UZTRJ