‍ 🔺 عکس طلایی تاریخ معاصر ایران
"دکتر #محمد_مصدق در دادگاه لاهه"

#مصدق وارد شد و رفت روی صندلی نماینده #انگلستان نشست!
هر چی نماینده انگلیس بالا و پایین دوید و داد و بیداد که اینجا جایگاه ماست و شما باید اونطرف بشینی, مصدق بی اعتنا دستش رو روی میز گذاشت و سرش رو روی دستش!

همه از این حرکت مصدق حیرت زده بودن!!
تا اینکه قاضی وارد شد و نماینده انگلیس با تظلم خواهی به این حرکت مصدق #اعتراض کرد!

قاضی از مصدق توضیح خواست و مصدق سرش رو بلند کرد و گفت:

جناب قاضی من تنها چند دقیقه بر جایگاه این انگلیسیها نشستم و اینها اینچنین برافروخته اند!!

پس ملت من چه باید بگویند که اینها عمریست در سرزمین و جایگاه آنها چمبره زده‌اند و نمیروند!

پاسخ زیبا و ویرانگر #مصدق چنان تا پایان دادگاه بر فضا سیطره پیدا کرده بود که در نهایت رای به نفع ایران صادر شد و نفت ایران ملی گشت!

بعدها خبرنگاری از "چرچیل" پرسید آیا از خود زیرک تر و سیاستمدار تر میشناسید؟؟؟

و چرچیل پاسخ داد:
فقط یک ایرانی هست که استاد من در#سیاست است؛ " #مصدق "

🔺۲۹ اسفند روز ملی شدن صنعت نفت و احترام به سیاستمدار یگانه‌ی ملی دکتر #محمد_مصدق گرامی باد.
╭─•─═ঊــــــــــঈ═─•─╮
@Roshanfkrane
╰─•─═ঊــــــــــঈ═─•─╯

نام مصدق مساوی با ملی شدن صنعت نفت ایران است

اماکمترگفته شده که۲ سال بعد از نفت #مصدق شیلات ایران را هم ملی کردو به ده‌ها سال غارت منابع ملی ایران در عرصهٔ شیلات توسط روسیه پایان داد.
#تاریخ

@Roshanfkrane

🔸 خاطره‌ی #جلیل_بزرگمهر از دکتر #مصدق

از پزشک دکتر مصدق سوال کردم که آیا شما با آقا (دکتر مصدق) مطرح کردید که شاه با اعزام ایشان به خارج برای درمان موافقت کرده است؟

گفت بله با اینکه امکان بستری کردن ایشان در بیمارستان‌های سوئیس به‌سهولت امکان ‌پذیر است معذالک وقتی موضوع را با ایشان مطرح کردم با پرخاش گفتند: چرا به خارج بروم؟ مگر من با این مردم چه فرقی دارم؟ مگر آنها زمانی که بیمار می‌شوند برای معالجه به خارج می‌روند؟
حتی در مورد آوردن پزشک از خارج هم با این وجود که اجازۀ آن را از شاه گرفته بودیم گفتند: لعنت خدا بر هرکسی که در این زمان بخواهد مخارج زندگی چند خانوادۀ فقیر این مملکت را صرف آوردن دکتر برای معالجه‌ام از خارج کند!
پ ن :
اینها واقعیت است شعار نیست!
هرچند با شرایط پیش امده فعلی در کشور از مقامات....
باورش سخت است!
#اجتماعی
@Roshanfkrane

🔴 دکتر محمد #مصدق: مادرم همیشه می‌گفت که محمد! ای کاش به‌جای حقوق در اروپا طب می‌خواندی چون که هرکس به سیاست وارد شود باید خود را برای هرگونه تهمت حاضر کند و هر ناگواری را تحمل نماید... این سخنان مادرم آن‌قدر بر من تاثیر گذاشت که هرگاه برای ایران از کسی تهمت یا ناسزا شنیدم خود را برای خدمت به کشورم آماده‌تر کردم!

۲۹ اردیبهشت زادروز بزرگمردِ سیاست ایران دکتر #محمد_مصدق گرامی باد
#مناسبت
🆔👉 @Roshanfkrane ✍

👁‍🗨 نگاهی دیگر به کودتای 28 مرداد و سقوط محمد مصدق

➖ قیمت هر دلار ۶۵ سال پیش ، درست در آستانه سقوط دولت ملی مصدق برابر با ۱۳ تومان بود . این رقم اوج قیمت دلار در سالیان مذکور تلقی می شود .این در حالیست که ارزش ریال در برابر دلار در شروع دوره مصدق حدود 32 ریال بود. یعنی ارزش پول ملی در یک دوره دو تا سه ساله یک سوم می شود.

➖پس از ملی شدن صنعت نفت ایران در سال ۱۳۲۹ ، به تدریج تحریم‌های نفتی شکل گرفت و موجبات کاهش درآمدهای ارزی دولت را فراهم آورد. تاثیر فضای ملتهب سیاسی بر قیمت ارز در آن روزها قابل ردگیری است. انتشار اخبار مذاکرات دولت مصدق با آمریکا و انگلستان در دادگاه های بین المللی به سرعت تاثیر خود را بر قیمت ارز به جا می گذاشت. نرخ هر دلار آمریکا از اواخر مهر ۱۳۳۰ تا اواخر آذر همان سال بین ۶۱ تا ۶۳ ریال متغیر بود اما از اوایل دی‌ماه قیمت ها سیر صعودی خود را از سر گرفتند و قیمت هر دلار تا هفت تومان یا هفتاد ریال افزایش پیدا کرد.

➖اردیبهشت ماه سال ۱۳۳۱ بود که دلار در اوج، خودنمایی کرد. هر دلار با ۹ تومان معاوضه می شد . رشد شدید قیمت ها ، دلار را به بحث روز جامعه تبدیل کرده بود . در این دوره زمانی انتشار هر خبری در خصوص احتمال عادی سازی روابط ایران و آمریکا و انگلستان قیمت ها را پایین می آورد تا مشخص شود این سیاست است که فرمان تعیین قیمت را در دست گرفته است نه اقتصاد.

➖این چنین بود که در این دوره زمانی انتشار خبر عزیمت دکتر مصدق به آمریکا و دادگاه لاهه قیمت دلار را تا ۶۹ ریال پایین آورد و از این به بعد تا اواخر شهریور، قیمت دلار در ۷۵ ریال تثبیت شد . هر چند این ثبات ارزی در طول دولت مصدق بی‌سابقه بود اما با انتقاداتی جدی از سوی کارشناسان و اهل فن نیز روبرو گردید. سال ۱۳۳۱ با دلار ۸۶ ریالی به پایان رسید اما سال ۱۳۳۲ سال دیگری بود، سالی ماندگار در تاریخ معاصر ایران .

➖تنور سیاست داغ بود و تحولات سیاسی به اوج رسیده بود و در دل تعطیلات کشدار نوروزی، برخی این گمانه را طرح می کردند که اتفاقات تازه ای در راه است. بازار ارز این گمانه را تقویت می کرد . نرخ هر دلار در فروردین ماه، ماه آرام و کم حاشیه ایران، از ۱۰ تومان نیز فراتر رفته بود و دولت ناچار شد برای مقابله با این روند رو به رشد قیمت دلار ، لایحه ۱۱ ماده ای تثبیت نرخ ارز را تصویب کند اما تا زمان تصویب این لایحه در تیرماه سال ۱۳۳۲ ، هر دلار روی ۱۳ تومان را نیز دیده بود.هر چند تصویب نامه هیات وزیران در سال 1332 ، چندی قبل از کودتا نتوانست در عمل توفیقی در بر داشته باشد و دولت مصدق پیش از آنکه فرصتی برای اصلاح مشکلات داشته باشد، سقوط کرد.

➖ با سقوط دولت مصدق، قیمت ارز در ایران رو به کاهش گذاشت و در دهه پنجاه، در دوران طلایی صادرات نفت ایران قیمت هر دلار بر روی هفت تومان تثبیت شد. هر چند زخم آنچه در فاصله سال های 1329 تا 1332 بر ایران گذشت هنوز تازه می نماید و ایرانی ها پس از 65 سال همچنان اخبار و اسنادی که مرتبط با کودتای 28 مرداد باشد را با حساسیت دنبال می کنند اما تجربه اقتصادی این دوره چنان مورد توجه قرار نگرفت.

🔹 شاید علت اصلی توفیق کودتای 28 مرداد و سقوط بسیار سریع دولت محبوب و ملی مصدق را باید در سقوط سریع پول ملی و تورم تقریبا 40 درصدی جستجو کرد، امری که تا پیش از آن سابقه نداشت.

🔚 اولین تجربه جدی دولت آمریکا از تحریمهای اقتصادی در سطح بین المللی، روی ایران و 66 سال قبل تجربه شده است و بسیار سریع به هدف رسیده، دولت مصدق ساقط شده و محمدرضا پهلوی 25 سال بعد از آن سلطنت کرده است. امروز نیز آمریکا به دنبال تکرار همان تجربه است ولی به دلایل متعدد به توفیق مد نظر تا به امروز نرسیده است و به هدف رسیدن این سیاست در آینده نیز تابع متغیرهای مختلفی است که چیدن این متغیرها در دستان سیاست گذاران ایرانی است نه آمریکایی.
#تاریخ
#اقتصاد #سیاسی #مصدق #تحریم #کودتای_28_مرداد

@Roshanfkrane

سخنی از #مصدق بزرگ

#اجتماعی

@Roshanfkrane

#مصدق و حافظه تاریخی ملت.!

برای ثبت مصدق درتاریخ، نه زادروزش در ۲۹ اردیبهشت و نه سالروزش در ۱۴ اسفند به کار می‌آید و نه ۲۸مرداد و نه حتی روز ملی شدن صنعت نفت که تا چندی دیگر، فرا میرسد...
قسمت شگفت و عبرت‌آمیز زندگی او فصل محاکمه‌ی نظامی مصدق است!
برگشتن ورق روزگار برای کسی که در دوره‌ای قلب یک کشور در سینه‌اش می‌تپید و ناگهان در اتفاقی نه چندان تازه ۱۳سال تنهایی نصیبش میشود، بدون اعتراضی، بدون هیاهویی و بدون حتی پچ پچ درگوشی درباره او در جامعه خفته آن روزگار...
انگار که کسی اصلا او‌ را نمیشناخته...
قیامی برای دفاع از او ‌که بماند، حتی وکیلی نیز برای حضور در دادگاه فرمایشی‌اش قدعلم نمیکند!
دیالوگی دارد #جمشید_هاشم_پور در"آوازقو" وقتی جوان پرشروشور فیلم سینه سپر گلوله کرده برای خواسته‌هایش، که با افسوس به او‌ میگوید:
«افکار عمومی حافظه‌ی ضعیفی داره...!»

@Roshanfkrane

تکرار "فقط برای یادآوری"

🎬 این کلیپ که به روایت یک شاهد عینی است، سخنان کمتر شنیده شده مرحوم #طالقانی درباره نقش فدائیان اسلام در شکست دولت ملی دکتر #مصدق و حمایت کاشانی از کودتای ۲۸ مرداد است که حسابی شنیدن دارد!
در طول تاریخ، مصدق ها همیشه کمیابند!
شاید لازم باشد تندروها وقتی از کودتای ۲۸ مرداد توسط آمریکا می گویند، از حمایت کننده های کودتا هم نامی ببرند.

#سیاسی #تاریخ

@Roshanfkrane

ورود آیت الله #کاشانی با سران حکومت در روز کودتا به خانه ی ویران شده ی دکتر محمد #مصدق...

#تاریخ

@Roshanfkrane

۲۹ اردیبهشت زاد روز دکتر محمد مصدق گرامی باد
مصدق املاکش را فروخت تا به دادگاه لاهه برود و از استقلال و حقوق ایران دفاع کند
📷 عکس کمتردیده شده #مصدق ودخترش درفرودگاه هلند


#تاریخ #اجتماعی

@Roshanfkrane

‍ ‍ 🔸هیچ وکیل خارجی حاضر به نوشتن لایحه نمی ‌شد. سوزر هال راهنمای تز دکترای مصدق قبول کرد اما به دادگاه نیامد، وقتی هم هیات به لاهه رفت ، قبل از آماده کردن نطق تقریبا همه برای هواخوری بیرون رفتند و خود مصدق به تنهایی نطق را آماده کرد.

🔸حسیبی نوشته است:وقتی از لاهه برمی گشتیم ایران به جز مصدق مابقی که انگار دغدغه شان بیشتر گشت و گذار بود مشکل اضافه بار داشتن: بقایی ۵۸ کیلو،سپهبدی ۳۳ کیلو، فاطمی و نوبخت که روزنامه نگار بودند ۳۷/۵،...بقایی یک چمدان سنگین را به عنوان دستی معرفی و مانع توزین شد با این همه ۴۲/۵ کیلو اضافه بار داشت.


بیشتر اعضای هیات نمایندگی ایران در لاهه سیاهی لشگر بودند به استثنای نواب و صالح و حسیبی. برای جمع کردن‌شان در جلسه دچار مشکل بودیم. روزی پدرم گفت:"غلام برو شکلات بخر"یک جعبه خریدم. گفت چهار پنج جعبه دیگر هم بخر اینها را باید با شکلات در جلسه جمع شان کرد!

✍🏻غلامحسین #مصدق/خاطرات


🔸بازرگان در ۶۰ سال خدمت و مقاومت به نقل از سنجابی نوشته:به مصدق گفتم رفتن ما به لاهه مثل رفتن گوسفند به سلاخ خانه است دکتر گفت اگر درصد شانس ده یا پنج درصد باشد من مصدق باید اینکار را انجام بدهم فردا ملت ایران نگوید یک شانس اینجا بود و شما کوتاهی کردید.

✔️سالگرد عزیمت دکتر مصدق به لاهه
@Roshanfkrane

‍ ‍ 🔸به عرض رساندم آیا خاطر مبارک هست وقتی مصدق آن اندازه ما را در زحمت گذاشته بود روز چهارم آبان برف می آمد، در رکاب مبارک به چه حالی به سعدآباد برگشتیم. آن جا هم آتش نبود. من عرض می کردم" کودتا "بفرمایید. همان کاری که ۹ ماه بعد شد...فرصتی شد که معجزات متوالی را مرور کنم از
سقوط هواپیمای اعلیحضرت در بلندی های کوهرنگ اصفهان، و دو سوء قصد نافرجام علیه جان ایشان و از همه مهمتر در بازی مصدق، با آن که {پادشاه} کشور را ترک کرد، به صورت تبعید، باز هم با "کودتای" سپهبد زاهدی و مردم برگشت.

۲۹ خرداد ۴۷
✔️جلد هفتم خاطرات علم(در واقع جلد اول)
به ویراستاری علینقی عالیخانی

🔘پانوشت/سهند ایرانمهر: امروز سالگرد کودتای 28 مرداد است، نکته مهم و عبرت آموز در این خاطرات آنجاست که رسانه ها و تریبون های قدرت بعد از کودتای 28 مرداد به انحای مختلف تلاش دارند که "کودتا" را کتمان کنند و سرنگونی #مصدق را تجلی اراده مردم بدانند. مصدق محصور می شود و حتا ادعا می شود که این اقدامی برای تامین جان او در برابر خشم مردم است. در نتیجه تمبر یادبود "رستاخیز ملت ایران" و جشنهای "قیام مردم" برگزار می شود و استفاده از عبارت" کودتا" به جای "قیام ملی" ممنوع می شود و کسانی بخاطر آن بازخواست می شوند اما این همه آن چیزی است که در جلوت ، نمایش داده می شود. در خلوت اما خود اسدالله علم در حضور شاه از واژه "کودتا" استفاده میکند.
#مناسبت
@Roshanfkrane

شعر و خوانش: مهدی #اخوان_ثالث
آهنگ: #مجید_درخشانی
این شعر را برای زنده یاد دکتر #مصدّق گفته ام. در آن وقت ها، در سال ۳۵، نمی شد اسم مصدّق را ببری؛ این بود که بالای شعر نوشتم: برای پیر محمّد احمدآبادی. من خودم در زندان بودم که آن مرد بزرگ و بزرگوار تاریخ معاصر ما را گرفته بودند و تقریباً محکوم کرده بودند. وقتی ما را در زندان زرهی برای هواخوری می بردند ، او [ دکتر مصدّق] را می دیدیم که در یک حصار سیمی خاص و جداگانه ای به تنهایی راه می رفت و قدم می زد؛ مثل شیری درون قفس .
بعدها این شعر را برایش گفتم:
دیدی دلا که یار نیامد
گرد آمد و سوار نیامد
بگداخت شمع و سوخت سراپای
وان صبح زرنگار نیامد
آراستیم خانه و خوان را
وان ضیف نامدار نیامد
دل را و شوق را و توان را
غم خورد و غم‌گسار نیامد
آن کاخ ها ز پایه فروریخت
و آن کرده ها به کار نیامد
سوزد دلم به رنج و شکیبت
ای باغبان! بهار نیامد
بشکفت بس شکوفه و پژمرد
اما گلی به بار نیامد
خشکید چشم چشمه و دیگر
آبی به جویبار نیامد
ای شیر پیر بسته به زنجیر
کز بندت ایچ عار نیامد
سودت حصار و پیک نجاتی
سوی تو و آن حصار نیامد...
@Roshanfkrane

#برگی_از_تاریخ #تاریخ_معاصر #پهلوی


1⃣⭕ظهور و سقوط #مصدق (1/7)

♻مصدق اشراف‌زاده‌ای از ملاکان (زمین‌داران) خاندان قاجار بود.

با درگذشت پدر در 13 سالگی به فرمان ناصرالدین شاه در ردیف مستوفیان حقوق بگیر در می‌آید و لقب مصدق‌السلطنه می‌گیرد.

وقتی فرمان مشروطه صادر می‌شود ۲۴ ساله است و به گفتهُ خودش در کتاب خاطرات و تالمات، کلمه مستوفی در این دوران مترادف است با دزد.

او تحت فشار و انتقادات بسیار، مستوفی‌گری را رها می‌کند*1.
در زمان استبداد صغیر (به توپ بستن مجلس و کشتار باغشاه توسط محمدعلی شاه و کلنل لیاخوف روس) مصدق دشمنی با محمدعلی شاه نداشت و به عضویت مجلس شورای دولتی شاه در می‌آید و با شاه و دیگر قصابان آزادی ناهار می‌خورد.

ولی سپس با اجازه شاه از کشور خارج می‌شود تا در اروپا تحصیل کند*2. او در ایران مدرسه نرفت و دیپلم نداشت. پس در پاریس در سن 26 سالگی به مدرسه رفت ولی اندکی بعد برگشت*3.

چند سال مانده به جنگ جهانی اول، او دوباره به فرانسه می‌رود و سپس با نامه دولت ایران، در رشته حقوق در دانشگاه نوشاتل سوییس پذیرفته می‌شود*4.

سه سال بعد با اخذ دکترای حقوق برمی‌گردد. عنوان رساله دکتری او "ارث در فقه اسلامی" بود. هنوز کسی نفهمیده که مصدق چطور در عرض سه سال دیپلم تا دکترا را طی کرد*5.

در این سالها مصدق هیچ مشارکت و حتی هیچ خبری از جریانات سیاسی نداشت. ولی از نظر اجتماعی، مصدق نه جزوِ جناحِ اصلاح‌طلبان و رادیکال‌های آوانگارد (جریان دموکرات) که جزو جناحِ محافظه‌کاران سنتی (اعتدالیون) بود*6.

مصدق چهره‌ای بسیار مذهبی و اسلامگرا از خود نشان می‌داد. و از هیچ‌یک از رجال ایرانی آن دوره حتا از روحانیان چنین تبلیغات و تظاهرات مذهبی که از مصدق دیده شده، مشاهده نگشته است.*7

پس از چندی کار در وزارت مالیه به دلیل محکومیت به دلیل پرونده فساد مالی از آنجا بیرون آمده *8 و قصد مهاجرت به سوییس و گرفتن تابعیت آن کشور می‌کند ولی سوییس قوانین را تغییر می‌دهد*9.

مصدق به کشور برمی‌گردد تا فکر دیگری بکند که انگلیسیها به دولت ایران پیشنهاد والی‌گری (فرمانداری) مصدق بر استان فارس را می‌دهند*10.

استان فارس در آن زمان عملا در اشغال پلیس جنوب (نیروی انگلیسی) بود. مصدق در فارس با کمک انگلیسی‌ها به سرکوب قیام تنگستانی‌ها می‌پردازد*11.

به همین دلیل انگلیس به دولت مرکزی در تهران فشار می آورد تا مصدق را در آن مقام حفظ کنند*12.

در جریان کودتای سوم حوت، مصدق با سیدضیا دشمنی می‌کند ولی پس از خروج سیدضیا از کشور، مصدق به همکاری و دوستی با سردارسپه می‌پردازد و به او مشاوره می‌دهد*13.

تا سال 1304 که رضاشاه برتخت سلطنت نشست مصدق در زمره یاران سردارسپه بود و در جلسات خصوصی آن محفل شرکت می‌کرد*14.

در همین زمان چهره‌هایی چون مدرس و ملک الشعرا بهار جزو فراکسیون مخالف سردارسپه بودند. مصدق با 3500 تا رای تهرانیها به مجلس هم راه یافت*15.

او در مجلس با سلطنت رضاشاه به این دلیل مخالفت می‌کند که این اتفاق، ایران را از خدمات یک دولتمرد موفق (سردارسپه) محروم می‌کند. مصدق حذف سردارسپه از کشور را خیانت می‌داند.*16

ولی بعدا رابطه این دو شکرآب می‌شود. از آن پس مصدق خانه‌نشینی پیش می‌گیرد و سپس دستگیر می‌شود و در جریان تبعید می‌خواست خودکشی کند که ناموفق بود*17.

مصدق با میانجی‌گری محمدرضاشاه از زندان و شاید مرگ نجات یافت*18.

پس از اشغال ایران مصدق به صحنه بازمی‌گردد. و روابط نسبتا مناسبی با شوروی و حزب توده برقرار می‌کند*19.

در جریان فرقه پیشه‌وری در آذربایجان، مصدق از عملکرد دولت قوام در برخورد تند انتقاد کرده و به شکل تلویحی از پیشه وری حمایت می‌کند*20.

--------------------------------------------
منابع

1 مصدق: خاطرات، ص55
2 مصدق: خاطرات، ص64
3 مصدق: خاطرات، ص77
4 مصدق: خاطرات، 69
5 مصدق: خاطرات، ص77
6 مصدق: خاطرت، ص86. مصدق یک فصل از کتابش را به ستایش از رژیم قدیمِ ایران پیش از مشروطه اختصاص داده.
7 مشروح مذاکرات مجلس دوره ششم، جلسه 7
8 مصدق: خاطرات، ص 105 و 108 و 120
9 مصدق: خاطرات، ص118
10 مصدق: خاطرات، ص342
11 مصدق: خاطرات، ص124
12 حسین کی‌استوان: سیاست موازنه منفی در مجلس چهارده، ج1، ص24
13 مصدق: خاطرات، ص144
14 مصدق: خاطرات، ص167
15 مشروح مذاکرات مجلس دوره پنجم، جلسه 3
16 مشروح مذاکرات مجلس دوره پنجم، جلسه 211
17 کاتوزیان: مصدق، ص80
18 مصدق: خاطرات، ص187
19 محمد ترکمان: نامه‌های مصدق، ص72
20 مشروحات مجلس دوره چهارده، جلسه۱۷
@Roshanfkrane

«نامۀ سرگشادۀ آیت‌الله کاشانی در آستانۀ 28 مرداد»


در آستانۀ 28 مرداد و سرنگونی مصدق، تنش در صحنۀ سیاسی ایران روزبه‌روز افزایش می‌یافت. کانون دعوا دو خواستۀ مناقشه‌برانگیز مصدق بود: یکی اینکه فرماندهی کل قوا را در اختیار گیرد (که از اختیارات شاه بود و شاه با واگذاری آن با شروطی موافقت کرده بود) و دومی اینکه مجلس با برگزاری رفراندومی منحل شود. اکثریت مجلس هفدهم حامی مصدق بود، اما اقلیتی در آن سخت در برابر مصدق مقاومت می‌کرد. سرلشکر زاهدی نیز مدتی بود به مخالفت با مصدق برخاسته بود و از اریبهشت 1332 در مجلس تحصن کرده بود تا بازداشت نشود. جزئیات این تنش بسیار است، از آن‌ها می‌گذریم و در اینجا نامۀ سرگشادۀ آیت‌الله کاشانی را که اوایل مرداد نوشته شده است، می‌خوانیم. وقتی مسجل شد مصدق قصد دارد رفراندوم برگزار کند و مجلس را منحل کند، کاشانی این نامه را نوشت. البته از اواخر سال 31 کاشانی به جمع مخالفان مصدق پیوسته بود و این نامه نقطۀ اوج آن است.

این نامه، فارغ از تأیید یا رد محتوای آن، اکنون سندی تاریخی است و اهمیت و فایده‌اش برای ما این است که چکیده‌ای است از اتهاماتی که مخالفان مصدق دربارۀ او مطرح می‌کردند و می‌توان با آن به فضای پیش از 28 مرداد پی برد.


▪️بسم‌الله الرحمن الرحیم

چون رادیو که بودجۀ آن از مال این ملت فقیر است و باید صرف تبلیغات ومطالب و مباحث مفید به حال این ملت بشود، فقط و فقط برای مقاصد شخصی و اغراض منافی مصالح ملت و مملکت و اشتباه‌کاری و بی‌آبرو نمودن مردم آبرومند و متهم داشتن اشخاص صالح و میهن‌پرست که می‌توانند سد راه دیکتاتوری آقای محمد مصدق بشوند به کار می‌رود و ممکن نیست بدان وسیله عقاید خود را به سمع هموطنان عزیز برسانند، بدین وسیله به اطلاع ایشان می‌رسانم.

ملت غیور ایران، فراموش نکنید که از ده سال به این طرف یک نهضتی در ایران پیدا شد و هر روز قوی‌تر و محکم‌تر گردید تا توانست دولت‌های دست‌نشاندۀ امثال هژیر و رزم‌آرا را از بین برد و نفوذ اجانب را نابود یا لااقل ضعیف و نفت را ملی سازد و آقای دکتر مصدق از این نهضت استفاده کرده و هماهنگی با آن نشان داد تا به وسیلۀ آن حریف‌های خود را از عرصۀ حکومت دور کرد و خود بر مستند صدارت نشست. اکنون 28 ماه است که ایشان زمامدار است و در تمام این مدت یک قدم مفید به حال شما که بتوان آن را اسم ببرد برنداشته (مگر موضوع ملی شدن نفت که با قیام عمومی و فداکاری ملت رشید ایران بوده است). هر روز وعده‌های برزگ می‌دهد و فردا عذر می‌آورد که من می‌خواستم این کارها را بکنم، ولی عمال اجنبی کارشکنی کردند و به ادعای او عامل اجنبی هر کسی است که از او موآخذه کند یا بپرسد که آن مواعیدی که شما در این مدت داده‌اید کجاست یا چرا یک قدم اصلاحی برنمی‌دارید یا چرا اعمالی را که به دیگران ایراد می‌گرفتید، خود مرتکب می‌شوید؟

با این ترتیب، یعنی با هو و جنجال و ادعا و تهمت و افترا، تمام قوه‌های موجود در مملکت را از بین بُرد و ساعت به ساعت راه را برای رسیدن به دیکتاتوری و حکومت فردی و خودسری هموارتر ساخت تا بر تمام قوای مملکت مسلط گردید و اکنون به اتکای چند تاک و عرابۀ جنگی و افواج نظامی و پلیس و ژاندارمری که در دست دارد، می‌خواهد رفراندوم [برگزار] و مجلس را منحل کند. آقای دکتر مصدق مجلسی را که خودش انتخاب کرد و بیش از صدبار گفته که صدی هشتاد آن ملی است، قبول ندارد و برای فرار از استیضاح و راه ندادن به ناظر بانک که از طرف مجلس انتخاب شده تا به حساس اسکناس‌های زیادی که منتشر ساخته (و ظاهراً در حدود 450 میلیون تومان است)، رسیدگی کند، مجلس را با وادار ساختن نوکران خود به استعفا تعطیل و برای انحلال آن رفراندوم می‌کند.

یک ملت ضعیف هر چه بنیان مشروطیت و حکومت ملی و طرق مشورت و شرکتش در حکومت قوی‌تر باشد، پایۀ استقلال و خودمختاری و وحدت ملی و تمامیت کشورش قوی‌تر است و هر چه حکومت فردی بر آن غالب‌تر باشد، بنیان استقلال و وحدتش ضعیف‌تر است، زیرا هیچ دولت نیرومند خارجی از ملتی نمی‌تواند چیزهایی به زیان کشورش بگیرد، ولی از یک فرد به آسانی می‌گیرد.

هموطنان، بارها برای قطع ید اجنبی و اصلاح امور این ملت تبعید شده‌ام و به تمام مقدسات خدا جز خیر این ملت و مملکت آرزویی ندارم. من آنچه فریضۀ دینی و وطنی‌ام بود با شما در میان نهادم و حالا خود می‌دانید اگر توجه نکنید نادم می‌شوید، در حالی که ندامت سودی ندارد. خداوندا شاهد باش صلاح دین و دنیای این ملت را گفتم و در نزد او و اولیای حق مسئولیتی ندارم.

سید ابولقاشم کاشانی▪️


دربارۀ پیشینۀ سرلشکر زاهدی خواندن این مطلب را پیشنهاد می‌کنم: «در بازداشت انگلیسی‌ها»

مهدی تدینی

#مصدق، #کاشانی،
@Roshanfkrane