پس از یک قرن: نبرد مشروعه و #مشروطه در ایران

هدف #انقلاب_مشروطیت ایران، ایجاد یک جامعه درازمدت متکی بر مردم بود


زندگی سیاسی ایران در ۱۵۰ سال گذشته، یعنی از هنگامی که ایرانیان با روبروشدن با چالش غرب دریافتند که از مرکز تمدن به حاشیه رانده شده‌اند، با یک نظم ادواری درگیر بوده است. در این نظم ادواری دو جهان بینی، یعنی ملی‌گرایی از یک سو و اسلام‌گرایی از سوی دیگر، در رقابت با هم گاه در فراز و گاه در نشیب بوده‌اند. در آغاز این دو جهان‌بینی همانند دوقلوهای سیاسی بهم چسپیده بودند به طوری که کنش‌هایشان در دو جهت مخالف نتیجه‌ای جز توقف ایران در یک نقطه صفر تاریخی نبود.

از دید صوفیان، این نقطه صفر برابر است با نیروانای هندوان، یعنی جایگاهی که در آن انسان به توازن کامل میان جسم و روح رسیده است. اصطلاح فارسی این نقطه «سکینه» است، یعنی محل سکون ابدی. اما مسأله اینجاست که یک جامعه هرگز نمی‌تواند برای همیشه در«سکینه» زندگی کند. قانون اصلی خلقت دگرگونی دائمی و اجتناب ناپذیر است. در ۱۸۸۰ میلادی که نخستین کنگره بزرگ «جدیدیان»، یعنی مسلمانانی که خواستار اصلاحات سیاسی، فرهنگی و مذهبی بودند، در اوفا، پایتخت ایالت باشکیرستان در روسیه تزاری برگزاری شد، معدودی از روشنفکران ایرانی به خوبی می‌دیدند که میهن‌شان، یعنی «کشور داریوش» که روزی ۴۴ در صد از ربع مسکون را در بر می‌گرفت، اکنون در کم‌تر از یک صد از جهان زندانی باورها، سنت‌ها و تمشیدات اجتماعی است که در دنیای جدید نمی‌توانند جایی داشته باشند.

برای آنان، مانند بسیار صاحبان اندیشه در دیگر سرزمین‌های مسلمان نشین، این پرسش مطرح بود: آیا راه نجات در تثبیت هویت اسلامی ماست یا در تعریف مجدد ما به عنوان ملت‌ها؟

پاسخ اسلام‌گرایان به شکل شورش‌های ضد امپریالیسم غربی به رهبری روحانیون، یا روحانی‌نمایان، داده شد - از آخوند سوات گرفته تا مهدی در سودان، ملا حسن در سومالی و شاگردان محمد عبدالوهاب در شبه قاره هند و شبه جزیره عرب. در ایران، روحانیت شعیه، در ائتلافی تنگاتنگ با زمین‌داران بزرگ و بازرگانان، جبهه مقاومت را رهبری می‌کرد و دست‌کم تا پایان قرن نوزدهم مقام مسلط را داشت.

اما پس از آن، با چرخش آونگ به سوی روشنفکران غیر‌مذهبی، یا مسلکی، آرمان‌گرایی در رقابت با اسلام‌گرایی در مرکز صحنه قرار گرفت. به گمان ملی‌گرایان، دولت‌های اروپایی بر اثر باز تعریف خود به عنوان یک ملت - دولت، نه یک جامعه دینی، به پیشرفت و قدرت دست یافتند. بنا براین مسلمانان نیز می‌بایستی جوامع خود را با سازماندهی تازه‌ای در ردیف ملت-دولت‌های جهان معاصر قرار دهند.

در آغاز سده بیستم اندیشه بازتعریف جوامع اسلامی به صورت ملت-دولت‌ها هم در ایران، زیر حکومت دودمان قاجار و هم در امپراتوری عثمانی به سوی یک دوئل تاریخی با اندیشه تاکید و تثبیت هویت اسلامی حرکت می‌کرد. در عثمانی، جدیدیان در چارچوب نهضت تنظیمات و با « خط شریف گلخانه» خود را در صف اول یک انقلاب سیاسی-اجتماعی قرار دادند و سرانجام چند دهه بعد، پس از فروپاشی امپراتوری و انحلال خلافت، کنترل کامل گفتمان و کردمان را در ترکیه نوبنیاد به دست گرفتند.

در ایران، دو همزاد سیاسی – ملی‌گرایی و اسلام‌گرایی، در جریان انقلاب مشروطیت، که در این ماه یکصد و سیزدهمین سال آن را جشن گرفتیم، با دو برچسب رقیب «مشروعه» و «مشروطه» روبروی هم قرار گرفتند. در ایران نیز، مانند امپراتوری عثمانی، پیروزی نصیب ملی‌گرایان یا مشروطه‌خواهان شد. اما در ایران برخلاف ترکیه نوزاد، طرف پیروز نکوشید تا طرف مغلوب را به کلی حذف کند. در ایران، بر خلاف عثمانی – ترکیه، مشروطیت یک جنبش انضمامی بود نه یک حرکت حذفی. در مشروطه ایران هم برای سلطنت دیرینه، البته در چارچوب یک بازتعریف اساسی، جا بود و هم برای دین اسلام که آشکارا قابلیت عرضه گفتمانی تازه را از دست داده بود.

مقاله ✍ دکتر #امیر_طاهری

#تاریخ

#اجتماعی

🆔👉 @Roshanfkrane ✍

دکتر #امیر_طاهری:
ایران امروز؛ جدال دوباره «مشروعه» و «مشروطه»

#اجتماعی

🆔👉 @Roshanfkrane ✍

#امیر_طاهری روزنامه نگار پیشکسوت:

⭕️کی انگلیس ها را از خلیج فارس بیرون کرد؟
اقتدار #محمدرضا_شاه❗

#تاریخ #جالب

🆔👉 @Roshanfkrane ✍

تفسیر خبر با حضور #امیر_طاهری خبرنگار ارشد به میزبانی #جمشید_چالنگی

موضوع برنامه:بررسی اعتراضات آبان ۹۸

#صوتی #اجتماعی #اعتراضات

@Roshanfkrane

تفسیر خبر با حضور روزنامه نگار ارشد #امیر_طاهری و میزبانی #جمشید_چالنگی
اواخر آذرماه ۹۸
موضوع:بن بست در ج.اسلامی ایران

#صوتی

@Roshanfkrane

تفسیر خبر چهارشنبه ۲ بهمن ۹۸
به میزبانی #جمشید_چالنگی و با حضور #امیر_طاهری روزنامه نگار ارشد
نگاهی به شرایط داخلی و بین المللی ایران


@Roshanfkrane

شکست سیاست ج.اسلامی در عراق؟!

#امیر_طاهری روزنامه نگار ارشد:
حسن روحانی در تماس تلفنی با نخست وزیر عراق الکاظمی تقاضای بازگشایی مرزها رو میکنه تا ایرانیا وارد عراق بشن.

جواب الکاظمی: انشاءالله!

نکته جالب: مرز #عراق با ترکیه و اردن(مرزِ هوایی؟) هرگز بسته نشد. مرز با کویت و عربستان روزانه ۱۰ ساعت باز است.
فقط ایران و سوریه استثنا هستند!

#سیاسی

@Roshanfkrane

🎤 ایران: تسلیحات برای کی و برای چی؟
در گفتگوی #جمشید_چالنگی با آقای #امیر_طاهری

#صوتی #سیاسی

@Roshanfkrane

🎬 مصاحبه #امیر_طاهری با رادیو پیام

"روند تحولات در ایران"

#سیاسی

@Roshanfkrane

🎬 #امیر_طاهری خبرنگار ارشد:

ظریف اگر جرأت دارد، برود طبقه‌ی دوم وزارت خارجه، اتاق ۱۰۶، قراردادهای پیش از انقلاب را منتشر کند تا مردم قضاوت کنند....

#تاریخ #سیاسی

@Roshanfkrane