🗓4 آبان سالروز ثبت #چغازنبیل در فهرست میراث جهانی است.

◀️چغازنبیل اثری از تمدنِ ایرانیِ ایلامیان در #خوزستان است.
وبازدید از آنجادر روز 4 آبان رایگان است
#مناسبت
@Roshanfkrane

‍ ایران، استان #خوزستان، ۳۵ کیلومتری

جنوب شرقی #شوش #چغازنبیل

با #زیگورات چغازنبیل بیشتر آشنا شوید:

#معرفی چغازنبیل

زیگورات چغازنبیل چگونه کشف شد؟

آجرنوشته‌ها و کتیبه‌های چغازنبیل

 چغازنبیل کجاست؟

نکاتی که در سفر به چغازنبیل باید بدانید

در سفر به چغازنبیل کجا اقامت کنیم؟

قیمت بلیط و ساعت بازدید از چغازبیل

جاهای دیدنی اطراف چغازنبیل

معرفی چغازنبیل

چغازنبیل، نخستین اثر تاریخی ایران است که در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است

اگر نام ایلامی‌ها را شنیده باشید و کمی با این تمدن باستانی و تاریخ آن آشنا باشید، پس حتما نام چغازنبیل نیز به گوشتان خورده است یا حتی آن را دیده‌اید. محوطه چغازنبیل در واقع یک شهر به‌جای مانده از دوره ایلامی است که ۱۰۰ هکتار وسعت دارد. زیگورات چغازنبیل یا معبد چغازنبیل بنایی مطبق، شگفت‌انگیز، شاخص و مهم‌ترین بنای باقی‌‌مانده از این شهر باستانی است. این شهر در نیمه دوم هزاره دوم پیش از میلاد به دستور یکی از قدرتمند‌ترین پادشاهان ایلامی ساخته شد و در سال ۶۴۰ پیش از میلاد، به فرمان آشور بانی پال، پادشاه آشوری‌ها در جنگ با هومبان هالتاش، آخرین شاه ایلام ویران شد. چنانچه در کتیبه‌ای آمده است:
من زیگورات شوش را که از آجرهایی با سنگ لاجورد لعاب شده بود، شکستم … معابد عیلام را با خاک یکسان کردم … شوش را تبدیل به یک ویرانه کردم … ندای انسانی و بانگ شادی به دست من از آن جا رخت بربست...

با توجه به اهمیت و ارزشمندی چغازنبیل، در دی‌ماه سال ۱۳۴۸ یک اثر ملی شناخته شد و در سال ۱۹۷۹ میلادی به‌عنوان نخستین میراث جهانی ایران در فهرست میراث یونسکو به ثبت رسید. در ادامه از این بنای شگفت‌انگیز بیشتر خواهیم گفت.

علت نام‌گذاری معبد چغازنبیل


زمانی که #چغازنبیل کشف شد و پیش از کاوش‌های علمی و باستان‌شناسی این محوطه، یک تپه بزرگ و شبیه یک سبد برگشته بود به همین دلیل به نام محلی چغازنبیل معروف شد. این اسم مرکب از دو واژه «چُغا» که در زبان لری به آن تپه می‌گویند و «زنبیل» به معنی سبد است؛ اما نام اصلی این مکان بر اساس کتیبه‌ها و آجرنوشته‌های به دست آمده از این محوطه، به زبان ایلامی «ال- اونتاش» (Al Untash) و به زبان اکدی «دور اونتاش» (Dur Untash) است. در همین کتیبه‌ها آمده که این شهر در دوران اوج شکوه و عظمت ایلام به دستور اونتاش ناپیریشا، یکی از پادشاهان مقتدر این امپراتوری بنا شده است؛ به همین دلیل آن را ال اونتاش یعنی شهر یا قلعه اونتاش می‌گفتند.

داستان #چغا_زنبیل

چغازنبیل، شهری مذهبی و سلطنتی بود که برای پرستش و عبادت خدایان ایلامی بنا شد

امپراتوری ایلام پیش از به حکومت رسیدن مادها در ایران حکومت می‌کردند. یکی از پادشاهان معروف این امپراتوری به نام اونتاش گال، در سال ۱۲۵۰ پیش از میلاد دستور ساخت شهری مذهبی و سلطنتی به نام دوراونتاش در نزدیکی رودخانه دز و شهر باستانی شوش صادر کرد. این شهر و معابد آن برای پرستش دو خدای بزرگ و حامی امپراتوری ایلام یعنی ناپیریشاه (خدای شهر انشان) و این شوشینک (حامی شهر شوش) احداث شده و در مراسم‌های آیینی پذیرای زائران بود و سکونت دائمی نیز در آن وجود داشته است. در این شهر سه حصار تو در تو ساخته شده است که هفت دروازه دارد و در فاصله بین هر دو حصار کاخ‌ها، بناها، معابد و سازه‌های متعددی قرار دارند.

محله شاهی

بین حصار بیرونی و حصار میانی، محله شاهی قرار دارد. بناهای این محدوده شامل كاخ شماره سه، كاخ شماره دو، كاخ‌-‌آرامگاه و معبدی خشتی به نام نوسكو، واحدهای مسکونی ساده در شمال و قبور پراکنده‌ است. کاخ-آرامگاه دارای پنج سرداب آجری است که در زیر سه اتاق آن قرار دارد و از آجر و ملات، قیر طبیعی و گچ ساخته شده‌اند.
از این کاخ آجرهای لعابدار منقوش، نقاشی‌های دیواری، گل‌میخ‌های لعاب‌دار،
ادامه در پست بعد👇

#تاریخ #باستان #دانستنی #جالب

#گردشگری

@Roshanfkrane

‍ @Roshanfkrane

ادامه پست قبل☝️

تابلوی‌های تزیینی موزاییکی، درهای تزیین شده با شیشه‌های رنگی و حوضچه سنگی یافت شد.

محله تمنوس

 فاصله میان حصار میانی تا حصار درونی، محله تمنوس یا محوطه مقدس نام دارد. در این محدوده معابد متعددی برای الهه‌ها و خدایان ایلامی و خدایان فرهنگ‌های دیگر وجود داشته و به همین دلیل مقدس شمرده می‌شود. در این محله ۱۰ معبد کشف شده و از آن‌ها آجرهای کتیبه‌دار‌ به‌همراه نام خدایانی که معابد به آن‌ها اهدا شده، به دست آمده است. با توجه به همین اسناد کتبی، معابد بیشتری برای این محله طراحی شده بود که ساخت آن‌ها به‌علت مرگ شاه نیمه‌کاره رها شد. 

در سمت شرقی این محله، چهار معبد وجود دارد که متعلق به ایزدان پینیکیر، ایم (اداد)، شلا، شیموت و نین الی (بلت الی) و در پایان به نپراتپ هستند. این معابد به‌عنوان معابد شرقی شناخته می‌شوند. دو معبد ساده و چهارگوش از دیگر معابد تمنوس هستد که در فاصله نزدیکی از حصار درونی ساخته شده‌اند.

زیگورات چغازنبیل یا معبد چغازنبیل

مهم‌ترین و شاخص‌ترین بنای شهر چغازنبیل یا دورانتاش، زیگورات آن است که معبد اصلی شهر محسوب می‌شود

زیگورات چغازنبیل مهم‌ترین و بلندترین بنای شهر اونتاش گال است که به‌صورت چهارگوش در پنچ طبقه و به ابعاد ۱۰۵ در ۱۰۵ متر بنا شده است که به‌صورت هرم از پایین به بالا کوچک‌تر می‌شد و بر بلندای آن معبد کوچکی قرار داشت. ارتفاع این معبد ۵۲ متر بوده که در حال حاضر تنها ۲۵ متر آن در دو و نیم طبقه باقی مانده است.

مراحل ساخت زیگورات چغازنبیل

ساخت زیگورات چغازنبیل در دو مرحله صورت گرفته است. در مرحله اول زیگورات روی سکویی با اضلاعی به طول ۱۰۵ متر ساخته شد و  شامل یک حیاط مرکزی مربع بود که پیرامون آن رواق‌ها و اتاقی‌های باریک قرار داشت. ورودی بعضی از اتاق‌ها در حیاط مرکزی و بعضی دیگر از بیرون بوده است. 

زیگورات چغازنبیل، معبدی مطبق شکل است که پنج داشت و در حال حاضر حدود دو طبقه از آن باقی مانده است

در مرحله دوم، ورودی رواق‌ها و ورودی اتاق‌هایی که از حیاط مرکزی دسترسی داشتند، مسدود شده و حیاط با خشت در سه ارتفاع مختلف پر شده که به‌ترتیب طبقات دوم، سوم و چهارم را شکل داده‌اند؛ در واقع پی هر سه این طبقات از کف طبقه اول شروع می‌شود.

بنابراین #زیگورات #چغازنبیل بنای خشتی است که روی آن را با آجر پوشانده‌اند. روی طبقه چهارم، معبد کوچک اعلی به‌صورت یک اتاق ساخته شده بود. این معبد اعلی یا همان کوکونوم Kukunum به ناپیریشا، یکی از خدایان بزرگ مردم نواحی مرتفع ایلام تقدیم شده است. شمار کمی از افراد والامقام و کاهنان اجازه ورود به این بخش را داشتند. امروزه معبد اعلی وجود ندارد و تنها گل میخ‌ها و آجرهای لعابداری از آن باقی مانده است.

معماری زیگورات چغازنبیل

زیگورات چغازنبیل دارای چهار دستگاه پلکان است که همگی به ورودی طبقه اول وصل بودند و با استفاده از پلکان جنوب غربی می‌توانستند به طبقات بالاتر راه پیدا کنند. تعداد پلکان‌های آجری و سنگ‌چین زیگورات تقریبا یکسان به‌نظر می‌رسد و فقط در جاهایی که زمین شیب داشته، تعداد آن‌ها متفاوت بوده است. این پله‌ها آجری هستند و با لایه‌ای از سنگ‌چین حفاظت می‌شدند.

روی بخش‌هایی از پلکان‌ها‌ که در نهایت به معبد اعلی می‌رسید، طاق‌های هلالی ساخته‌اند و برخی از قسمت‌ها نیز به‌منظور داشتن نور، فاقد طاق است. در اطراف ورودی‌ها مجسمه حیوانات به‌عنوان نگهبانان زیگورات قرار داده می‌شد که دو نمونه از این مجسمه‌ها در کاوش‌ها پیدا شدند. یکی مجسمه شیردال یا شیر عقاب است که در موزه هفت تپه نگهداری می‌شود و دیگری مجسمه گاو نر که در موزه ایران باستان می‌توانید از آن دیدن کنید.

جالب بدانید که زیگورات دارای ناودان نیز بوده تا آب باران به آن آسیب وارد نکند. در هریک از دیوارهای طبقه اول چهار ناودان وجود دارد که آب‌های سطح را جمع می‌کنند و یک ناودان نیز آب‌های پلکان و درها را دفع می‌کند. این ناودان‌ها وقتی به سطح مصطبه می‌رسند، به‌صورت آبراهی سرپوشیده با طاق هلالی امتداد می‌یابند و در صحن نیز احتمالا از طریق آبراهی به چاه‌های موجود سرازیر می‌شدند. در هر سمت طبقه دوم زیگورات نیز دو ناودان وجود داشته است که به طبقه اول وصل می‌شدند. این ناودان‌ها و آبراه‌ها با قیر و گچ پوشیده شده‌اند و در بعضی قسمت‌ها برای جلوگیری از سقوط عمودی و تند آب، آن‌ها را به‌صورت پلکانی می‌ساختند.

صحن زیگورات چغازنبیل

دورتادور زیگورات چغازنبیل را صحن و حیاط در برگرفته که با آجر و خرده سفال مفروش شده است و در آن بناها و سازه‌های متعددی قرار دارد.

صحن شمال شرقی: این صحن وسیع‌ترین صحن زیگورات است که محل تجمع...
ادامه در پست بعد👇

#باستان
@Roshanfkrane

.
👆
کانال روشنفکران

در محوطه #چغازنبیل بالغ بر 5 هزار آجرنوشته به دست آمده که حدود 1000 عدد از آنها در محل خود یعنی بر روی بنای زیگورات، معابد و دروازه‌ها قرار داشتند. متن روی آجرها شامل 61 متن به زبان ایلامی و 8 متن به زبان اکدی است که بارها و بارها روی آجرها تکرار شده و توسط کاتبان بیشماری نگاشته شده است.
بیشتر متن‌ها وقفنامه هستند. یعنی پادشاه پس از معرفی خود، معبدی را که ساخته به خدایان خود وقف میکند و از آنها سلامتی و خوشبختی خود را طلب می‌کند. در انتهای بعضی از آجرنوشته‌ها، نفرین‌نامه‌ای افزوده شده که پادشاه هر کس را که به بنا آسیب برساند، نفرین کرده است.
در یکی از متن‌های وقفنامه چنین نوشته شده است:
«من اونتاش گال، پسر هومبان نومنا، شاه انشان و شوش، یک زندگی طولانی به دست آوردم، سلامتی من مساعد است. برای همین است که معبدی با طاق‌های آجری ساختم، نیایشگاهی عالی و باشکوه، برای خدای اینشوشیناک، و من آن را به رب هدیه کردم. من در آن زیگوراتی به سوی آسمان برافراشتم. باشد که کارها و اعمال من مورد قبول خدای اینشوشیناک واقع گردد.»

#تاریخ #باستان
@Roshanfkrane