روشنفکران

یلدا
شبِ یلدا را شبِ چلّه نیز می‌گویند.
بخش ۳ از ۴

این شبِ به‌یاد ماندنی با شعر و قصّه‌هایی که از حسّ همدلی و همبستگی برخوردارند در کنار روشنائیِ شمع از یک‌سو و از سوی دیگر، آجیل و میوه از جمله انار و هندوانه (بخاطر رنگ قرمزشان از دیرباز دو میوهٔ اصلی از میوه‌های سفرهٔ شب یلدا بودند زیرا قرمز، رنگ خورشید است که شب تولد اوست و گویا خورشید و مِهر و میترا سه رأسِ مثلثی هستند که قرمز رنگِ خطوط آن است) در کنار سروِ مِهر (درختِ کوچکِ آذین‌بندی شدهٔ شب یلدا)، فضای این جشن را دلنشین‌تر می‌کند.

حافظ، در طولانی‌ترین شب از شب‌های سردِ سال گویا آرزویی داشته است:
     بر سرِ   آنم که گر   ز دست برآید
               دست به کاری زنم که غصّه سرآید
     صحبتِ حُکّامْ ظلمتِ شبِ یلداست
               نور ز خورشید خواه بو که برآید
     بلبلِ عاشقْ تو عُمر خواه که آخر
               باغ شود سبز و سرخ‌گل به برآید

مارتین ورمازرن در کتاب خود آیینِ میترا ص ۹۰ معتقد است: درختِ سرو، وقفِ خورشید است.

هاشم رضی در آئینِ مِهر ص ۲۷۸ می‌نویسد: کاج یا سرو درختی‌ست که ویژهٔ خورشید می‌باشد، درختی که همیشه سبز و با طراوت است.

سرو، درختی‌ست سبز و شاداب و در برابر سرما پایدار. سرو از یک‌سو نمادِ زندگیِ جاودانه و نامیراییِ طبیعت است و از سوی دیگر، نشانهٔ ایستادگی در برابرِ ناملایماتِ روزگار.

     زیرِ بارند درختان که تعلق دارند
                    ای خوشا سرو که از بارِ غم آزاد آمد
     بوی بهبود ز اوضاع جهان می‌شنوم
                     شادی آورد گل و بادِ صبا شاد آمد
                                                       (حافظ)

مِهریان(باورمندان به آئین مِهر)، سرو را درخت ویژهٔ خورشید می‌دانستند زیرا از یک‌سو مانند خورشید که جاودانه‌ست، نامیراست، و از سوی دیگر، مثل خورشید که گرما و روشنایی می‌بخشد، سرو، نشاط و خرّمی می‌دهد.
بر همین پایه، درخت سرو را در شب یلدا -شب تولد خورشید- آذین می‌بندند.

* جلویِ آفتاب را میشه گرفت اما به خورشید نمیشه گفت طلوع نکن.

*** هم‌میهنان گرامی!
همهٔ راه‌ها تجربه شده و جواب نداده.
بیایید این‌بار راهی «نو» را آزمایش کنیم.

فسانه گشت و کُهَن شد حدیث اسکندر
                 سخن نو آر که نو را حَلاوتی دگر است
                                             ﴿ فرّخی سیستانی ﴾

تقی عطایی
#تاریخ #فرهنگ #یلدا

@Roshanfkrane

5.4K viewsSaeidy, edited 07:26