شانزدهم مهر؛
روز بزرگداشت #داریوش_هخامنشی

⚜ ۵۲۲ سال پیش از زایش، در روز شانزدهم از ماه هفتم گاهشماری کهن ایران، داریوش پرآوازه‌ی هخامنشی به شهریاری ایران رسید. اکنون که در سال ۱۳۹۸ خورشیدی هستیم، ۲۵۴۱ سال از آن می‌گذرد. در روز پانزدهم این ماه و در روزهای جشن‌های بزرگ #مهرگان، نشستی با هفت تن از بزرگان پارسی پیرامون آینده‌ی فرمانروایی هخامنشی برگزار شد و فرداروزِ آن داریوش بر تخت نشست.

⚜ در سنگ‌نبشته‌های بیستون نوشته شده که او در روز دهم ماه «بَـگ‌یادیش» با همراهی یارانش گئومات را در دژ او در ماد از پا درآورد. سپس پیروِ نوشته‌ی هرودوت، پنج‌روز پس از آن نشست بزرگان برگزار شد و پنج تن از هفت تن پادشاهی دوباره را برگزیدند و فردای آن روز داریوش پس از یک پیکار شهریار شد.

⚜ در نَبیگ(کتاب) «ریشه‌های دموکراسی و مجلس در ایران باستان» نوشته شده که در روز پانزدهم از ماه هفتم و پنج روز پس از کنار زدن گئومات مغ از تخت، داریوش و شش یار او نشستی را برگزار کردند که به نشست هفت‌تن نامدار شد. در این نشست «اوتان» که پیشتر پدرزن بردیا(پسر کوروش) و از دیگر یاران پخته‌تر بود سخن از کشورداری مردم‌سالارانه به میان آورد، از سودمندی‌های برخورداری از یک فرمانروایی «رای‌محور» سخن گفت و به نکوهش خودکامگی پرداخت. اندیشه‌پردازی‌های اوتان در نوشتار هرودوت آمده است. دست‌نوشته‌های کتسیاس در بایگانی پادشاهی یونان نیز بر درستی آن گواهی داده است. دوازده سال پیش از مردم‌سالارانه شدن شهر آتن و سیزده سال پیش از مردمپادی(جمهوری) شدن شهر رم، در ایران و از سوی اوتان درباره‌ی آن سخن رفت. به گمان، همین اندیشه‌ی اوتان ایرانی پایه‌گذار چنین دگرگونی‌هایی در یونان و روم شد. سرانجام و در پایان نشست، پس از پذیرش دیدگاهی دیگر به‌جای دیدگاه اوتان، او در کرداری ستایش‌برانگیز و با اینکه خود آغازگر خیزش در برابر فرمانروایی مغ بود، از هَنبازی(شراکت) در هرآنچه از شهریاری به او می‌رسید کنار کشید و یک زندگی ساده را برگزید.
در پی گُزیرش(تصمیم)های نشست هفت‌تن، در بامداد روز سپسین در شانزدهم از ماه هفتم، داریوش پسر ویشتاسپ، شهریار کشور شد.

⚜ داریوش یکی از فرمانروایان هنایا(موثر) نه‌تنها برای ایران، که برای جهان بود. در زمان او سامانه‌ای با سازوکار برای پیک و چاپار نامه و کالا راه‌اندازی شد و ارزش برخورداری از پول یکسان جهانی برای بازرگانی کشورها شناسانده شد. داریوش به ارزش کهن‌نگاری(تاریخ‌نویسی) و آگاشتن(ثبت) رویدادها برای آیندگان پی‌برد و به گواه کتسیاس، دستک(سند)های کهن بجا مانده را در نسک‌خانه(کتابخانه)ها گردآوری و نگه‌داری کرد. در زمان او کهن‌نگاری مسر(مصر)یان نیز گردآوری و ساماندهی شد و چنین بود که فرهنگ نگارش سرگذشت کشورها به یونان رفت.

⚜ شیوه‌های نخستین نفت‌بیزی(پتروشیمی)، فروش کوزه‌های آب پاک و آشامیدنی، هندازگری(مهندسی) آب، ساخت سازه‌های آبی و دریاگذر و آبراه‌های بزرگ، شاهراه‌سازی، یکسان‌سازی پول کشور، ساخت تخت‌جمشید، برپایی سپاه جاویدان، سامانه‌ی آگاهی‌رسانی شهریاری یا شهربانی برای برپایی یکسان بی‌هراسی(امنیت) در سراسر کشور و سامانه شناسایی مردم با شیوه‌های نخستین شناسنامه در زمان داریوش بنیادگذاری شد و این تنها بخشی از کوشش‌های وی برای میهن بود. او سامانه‌ی خراچ(مالیات) را بر پایه‌ی توانایی مردم برنامه‌ریزی کرد، مرزها را استوار ساخت، دادگستری را سامان و بازرگانی دریایی را گسترش داد. از این‌رو فرمانروایی و کوشش‌های او را برای جهان ارزشمند می‌دانند.

⚜ یادگارِ نوشتاری داریوش، سنگ‌نوشته‌های بیستون است که بزرگترین سنگ‌نوشته‌ی جهان و برجسته‌ترین نوشته‌ی کهن ایرانی و گواه(سند) ارزنده‌ای برای کهن‌نگاری(تاریخ) جهان است. به گمان بسیاری از شاهنامه‌پژوهان، فریدون شاهنامه‌ی فردوسی همان داریوش نامدار هخامنشی است.
«به خواست اهورامزدا من چنینم که راستی را دوست دارم و از دروغ روی‌گردانم. دوست ندارم که ناتوانی از ناروایی(حق‌کشی) در رنج باشد.» (از سنگ‌نبشته‌های داریوش)
«ای اهورامزدا، به این کشور نیاید، نه سپاه دشمن، نه خشکسالی و نه دروغ» (نوشته‌ای بر سنگ آرامگاه داریوش در "نقش رستم" مرودشت پارس)

✍ #پریسا_امام_وردیلو
____________
📚 برگرفته از:
1 - گاهشماری چهارده‌هزار ساله‌ی ایرانی #فاروق_صفی_زاده
۲ - هفته‌نامه‌ی فرهنگی "امرداد"
3 - ریشه‌های دموکراسی و مجلس در ایران باستان #سورنا_فیروزی
#تاریخ
@Roshanfkrane