زبان شناسی و ریشه #جشن #باریگندان
جشن باریگندان یا برغندان یا همان کلوخ اندازان جشنی است که در قفقاز برگزار می شود. این جشن در قفقاز به بارگند معروف است و تحت تاثیر فرهنگ ایرانی برگزار می شود.
برغندان، سنگ‌اندازان در بین عربها به صحاف الفرس معروف است.کلوخ‌اندازان جشن و نشاطی را گویند که در آستانه ماه رمضان برپا می شود. در پارسی قدیم واژه برد برای سنگ یا کلوخ استفاده می شده و هنوز هم در برخی نقاط ایران به کار برده کی شود، اصل این ترکیب برد اندازان بوده که به شکل امروزی در آمده.
در ادب پارسی به این جشن اشاراتی شده است:
تو چه گویی در آخر شعبان
زده یک هفته طبل برغندان
اولین نوشته ای که در آن به جشن کلوخ انداز اشاره شده، تاریخ بیهقی است که در زمان غزنویان به رشته تحریر در آمده است: «امیر رضی الله عنه روز سه شنبه پنج روز مانده از ماه رجب بدین کوشک نو آمد و آنجا قرار گرفت و روز دوشنبه نهم شعبان دعوتی بزرگ ساخته بودند و کاری با تکلف کرده و هفت شبان روز بازی آوردند، و نشاط شراب بود و امیر به نشاط آ ین جشن و کلوخ انداز، که ماه رمضان نزدیک بود، بدین کوشک و بدین باغ‌ها تماشا می‌کرد و نشاط شراب می‌بود.»
نزاری قهستانی که یک شاعر اسماعیلی مذهب نیز به این جشن اشاره کرده، از آن به نام «برغندان» نام برده است:
«رمضان می‌رسد اینک دهم شعبان است می بدارید و بنوشید که برغندان است»
صائب درشعر خویش بدین جشن اشاره دارد:
«روزه نزدیک است می‌باید کلوخ انداز کرد زاهدان خشک را رندانه از سر باز کرد»
خاقانی نیز بدین جشن در شعر خود اشاره کرده است:
«گر خواهی گرفت از ریز روزی روزه عزلت کلوخ انداز را از دیده راوق ریز ریحانی»
افضل الملک در کتاب افضل التواریخ درمورد این مراسم در عصر مظفرالدین شاه آورده است:«...روز جمعه سلخ شعبان بندگان اقدس همایون شاهنشاهی بر حسب استدعای صدر اعظم تشریف فرمای پارک و منزل ایشان شدند تمام شاهنشاه زادگان و شاهزادگان عظام و وزراء و امرا نامدار بر حسب دعوت نامه ..... موائد گوناگون و خوان‌های بسیار مشحون از نعم لذیذه در اتاق و تالار و گوشه و کنار گسترده و چیده شده بود. شربت آلات و فواکه ممتاز و شیرینی آلات در سر هر میزی فراوان.... رسم این صدارت عظما این است که در هر سلخ شعبانی به جهت پیش آمدن ایام روزه مجلس ((کلوخ اندازان)
مراسم کلوخ‌اندازان در ادوار تاریخ ایران به شیوه‌های مختلف روایت شده است؛ البته روایت‌ها متفاوت است، ولی اصل ماجرا یکسان است و این است: «اشخاص با خانواده‌شان به طبیعت می‌رفتند و هنگام غروب، کلوخی دست می‌گرفتند و رو به قبله می‌ایستادند و می‌‌گفتند: خدایا گناهان خود را شکستیم و خود را برای عبادت و روزه ماه رمضان آماده کردیم. بعد، کلوخ را محکم به زمین می‌زدند و عقیده داشتند با شکستن کلوخ تمام اعمال بدشان نابود می‌‌شود».
طبل زدن، و سرنا نواختن،شادی کردن، شعر خواندن و دیگران را نوید دادن از رسوماتی است که در برغندان در قفقاز هنوز هم برگزار می شود. این رسومات شبیه جشنهایی است که مردمان کرمان، شیراز، خراسان و اذربایجان برپا می داشته و هنوز هم در برخی نقاط برپا می دارند.
نظیر این جشن در فرهنگ ارمنی ها نیز در استقبال از ایام روزه وجود دارد.
#زبانشناسی #فرهنگ
@Roshanfkrane
جشن باریگندان یا برغندان یا همان کلوخ اندازان جشنی است که در قفقاز برگزار می شود. این جشن در قفقاز به بارگند معروف است و تحت تاثیر فرهنگ ایرانی برگزار می شود.
برغندان، سنگ‌اندازان در بین عربها به صحاف الفرس معروف است.کلوخ‌اندازان جشن و نشاطی را گویند که در آستانه ماه رمضان برپا می شود. در پارسی قدیم واژه برد برای سنگ یا کلوخ استفاده می شده و هنوز هم در برخی نقاط ایران به کار برده کی شود، اصل این ترکیب برد اندازان بوده که به شکل امروزی در آمده.
در ادب پارسی به این جشن اشاراتی شده است:
تو چه گویی در آخر شعبان
زده یک هفته طبل برغندان
اولین نوشته ای که در آن به جشن کلوخ انداز اشاره شده، تاریخ بیهقی است که در زمان غزنویان به رشته تحریر در آمده است: «امیر رضی الله عنه روز سه شنبه پنج روز مانده از ماه رجب بدین کوشک نو آمد و آنجا قرار گرفت و روز دوشنبه نهم شعبان دعوتی بزرگ ساخته بودند و کاری با تکلف کرده و هفت شبان روز بازی آوردند، و نشاط شراب بود و امیر به نشاط آ ین جشن و کلوخ انداز، که ماه رمضان نزدیک بود، بدین کوشک و بدین باغ‌ها تماشا می‌کرد و نشاط شراب می‌بود.»
نزاری قهستانی که یک شاعر اسماعیلی مذهب نیز به این جشن اشاره کرده، از آن به نام «برغندان» نام برده است:
«رمضان می‌رسد اینک دهم شعبان است می بدارید و بنوشید که برغندان است»
صائب درشعر خویش بدین جشن اشاره دارد:
«روزه نزدیک است می‌باید کلوخ انداز کرد زاهدان خشک را رندانه از سر باز کرد»
خاقانی نیز بدین جشن در شعر خود اشاره کرده است:
«گر خواهی گرفت از ریز روزی روزه عزلت کلوخ انداز را از دیده راوق ریز ریحانی»
افضل الملک در کتاب افضل التواریخ درمورد این مراسم در عصر مظفرالدین شاه آورده است:«...روز جمعه سلخ شعبان بندگان اقدس همایون شاهنشاهی بر حسب استدعای صدر اعظم تشریف فرمای پارک و منزل ایشان شدند تمام شاهنشاه زادگان و شاهزادگان عظام و وزراء و امرا نامدار بر حسب دعوت نامه ..... موائد گوناگون و خوان‌های بسیار مشحون از نعم لذیذه در اتاق و تالار و گوشه و کنار گسترده و چیده شده بود. شربت آلات و فواکه ممتاز و شیرینی آلات در سر هر میزی فراوان.... رسم این صدارت عظما این است که در هر سلخ شعبانی به جهت پیش آمدن ایام روزه مجلس ((کلوخ اندازان)
مراسم کلوخ‌اندازان در ادوار تاریخ ایران به شیوه‌های مختلف روایت شده است؛ البته روایت‌ها متفاوت است، ولی اصل ماجرا یکسان است و این است: «اشخاص با خانواده‌شان به طبیعت می‌رفتند و هنگام غروب، کلوخی دست می‌گرفتند و رو به قبله می‌ایستادند و می‌‌گفتند: خدایا گناهان خود را شکستیم و خود را برای عبادت و روزه ماه رمضان آماده کردیم. بعد، کلوخ را محکم به زمین می‌زدند و عقیده داشتند با شکستن کلوخ تمام اعمال بدشان نابود می‌‌شود».
طبل زدن، و سرنا نواختن،شادی کردن، شعر خواندن و دیگران را نوید دادن از رسوماتی است که در برغندان در قفقاز هنوز هم برگزار می شود. این رسومات شبیه جشنهایی است که مردمان کرمان، شیراز، خراسان و اذربایجان برپا می داشته و هنوز هم در برخی نقاط برپا می دارند.
نظیر این جشن در فرهنگ ارمنی ها نیز در استقبال از ایام روزه وجود دارد.
#زبانشناسی #فرهنگ
@Roshanfkrane