#Ogahiy_214_yoshda

🗓17-dekabr - Muhammad Rizo Erniyozbek o'g'li Ogahiy tavallud topgan kun

Ogahiy nomidagi ijod maktabi Turk tili fani o'qituvchisi, til egasi Ogün Yavuz tabrigi

🔵Barchangizni ulug' mutafakkirning tavallud topgan kuni bilan tabriklaymiz!

Ogahiy Ijod maktabi matbuot xizmati

👉Telegram|👉 Facebook|
👉YouTube| 👉 Instagram‌‌

#Ogahiy_214_yoshda

🗓17-dekabr - Muhammad Rizo Erniyozbek o'g'li Ogahiy tavallud topgan kun

SALAFLAR IZIDAN...

O'zbek mumtoz adabiyotida qalam tebratgan ijodkorlar orasida Muhammad Rizo Erniyozbek o'g'li Ogahiy o'ziga xos o'ringa ega. Chunki adabiyotimiz tarixida ijodidagi badiiyat ko'lami va hajmining salmoqdorligi jihatidan Navoiy hazratlari yetakchilik qilsalar, Ogahiy bobomiz bu jihatdan ularga eng yaqin turuvchi ijodkor sifatida e'tirof etiladi.
Muhammad Rizo Ogahiyning adabiy merosiga, ijodkorlik faoliyatiga nazar solar ekanmiz, bu jarayonda ularning serqirra inson ekanligi namoyon bo'ladi. Bu jihatlar ichidan Ogahiyning shoirlik salohiyati doimo e'tiborimni tortib kelgan. Jumladan, shoir sifatida deyarli barcha adabiy janrlarda va barcha she'riy san'at turlarida mahorat bilan qalam tebratganlar. Bu ijod namunalari 18000 misra misolida "Ta'viz ul oshiqin" ("Oshiqlar tumori") devonidan o'rin egallagan. Devonning bosh g'oyasi ishq tushunchasidir. Bu devon nafaqat Sharq mumtoz adabiyoti uchun qimmatli manba, balki dunyo adabiyoti xazinasini boyitgan munosib javohir,– deya e'tirof etish o'rinli. Filologiya fanlari nomzodi Sayfiddin Rafiddinov tomonidan devonning qayta nashrga tayyorlanishi va Yozuvchilar uyushmasi homiyligida chop etilishi adabiyotga oshufta ko'ngillar uchun, ayniqsa, Ogahiy she'riyatining shaydolari uchun tom ma'noda bayram bo'ldi,– desak yanglishmagan bo'lamiz.
Ona tili va adabiyot fani the o'qituvchisi sifatida har yili 9-sinf o'quvchilariga Ogahiy hayoti va ijodi mavzusini o'tish chog'ida (nafaqat meni) o'quvchilarni hayratlantirgan holat bobomizning musoviyattarafayn janriga mansub she'ri bo'lgan. Chunki o'quvchilar bu janrga ilk bora 9-sinf darsligida duch kelishadi. Aslida Ogahiy bobomiz bu ijod namunasini salaflari Navoiy va Bobur kabi o'zbek adabiyotining zabardast vakillaridan ta'sirlanib yozgan.
Musoviyattarafayn masnu' (arabcha san'atli, sersan'at) atamasi bilan ham yuritilgan. U ham janr sifatida, ham she'riy san'at sifatida qayd etilgan bo'lib, bunday she'r doimiy ijod namunalaridan farqli ravishda ikki taraflama o'qiladi. Ya'ni odatda biz she'riy ijod namunasini chapdan o'ngga– gorizontal tarzda– o'qiydigan bo'lsak, bu she'r shaklini chapdan o'ngga ham, yuqoridan pastga(vertikal holida) ham o'qish imkoni mavjud. Ushbu she'riy san'at namunasi haqida o'quvchilarga ma'lumot berib, Ogahiy qalamiga mansub she'rni misol tariqasida keltirib o'tish chog'ida o'quvchilarda bu ijod namunasiga javoban yuqori qiziqish va hayratlanishni kuzatdim. Ularning bu qadar ta'sirlanishlari meni ham to'lqinlantirib yubordi va yangi ijod namunasini yaratishga ilhom baxsh etdiki, natijada ushbu she'riy san'atning yangi namunasi yuzaga kelishiga sababchi bo'lishdi. Men ham salaflar izidan borib, ustozlarga ergashib ushbu she'riy san'at turida qo'limdan kelganicha yozishga harakat qildim. Quyida meni ilhomlantirgan, Ogahiy qalamiga mansub va o'z ijodimga doir musoviyattarafayn namunasi hukmingizga havola etilmoqda. Zotan, ustozlarga ergashib, ular yurgan yo'ldan borib, salaflar ruhini shod etish chinakam saodatdir!

SAIDA SAFO:
Ogahiy nomidagi ijod maktabining ona tili va adabiyot fani o'qituvchisi

Ogahiy Ijod maktabi matbuot xizmati

👉Telegram|👉 Facebook|
👉YouTube| 👉 Instagram‌‌

#Ogahiy_214_yoshda

🗓17-dekabr - Muhammad Rizo Erniyozbek o'g'li Ogahiy tavallud topgan kunga sovg‘a.

🌅 Avezova Muqaddas,
Ogahiy nomidagi ijod maktabining Tasviriy san'at va chizmachilik fani o‘qituvchisi

👉Telegram|👉 Facebook|
👉YouTube| 👉 Instagram‌‌

#Ogahiy_214_yoshda

🗓17-dekabr - Muhammad Rizo Erniyozbek o'g'li Ogahiy tavallud topgan kun

🔰Ogahiy nomidagi ijod maktabida she‘riyat mulkining zabardast vakili, Xorazm adabiy muhitining buyuk namoyandasi, shoir, tarjimon, tarixnavis Muhammadrizo Erniyozbek o‘g‘li Ogahiy tavalludining 214 yilligiga bag‘ishlangan "Ogahiy-hamisha barhayot" nomli adabiy tadbir haqida videotaqdimot

🎬 Ushbu videorolik «Audiovizual asarlarni yaratish va qayta ishlash» to‘garak rahbari Quriyozov Murodbek tomonidan tayyorlangan.

🔵Barchangizni ulug' mutafakkirning tavallud topgan kuni bilan tabriklaymiz!


Ogahiy ijod maktabi matbuot xizmati

👉Telegram|👉 Facebook|
👉YouTube| 👉 Instagram‌‌

#Ogahiy_214_yoshda

Madrahim Saparboyev.
Adabiyotshunos,  professor

Ogahiyxonlik

Ogahiy borliq haqida

Olam va Odam aloqadorligi, oʻzaro taʼsiri va vobastaligi masalalarini hech bir oqilu fozil chetlab oʻtolmagan. Ogahiy ijodida ham ushbu masalaning oʻziga xos — shoirona talqinini koʻramiz:
    Oʻn aql, toʻqquz sipehr, sakiz jannat,
    Ham yetti munir axtaru ham olti jihat,
    Ham besh his, toʻrt unsur, uch mavlid,
    Ham ikki jahon bir sango aylar xizmat[1].
Ushbu ruboiyda olamning tuzilishi va mohiyati, unda insonning oʻrni va roli haqida gap boradi. Ruboiyning ruhiyatidan kelib chiqib, shoir antropotsentrizm (odam markaz boʻlgan olam tuzilishi haqidagi taʼlimot – M.S.) tarafdori ekanligini koʻrish mumkin. Endi ruboiyni tahlil qilib koʻraylik. “Oʻn aql”, “toʻqquz spehr”, “sakiz jannat”, “yetti munir”, “olti jihat”, “besh his”, “toʻrt unsur”, “uch mavlid”, “ikki jahon” tushunchalari ostida shoir nimalarni nazarda tutgan, nimalarga ishora qilmoqda?
“Oʻn aql” nima? Bu insonning aqliga, ijodkorligi, bunyodkorligiga ishora boʻlib, u haqda “Zubdat ul-haqoyiq” (“Haqiqatlar qaymogʻi”) risolasida batafsil maʼlumot berilgan. Unda aytilishicha, “Xudo olam emas va olam Xudo emas. Xudo — olamning Xalloqi (yaratuvchisi) va olam Xudoning ijodi”[2, 6]. Bu yerda faylasuflarning panteistik (Xudo va tabiatning birligi haqidagi taʼlimot – M.S.) qarashlariga qarshi fikr bildirilmoqda va Allohning yaratuvchiligi haqidagi nuqtai nazar himoya qilinayotir. Olam predmetlarining yaratilishi haqida oʻsha risolada yana oʻqiymiz: “Ruhlar olami oʻn uch darajada yaratildi, avvalgi gavhar (substrat) bilan oʻn toʻrtta boʻldi. Ruhlar olamining oʻn uchta ekanining dalili jismlar olamining ruhlar olamiga nisbati, yaʼni u ham oʻn uchtadir. Zohir olami botin olamining unvonidir va mulk olami malakut olamining belgisidir. Ruh — javhardir (substansiya), u jismni harakatga keltiradi va takomillashtiradi. U tabiatga muvofiq oʻsimlik darajasida, harakatga muvofiq hayvon darajasida, aqlga muvofiq inson darajasida zuhur etadi”[2, 7], — deyiladi oʻsha risolada.
Shayx Najmiddin Kubro gʻoyalarini sistemalashtiruvchi va rivojlantiruvchi, kubroviya tariqatining yirik nazariyotchisi darajasiga koʻtarilgan Aziziddin Nasafiy oʻzining “Zubdat ul-haqoyiq” risolasida yozishicha, “Xudo ruhlar olamini yaratishni ixtiyor etib, oʻz nigohini javharning shaffof qiyomiga qaratgan va ul qiyom qaynab eriy boshlagan. Qaynash jarayonining oʻninchi darajasida odamlar ruhini yaratgan”[2, 8]. “Oʻn aql” tushunchasi odam ruhining vujudga kelish darajasiga va oʻninchi aql aqli foil — yaratuvchi aqlga, yaʼni insonning ijodiy qobiliyatiga ishoradir.
“Oʻn aql”ni shoir va dramaturg Komil Avaz shunday sharhlaydi: “Tafakkur toji boʻlmish aql sifatlari xirmanini barmoq bukib, oʻngacha sanash mumkin — idrok, zehn, donolik, bilimdonlik, fahm-farosat, xushyorlik, onglilik, maftunlik, mulohazalik, tajribalik. Shularning bari mujassamlashgan odamlarni yetuk, komil va soʻzning yashirin sirlarini tushunuvchi nozik taʼb insonlar sirasiga kiritib, aqli javharshunos demak mumkin”[3, 11-12].
Hadislarda aqlning darajalari va sifatlari haqida fikrlar bildirilgan. Oʻz asosini, aslini tanib olgani sababli “aql” deb atalgan. Inson oʻz aqli bilan barcha maxluqotdan ustundir va shu aqlu zakovati bois dunyoni hamda oʻzini anglaydi, bilish jarayoni sodir boʻladi. Ruboiyda aqlning insonga xizmat qilishligi aytiladi.
“Toʻqquz spehr” - bu toʻqqiz qavat osmonning yaralishi, yaratuvchi Allohning qudratiga va yana Oʻziga xizmat qilishga ishoradir. Tasavvuf ahli toʻqqiz qavat osmonni jamiyatdagi toʻqqizta ijtimoiy qatlam darajasi bilan bogʻlaydilar.
Bu haqda Aziziddin Nasafiy “Zubdat ul-haqoyiq”da shunday yozadi: “Arsh — paygʻambari Xotam ruhining maqomi; Kursi — ululazm paygʻambarlar ruhining maqomi, manzili va hujrasi; yettinchi osmon — mursal paygʻambarlar ruhining maqomi, manzili va hujrasi; oltinchi osmon – anbiyo ruhi maqomi; beshinchi osmon — avliyo ruhining maqomi; toʻrtinchi osmon — hakimlar ruhi maqomi; uchinchi osmon — zohidlar ruhi maqomi; ikkinchi osmon — taqvo ahli ruhi maqomi; birinchi osmon — imonlilar