♨️ #یادداشت_ایران‌ویو۲۴
🔴 باید مراقب تحرکات ترکیه در قفقاز جنوبی بود
✍️ محسن پاک‌آیین، دیپلمات ارشد و سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان
▫️به دنبال تحولات سوریه و سقوط «بشار اسد»، برخی از دیدگاه‌ها، این تحولات را مشوق ترکیه و اردوغان برای بازکردن مجدد پرونده راهگذر زنگزور در قفقاز دانسته و معتقدند فرصت تازه‌ای برای بهره‌برداری از پیامدهای منطقه‌ای برای بازگشایی زنگزور فراهم شده است. در این ارتباط نکات زیر می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
▫️۱- میان کارشناسان منطقه، در اینکه ترکیه بارها به دلیل سیاست‌های اشتباه در عرصه سیاست خارجی و در قبال همسایگان، منافع ملی خود را دچار خسارت کرده است، اتفاق نظر وجود دارد.
🔺ورود ترکیه به تحولات اخیر سوریه و اشغال بخشی از تمامیت ارضی این کشور که همسو با طرح آمریکایی-صهیونیستی است، در زمره خطاهای محاسباتی آنکارا محاسبه شده و احتمال داده می‌شود که ترکیه از باتلاق سوریه، پیروزمندانه خارج نشود.
🔺در حوزه قفقاز نیز بارها ترکیه برای بازگشایی راهگذر زنگزور،به تحریک جمهوری آذربایجان پرداخته و به دنبال نقض تمامیت ارضی ارمنستان بود که در نهایت باکو و ایروان بی‌اعتنا به تحرکات ترکیه، راه مذاکره و حل اختلافات از طریق احترام به تمامیت ارضی طرف مقابل را برگزیدند.
🔺ترکیه بازنده اصلی تحولات قفقاز بود و نه تنها نتوانست روابط خود را ارمنستان عادی سازد بلکه برای بازکردن راه زنگزور و تغییر مرزهای بین المللی هم ناکام بود.
▫️۲- گذرگاه زنگزور جاده‌ای است که جمهوری آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند و این گذرگاه از داخل خاک ارمنستان عبور کرده، در تمامیت ارضی این کشور است و هرگونه تردد در آن، با اعمال حاکمیت ارمنستان ممکن خواهد بود.
🔺در یکی از بندهای توافقنامه صلح مسکو که سال ۲۰۲۰ بین ارمنستان و آذربایجان و با حضور پوتین امضا شد؛ گفته شده که طرفین باید از راه‌های مواصلاتی رفع انسداد کنند و باز شدن راه های ارتباطی، تنها منحصر به مسیر زنگزور نیست.
🔺رفع انسداد از مسیرهای ارتباطی، باز کردن راه‌های ارمنستان به ایران از مسیر جمهوری آذربایجان و امکان دسترسی به آستارا و بیله‌سوار و همچنین امکان دسترسی ارمنستان به جلفا در ایران از مسیر نخجوان را هم شامل می‌شود.
🔺اگر ترکیه بخواهد از مسیر زنگزور استفاده کند، باید راه ارمنستان به دریای سیاه از مسیر شمال ترکیه را نیز باز کند.
🔺رفع انسداد از مسیرهای مواصلاتی از جمله باز شدن زنگزور یک اقدام فوری و سهل‌الوصول نیست و مستلزم مذاکرات طولانی و سخت میان کشورهای ارمنستان، آذربایجان و ترکیه است.
🔺به دلیل سختی این مذاکرات و اختلاف نظر جدی میان بازیگران ذی‌نفع،جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان این موضوع را از دستور کار مذاکرات صلح خارج کرده و به آینده موکول کرده‌اند.
🔺لذا به نتیجه رسیدن مذاکرات برای بازگشایی این گذرگاه، آنگونه که ترکیه می‌خواهد امکانپذیر نیست و در مقطع فعلی که ترکیه وارد باتلاق سوریه شده، قدرت مانور خود در نقاط دیگر جهان از جمله قفقاز را از دست داده است.
🔸۳- در این مقطع مزاحمتی که ترکیه می‌تواند برای کشورهای حوزه قفقاز ایجاد کند این است که توان نظامی تکفیری‌های مستقر در سوریه را با استخدام نیرو از کشورهای قفقاز و بخصوص آذربایجان، تقویت کند.
🔺ترکیه در سال‌های قبل نیز پس از ظهور داعش و القاعده با توجه به نفوذ مبلغین خود در جمهوری آذربایجان بیش از یک‌هزار نفر از جوانان اهل سنت این کشور را فریب داد و استخدام کرد، در داغستان روسیه آموزش داد و سپس از مسیر کشور خود به سوریه و برای پیوستن به داعش اعزام کرد.
🔺در جنگ دوم قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ نیز ترکیه بخشی از تکفیری‌ها را برای حمایت از جمهوری آذربایجان به جنگ با ارمنستان فرستاد که البته با هشدار ایران و توجه جمهوری آذربایجان به این تحرک آنکارا، تکفیری‌ها از حوالی مرزهای ایران دور شدند.
🔺ممکن است در این مقطع نیز ترکیه برای حمایت تحریرالشام در منطقه قفقاز جنوبی فعال شود.
🔺البته این اقدام ترکیه با واکنش منفی آذربایجان و بقیه کشورهای قفقاز مواجه خواهد شد.
🔺در عین حال با توجه به نیاز مبرم اسرائیل به انرژی، ترکیه کماکان بندر جیحان را برای انتقال نفت آذربایجان و قزاقستان به حیفا باز خواهد گذاشت.
🔺ترکیه در این مقطع برای ممانعت از شکست،چاره‌ای جز همراهی و حتی باج دادن به آمریکا و اسراییل نخواهد داشت.
♨️ نکته آخر اینکه اگرچه ترکیه برنامه‌ای بلندمدت در عرصه سیاست خارجی ندارد و عموما به سیاست‌های مقطعی دلبسته است اما لازم است تحولات این کشور در قفقاز جنوبی به دقت رصد شده و طی رایزنی با کشورهای این حوزه بخصوص جمهوری آذربایجان، از استقرار امنیت و ثبات در قفقاز جنوبی حمایت شود.
🔗 #قغقاز 🔗 #ترکیه 🔗 #آذربایجان
@IranView24
🔴 باید مراقب تحرکات ترکیه در قفقاز جنوبی بود
✍️ محسن پاک‌آیین، دیپلمات ارشد و سفیر سابق ایران در جمهوری آذربایجان
▫️به دنبال تحولات سوریه و سقوط «بشار اسد»، برخی از دیدگاه‌ها، این تحولات را مشوق ترکیه و اردوغان برای بازکردن مجدد پرونده راهگذر زنگزور در قفقاز دانسته و معتقدند فرصت تازه‌ای برای بهره‌برداری از پیامدهای منطقه‌ای برای بازگشایی زنگزور فراهم شده است. در این ارتباط نکات زیر می‌تواند مورد توجه قرار گیرد.
▫️۱- میان کارشناسان منطقه، در اینکه ترکیه بارها به دلیل سیاست‌های اشتباه در عرصه سیاست خارجی و در قبال همسایگان، منافع ملی خود را دچار خسارت کرده است، اتفاق نظر وجود دارد.
🔺ورود ترکیه به تحولات اخیر سوریه و اشغال بخشی از تمامیت ارضی این کشور که همسو با طرح آمریکایی-صهیونیستی است، در زمره خطاهای محاسباتی آنکارا محاسبه شده و احتمال داده می‌شود که ترکیه از باتلاق سوریه، پیروزمندانه خارج نشود.
🔺در حوزه قفقاز نیز بارها ترکیه برای بازگشایی راهگذر زنگزور،به تحریک جمهوری آذربایجان پرداخته و به دنبال نقض تمامیت ارضی ارمنستان بود که در نهایت باکو و ایروان بی‌اعتنا به تحرکات ترکیه، راه مذاکره و حل اختلافات از طریق احترام به تمامیت ارضی طرف مقابل را برگزیدند.
🔺ترکیه بازنده اصلی تحولات قفقاز بود و نه تنها نتوانست روابط خود را ارمنستان عادی سازد بلکه برای بازکردن راه زنگزور و تغییر مرزهای بین المللی هم ناکام بود.
▫️۲- گذرگاه زنگزور جاده‌ای است که جمهوری آذربایجان را به نخجوان متصل می‌کند و این گذرگاه از داخل خاک ارمنستان عبور کرده، در تمامیت ارضی این کشور است و هرگونه تردد در آن، با اعمال حاکمیت ارمنستان ممکن خواهد بود.
🔺در یکی از بندهای توافقنامه صلح مسکو که سال ۲۰۲۰ بین ارمنستان و آذربایجان و با حضور پوتین امضا شد؛ گفته شده که طرفین باید از راه‌های مواصلاتی رفع انسداد کنند و باز شدن راه های ارتباطی، تنها منحصر به مسیر زنگزور نیست.
🔺رفع انسداد از مسیرهای ارتباطی، باز کردن راه‌های ارمنستان به ایران از مسیر جمهوری آذربایجان و امکان دسترسی به آستارا و بیله‌سوار و همچنین امکان دسترسی ارمنستان به جلفا در ایران از مسیر نخجوان را هم شامل می‌شود.
🔺اگر ترکیه بخواهد از مسیر زنگزور استفاده کند، باید راه ارمنستان به دریای سیاه از مسیر شمال ترکیه را نیز باز کند.
🔺رفع انسداد از مسیرهای مواصلاتی از جمله باز شدن زنگزور یک اقدام فوری و سهل‌الوصول نیست و مستلزم مذاکرات طولانی و سخت میان کشورهای ارمنستان، آذربایجان و ترکیه است.
🔺به دلیل سختی این مذاکرات و اختلاف نظر جدی میان بازیگران ذی‌نفع،جمهوری‌های آذربایجان و ارمنستان این موضوع را از دستور کار مذاکرات صلح خارج کرده و به آینده موکول کرده‌اند.
🔺لذا به نتیجه رسیدن مذاکرات برای بازگشایی این گذرگاه، آنگونه که ترکیه می‌خواهد امکانپذیر نیست و در مقطع فعلی که ترکیه وارد باتلاق سوریه شده، قدرت مانور خود در نقاط دیگر جهان از جمله قفقاز را از دست داده است.
🔸۳- در این مقطع مزاحمتی که ترکیه می‌تواند برای کشورهای حوزه قفقاز ایجاد کند این است که توان نظامی تکفیری‌های مستقر در سوریه را با استخدام نیرو از کشورهای قفقاز و بخصوص آذربایجان، تقویت کند.
🔺ترکیه در سال‌های قبل نیز پس از ظهور داعش و القاعده با توجه به نفوذ مبلغین خود در جمهوری آذربایجان بیش از یک‌هزار نفر از جوانان اهل سنت این کشور را فریب داد و استخدام کرد، در داغستان روسیه آموزش داد و سپس از مسیر کشور خود به سوریه و برای پیوستن به داعش اعزام کرد.
🔺در جنگ دوم قره‌باغ در سال ۲۰۲۰ نیز ترکیه بخشی از تکفیری‌ها را برای حمایت از جمهوری آذربایجان به جنگ با ارمنستان فرستاد که البته با هشدار ایران و توجه جمهوری آذربایجان به این تحرک آنکارا، تکفیری‌ها از حوالی مرزهای ایران دور شدند.
🔺ممکن است در این مقطع نیز ترکیه برای حمایت تحریرالشام در منطقه قفقاز جنوبی فعال شود.
🔺البته این اقدام ترکیه با واکنش منفی آذربایجان و بقیه کشورهای قفقاز مواجه خواهد شد.
🔺در عین حال با توجه به نیاز مبرم اسرائیل به انرژی، ترکیه کماکان بندر جیحان را برای انتقال نفت آذربایجان و قزاقستان به حیفا باز خواهد گذاشت.
🔺ترکیه در این مقطع برای ممانعت از شکست،چاره‌ای جز همراهی و حتی باج دادن به آمریکا و اسراییل نخواهد داشت.
♨️ نکته آخر اینکه اگرچه ترکیه برنامه‌ای بلندمدت در عرصه سیاست خارجی ندارد و عموما به سیاست‌های مقطعی دلبسته است اما لازم است تحولات این کشور در قفقاز جنوبی به دقت رصد شده و طی رایزنی با کشورهای این حوزه بخصوص جمهوری آذربایجان، از استقرار امنیت و ثبات در قفقاز جنوبی حمایت شود.
🔗 #قغقاز 🔗 #ترکیه 🔗 #آذربایجان
@IranView24