مجلس برای ارتقای سواد رسانه ای برنامه ای دارد؟

پیشنهاد جمعی از نمایندگان برای تشکیل کمیسیون ویژه فضای مجازی در مجلس با ۲۰ امضاء تقدیم هیات رئیسه مجلس شده است. نگاهی به ترکیب امضاکنندگان که روسای فراکسیون‌های امید، نمایندگان ولایی و مستقلان ولایی نیز در بین آنها دیده می شود، نشان از پذیرش ضرورت توجه ویژه به این مهم و عزمی فراجناحی جهت برنامه ریزی و قانون نویسی در این بخش دارد.

این رویداد مبارک را باید به فال نیک گرفت و امید داشت در کنار تمام اقداماتی که می تواند به بهبود روش های زیست در فضای رسانه ای شده امروز کمک کند، توانمندسازی مخاطبان در نحوه تعاملشان با رسانه (اعم از شبکه های اجتماعی و اقسام دیگر آن) در دستور کار قرار گیرد.

توانمندسازی مخاطبان جز از طریق آموزش و ارتقاء سواد رسانه ای و تقویت مهارت های تفکری رخ نخواهد داد. سواد رسانه ای بسان یادگیری مهارتی است که به مخاطبان می گوید در بزرگراه های ارتباطی و اطلاعاتی از چه مسیری حرکت کنند تا هم آسیب کمتری ببینند و هم مناظر بهتری را مشاهده کنند.

حال که از ابتدای سال بحث کاهش تمرکز حضور کاربران در یک پیام رسان و تقویت پیام رسان های داخلی مطرح شده و مجلس نیز ضرورت توجه به این مهم را دریافته است، در کنار برنامه ریزی ها برای ایجاد اعتماد و تقویت امکانات پیام رسان های داخلی که البته هم لازم است و هم ضروری، مخاطبان به عنوان اصلی ترین رکن، باید در برنامه ریزی ها مورد توجه قرار گرفته و آموزش عمومی سواد رسانه ای بطور ویژه در دستور کار همه تصمیم سازان کشور قرار گیرد.

اگر مخاطبان از طریق آموزش سواد رسانه ای، توانمند نشوند هر پیام رسانی می تواند مشکل آفرین باشد.

پیشنهاد تشکیل کمیسیون فضای مجازی بناست روز سه شنبه در صحن علی مجلس بررسی شود و قطعا امضاکنندگان درباره اهداف تشکیل این کمیسیون سخن خواهند گفت. امیدوارم یکی از اهداف و کارویژه های این کمیسیون برنامه ریزی برای بسط و نهادینه سازی سواد رسانه ای در کشور باشد. تلاش برای افزایش سواد رسانه ای همه مردم، همچون آموزش ماهی گیری به آنهاست. بیایید به جای دادن ماهی، ماهیگیری را آموزش دهیم. مخاطب توانمند مواجه صحیح با رسانه و پیام های رسانه ای را فراگرفته است.

نیاز به فراگیری سواد رسانه ای، امروز یک #واجب_خیلی_فوری است.

#معصومه_نصیری
#قائم_مقام_انجمن_سواد_رسانه_ای_ایران
#مطالبه_گری

@MLiteracy

💢خسارت ناشی از بی سوادی رسانه ای تا کجا ادامه خواهد داشت؟

چند روز قبل در کارگاهی به فراگیران عرض کردم هرگاه مثلث #رسانه_های_داخلی_و_خارجی، #سلبریتی_ها و #سیاستمداران اقدام به پررنگ سازی یک موضوع کردند، این احتمال بسیار قوی است که یا بناست افکار عمومی از موضوعات اساسی تر منحرف شود یا قرار است موضوعی عادی سازی شود.

چند روزی است بحث برخورد با #شاخ_های اینستاگرام مطرح و در اقدام منتهی به این طرح، اظهارات یک رقصنده از تلویزیون  نمایش داده می شود. این اقدام در قالب همان مثلث قرار می گیرد و شما با حجمی از کلیپ هایی که افرادی در حال رقص از خود منتشر کردند و به اشتراک گذاشتند، هشتگ هایی با موضوع رقص، رقصیدن در شب شهادت امام جعفر صادق مقابل مسجد، اظهار نظر سیاسیون و بازیگران و .... مواجه می شوید و فردی که عملی غیرعرفی انجام داده است با این روش در جایگاه قهرمان و مظلوم و .... قرار می گیرد.

جدای از این مبحث در همین کارگاه آموزشی به #فرامتن به عنوان یکی از موضوعات مهم نیز اشاره کردم که اگر مورد توجه قرار نگیرد چگونه می تواند افکار عمومی را به لجاجت و مقابله حتی با یک عمل صحیح وادار کند. نمونه های فراوانی هم در این زمینه وجود دارد. اینکه رییس جمهوری در اوج مشکلات اقتصادی با لباس های برند به توچال می رود، آنجایی برای افکار عمومی اهمیت پیدا می کند که #فرامتن جامعه چیز دیگری است. فرامتن جامعه فشار بی امان اقتصادی است و اگر دو سال قبل این اقدام صورت می گرفت شاهد چنین واکنش هایی نبود.

در حال حاضر فرامتن جامعه سوالات متعدد درباره پرونده اقتصادی برادر فلان شخص مسوول یا فلان اختلاس و ... فشارهای اقتصادی است و وقتی تصویر فردی به علت عملی که در عرف و شرع پذیرفته شده نیست و کاری به مجرمانه بودن یا نبودن چنین اقدامی نداریم، از رسانه ملی پخش می شود واکنش عمومی را برانگیزد و آن فرد را در موضع مظلوم قرار دهد و این مهم، نشان از بی توجهی رسانه ملی به فرامتن جامعه دارد.

در علم ارتباطات می گویند پیام آنچیزی نیست که ارسال می شود، آنچیزی است که  دریافت می شود و ارسال کنندگان پیام باید به این نکته توجه کنند که دریافت پیام بسیار متاثر از فرامتن و تجربه زیسته های افرادی است که برای آنها پیام را ارسال می کنیم.

بماند که جای بحث دارد که آیا دستور قضایی برای رسانه ای کردن یک موضوع کفایت می کند یا باید همانطور که قاضی مستقل است رسانه نیز مستقل باشد و براساس اصول صحیح رسانه ای اقدام نماید.

آنچه این روزها با آن مواجه هستیم حکایت از #فقدان_سواد_رسانه_ای در سطوح مختلف کشور دارد. ضعفی که هزینه های غیر قابل جبرانی برای نظام و کشور ایجاد می کند.

#معصومه_نصیری

#قائم_مقام_انجمن_سواد_رسانه_ای_ایران
 
@MLiteracy

شیطنت جدید رسانه ای و تقابل سازی ایرانی ـ عراقی!

ـ پسماندهای آلوده ایران منجر به مسمومیت هزاران نفر از مردم بصره شد
ـ انتشار تصاویر قتل یک عراقی در خرمشهر توسط شهروندان ایرانی که ادعا شده به ناموس ایرانی تجاوز کرده است ( پس از چند ساعت توسط مسئولان خرمشهر تکذیب شد)
ـ انتشار تصاویری مبنی بر ارسال پول مردم ایران به عراق
ـ بزرگ‌نمایی و برجسته کردن تحریم ایران از جانب کشور عراق
ـ آتش زدن هورها به تلافی از قطعی برق و صادرات برق ایران به عراق
ـ نشان دادن تصاویری مبنی بر توهین مردم عراق به مسئولان ایرانی در عراق در صورتی که تصاویر مرتبط به هیئت عراقی و حادثه کراده بوده است...
ـ پخش گسترده اخباری مبنی بر تجارت جنسی مردان عراقی در ایران

و ده ها تصویر و کلیپ دیگر که با محتوای دروغ و به منظور اختلاف‌افکنی در فضای مجازی دو کشور در حال انتشار است، نشانگر #عزمی_رسانه_ای جهت ایجاد تفرقه و احساس تقابل بین مردم دو کشور که اتفاقا پیوندهای مشترک در حوزه‌های دینی، مذهبی، اجتماعی و اقتصادی دارند، است.

همین نزدیکی فرهنگی و مذهبی باعث شده تا روابط ایران و عراق در سال‌های اخیر در بالاترین سطح خود قرار گیرد و این نقطه قوت، منافع برخی گروه‌ها و کشورهای جهان را به خطر انداخته است.

از همین روی سرخط رسانه ای خاص با ایجاد شکاف و شعله ورسازی آتشه کینه بین مردم دو کشور آنهم با تمسک به نقاط مشترک مذهبی و فرهنگی، به سرفصل اقدامات گسترده رسانه ای در این دو کشور تبدیل شده است که اگر هوشیار نباشیم می تواند زیانبار باشد.

در این شرایط کم هم نیستند کسانی که در این بازی رسانه ای، طعمه می شوند و فریب محتواهای مذکور را می خورند که این را از گپ و گفت های مردم در تاکسی می توان فهمید.

در چنین شرایطی که تکنیک ها، تکنولوژی ها و ابزارهای رسانه ای و جریان سازی اتاق های فکر، از بی سوادی یا بهتر است بگویم کم سوادی رسانه ای مردم هر دو کشور استفاده کرده و با تحریک احساسات و پخش شایعات هدفمند، در حال جنگی هوشمندانه هستند، رسانه های رسمی و مجازی وظیفه اقدام برای آگاه سازی مردم را برعهده دارند.

نباید فراموش کنیم اگر ما خوراک رسانه ای صحیح و موردنیاز مخاطب را در اختیارش نگذاریم، کسانی پیدا خواهند شد که این کار را در راستای منافعشان انجام دهند و اینجاست که دیگر آب رفته به جوی بازنخواهد گشت.

#معصومه_نصیری
#قائم_مقام_انجمن_سواد_رسانه_ای_ایران

@MLiteracy

🖌نقش رسانه ای حضرت زینب(س) بعد از عاشورا

سال 61 هجری قمری، حسین(ع) و یارانش در کربلا به شهادت می رسند. سالی که تصور بر این است رسانه فاقد معناست و هنوز اثری از تکنیک های رسانه ای وجود ندارد اما نگاهی به قبل، حین و بعد از این حادثه نمایانگر چیزی جر آنچه می پنداریم، است.

برای وقوع چنین جنایتی آماده سازی افکار عمومی دارای اهمیت است. حاکمان آن دوران با تکیه بر شیوه های رسانه ای همچون عملیات روانی و شایعه سازی سعی در اقناع افکار عمومی برای همراهی با برنامه هایشان را داشتند و از همین روی مردم کوفه به یکباره تحت تاثیر روش های مورد اشاره، تغییر رویکرد داده و از همراهی با امام(ع) منصرف می شوند. آنها که خود حسین ابن علی را دعوت کرده بودند، تحت تاثیر القائات آن زمان رفتاری مغایر با آنچه باید را اتخاذ کردند.

عملیات روانی گسترده دستگاه یزید و القای دروغ در پوشش واقعیت، افکار عمومی آن دوران را برای همراهی در جنگ علیه خاندان رسالت، اقناع و متقاعد کرد. پنهان سازی بخشی از واقعیت و استفاده از تکنیک دروغ بزرگ توسط دستگاه حاکم باعث شد تا بعد از حادثه عاشورا بسیاری ندانند آنکسی که یزید و ابن زیاد از او به عنوان خارجی یاد کردند و به قتلش رساندند، نوه رسول خدا بوده است. آنها با تکنیک برچسب زنی و عنوان سازی مردم را متقاعد کردند علیه کسی وارد جنگ شوند که در برابر حکومت خروج کرده است و «قیام علیه ظلم» به «خروج علیه خلیفه» تغییر عنوان داده شد. بنابراین استفاده از تکنیک های مختلف پیش از وقوع حادثه کربلا، در وقوع آن نقش مهمی را ایفا کرد.

حین حادثه عاشورا تک تک رفتارهای امام حسین(ع) و یارانشان کارکرد رسانه ای خاص خودش را داشته است. از نماز ظهر عاشورا در میان جنگ تا توبه حر و رفتار ابوالفضل العباس و .... همگی حاوی پیام رسانه ای به مخاطب بوده است.

اما نکته مهم رفتار و نقش رسانای حضرت زینب کبری(س) پس از عاشوراست. نقش رسانه ای ایشان در این مقطع تاریخی بر کسی پوشیده نیست. اوست که پیام عاشورا را در محیطی که دستگاه حاکم با القای دروغ و انگاره سازی های مختلف علیه امام حسین(ع) وارد عمل شده است، به گوش افکار عمومی می رساند و با خطبه های تاریخی اش و رفتار توام با صبر و وقارش به گوش دنیا می رساند آنچه به آنها گفته شده دروغ بوده و آنکه در دشت کربلا به شهادت رسیده، حسین (ع) بوده و آنجاست که مردم متوجه می شوند چه روی داده است و آنکسی که علیه وارد جنگ شدند نوه رسول گرامی اسلام بوده است.

زینب کبری(س) با افشاگری خود انگاره سازي و دستکاری واقعيت توسط دستگاه یزید را ناکارآمد می کند.

حضرت زینب (س) رسانه ای گرم بود که توانست تمام عمق فاجعه دشت کربلا را به گوش همگان برساند رسانه گرمی که در تعریف امروزی تنها یکی از حواس پنج‌گانه مخاطب را در نهایت تکامل و قدرت آن بکار می‌گیرد و با حجم زیادی از داده‌ها همراه است و از نظر بیان مقصود، کامل است؛ آنچنان دارای وضوح و روشنی است که چیزی را باقی نمی‌گذارد؛ تا دخالت مخاطب را در پر کردن فراموش‌شده‌ها و خلاء‌ها ایجاب کند و همکاری مخاطب را به حداقل ‌می رساند.

بانوی گرامی کربلا با این ویژگی امکان هرگونه دستکاری یا رمزگشایی اشتباه را از مخاطب سلب و او را با حجمی از اطلاعات مواجه می کند تا چرایی و اهداف قیام حضرت اباعبدالله در برابر ظلم را برای همیشه تاریخ زنده نگه دارد که اگر او و خطبه هایش نبودند، دروغ پردازی دستگاه جور حادثه را به گونه ای دیگر پیش می برد. این نقش آفرینی رسانه ای قدرتمند ایشان بود که توانست افکار عمومی را آگاه و تمام فضاسازی های شکل گرفته را بی اثر کند.

آنچه به عنوان کارکرد رسانه ای آن دوران توسط حاکمیت صورت گرفته بود سرکوب افکار از طريق حذف حقايق بود. آنها گاه بخشي از حیقیت را حذف و گاه بخشي غيرواقعي به آن اضافه مي کردند و دست به تخریب می زدند. آنها با برچسب زدن(خروج علیه خلیفه) به ايجاد حوزه معنايي منفي براي سرکوب موضوع و فرد موردنظر، می پرداختند.

زینب (س) در عصر بی رسانه ای توانست با ایفای نقش دقیق و به هنگام خود پیام واقعی کربلا و آنچه رخ داده بود را به گوش افکار عمومی برساند و تمام تکنیک های رسانه ای حاکمان دورانش را خنثی و پیام واقعی کربلا را برای همیشه در تاریخ زنده نگه دارد.

#معصومه_نصیری
#قائم_مقام_انجمن_سواد_رسانه_ای_ایران

🆔@MLiteracy

💠اطلاع‌رسانی در شرایط #بحران و #سیاه‌چاله_اخبار_جعلی

هر بار که حادثه‌ای در کشور رخ می‌دهد بهانه‌ای می‌شود تا نداشته‌هایمان را بشماریم. یک روز فروریختن پلاسکو، یک روز زلزله و این بارسیل آن‌هم در ایام نوروز و شهرهایی که میزبان گردشگران هستند. پیش‌ازاین، بحث «خبرنگاری بحران» موضوع دارای اهمیت بود و اینکه پروتکل‌های رسانه‌ای در مواقع بحران چگونه باید تدوین شوند تا ضمن اطلاع‌رسانی دقیق و به هنگام، موجبات نگرانی و مشوش شدن افکار عمومی را نیز فراهم نکنند. اما در عصر رسانه‌های نوظهور و نوین با پدیده «شهروند خبرنگار» به‌عنوان امکانی که هم می‌تواند مفید باشد و هم می‌تواند ناخواسته در خدمت توسعه بحران نقش‌آفرینی کند، مواجه هستیم. این مهم تا جایی پیش رفته است که در حادثه سیل اخیر درنهایت رئیس هلال‌احمر خطاب به هم‌وطنان تأکید می‌کند «سیل شوخی ندارد. قدرت آب را دست‌کم نگیرید. سیل تماشا ندارد. لطفاً و خواهشا خودتان را از مسیر آب‌های خروشان دور کنید.»

❇️#شهروند_خبرنگاران: یکی از مسائل شهروند خبرنگاری مشکل در تشخیص زمان و مکان ثبت لحظات است. این مهم باعث می‌شود شهروند خبرنگاران خودشان قربانیان حوادث باشند یا در مسیر انعکاس رخدادها نیز هیجان‌زده عمل کرده و به التهاب فضای موجود کمک کنند.

❇️#اخبار_جعلی: در کنار این دو وجه از اطلاع‌رسانی در شرایط بحرانی، آنچه بیش از همه انرژی و فرصت رسانه‌های جریان اصلی و افکار عمومی را به هدر می‌دهد، #خبرهای_جعلی هستند که باقوت گرفتن شبکه‌های اجتماعی در سال‌های اخیر به‌سرعت جای خود را در بین مردم دنیا بازکرده‌اند و تبدیل به واقعیتی انکارناشدنی و خطرناک شده‌اند که همچون یک #بمب_ساعتی عمل می‌کند.

🌀نتایج یک پژوهش نشان می‌دهد اخبار واقعی به‌زحمت از سوی هزار نفر بازنشر داده می‌شوند حال‌آنکه فقط یک درصد از مهم‌ترین اخبار نادرست را ۱۰۰ هزار نفر بازنشر کرده‌اند. این آمار نشان از آن دارد که مخاطبان نباید تحت تأثیر هیجان و جو روانی حاکم بر رویدادها اخبار دریافتی را به‌سرعت بازنشر دهند.

🌀#پیشنهاد‌های_سواد_رسانه_ای : بهترین توصیه این است که در مواقع بروز یک بحران اعم از زلزله، سیل، بیماری‌های واگیردار، سقوط هواپیما و .....

1️⃣حتماً اخبار و عکس‌ها را از چند رسانه رسمی پیگیری کنید.
2️⃣تا از منبع خبری اطمینان حاصل نکردید آن را برای دیگران ارسال نکنید.
3️⃣مردم و مسئولان قانون مکث ده ثانیه را فراموش نکنند؛ #مکث، #تفکر و سپس #انتشار
4️⃣تعدد ارسال اخبار و تصاویر دل‌خراش و ویدئوها شاید در لحظه وقوع رویداد شاید کمک به روال اطلاع‌رسانی قلمداد شود اما در میان‌مدت و بلندمدت اثرات روانی خاصی برجای خواهد گذاشت.
5️⃣بهجای بازنشر بی‌هدف و گسترده صحنه‌های دل‌خراش، سعی کنیم توصیه‌های ایمنی که رسانه‌های رسمی یا مسئولان مربوطه درباره راهکارهای مواجه با بحران تولید کرده‌اند را به دست مخاطبان دیگر برسانید.

❇️و اما #خبرنگاری_بحران....
مقوله «خبرنگاری بحران» در تمام رسانه‌های دنیا به‌صورت ویژه موردتوجه قرارگرفته است و خبرنگاران این بخش، آموزش مجزا می‌بینند تا در حین رخداد بتوانند تأثیرگذاری مؤثرتری داشته باشند. البته امروزه مطرح می‌شود خبرنگاری بحران تنها مختص به حین حادثه نمی‌شود و خبرنگاران زبده در این بخش، در سه مرحله اقدام به اطلاع‌رسانی می‌کنند؛ یعنی خبرنگار بحران #قبل از وقوع حادثه با تولید محتوای مناسب و البته مستمر نسبت به آنچه بیم وقوعش می‌رود، هشدار می‌دهد و از این طریق مسئولان امر را متوجه استمرار پیگیری و ضرورت چاره‌اندیشی برای حادثه پیش‌رو می‌کند. خبرنگاری در #حین بحران نیز ویژگی‌هایی دارد که قطعاً در آن لحظه کسب نمی‌شود و نیازمند آشنایی از پیش خبرنگار با نوع حادثه، دستگاه‌های مسئول که باید پاسخگو باشند و همچنین نحوه تنظیم خبر که بتواند در عین انتقال اخبار موثق، التهاب ناشی از رخداد را کاهش دهد، است. مقوله خبرنگاری بحران #پس از رویداد نیز ایجاب می‌کند، خبرنگار تمام اظهاراتی که مسئولان مختلف در حین رخداد مطرح کرده‌اند را پس از فروکش کردن موج حادثه، بارها و بارها پیگیری کند و امکان به فراموشی سپردن مشکل را به مسئولان امر ندهد و مطالبه حل آن را برای افکار عمومی پررنگ سازد.

#معصومه_نصیری
#مدرس_خبرنگاری
#قائم_مقام_انجمن_سواد_رسانه_ای_ایران

💢متن کامل را در لینک زیر بخوانید:👇
https://mliteracy.ir/اطلاع%e2%80%8cرسانی-در-شرایط-بحران-و-سیاه%e2%80%8cچا/
@MLiteracy