Абу Али ибн Сино қайси касалликлар инсон организмига керакли қандай витамин ва минераллар етишмаслигидан келиб чиқиши ҳақида қуйидагиларни маълум қилган:

➖ Таъм билмаслик — натрий ва рух.
➖ Саратон (рак) — йод, калий, кремний, натрий, селен, рух.
➖ Ревматизм — калий, кальций, кремний, рух.
➖ Юрак аритмияси — йод, калий, магний.
➖ Қувватсизлик — йод, калий, кальций, магний, фосфор.
➖ Панкреотит — селен.
➖ Тутқаноқ — калий, кальций, магний.
➖ Тахикардия — йод, калий, кальций, магний.
➖ Хотира сусайиши — йод, калий, натрий, рух.
➖ Сурункали чарчоқ — йод, калий, магний, мис, натрий, фосфор, хром, рух.
➖ Ўпка касаллиги — мис.
➖ Тошмалар — марганец, мис, натрий, рух.

@Lab_termin

• Кўп ширинлик истеъмол қилиш
• Кўп туз истеъмол қилиш
• Кам ёки ёмон ухлаш
• Кўп ёғли овқатлар ейиш
• Кам суюқлик (сув) ичиш
• Кам клетчатка ейиш
• Кам оқсил истеъмол қилиш
• Кам сабзавот ва мева ейиш
• Камҳаракат ҳаёт тарзи

Иммунитетни кўтариш учун нима қилиш керак?
✓ Юқоридагиларни аксини қилиш керак!


https://t.iss.one/Lab_termin

🦇Turlari:

1. Adenoma - bezli epiteliyda.
2. Fibroma - biriktiruvchi to'qimada.
3. Lipoma - yog' to'qimasida.
4. Osteoma - suyak to'qimasida.
5. Xondroma - tog'ay to'qimasida.
6. Mioma - bachadon to'qimasida.

🦇Turlari:

1. Karsinoma - epitelial hujayralarda.
2. Melanoma - melanotsitlarda.
3. Sarkoma - biriktiruvchi to'qima hujayralarida (suyak, mushak, mezenxima).
4. Leykoz - suyak ko'migi hujayralarida.
5. Limfoma - limfatik hujayralarda.
6. Teratoma - jinsiy hujayralarda.



@Lab_termin

Yog‘da eruvchan vitaminlar: A, D, E, K
Ularning shimilishi o't suyuqligi, oshqozon osti bezi shirasi va ichakning butunligi orqali amalga oshadi.
Yog‘da eruvchan vitaminlar yog‘ to‘qimalarida to‘planishi tufayli toksiklik xavfi suvda eruvchan vitaminlarga qaraganda yuqori.
Malabsorbsiya sindromlari (masalan, steatoreya, sistik fibroz, seliakiya kasalligi) yoki yog‘larning kam qabul qilinishi yog‘da eruvchan vitaminlar tanqisligiga olib kelishi mumkin.
Suvda eruvchan vitaminlar: B va C guruh vitaminlari
B1 (tiamin: TPP)
B2 (riboflavin: FAD, FMN)
B3 (niatsin: NAD⁺)
B5 (pantotenik kislota: CoA)
B6 (piridoksin: PLP)
B7 (biotin)
B9 (folat)
B12 (kobalamin)
C vitamini (askorbin kislota)
Suvda eruvchan vitaminlar xususiyatlari:
Suvda eruvchan vitaminlar tanadan tez yuvilib ketadi, faqat B12 va B9 bundan mustasno.
B12 jigarda taxminan 3–4 yil davomida saqlanadi.
B9 jigarda taxminan 3–4 oy davomida saqlanadi.
B-kompleks vitaminlar tanqisligi ko‘pincha dermatit, glossit (til yallig‘lanishi) va diareyaga olib keladi.
Ular koenzimlar (masalan, askorbin kislota) yoki koenzimlarning oldingi shakllari (masalan, FAD, NAD⁺) bo‘lishi mumkin.

@Lab_termin

Тонглар бор экан, фурсат бор-Уйғон!
Ҳаёт бор экан, лаҳза бор -Яша!
Кўнгил бор экан, муҳаббат бор -Сев!
Фикринг бор  экан, фикрдош бор-  Дўст бўл!
Муъжиза бор экан-ҳайрат бор- Сез!
Имкон бор экан, умид бор-  Орзу қил!

Орзу ва мақсадларингиз учун курашинг, ЭНГ оғир пайтда ҳам кучли эканингизни унутманг!

A)Kelib chiqishiga kòra
1. fiziologik
2. Patologik
B) keltirib chiqaruvchi sababga kòra
1. Fizik- yuqori harorat mexanik shikastlanishlar
2. Kimyoviy - organik moddalar , kislatalar ishqorlar spirtlar boshqa birikmalar
3. Biologik-organizmda hosil buladegan fiziologik moddalar M.n prostaglandinlar . Atsitilxolin endotoksinlar

Mexanizmni
3 xil mexanizm bor
1. Neyrogen - arteriolalarga .prekapilyarlarga simpatikka nisbatan parasimpatikka tasir kuchli bòlishi
2 . Gumoral - tomirlarni kengaytirivchi moddalarni miqdorini oshishi . M n. Gistamin
3. Neyroparalitik - to'qimalarga har xil omillar uzoq vaqt tasir etganda

Arterial gipermiyani ahamiyati
1. A'zo va to'qimani faoliyatini kuchayishi
2. Mahalliy immunitet . Immunoglobulin . Limfositlar . Fagositoz qiluvchi hujayralar aktivlanishi boshqa moddalarni kòp miqdorda oqib kelishi
3. Hujayra va to'qimani gipertorofiyasi va giperplaziyasi
4.moddalar almashuvi yaxshilanadi

• Polidipsiya - tez chanqash
• Poliuriya - siydikning ko‘p ajralishi
• Polifagiya - ko‘p ovqat iste’mol qilish, to‘qlik hissining yo‘qligi

@Lab_termin

✅ Qattiq parda (dura mater).
Orqa miya qattiq pardasi umurtqa pog‘onasidagi kanal devori bilan orqa miya orasida joylashadi. Kanal devori bilan qattiq parda orasida epidural bo‘shliq - cavitas epiduralis joylashib, bu sohada yog‘ to‘qimalari va venoz chigallar uchraydi.

✅ To‘rsimon parda (arachnoidea).
Qattiq pardaning ostida to‘r parda joylashgan bo‘lib, bu pardalar orasida subdural bo‘shliq - spatium subdurale bo‘ladi. To‘r parda orqa miyaning egat va tirqishlari ustidan yo‘naladi.

✅ Yumshoq parda (pia mater).
Orqa miya egatlarining ichiga kirib, uni har tarafdan o‘raydigan parda esa yumshoq parda deb nomlanadi. To‘r va yumshoq pardalar orasida subaroxnoidal bo‘shliq - cavitas subarochnoidalis joylashadi. Bu 
bo‘shliq orqa miya suyuqligi - liquor cerebrospinalis bilan to‘lib turadi.

‼️ Orqa miya pardalari yuqoriga, bosh miyaning xuddi shunday pardalariga davom etadi.

https://t.iss.one/Lab_termin

Liquvor-Orqa miya suyuqligi(boshqa nomi - CSF) - muayyan suyuq, orqa miya va miya bilan yaqin munosabatda bo'lgan. Bu miya tomir pleksus tomonidan ishlab chiqarilmoqda. 24 soat taxminan 400-600 ml CSF ishlab chiqaradi. Kuniga 1000. Serebrospinal suyuqlik butunlay 6 8 martagacha yangilanadi .tarkibi limfaga yaqin lekin oqsil kam .
Vazifalari
1. Xavfsizlik. Bu zarba, bosim o'zgarishlar, siqilish va mexanik tabiatning boshqa salbiy ta'siridan orqa miya va miya himoya suv yostiq hosil qiladi.

2. Serebrospinal suyuqlik - miya massasi hujayra o'sishi uchun zarur bo'lgan kuch manbai hisoblanadi. Va hatto postnatal davrda , bu suyuqlik almashinuvidagi muhim rol o'ynaydi nerv to'qimalarining. Orqa miya suyuqligi, pericellular va perivasküler joylar to'ldirish, asab tizimi hujayralari bilan aloqada keladi. Bu keyin metabolizm mahsulotlari yutadi va hujayra o'z faoliyati uchun zarur moddalarni beradi.

3. sozlash , osmotik bosimini miya to'qimalarida doimiy qiymatini saqlab turadi

✅ Neytrofillar:
⬆️ Ko'payadi: Yallig'lanish, stress, bakterial infeksiya va kuyish vaqtida.
⬇️ Kamayadi: Radiatsiya ta'sirida, ma'lum dorilardan zaharlanish, Vit B12 defitsiti, sistemali qizil bo'richada.

✅ Eozinofillar:
⬆️ Ko'payadi: Allergik, autoimmun va parasitik kasalliklarda.
⬇️ Kamayadi: o'tkir allergik reaksiya vaqtida, stress va dorilardan zaharlanishda.

✅ Bazofillar:
⬆️ Ko'payadi: Allergiya, leykemiya, o'sma, gipotiroidizmning ma'lum davrida.
⬇️ Kamayadi: homiladorlik, ovulatsiya, stress va gipotiroidizmning ma'lum davrida.

✅ Limfotsitlar:
⬆️ Ko'p: virusli infeksiyalar, ba'zi leykemiyalarda, infeksiyali mononukleozlarda.
⬇️ Kam: Surunkali kasalliklar, OIV, immunosupressiyada, kortizol bilan davolashda.

✅ Monotsitlar:
⬆️ Ko'p: Virus va zamburug'li infeksiyalarda, tuberkuloz.
⬇️ Kam: qizil suyak ko'migi supressiya qilinganda va kartizol bilan davolaganda.
@Lab_termin

⚙Ko‘pchilikka ma’lum bo‘lmasa-da, tana hididagi o‘zgarishlar ayrim sog‘liq muammolaridan darak berishi mumkin. Quyidagi hollarda ehtiyot bo‘lish tavsiya etiladi:
1️⃣ Qandli diabet (diabetik ketoatsidoz)
🔵 Hid: Mevalarga yoki acetonga o‘xshash.
🔵 Sabab: Qonda ketonlar ortib ketadi. Bu holat hayot uchun xavfli bo‘lishi mumkin!
2️⃣ Jigar yetishmovchiligi
🔵 Hid: Yoqimsiz, murakkab va o‘ziga xos “jigar hidi”.
🔵 Sabab: Organizmda toksinlar yig‘ilib qoladi.
3️⃣ Buyrak yetishmovchiligi
🔵 Hid: Baliq yoki ammiakka o‘xshash.
🔵 Sabab: Qon tozalovchi buyraklar faoliyati buziladi.
4️⃣ Tireotoksikoz (qalqonsimon bez faolligining ortishi)
🔵 Hid: Haddan ortiq ter ajralishi va hidli ter.
🔵 Sabab: Gormonlar almashinuvidagi buzilish.
5️⃣ Fenilketonuriya (irsiy kasallik)
🔵 Hid: Myshyak (mog‘or) yoki sichqon hidiga o‘xshash.
🔵 Sabab: Fenilalanin nomli aminokislota parchalanmaydi.

⚠️ @Lab_termin| obuna bo'lish unutmang ⚠️

Ichak epiteliysi hujayralari — 2–5 kun ichida yangilanadi.
😎Terining tashqi qatlami — taxminan 2–4 haftada yangilanadi.
😎Qizil qon tanachalari (eritrotsitlar) — 3–4 oyda almashinadi.
😎Suyak hujayralari — o‘rtacha 10 yilda to‘liq almashinadi.

🟣Neyronlar (asosan miya hujayralari) esa ko‘p hollarda umr bo‘yi saqlanadi, ular o‘zini yangilamaydi yoki juda cheklangan darajada yangilanadi.

⏩Shuning uchun, hamma hujayralar bir vaqtda va aynan 7 yilda yangilanadi, degan gap to‘liq to‘g‘ri emas, lekin organizmning katta qismi doimiy ravishda yangilanib turadi.

⚠️ @Lab_termin| obuna bo'lish unutmang ⚠️