БАРЗАХ ҲАЁТИ НИМА?
#ақида

❓CАВОЛ: Ассалому алайкум “Барзах” ҳаёти нима? Шу ҳақда маълумот берсангиз.

💬 ЖАВОБ: “Барзах” сўзи луғатда икки нарсанинг ораси деганидир. Шариат истилоҳида эса инсон вафот этганидан сўнг то қиёматда қабрдан тирилгунча ўлган вақтини “барзах” ҳаёти дейилади.

Инсон қабрга қўйилганидан сўнг икки фаришта – Мункар ва Накир Аллоҳ ва Унинг расули, дини ҳақида сўраши, шундан кейин қабрда роҳат ёки азобнинг бўлиши ҳақдир (“Фиқҳул Акбар”). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
Дўстларингизга ҳам улашинг!
Бизга обуна бўлинг!👇
@Islomziyosikanali

ЖИНЛАРДАН САҚЛАНИШ ЙЎЛИ
#ақида

❓CАВОЛ:
Ассалому алайкум ҳурматли устозлар. Жинларнинг таъсиридан қандай сақланиш мумкин?

💬 ЖАВОБ:
Жинларни инсонлар кўра олмайди. Чунки улар жуда латиф ва тезда ўзгара олиш қобилиятига эгадир. Киши билмаган ҳолида қайноқ сув сепиб юбориб, бавл қилиб ва ҳоказо ишлар билан уларга озор етказганида жинлар унга зарар бериш билан интиқом олади.

Жинлардан сақланишнинг йўли эҳтиёткорликдир. Улар кўпинча шомдан кейин, яъни қоронғи тушаётган маҳалда чиқишади, нажосат, ахлатхоналарда озиқланади.

Жобир ибн Абдуллоҳ (розияллоҳу анҳу) ривоят қилади: «Расулуллоҳ (соллаллоҳу алайҳи ва саллам) бундай дедилар:
«Хуфтонда идишларнинг устини ёпиб, мешлар оғзини боғлаб, эшикларни тамбалаб ва болаларингизни (уйда) ушлаб ўтирингиз, чунки (шу вақтда) жинлар атрофга тарқалишади...» (Имом Бухорий ривояти). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
фатво ҳайъати.
🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿🌿
Дўстларингизга ҳам улашинг!
Бизга обуна бўлинг!👇
@Islomziyosikanali

ОБ-ҲАВО МАЪЛУМОТИ ҒАЙБНИ БАШОРАТ ҚИЛИШГА КИРАДИМИ?
#ақида

❓764-CАВОЛ: Ҳозирги замонамизда об-ҳаво маълумоти олдинлан айтилади. Бу маълумотларга ишонишлик, ушбу маълумотга асосланиб ишларни режалаштириш мумкунми? Бу иш ғайбни башорат қилишга кирмайдими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Об-ҳавони қандай бўлиши, қачон ёмғир ёғиши ёлғиз Аллоҳга аёндир.

Аллоҳ таоло Қуръони Каримда шундай марҳамат қилган:

إِنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ عِلْمُ السَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ الْغَيْثَ وَيَعْلَمُ مَا فِي الْأَرْحَامِ وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ إِنَّ اللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرٌ (34)

“Албатта, Соат илми ёлғиз Аллоҳнинг ҳузуридадир. Ёмғирни У ёғдирур. Бачадонлардаги нарсани ҳам У билур. Ҳеч бир жон эртага нима касб қилишини билмас. Ҳеч бир жон қайси ерда ўлишини ҳам билмас. Албатта, Аллоҳ ўта билувчидир, ўта хабардордир” (Луқмон сураси, 34-оят).

عن ابن عمر رضي الله عنهما عن النبي صلى الله عليه وسلم أنه قال: ( مفاتيح الغيب خمس لا يعلمها إلا الله، لا يعلم ما تغيض الأرحام إلا الله، ولا يعلم ما في غد إلا الله، ولا يعلم متى يأتي المطر أحد إلا الله، ولا تدري نفس بأي أرض تموت إلا الله، ولا يعلم متى تقوم الساعة إلا الله ) رواه البخاري

Абдуллоҳ ибн Умар разияллоҳу анҳумодан ривоят қилинади, Пайғамбаримиз соллаллоҳу алайҳи васаллам дедилар:
“Ғайб калитлари бештадир. Уларни фақат Аллоҳ билади.
1) Бачадондаги ҳомила қандай бўлишини Аллоҳдан ўзга ҳеч ким билмайди!
2) Эртага нима бўлишини Аллоҳдан ўзга ҳеч ким билмайди!
3) Ёмғир қачон келишини Аллоҳдан ўзга ҳеч ким билмайди!
4) Бирор жоннинг қаерда ўлишини Аллоҳдан ўзга ҳеч ким билмайди!
5) Қиёмат қачон бўлишини Аллоҳдан ўзга ҳеч ким билмайди!”
Имом Бухорий ривоятлари.

Об-ҳаво маълумотлари шамолнинг эсиши, ҳаво оқимининг ўзгаришини кузатилиб, тажрибадан келиб чиқиб айтилгани сабабли ғайбни даъво қилишга кирмайди. Шу сабабдан ҳам об-ҳаво маълумотини ёмғир ёғиши, шамол бўлиши, ҳаво очиқ бўлиб фалон даража иссиқ бўлиши кузатилади, деб айтилади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
Дўстларингизга ҳам улашинг!
Бизга обуна бўлинг!👇
@Islomziyosikanali

ҚАРИ ОДАМНИНГ ГУНОҲИ КЕЧИРИЛИБ, ҲИСОБГА ОЛИНМАЙДИМИ?
#ақида

❓720-CАВОЛ: 80 ёшли одам ёмон амал қилса ўша амали кечирилиб, ҳисобга олинмайдими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Инсон маълум бир ёшга етгандан сўнг унинг гуноҳлари ҳисобга олинмайди деган гап йўқ. Шариъат қоидаларига кўра фақат балоғатга етмаган болалар ва ақли заъиф инсонларга гуноҳ ёзилмайди.

Лекин инсонларнинг энг яхшиси ёши улуғ ва амаллари чиройли бўлган инсонлар алоҳида мақталган. Шунингдек, ёши улуғ бўлатуриб, номақбул ишлар қиладиган кишилар мазаммат қилинган.

عَنْ عَبْدِ الرّحْمَنِ بنِ أَبِي بَكْرَةَ عَنْ أَبِيهِ: “أَنّ رَجُلاً قَالَ يَا رَسُولَ الله أَيّ النّاسِ خَيْرٌ؟ قَالَ مَنْ طَالَ عُمُرهُ وَحَسُنَ عَمَلُهُ. قَالَ فَأَيّ النّاسِ شَرّ؟ قَالَ: مَنْ طَالَ عُمُرهُ وَسَاءَ عَمَلُهُ”.

Абдураҳмон ибн Абу Бакра разияллоҳу анҳудан, у отасидан ривоят қиладилар: “Бир киши: “Эй, Аллоҳнинг Расули! Инсонларнинг қайсиниси афзал” – деди. У зот саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Умри узоқ бўлиб, амали чиройли бўлгани” – дедилар. У: “Инсонларнинг қайсиниси ёмон” – деди. У зот саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Умри узоқ бўлиб, амали ёмон бўлгани” – дедилар” (Имом Термизий ривояти).

Инсонларнинг яхшиси умри узоқ бўлиб, амали гўзал бўлгани экан, доимо, Аллоҳдан умри узоқ, амали солиҳ бўлган бандалардан қилишини сўраши лозим. Мана шундан яхши амалларсиз кўрилган узоқ умрда инсон учун яхшилик йўқлиги маълум бўлади. Чунки гоҳо узоқ умр инсон учун ёмон ва зарар бўлиб қолиши мумкин. Шу сабабдан баъзи уламолар Аллоҳдан қуруқ узоқ умр эмас, балки тоат ибодатда яхши амаллар узра ўтадиган узоқ умрни сўраши лозим бўлади, дейишган. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
Дўстларингизга ҳам улашинг!
Бизга обуна бўлинг!👇
@Islomziyosikanali

ҚАРИ ОДАМНИНГ ГУНОҲИ КЕЧИРИЛИБ, ҲИСОБГА ОЛИНМАЙДИМИ?
#ақида

❓720-CАВОЛ: 80 ёшли одам ёмон амал қилса ўша амали кечирилиб, ҳисобга олинмайдими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Инсон маълум бир ёшга етгандан сўнг унинг гуноҳлари ҳисобга олинмайди деган гап йўқ. Шариъат қоидаларига кўра фақат балоғатга етмаган болалар ва ақли заъиф инсонларга гуноҳ ёзилмайди.

Лекин инсонларнинг энг яхшиси ёши улуғ ва амаллари чиройли бўлган инсонлар алоҳида мақталган. Шунингдек, ёши улуғ бўлатуриб, номақбул ишлар қиладиган кишилар мазаммат қилинган.

عَنْ عَبْدِ الرّحْمَنِ بنِ أَبِي بَكْرَةَ عَنْ أَبِيهِ: “أَنّ رَجُلاً قَالَ يَا رَسُولَ الله أَيّ النّاسِ خَيْرٌ؟ قَالَ مَنْ طَالَ عُمُرهُ وَحَسُنَ عَمَلُهُ. قَالَ فَأَيّ النّاسِ شَرّ؟ قَالَ: مَنْ طَالَ عُمُرهُ وَسَاءَ عَمَلُهُ”.

Абдураҳмон ибн Абу Бакра разияллоҳу анҳудан, у отасидан ривоят қиладилар: “Бир киши: “Эй, Аллоҳнинг Расули! Инсонларнинг қайсиниси афзал” – деди. У зот саллаллоҳу алайҳи васаллам: “Умри узоқ бўлиб, амали чиройли бўлгани” – дедилар. У: “Инсонларнинг қайсиниси ёмон” – деди. У зот саллаллоҳу алайҳи ва саллам: “Умри узоқ бўлиб, амали ёмон бўлгани” – дедилар” (Имом Термизий ривояти).

Инсонларнинг яхшиси умри узоқ бўлиб, амали гўзал бўлгани экан, доимо, Аллоҳдан умри узоқ, амали солиҳ бўлган бандалардан қилишини сўраши лозим. Мана шундан яхши амалларсиз кўрилган узоқ умрда инсон учун яхшилик йўқлиги маълум бўлади. Чунки гоҳо узоқ умр инсон учун ёмон ва зарар бўлиб қолиши мумкин. Шу сабабдан баъзи уламолар Аллоҳдан қуруқ узоқ умр эмас, балки тоат ибодатда яхши амаллар узра ўтадиган узоқ умрни сўраши лозим бўлади, дейишган. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
Дўстларингизга ҳам улашинг!
Бизга обуна бўлинг!👇
@Islomziyosikanali

#Ақида

❗️Ақида масаласида муҳим тавсия
"Ақида масаласи ҳақиқатдан ҳам жуда муҳим ва нозик масаладир. Охиратдаги саломатлигини ўйлаган инсон бу масалада ҳаддан ошмай, кераклича ўрганишга уриниши, илми етмаган ўринда, ақли идрок қилолмаган мавзуларга аралашмаслиги, хусусан, бу борада шахсий қарашлари ёхуд халқ орасида ёйилган гап-сўзлар асосида фикр билдиришдан ўта эҳтиёт бўлмоғи керак".

© Абу Бакр Сифил
Дўстларингизга ҳам улашинг!
Бизга обуна бўлинг!👇
@Islomziyosikanali

#Ақида #ихтилоф #Мотуридийлик

❓Ё пирим ёки ё Али дейиш қанчалик тўғри?

Мухаммад Содиқ
Мухаммад Юсуф роҳимаҳуллоҳ

https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

СОВЧИЛАРДАН ШУМЛАНИШ
#ақида

❓872-CАВОЛ: Фарзанд кўрмаган одам совчиликка борса бўлажак келин-куёвлар ҳам фарзанд кўрмайди деб эшитдим. Шу гап ростми?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бундай гап йўқ. Ҳатто шундай деб эътиқод қилиш шумланишдир. Шумланиш эса гуноҳга сабаб бўлади. Фарзанд — Аллоҳ таолонинг неъматларидан бўлиб, уни кимгадир бериши ёки бермаслиги Ўзининг иродаси ва хохишига боғлиқ. Аллоҳ таоло бу ҳақида Қуръони каримда шундай марҳамат қилади:

لِلَّهِ مُلْكُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ يَخْلُقُ مَا يَشَاءُ يَهَبُ لِمَنْ يَشَاءُ إِنَاثًا وَيَهَبُ لِمَنْ يَشَاءُ الذُّكُورَ

"Осмонлар ва Ернинг ҳукмронлиги Аллоҳга (хос)дир. (У) хоҳлаган нарсани яратур. Хоҳлаган кишисига қизларни ҳадя этур ва хоҳлаган кишисига ўғилларни ҳадя этур".

أَوْ يُزَوِّجُهُمْ ذُكْرَانًا وَإِنَاثًا وَيَجْعَلُ مَنْ يَشَاءُ عَقِيمًا إِنَّهُ عَلِيمٌ قَدِيرٌ

"Ёки уларга ўғиллар ва қизларни қўшиб берур ва хоҳлаган кишисини фарзанд кўрмайдиган қилиб қўйгай. Албатта, У (бунинг ҳикматини) билувчи ва (Ўзи хоҳлаган нарсани яратишга) қодирдир" (Шуро сураси, 50-оят).
Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

МАЙЙИТ ЮВИЛИШИДАН АВВАЛ ҚУРЪОН ЎҚИСА БЎЛАДИМИ?
#ақида

❓887-CАВОЛ: Азада аёллар маййитга таҳлил тушириб ўтиришади, буни маййитга савоби йўқ дейишган. Аммо маййит ғусл қилдирилмасдан олдин Қуръон ўқиса бўладими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Албатта, азада эркагу аёл маййитнинг ҳаққига истиғфор айтиб, зикр ва таҳлиллар айтиб, савобини бағишлаши, имкон қадар унинг ҳаққига дуо қилиб туришининг маййитга фойдаси бор. Чунки бу ишлар савобли амаллардир. Фақат ушбу зикру дуоларни махфий айтиши, бақир-чақир қилмаслиги лозим бўлади.

Кўпчилик фуқаҳоларимиз маййитнинг ҳузурида, токи у ювилмагунча, Қуръон тиловат қилишни макруҳ эканини айтганлар. "Баҳрур-роиқ" китобида шундай дейилган:

أَقُولُ : الَّذِي رَأَيْته فِي النُّتَفِ إلَى أَنْ يُرْفَعَ إلَى الْغُسْلِ ، وَهَكَذَا نَقَلَهُ عَنْهَا الْقُهُسْتَانِيُّ لَكِنَّ عِبَارَةَ الزَّيْلَعِيِّ تُكْرَهُ الْقِرَاءَةُ عِنْدَهُ حَتَّى يُغَسَّلَ . قَالَ فِي شَرْحِ الْمُنْيَةِ لِابْنِ أَمِيرِ حَاجٍّ قَالُوا وَتُكْرَهُ الْقِرَاءَةُ عَلَيْهِ بَعْدَ مَوْتِهِ حَتَّى يُغَسَّلَ

"Ан-Нутаф" фатво китобида "Маййит ғусл учун кўтарилгунича уни ҳузурида қироат қилиш макруҳ бўлади", деб ёзилганини кўрдим. Қўҳистоний ҳам ундан шундай нақл қилган. Лекин Зайлаийнинг иборасига кўра эса: "Маййитни ювилмагунига қадар уни ҳузурида қироат қилиш макруҳ бўлади", дейилган. Ибн Амир Ал-Ҳож "Шарҳул муня"да: "Фуқаҳоларимиз, маййит то ювилмагунига қадар унга Қуръон ўқиш макруҳ бўлади, дейишган", — деган".

Лекин Аллома Саййид Аҳмад Таҳтовий ва Аллома Ибн Обидин каби кейинги давр муҳаққиқ олимлари ушбу макруҳлик умумий эмаслигини таъкидлашган. Уларга кўра, маййит тўлиқ ўралган бўлса ёки Қуръон ўқувчи ундан узоқда бўлса ёки ўртада тўсиқ бўлса ёки Қуръонни махфий ўқиса, маййит ювилгунича ҳам макруҳ бўлмайди.
("Табйинул ҳақоиқ", "Баҳрур роиқ", "Раддул муҳтор", "Фатовои ҳиндия" ва "Кувайт фиқҳ энцеклопедияси" китоблари).
Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво ҳайъати.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

ЖАННАТДА СПОРТ БИЛАН ШУҒУЛЛАНСА БЎЛАДИМИ?
#ақида

❓927-CАВОЛ: Жаннатда спорт билан шуғулланса бўладими? Узур савол озгина ғалати туйилиши мумкин.

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Жаннатда жаннат аҳли хоҳлаган барча ишлар муҳайё бўлади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай марҳамат қилади:

...وَفِيهَا مَا تَشْتَهِيهِ الْأَنْفُسُ وَتَلَذُّ الْأَعْيُنُ وَأَنْتُمْ فِيهَا خَالِدُونَ

... У жойда кўнгиллар тилайдиган ва кўзлар лаззатланадиган (барча) нарса бордир. Сизлар у жойда (жаннатда) мангу қолурсиз (Зухруф сураси 71-оят). Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

ИНСОННИНГ БУ ДУНЁСИ ҚАНДАЙ БЎЛСА ОХИРАТИ ҲАМ ШУНДАЙ БЎЛАДИМИ?
#ақида

❓959-CАВОЛ: Инсоннинг бу дунёси қандай бўлса, (бахтли ёки бахтсиз) охирати ҳам шундай бўлади деб эшитдим. Шу тўғрими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бу масала “бахт” сўзини қандай тушунишга боғлиқ. Кўпчилик инсонлар “бахт” деганда дунё ҳаётида бекаму кўст яшашни тушунадилар. Ваҳоланки, оят ва ҳадисларга мурожаат қилсак, унда “бахт ва бахтсизлик” асосан иймон ва куфр масаласига боғлиқ маънода келтирилади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда бу ҳақда бундай марҳамат қилади: “У кунда фақат Аллоҳ изн берган кишиларгина гапира олурлар. Улардан бахтсизлар ва бахтлилар бордир”. (Ҳуд сураси, 105 - оят)

Муфассир уламоларнинг таъкидлашича “бахтлилар” иймон билан ўтган мўъминлардир. “Бахтсизлар” эса куфр узра вафот топганлардир. Аллоҳ сақласин.

Ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадис мазмунига кўра инсон ҳали ҳомила ҳолатида унга руҳ ато қилингандан сўнг фаришталарга унинг тўрт нарсасини ёзишга буйруқ берилади: 1. Ризқи 2. Ажали 3. Амаллари 4. Унинг бахтли ёки бахсизлиги.

Шу каби асослардан келиб чиқиб айтиш мумкинки, дунёда моддий ҳолати қандайлигидан қатъий назар иймон билан яшаб, иймон билан ўтганлар дунёда ҳам охиратда ҳам бахтлидирлар. Дунёда куфрни танлаб, куфр билан ўтганлар ҳар икки дунёда бахтсиздирлар. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
Дўстларингизга ҳам улашинг!
Бизга обуна бўлинг!👇
@Islomziyosikanali

НЕЧА МАРТА САЖДА ҚИЛИШИМИЗ КЕРАК БЎЛАДИ?
#ақида

❓964-CАВОЛ: Биз Қуръон курсида ўқиймиз. Устоз бир оят ўқийди. Биз талабалар орқасидан такрорлаймиз. Сажда ояти келганида ҳам шундай бўлади. Устоз оятни ўқийди. Биз эса орқасидан такрорлаймиз. Шу ҳолатда неча марта сажда қилишимиз керак бўлади?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Агар устоз сажда оятини ўқиса ва сизлар ҳам айнан ўша оятни ўқисангиз, устоздан эшитганингиз учун ҳам, ўзингиз ўқиганингиз учун ҳам битта сажда қиласизлар. Шу кифоя қилади. Шарти оят ҳам, ўқилган жой ҳам битта бўлиши лозим.

وَفِي الْبَزَّازِيَّةِ : سَمِعَهَا مِنْ آخَرَ وَمِنْ آخَرَ أَيْضًا وَقَرَأَهَا كَفَتْ سَجْدَةٌ وَاحِدَةٌ فِي الْأَصَحِّ لِاتِّحَادِ الْآيَةِ وَالْمَكَانِ ، فَعَلَى هَذَا لَوْ قَرَأَهَا جَمَاعَةٌ وَسَمِعَهَا بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ كَفَتْهُمْ وَاحِدَةٌ .

“Баззозия”да: “Киши бир одамдан сажда оятини эшитди. Айнан шу оятни яна бошқа бир одамдан эшитди. Кейин шу оятни ўзи ҳам ўқиса, асаҳҳ сўзга кўра оят ва макон битта бўлгани сабабли битта сажда кифоя қилади”, дейилган.

Шунга кўра агар бир жамоа сажда оятини ўқиса, ўқиганида баъзилари баъзиларидан эшитса, бир марта сажда қилсалар кифоя қилади. “Раддул муҳтор”. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

НЕЧА МАРТА САЖДА ҚИЛИШИМИЗ КЕРАК БЎЛАДИ?
#ақида

❓964-CАВОЛ: Биз Қуръон курсида ўқиймиз. Устоз бир оят ўқийди. Биз талабалар орқасидан такрорлаймиз. Сажда ояти келганида ҳам шундай бўлади. Устоз оятни ўқийди. Биз эса орқасидан такрорлаймиз. Шу ҳолатда неча марта сажда қилишимиз керак бўлади?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Агар устоз сажда оятини ўқиса ва сизлар ҳам айнан ўша оятни ўқисангиз, устоздан эшитганингиз учун ҳам, ўзингиз ўқиганингиз учун ҳам битта сажда қиласизлар. Шу кифоя қилади. Шарти оят ҳам, ўқилган жой ҳам битта бўлиши лозим.

وَفِي الْبَزَّازِيَّةِ : سَمِعَهَا مِنْ آخَرَ وَمِنْ آخَرَ أَيْضًا وَقَرَأَهَا كَفَتْ سَجْدَةٌ وَاحِدَةٌ فِي الْأَصَحِّ لِاتِّحَادِ الْآيَةِ وَالْمَكَانِ ، فَعَلَى هَذَا لَوْ قَرَأَهَا جَمَاعَةٌ وَسَمِعَهَا بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ كَفَتْهُمْ وَاحِدَةٌ .

“Баззозия”да: “Киши бир одамдан сажда оятини эшитди. Айнан шу оятни яна бошқа бир одамдан эшитди. Кейин шу оятни ўзи ҳам ўқиса, асаҳҳ сўзга кўра оят ва макон битта бўлгани сабабли битта сажда кифоя қилади”, дейилган.

Шунга кўра агар бир жамоа сажда оятини ўқиса, ўқиганида баъзилари баъзиларидан эшитса, бир марта сажда қилсалар кифоя қилади. “Раддул муҳтор”. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

"ҲАЖГА БОРМАСДАН ПУЛИНИ ЭҲСОН ҚИЛАМАН"
#ақида

❓971-CАВОЛ: Қўшним "Каъбатуллоҳга бормайман, унга кетадиган ҳаражат пулини эҳсон қиламан ёки муҳтож оилага тўй қилиб бераман" деб айтади. Бу қанчалик тўғри, шундай қилса бўладими, буни ҳукми қандай?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Ҳаж буюк ибодат. Аллоҳ таоло Қуръони каримда шундай деган: “Одамлардан йўлга қодир бўлганларига Аллоҳ учун Байтни ҳаж қилмоқ вожибдир. Кимки куфр келтирса, албатта, Аллоҳ оламлардан беҳожатдир”, (“Оли Имрон” сураси, 97-оят).

Ушбу ояти карима ила ҳаж ибодати фарз бўлган. Маънонинг ўзидан билиниб турибдики, ҳаж ибодати ҳаммага ҳам фарз бўлавермайди. Балки «Одамлардан йўлга қодир бўлганларига» фарз бўлади. Улар кимлар? Улар — соғлом, ҳажга бориб-келишга ва шу даврда оиласини нафақасига етадиган маблағга эга, йўлида хавф-хатар йўқ, аёл киши бўлса, маҳрами бор кишилардир.

Ушбу шартларни ўзида мужассам этган ҳар бир мусулмонга умрида бир марта ҳаж қилиш фарздир. Улар имкони бўла туриб, ҳаж қилмасалар, катта гуноҳ қилган бўладилар. Шунинг учун ҳам оятнинг охирида: “Кимки куфр келтирса, албатта, Аллоҳ оламлардан беҳожатдир”, дейилмоқда.

Яъни кимки имкони бўла туриб, ҳаж қилмаса, Аллоҳ таоло ҳаж қилмаганнинг тоатига ҳам беҳожатдир. Бу ерда имкони бўла туриб, ҳаж қилмаслик куфрга тенглаштирилмоқда.

Шундан келиб чиқиб, ҳаж зиммасида фарз бўлган киши ҳаж учун йиғган маблағини эҳсон қилиб юбориши тўғри эмас. Балки у зиммасидаги фарз ибодатни адо этиши лозим ҳисобланади. Агар умрида бир марта ҳаж қилган бўлса, иккинчи марта ҳаж қилиши нафл (зиёда) ҳисобланади. Мана шундай киши яна ҳаж қилиши ёки эҳсон қилиши ўз ихтиёрида бўлади. Яъни, хоҳласа иккинчи марта ҳаж қилиши учун йиққан пулини эҳсон қилиши ёки умумий хайрия ишларига сарфлаши афзалдир. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

ИНСОННИНГ БУ ДУНЁСИ ҚАНДАЙ БЎЛСА ОХИРАТИ ҲАМ ШУНДАЙ БЎЛАДИМИ?
#ақида

❓975-CАВОЛ: Инсоннинг бу дунёси қандай бўлса, (бахтли ёки бахтсиз) охирати ҳам шундай бўлади деб эшитдим. Шу тўғрими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Бу масала “бахт” сўзини қандай тушунишга боғлиқ. Кўпчилик инсонлар “бахт” деганда дунё ҳаётида бекаму кўст яшашни тушунадилар. Ваҳоланки, оят ва ҳадисларга мурожаат қилсак, унда “бахт ва бахтсизлик” асосан иймон ва куфр масаласига боғлиқ маънода келтирилади. Аллоҳ таоло Қуръони каримда бу ҳақда бундай марҳамат қилади: “У кунда фақат Аллоҳ изн берган кишиларгина гапира олурлар. Улардан бахтсизлар ва бахтлилар бордир”. (Ҳуд сураси, 105 - оят)

Муфассир уламоларнинг таъкидлашича “бахтлилар” иймон билан ўтган мўъминлардир. “Бахтсизлар” эса куфр узра вафот топганлардир. Аллоҳ сақласин.

Ибн Масъуд разияллоҳу анҳудан ривоят қилинган ҳадис мазмунига кўра инсон ҳали ҳомила ҳолатида унга руҳ ато қилингандан сўнг фаришталарга унинг тўрт нарсасини ёзишга буйруқ берилади: 1. Ризқи 2. Ажали 3. Амаллари 4. Унинг бахтли ёки бахсизлиги.

Шу каби асослардан келиб чиқиб айтиш мумкинки, дунёда моддий ҳолати қандайлигидан қатъий назар иймон билан яшаб, иймон билан ўтганлар дунёда ҳам охиратда ҳам бахтлидирлар. Дунёда куфрни танлаб, куфр билан ўтганлар ҳар икки дунёда бахтсиздирлар. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

НЕЧА МАРТА САЖДА ҚИЛИШИМИЗ КЕРАК БЎЛАДИ?
#ақида

❓984-CАВОЛ: Биз Қуръон курсида ўқиймиз. Устоз бир оят ўқийди. Биз талабалар орқасидан такрорлаймиз. Сажда ояти келганида ҳам шундай бўлади. Устоз оятни ўқийди. Биз эса орқасидан такрорлаймиз. Шу ҳолатда неча марта сажда қилишимиз керак бўлади?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Агар устоз сажда оятини ўқиса ва сизлар ҳам айнан ўша оятни ўқисангиз, устоздан эшитганингиз учун ҳам, ўзингиз ўқиганингиз учун ҳам битта сажда қиласизлар. Шу кифоя қилади. Шарти оят ҳам, ўқилган жой ҳам битта бўлиши лозим.

وَفِي الْبَزَّازِيَّةِ : سَمِعَهَا مِنْ آخَرَ وَمِنْ آخَرَ أَيْضًا وَقَرَأَهَا كَفَتْ سَجْدَةٌ وَاحِدَةٌ فِي الْأَصَحِّ لِاتِّحَادِ الْآيَةِ وَالْمَكَانِ ، فَعَلَى هَذَا لَوْ قَرَأَهَا جَمَاعَةٌ وَسَمِعَهَا بَعْضُهُمْ مِنْ بَعْضٍ كَفَتْهُمْ وَاحِدَةٌ .

“Баззозия”да: “Киши бир одамдан сажда оятини эшитди. Айнан шу оятни яна бошқа бир одамдан эшитди. Кейин шу оятни ўзи ҳам ўқиса, асаҳҳ сўзга кўра оят ва макон битта бўлгани сабабли битта сажда кифоя қилади”, дейилган.

Шунга кўра агар бир жамоа сажда оятини ўқиса, ўқиганида баъзилари баъзиларидан эшитса, бир марта сажда қилсалар кифоя қилади. “Раддул муҳтор”. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

ПАЙҒАМБАРЛАРГА ТУШГАН КИТОБЛАР АЛЛОҲНИНГ КАЛОМИ ДЕЙИЛАДИМИ?
#ақида

❓988-CАВОЛ: Бошқа пайғамбарларга тушган китобларни ҳам Аллоҳнинг каломи дейиладими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Ҳозирги даврдаги Инжил, Таврот китобларини Мусо алайҳиссалом ва Ийсо алайҳиссаломга нозил бўлган самовий китоблар деёлмаймиз. Чунки, уларга одамлар томонида турли ўзгартиришлар киритиб юборилган. Лекин, ўз вақтида мазкур пайғамбарларга нозил бўлган асл Таврот ва Инжил китоблари Аллоҳнинг каломи дейилади.

و في شرح الطحطاوية والحق ان التوراة و الانجيل و الزبور و القران من كلام الله حقيقة

"Шарҳ Таҳтовий"да қуйидагича келтирилади: "Ҳақиқат шуки, Таврот, Инжил, Забур ва Қуръон ҳақиқатда Аллоҳнинг каломидир". Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

НАМОЗ ЎҚИЙДИЮ БАХШИЛИК ҚИЛАДИ
#ақида

❓989-CАВОЛ: Ёмон амал билан яхши амални тенг ушлаб келаётганларга динимиз қандай қарайди? Мисол: 5 маҳал намоз ўқийдию бахшилик қилади ва фол очади. Ўшанга ўхшаш.

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Намоз ўқиш фарз амали, уни бажариш бандаларнинг мажбуриятидир. Агар инсон намоз ўқиб ҳам ёмон ишлардан қайтмаётган бўлса, бу яхши ҳолат эмас. Чунки Аллоҳ таоло: (Эй, Муҳаммад!) Китоб (Қуръон)дан Сизга ваҳий қилинган нарсани тиловат қилинг ва намозни баркамол адо этинг! Албатта, намоз фаҳш ва ёмон ишлардан қайтарур. Албатта, Аллоҳнинг зикри (барча нарсадан) улуғдир. Аллоҳ қилаётган ишларингизни билур (Анкабут сураси 45-оят).

Демак, Аллоҳ таолонинг ҳузурида қабул бўлган намоз ўз эгасини ёмон ишлардан, гуноҳлардан қайтариши аниқ бўлди. Шундай экан, беш вақт намозни вақтида ўқиб туриб, бошқа гуноҳлардан қайта олмаётган киши — намозларини мукаммаллигига эътибор қилиши керак бўлади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy

АЁЛЛАР ҚАБРИСТОНГА БОРСА БЎЛАДИМИ?
#ақида

❓1096-CАВОЛ: Аёллар қабристонга борса бўладими?

💬 ЖАВОБ: Бисмиллаҳир Роҳманир Роҳим.
Динимизда қабр зиёратига рухсат берилган, балки тарғиб ҳам қилинган. Пайғамбаримиз саллаллоҳу алайҳи ва саллам:

"كنت نهيتكم عن زيارة القبور، فزوروها؛ فإنها تزهد في الدنيا، وتذكر الآخرة"

яъни: “Сизларни қабр зиёратидан қайтарган эдим. Энди зиёрат қилаверинглар. Чунки, у дунёдан қайтаради ва охиратни эслатади”, деганлар. (Ибн Можа ривоят қилган).

Уламолар ушбу ҳадисни қабр зиёратига рухсат бериш учун асос қилиб келтирадилар. Бироқ аёлларнинг ҳис-ҳаяжонлари эркакларникидан фарқ қилади. Шу боис китобларимизда аёлларнинг қабристонга бориши борасида бир неча хил фикрларни учратишимиз мумкин. Ибн Обидийн раҳматуллоҳи алайҳи “Раддул муҳтор” китобларида ушбу масаладаги турли қарашларни келтиргач, уларнинг ортидан Хайруддин Рамлийнинг қуйидаги сўзларини келтиради:

إنْ كَانَ ذَلِكَ لِتَجْدِيدِ الْحُزْنِ وَالْبُكَاءِ وَالنَّدْبِ عَلَى مَا جَرَتْ بِهِ عَادَتُهُنَّ فَلَا تَجُوزُ ، وَعَلَيْهِ حُمِلَ حَدِيثُ { لَعَنَ اللَّهُ زَائِرَاتِ الْقُبُورِ } وَإِنْ كَانَ لِلِاعْتِبَارِ وَالتَّرَحُّمِ مِنْ غَيْرِ بُكَاءٍ وَالتَّبَرُّكِ بِزِيَارَةِ قُبُورِ الصَّالِحِينَ فَلَا بَأْسَ إذَا كُنَّ عَجَائِزَ .
وَيُكْرَهُ إذَا كُنَّ شَوَابَّ كَحُضُورِ الْجَمَاعَةِ فِي الْمَسَاجِدِ

“Агар аёлларнинг қабристонга бориши одатдагидек, йиғлаш, қайғуларни янгилаш ва ўликларни мақтаб жар солиш учун бўлса бу жоиз эмас. “Қабр зиёрат қилувчи аёлларни Аллоҳ лаънатласин”, маъносидаги ҳадис ҳам мана шундай аёлларга қарата айтилган. Агар ёши катта аёллар ибратланиш, йиғи-сиғи қилмай, ўтганларга раҳмат сўраш ва солиҳ инсонларнинг зиёратидан табаррук ҳосил қилиш учун борсалар, бунинг зарари йўқ. Агар ёш аёллар бўлса, уларнинг қабристонга боришлари худди масжидга боришлари каби макруҳдир”.

Аллома Ибн Обидийн ушбу ибораларни келтиргандан сўнг масалага қуйидагича хулоса ясаганлар:

وَهُوَ تَوْفِيقٌ حَسَنٌ

яъни: “Хайруддин Рамлийнинг ушбу хулосалари мазкур масаладаги ҳар-хил сўзларни гўзал шаклда мувофиқлаштириш ҳисобланади” (“Раддул муҳтор” китоби).

Демак, уламоларимизнинг юқоридаги сўзларидан ёши катта аёллар эркакларга аралашмаган ҳолатда, сатри авратга риоя қилиб, йиғи-сиғи қилмай, ибратланиш мақсадида қабристонга бориб ўтганларини зиёрат қилиб, уларнинг ҳақларига дуо қилиб келишлари жоиз экани келиб чиқади. Валлоҳу аълам.

Ўзбекистон мусулмонлари идораси
Фатво маркази.
https://t.iss.one/joinchat/r2bswPSgL883NTcy