* * *
Ё ака ёки ука
ёки тенг-тўшми бўлдим –
бир муддат уч азамат
теракка қўшни бўлдим.

Кўксида ҳаво тўла,
адл эди бўйлари,
тун-кун бетин шивирда
акс этарди ўйлари.

Сўздан қайтиш йўқ, деб онт
ичган бўлса керак-да,
бир хил шивир-шивирга
содиқ эди тераклар.

Қушларнинг нағмасига
назар ҳам солмас эди,
на-да шамол аҳдидан
қайтара олмас эди.

Ҳатто бағрин ўйса ҳам
ёмғирнинг найзалари,
асти йўлдан қайтмасди,
борарди орзу сари...

Баъзан турфа туйғулар
эзар экан юракни,
эсга оламан ногоҳ
уч азамат теракни.

✍ Икром ИСКАНДАР

@Ikrom_Iskandar_ijodi

ЁДИМГА ТУШТИ

Дилда васлинг эрди умрий таманно,
Хаёлингни қилур вақти тамошо,
Ногаҳ ойинага боқиб, нигоро,
Маҳву ҳайронларинг ёдимга тушти.

Фасли баҳор ўлуб, гуллар очилиб,
Ерга сабза бахмал каби ёпилиб,
Машомимга сунбул бўйи хуш келиб,
Зулфи райҳонларинг ёдимга тушти.

Қўлларингдин то нўш эттим паймона,
Гоҳи худ мен, гоҳи бехуд девона,
Ҳар қачонким кўксим қилдим нишона,
Тийри мужгонларинг ёдимга тушти.

Сайр айладим чиқиб дашту саҳролар,
Бошларимга ортиб шўри савдолар,
Бисмил учраб кўзга лола, раънолар,
Тиғи бурронларинг ёдимга тушти.

Э, яхшилар хайлин нозик миёни,
Гарчанд эрдим ёмонларнинг ёмони,
Базмларда қилган элдин ниҳони,
Лутфу эҳсонларинг ёдимга тушти.

Не хуш айём экан ўшал замонлар,
Бўлур эрдим ҳар дам, жоно, қурбонлар,
Охир мундоғ бўлуб зору сарсонлар,
Ҳарсў жавлонларинг ёдимга тушти.

Э истиғно фирдавсининг насими,
Ёд этмадинг қадрдон деб қадимий,
Уммид этдим ҳар ердаким, Муқимий,
Аҳду паймонларинг ёдимга тушти.

✍ МУҚИМИЙ

@Ikrom_Iskandar_ijodi

Жой номларини ўрганамиз

“Окс” эмас, “Ўкуз”

Юнон ҳамда европача кўпгина китобларда Амударё Окс, Оксус деб юритилади, буни юнонча ном дейдилар. Аслида эса бу маҳаллий ном бўлиб, Ўкуз – “дарё”, “сув” деган сўздир.


“Байкал” – “Бойкўл” эмас

Б а й г а л – бурятча сўз бўлиб, “катта сув” демакдир, шундан Б а й к а л кўлининг номи ясалган. Байкални “Бой+кўл” деб изоҳлаш ноўриндир.


“Қўйлиқ”нинг “қўй”га алоқаси йўқ

Қўйлиқ – Тошкент чеккасидаги жой бўлиб, унинг “қўй” сўзига дахли йўқ. “Қўйи – дарёнинг қуйиси, туби, текис жойи” деганидир (Девон, III). Ҳақиқатан ҳам шундай: Чирчиқ дарёсининг қайирида, паст еридаги бу қишлоқ (ҳозир Тошкент шаҳри таркибидаги даҳа. – Э.Н.) – “қуйилик”, “пастлик” ма’носида аталиб, сўнгра Қўйлиқ бўлиб кетган.

Ҳамидулла ҲАСАНнинг
“Ўрта Осиё жой номлари тарихидан”
(Тошкент, “Фан” нашриёти, 1965)
китобидан олинди

* * *
Ҳаёт деганлари бир тешик челак.
Тешик челакдаги зилол сув –
Ёшлик.
Қуруқшаган лаблар – сув учун тилак,
Бекорга тўкилмоқ эса...
авбошлик.

Тўкилган Ёшликни ичиб,
уриб барқ,
Олиб тешик челак –
Ҳаётдан билиг,
Ўсдики бир дарахт...
Наҳот, бу дарахт,
наҳот, қарилик?..

✍ Икром ИСКАНДАР

@Ikrom_Iskandar_ijodi

#tong_hikmati

***
Har tong toza gulday ufurib turgil,
Ichdan yashnab turgil, qulf urib turgil.
Har tong ko‘zyoshingdan suvlar sepgilu
Ko‘ngling ayvonini supurib turgil.

Sirojiddin SAYYID
___________________

***
Ҳар тонг тоза гулдай уфуриб тургил,
Ичдан яшнаб тургил, қулф уриб тургил.
Ҳар тонг кўзёшингдан сувлар сепгилу
Кўнглинг айвонини супуриб тургил.

Сирожиддин САЙЙИД

"ОНА ТИЛИМ" - Ўзбекистон давлат филармонияси академик халқ чолғулари оркестри ва солистлар ижросида. Махаммаджон Отажонов мусиқаси, Икром Искандар сўзи

Президент Шавкат Мирзиёевнинг матбуот ва оммавий ахборот воситалари ходимларига табриги
—
Поздравление Президента Шавкат Мирзиёева работникам печати и средств массовой информации

Prezident.uz|Facebook|Instagram|YouTube|X

Ўзбекистон Республикаси Президентининг "Матбуот ва оммавий ахборот воситалари ходимлари куни муносабати билан соҳа ходимларидан бир гуруҳини мукофотлаш тўғрисида"ги Фармони
—
Указ Президента Республики Узбекистан "О награждении в связи с Днём работников печати и средств массовой информации группы работников сферы"

Prezident.uz|Facebook|Instagram|YouTube|X

Саратон

I
Юрган ерин емириб,
оқар эди семириб
ва сув келса симириб
ва тоғ келса кемириб...

Энди ким ҳам танийди,
қуёш тепадан айни
озиб кетган анҳорнинг
қовурғасин санайди.

II
Ҳавода муаллақ қотади чанглар.
Саратон.
Тошлардан олгандай улгу
минг йиллик арчалар туради мулгиб.
Арчалар – тоғдаги яшил харсанглар.

Икром Искандар

* * *
«Келмасмикан?» –
ҳавода қотар хавотир.
Димиқар ёз чилласи.
Бир мусаффо нафас елади ногоҳ –
сенинг шамойилингда шамол
ёриб кирар ҳавони.

✍ Икром ИСКАНДАР

@Ikrom_Iskandar_ijodi

***
Ёз оқшоми осмоннинг
оқаришиб дараси,
далаларга қуюлар
юлдузлар шаршараси.
Ёришади кўнглим ҳам,
ё шундай туюлади,
хаёлинг юлдузлардай
шовуллаб қуюлади.
Менга шунинг ўзи бас,
шунинг ўзи бахт кабир,
фақат оқимга қарши
сакраган балиқ каби
ўйинг билан қонмаган
соғинч ўртар гоҳида...
Ўйинқароқ бир юлдуз
сакрар терак шохида.

* * *
Бўйқизгина, кун нурида чувоқлайсан,
бу ҳуснингда офтобни ҳам сувоқлайсан.
Кулгуларинг – чўчиб учган каптарларга
сочиш учун юракларни увоқлайсан.
Куртаклардан, боғдан яшил бод келади,
боғ ортидан, бод қаърида дод келади.

Товонингни қитиғлайди ғўра майса,
сочларингга рўмол-пўмол ўрамайсан,
чорбоғингнинг дарчасидан ташқарига
мўралайсан, онангдан ҳам сўрамайсан.
Ташқарида дупир-дупир от келади,
ўзингни ол, от ўйнатиб ёт келади.

Овулингнинг оловисан, овунасан,
қачон бедард шўхликлардан совунасан,
токай тунлар вужудингга соғинчлармас,
фақатгина чарчоқларни ёвунасан?
Деразангни чертиб-чертиб бодлар келар,
улув тортиб бод қаърида додлар келар.

Тонгда додлар паст келганда наволардан,
симириб қол таниш ҳиддан, ҳаволардан –
ўтган-кетган бош суқади уйларингга
тотиш учун тўйга келган ҳалволардан.
Ташқарида дупир-дупир отлар келар,
чиқиб юрма, от ўйнатиб ётлар келар.

© Икром ИСКАНДАР

Таъзия

Устоз шоиримиз, "Жадид" газетаси бош муҳаррири, Ўзбекистон халқ шоири Иқбол Мирзога онаси Мўътабархон аянинг вафоти муносабати билан ҳамдардлик билдирамиз.

Аллоҳ раҳматига олсин! Омин!

Икром Искандар

​Anvar Isroilov,
taniqli shoir

OLTIN QANOT

(Uchuvchilar haqida qo‘shiq)

Osmonlarda lochinlarning parvozi hur,
Yerda-ko‘kda hech so‘nmasdan chaqnasin nur,
Bulbul bo‘lib torimga qo‘n, ketma, surur,

Naqarot:

Lochinlarga makon bo‘ling, Siz - samolar,
Dilga yaqin doston bo‘ling, sho‘x navolar.
Sen tomonga talpingayman, vaslingga zor,
Hayotimsan, baxtimsan deb aytganim bor,
Kutgil meni, zamindagi ey go‘zal yor,

Naqarot:

Eltar senga yorug‘ kunlar xotiroti,
Qanotida olib uchar ko‘k g‘iroti.
Yer o‘g‘loni – uchuvchilar, qutlay bu on,
Ko‘kda hamroh parivashlar, bo‘ling omon,
Osmonlarga termiltirgan oromijon –
Oltin qanot qushlar uchsin, qushlar uchsin,
Sizni mudom baxtlar quchsin, baxtlar quchsin.

OLTIN SOZIM MENING – MUHABBAT

Tonglar otar, kunlar botadi,
Yillar o‘tar, o‘tmas muhabbat.
Dunyodagi eng shaʼn qo‘shiqlar
Ishq shaʼniga aytilgan faqat.

Toleimning oq cho‘qqisiga,
O‘chmas yog‘du sochguvchi abad,
Munisginam, sensan yagonam,
O, quyoshim – mening muhabbat.

Shodligimdan tebranar gullar,
Hijron ketib, visolga navbat.
Tarat bukun dilxush navolar,
Oltin sozim mening – muhabbat.

Shoirning yaqinda O‘zbekiston Yozuvchilar uyushmasi “Adabiyot” nashriyotida chop etilgan "Tanlangan asarlar"idan olindi.

20-июль – устоз Эшқобил ШУКУР таваллуд топган кун!

Ўзбек адабиётининг таниқли вакили, шоир ва носир, Ўзбекистонда хизмат кўрсатган маданият ходими, “Маънавий ҳаёт” журналининг бош муҳаррири Эшқобил Шукур 1962 йил 20 июлда Сурхондарё вилоятининг Қумқўрғон туманида, Боймоқли қишлоғида туғилган.

«Юракни ўрганиш», «Сочлари сумбул-сумбул», «Тунги гуллар», «Яшил қушлар», «Ҳамал айвони», «Кўҳна боғ ривоятлари», «Кўз юмиб кўрганларим», «Бобосўз изидан», «Аср афсоналари» китобларининг муаллифи. Эшқобил Шукур қаламидан тўкилган шеърий ва насрий сатрларнинг ҳар бирига халқ достонлари, эртак, афсоналари, қадим ривоятларининг руҳи сингиб кетган. Шоир халқ оғзаки ижодидаги тимсолларни ўзига хос талқин қилади. Унинг «Ибтидо хатоси» достони асосида машҳур композитор Икром Акбаров опера саҳналаштирган, «Баҳоуддин Нақшбанд»достони асосида реквием-оратория яратилган. Муҳим мавзулардаги адабий мақолалари жамоатчилик эътиборини қозонган.

Эшқобил Шукур ижодининг илк давридаёқ назарга тушиб, 1992 йилда Ўзбекистон Ёшлар иттифоқининг Усмон Носир номидаги мукофотига сазовор бўлади. Сўнг 2008 йилда Туркияда Маҳмуд Қошғарийнинг 1000 йиллиги муносабати билан «Туркий дунё туркий тиллар шарафи» мукофотига эга бўлган. 2012 йилда Ўзбекистон Республикасида хизмат кўрсатган маданият ходими унвони билан тақдирланган. Унинг ижодий, маърифий-маънавий фаолияти «Олтин қалам» халқаро мукофотига ҳам лойиқ топилган. 2022 йилда Истанбулда бўлиб ўтган Туркий халқлар шеърияти халқаро фестивалида 20 дан ортиқ мамлакатлар вакиллари қатнашган катта маданий тадбирда фестивалнинг Бош мукофотини қўлга киритади.

Севимли шоиримизни кўп минг сонли ўқувчилари ва канал кузатувчилари номидан табриклаймиз! Узоқ умр, мустаҳкам соғлиқ ва сўнмас илҳом тилаб қоламиз.

* * *
«Келмасмикан?» –
ҳавода қотар хавотир.
Димиқар ёз чилласи.
Бир мусаффо нафас елади ногоҳ –
сенинг шамойилингда шамол
ёриб кирар ҳавони.

© Икром ИСКАНДАР

ЙЎЛОВЧИ

Тонг-азонда битта йўловчи
шахдам юриб борар йўлкадан,
жунбишга келади йўл новча
бўйига баробар кўлкадан.

Кун буткул ёйилган маҳалда
кўчага чиқади маҳалла,
калта-култа соялардан қисиниб,
йўлак қўмсар илк овчисини.

Кўлкалар тобора қисқарар –
ҳадиксираб, кутиб чарчаган
йўлак бир уларга, бир кунга қарар
ва туйқус, апил-тапил
қучоғин очади барчага...

© Икром ИСКАНДАР

Yangi O‘zbekiston bunyodkori – mamlakat 8 yilda

* * *
Август.
Тоғларнинг кўксига суянади кўк.
Хаёлдай сокин
жилғанинг машқи суст –
кўклам каби кўм-кўк
ва жимжит жимирлаш
юзида юзади...
Жилға (ўзандай ўрамиш ҳасратлар)
тип-тиниқ ва ҳолсиз осмонни кузатиб,
ўйлар:
«Ўйилар осмоннинг туби...
Ў, баҳор, ишқ каби сачратар –
танини тошларга уради жилға,
гулларнинг юзида жилғанинг тани...
Бутун олам муштоқ – кўк буни илғаб,
гулдурос ва шаррос куйлаганида...
Баҳорги шарқираб ўйнашлар қани!»

Осмон кексанинг ақлидай тиниқ
ва яна...
  ва яна...
    ва яна...
(Наҳот шул мўйсафид кўкламги оқин?)
тоғларнинг кўксига ҳолсиз суянар...
Баҳорни туш кўриб ичи қизиган
тош каби
жилға
жимирлайди хаёлдай сокин.

Август.

✍️ Икром ИСКАНДАР

@Ikrom_Iskandar_ijodi