⭕️نقش فناوری در جنگ ۱۲ روزه: آیا هوش مصنوعی در جنگ نقش تعیین‌کننده داشت؟
✍🏻محمد رهبری|منتشر شده در روزنامه هم‌میهن

🔻با گذشت زمان از اعلام آتش‌بس میان ایران و اسرائیل، این پرسش مطرح است که فناوری چه نقشی در این جنگ داشته است. آیا برتری فناورانه منجر به ترورهای موفق رژیم اسرائیل در روزهای اول جنگ شد؟ در این جنگ از فناوری‌های مبتنی بر هوش مصنوعی تا چه اندازه استفاده شد؟

🔻برای پاسخ به این پرسش‌ها، ابتدا لازم است ارزیابی کوتاهی از سازوکار این جنگ داشت. در اولین روز جنگ، اسرائیل به شکلی نسبتاً غافل‌گیرکننده، به فرماندهان و دانشمندان کشور حمله کرد. به‌کارگیری ریزپرنده یا پهپاد برای ترورها، آنچنان فناوری پیشرفته‌ای در مقابل ایران نبود و نمی‌توان آن‌ها را عامل موفقیت دانست.

🔻راز موفقیت این حمله در دو عامل بود: اطلاعات لحظه‌ای دقیق و استفاده از اصل غافل‌گیری. با تداوم جنگ نیز، آنچه تجاوز اسرائیل را اثربخش کرد، علاوه بر به‌کارگیری جنگنده‌های F-35، همین دسترسی به اطلاعات لحظه‌ای بود. بنابراین می‌توان گفت که «اطلاعات» یکی از پایه‌های اصلی حملات اسرائیل را شکل می‌داد.

🔻علاوه بر این، حملات اسرائیل در نقاط مختلف شهر و کشور، به شکل شبکه‌ای بود و گروه‌های مستقل از یکدیگر، مشغول انجام عملیات در خاک کشور بودند. استفاده از اطلاعات، به‌کارگیری اصل غافل‌گیری و رویکرد شبکه‌ای به‌جای رویکرد سلسله مراتبی در جنگ، مفهوم «جنگ شبکه‌محور» را به ذهن متبادر می‌کند. «جنگ شبکه‌محور»، یک دکترین نظامی جدید است که از اواخر قرن بیستم و اوایل قرن بیست‌ویکم توسط ارتش آمریکا به‌کار گرفته شد.

🔻این دکترین نظامی، متکی بر فناوری اطلاعات است که جایگزین روش‌های سنتی در جنگ شده است. به‌طور کلی، هدف از جنگ شبکه‌محور، تسریع عملیات و توانایی تمام بخش‌های نظامی برای شناسایی، حمله و نابودی مؤثر اهداف دشمن است. این رویکرد بر مزایای انقلاب اطلاعاتی به منظور تضمین برتری اطلاعاتی از طریق جمع‌آوری اطلاعات به صورت شبکه‌ای تأکید دارد. جنگ شبکه‌محور، مبتنی بر «شوک و هیبت» است و از طریق ضربات سریع دقیق، به‌دنبال فروپاشی سریع نیروهای دشمن است.

🔻بنابراین ویژگی‌های کلیدی «جنگ شبکه‌محور» عبارت است از:
▪️ برتری اطلاعاتی: جمع‌آوری، پردازش و انتشار اطلاعات مؤثرتر از دشمن
▪️شبکه‌سازی: اتصال نیروهای پراکنده از طریق شبکه‌ها به‌منظور اشتراک‌گذاری اطلاعات و هماهنگی عملیات
▪️سرعت: سرعت بالا در تصمیم‌گیری از طریق اطلاعات و اجرای سریع عملیات و ایجاد شوک
▪️تحول در عملیات نظامی: تغییر ساختارهای فرماندهی سنتی و سلسله مراتبی به رویکردی شبکه‌ای‌تر و غیرمتمرکزتر

🔻البته این دکترین نظامی، ویژگی‌های دیگری نیز دارد که موضوع این یادداشت نیست. موضوع اصلی این یادداشت به نقش فناوری در جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل اشاره دارد. ویژگی‌های کلیدی «جنگ شبکه‌محور» با نحوه عملیات اسرائیل در خاک ایران شباهت‌های زیادی دارد. عملیات آن‌ها سریع و غافل‌گیرکننده بود، رویکردی شبکه‌ای داشت و متکی بر برتری اطلاعاتی بود. بنابراین مهم‌ترین وجه فناورانه این جنگ در جایی است که منجر به برتری اطلاعاتی شد.

🔻احتمالاً ترکیبی از عوامل مختلف اعم از دسترسی به داده‌های گوشی‌های هوشمند، هک و نفوذ در سیستم‌های اطلاعاتی، به‌کارگیری نفوذی و جاسوس و... در کنار یکدیگر منجر شده تا رژیم اسرائیل برتری اطلاعاتی برای تجاوز به خاک کشور پیدا کند. این نقطه، مهمترین کارکرد فناوری در این جنگ است؛یعنی جایی که از طریق دسترسی به داده‌های گوشی‌های هوشمند و همچنین هک و نفوذ، توانسته است تا نوعی برتری اطلاعاتی پیدا کند.

🔻بنابراین می‌توان گفت که هوش مصنوعی در این جنگ، آنچنان تأثیر ویژه نداشته است. شاید برای تحلیل سریع داده‌ها و شناسایی الگوها، و یا آنالیز برخی تصاویر به صورت لحظه‌ای از هوش مصنوعی استفاده شده باشد، اما بعید به‌نظر می‌رسد که این جنگ، جنگی متکی بر هوش مصنوعی باشد. تعبیر «جنگ شبکه‌محور» برای جنگ ۱۲روزه ایران و اسرائیل، تعبیر دقیق‌تری است تا جنگ بر پایه هوش مصنوعی.

🔻اکنون واضح است که فناوری اطلاعات یکی از رکن‌های اصلی در جنگ‌های جدید است. راه دفاع از ایران در برابر تجاوز به کشور نیز استفاده درست و هوشمندانه از ابزارهای فناوری اطلاعات است. استفاده هوشمندانه از این فناوری‌های اطلاعاتی باید به‌نحوی باشد که همه ابعاد قدرت، اعم از قدرت سخت و قدرت نرم کشور را تقویت کند؛ در غیر این صورت امکان موفقیت در جنگ‌های شبکه‌محور پایین می‌آید. این شرایط بیش از پیش نشان می‌دهد که کشور تا چه اندازه نیازمند نخبگانی است که ابزارهای فناورانه‌ای را توسعه دهند که مانع از برتری اطلاعاتی دشمن شود. این موضوع یادداشتی است که در دی‌ماه ۱۴۰۲ منتشر شد و آن را اینجا می‌توانید بخوانید.

📲@socialMediaAnalysis
✅ @commac

🟣تکنیک هایی که هر طراح رسانه ای باید بداند

✍🏻هنر طراحی صفحه/نادر تیموری

▪️در رسانه های امروز (سنتی و دیجیتال) این شمایید که می توانید دیدگاه های یک نویسنده را با طراحی صفحه و ترکیب بندی آن با طرح های مختلف به مخاطب ارائه دهید.

▪️بنابر این اولین قدم مهم ، داشتن تصویر نشریه ( به عنوان یک برند) است که شما با آن کار می کنید و می تواند با مخاطب هدف شما طنین انداز شود و در قدم دوم الهام بخش باشد و به طور مثبت جامعه هدف شما را درگیر کند. بنابراین، توجه به تصویر، طرح، رنگ‌ و فونت های مناسب در طراحی صفحه (سنتی و دیجیتال ) بهترین گزینه خواهد بود و همیشه به این توجه داشته باشید که صفحه آرایی شما هم باید مانند یک کالای لوکس به دست مخاطب برسد.

▪️طراحی‌های گرافیکی امروزی در نشریات ، توجه به خواسته‌های مخاطبان شما هستند. جدا از این، مهم‌ترین چیز این است که با زمان، روندها، رفتارها، فرهنگ عامه و جامعه فعلی به‌روز باشید. با این حال، باید یاد بگیرید که حتی در زمان‌های متغیر نیز مرتبط بمانید.

💻در سایت رسانه نگاران لینک زیر بخوانید

📱همراه با رسانه نگاران در فضای مجازی:

🔗سایت ▫️🔗اینستاگرام ▫️🔗واتساپ▫️🔗تلگرام
✅ @commac

🔴آخرین اخبار شفقنا از حوزه فناوری و هوش مصنوعی؛ از تسلط چین بر بازار فناوری تا استفاده از هوش مصنوعی مولد در سریال

https://media.shafaqna.com/news/567859/

🔹تسلط چین بر بازار فناوری؛ درآمد «بایت‌دَنس» از «متا» پیشی گرفت

https://fa.shafaqna.com/news/2084842/

🔹نتفلیکس برای نخستین بار از هوش مصنوعی مولد در یکی از سریال‌های خود استفاده کرد

https://fa.shafaqna.com/news/2084061/

🔹آمریکا استفاده از فناوری چینی در کابل‌های مخابراتی زیر دریا را ممنوع می‌کند

https://fa.shafaqna.com/news/2083366/

🔹شکایت از ایکس در اروپا به دلیل استفاده از داده‌های کاربران

https://fa.shafaqna.com/news/2082798/

🔹پیش‌بینی ایندیپندنت: چت‌جی‌پی‌تی مردم را به سمت دیوانگی، روان‌پریشی و مرگ سوق می‌دهد!

https://fa.shafaqna.com/news/2082676/

🔹آزمایشگاه‌های خودران مجهز به هوش مصنوعی، کشف مواد را ۱۰ برابر سریع‌تر و پایدارتر می‌کنند

https://fa.shafaqna.com/news/2081934/

🔹فرانسه و اپلیکیشن جدید برای محافظت از کودکان در برابر آسیب‌های آنلاین

https://fa.shafaqna.com/news/2081811/

🔹ایلان ماسک: هوش مصنوعی تا دو سال دیگر از هوش انسانی پیشی خواهد گرفت

https://fa.shafaqna.com/news/2081441/
🆔 @commac

📱 آیا چت‌جی‌پی‌تی (ChatGPT) واقعاً احساسات را تجربه می‌کند؟

⬅️چت‌جی‌پی‌تی با پاسخ‌های همدلانه به پیام‌های غم‌انگیز، گاهی ذهن کاربران را به اشتباه می‌اندازد که هوش مصنوعی دارای احساسات واقعی است؛ اما آیا این ربات تنها تقلید کننده احساسات است یا بیش از آن؟

⬅️مدل برجسته‌ای مانند چت‌جی‌پی‌تی، در پاسخ به پیام‌های حاوی غم و اندوه، واکنش‌های همدلانه نشان می‌دهد که بحث راجع به واقعی یا تقلیدی بودن این احساسات را داغ کرده است.

⬅️ پاسخ‌های همدلانه چت‌جی‌پی‌تی اساساً بر پایه پردازش زبان طبیعی است و این هوش مصنوعی تنها به سیگنال‌های عاطفی در متن واکنش نشان می‌دهد، بدون آنکه خود احساس واقعی داشته باشد.

⬅️چت‌جی‌پی‌تی با تحلیل حجم گسترده‌ای از داده‌ها، واکنش‌هایی مانند «متأسفم» یا «می‌دانم سخت است» را تولید می‌کند که به نظر واقعی و انسانی می‌آیند. اما این پاسخ‌ها نتایج الگوریتم‌ها و آموزش‌های داده‌ای است، نه عواطف واقعی یا درکی از درد کاربر.

⬅️این هوش مصنوعی بر اساس نشانه‌های عاطفی در متن عمل می‌کند و پیام‌های ناراحت‌کننده باعث می‌شوند پاسخ‌های حمایتی تولید کند، حتی اگر پیام‌ها واقعی نباشند. این موضوع آسیب‌پذیری‌هایی را در طراحی AI نشان می‌دهد که می‌تواند مورد سوءاستفاده قرار گیرد.

⬅️برخی افراد از این قابلیت برای فریب هوش مصنوعی و استخراج اطلاعات خصوصی یا شکستن قوانین استفاده می‌کنند. چنین مواردی هشدارهای مهمی درباره امنیت و اخلاق هوش مصنوعی به شمار می‌رود.

⬅️واکنش‌های تقلیدی هوش مصنوعی می‌تواند منجر به اعتماد بیش از حد کاربران یا وابستگی نامناسب شود. افراد ممکن است فراموش کنند که با ماشین طرفند و به اشتباه احساس همدلی واقعی از AI انتظار داشته باشند.

⬅️واکنش‌های همدلانه چت‌جی‌پی‌تی نتیجه برنامه‌نویسی و الگوریتم‌های زبانی است و نه احساسات واقعی. آسیب‌پذیری این هوش مصنوعی در مقابل فریب، نشان‌دهنده نقاط ضعفی است که باید اصلاح شود.

🔗 متن کامل

🔹@ITNA_IR
🆔 @commac

وزیر ارتباطات: فیلترشکن‌ مجانی باعث آلودگی شبکه کشور شده
رضایت مردم مهم است
در سال 1401 محدودیت ایجاد کردیم آیا دسترسی ها محدود شد؟
مگر می شود با فناوری مقابله کور کرد؟
آیا الان فرزندان ما بدون هیچ محدودیتی به همه محتواها دسترسی ندارند؟
چرا همه چی رو فنی نگاه می‌کنیم؟
https://www.asriran.com/fa/news/1078882/
سخنان ستارهاشمی امروز سه شنبه(۳۱ تیرماه) در صحن علنی مجلس شورای اسلامی

ماهیت و کاربرد روش های کیفی در ارتباطات از سوی انتشارات علوم خبری روانه بازار شد

https://t.iss.one/jourcom
🆔 @commac

📊کدام مشاغل در برابر توسعه هوش مصنوعی ایمن‌ترین هستند؟

شغل‌هایی با تعامل انسانی بالا مثل: فوریت‌های پزشکی، مدیران منابع انسانی و مشاغل فنی میدانی کمترین ریسک خودکار سازی را دارند. ارتباط، قضاوت و مهارت عملی فعلاً قابل جایگزینی نیستند.
#هوش_مصنوعی

🔥@Xenergyir
🆔 @commac

🔮 دانشگاه های خارجی مورد تایید وزارت علوم برای سال 2026

بر اساس آخرین آمار رسمی از پایگاه وزارت علوم (grad.saorg.ir)، در ۱۴۷ کشور مجموعاً ۲۲۹۰ دانشگاه خارجی مورد تأیید قرار گرفته‌اند

🌍 بیشترین و کمترین تعداد دانشگاه
بیشترین تعداد دانشگاه‌های تأیید‌شده متعلق به کشورهای بزرگ با سیستم آموزش عالی قوی مانند ایالات متحده آمریکا، کانادا، آلمان و انگلستان است.

کمترین تعداد دانشگاه مربوط به کشورهایی با سیستم آموزش عالی کوچک یا کمتر شناخته‌شده بین‌المللی است، مانند برخی کشورهای آفریقایی یا آسیایی با تنها چند دانشگاه معرفی‌شده.

🎓 کشورهای رایگان یا کم‌هزینه
هیچ کشور خارجی در فهرست وزارت علوم "رایگان مطلق" برای دانشجویان بین‌المللی ارائه نمی‌دهد.
بیشترین دانشگاه‌های نزدیک به حالت رایگان در کشورهای اروپایی به‌ویژه آلمان هستند، با شهریه کاملاً رایگان یا بسیار پایین برای تحصیلات عالی.

برای مشاهده لیست این دانشگاه ها و کشورها اینجا را کلیک کنید.
🆔 @commac

شهروند تعطیل شد اما هیچ‌کس نپرسید چرا؟

عاطفه شمس
دبیر تحریریه پیشین «شهروند»

تعطیلی یک رسانه نباید بی‌اهمیت تلقی شود، نه از سوی دولت، نه نهاد صاحب‌امتیاز آن و نه ساختارهایی که مسئولیت حمایت از روزنامه‌نگاران و نهادهای رسانه‌ای را بر عهده دارند. با این حال، تعطیلی روزنامه شهروند، نه صدایی از کسی درآورد و نه پرسشی جدی برانگیخت. نه معاونت مطبوعاتی توضیحی خواست، نه شورای اطلاع‌رسانی واکنشی نشان داد و نه جمعیت هلال‌احمر که سال‌ها پرچم این رسانه را در دست داشت، مسئولیتی نسبت به سرنوشت آن احساس کرد.

از مجموعه‌ای حرف می‌زنم که با بیش از یک دهه فعالیت حرفه‌ای مستمر توانسته بود در دوره‌هایی، بخشی از استانداردهای روزنامه‌نگاری اجتماعی را ارتقا دهد. تحریریه‌ای که ده‌ها خبرنگار، طراح، صفحه‌آرا و... زندگی حرفه‌ای خود را در آن بنا کرده بودند اما خاموشی آن چنان بی‌سروصدا رقم خورد که گویی اساسا هیچ چیزی از دست نرفته است.

سؤال این‌جاست؛ در ساختار رسانه‌ای کشور، بیکاری ناگهانی ده‌ها نفر چقدر اهمیت دارد؟ آن‌ هم درست در میانه‌ جنگ ۱۲ روزه، زمانی که رسانه‌ها در خط مقدم روایت و تحلیل قرار داشتند و «شهروند» نیز با وجود فشارها و تنگناها همچنان در حال انجام مسئولیت حرفه‌ای خود بود. آیا نباید دست‌کم در سطحی نمادین، مسئولان حوزه اطلاع‌رسانی نسبت به این اتفاق واکنش نشان می‌دادند؟

در این میان، جای یک پرسش مهم دیگر خالی‌ست؛ آیا راهی جز تعطیلی وجود نداشت؟

پاسخ روشن است؛ می‌شد با تدبیر و شجاعت از مسیر اصلاح عبور کرد. می‌شد با اخلالگرانی که به‌جای کار حرفه‌ای به حاشیه‌سازی و تضعیف رسانه مشغول بودند، برخورد کرد. می‌شد کارکرد روزنامه را متناسب با شرایط جدید بازتعریف کرد و با اکثریت دلسوز و حرفه‌ای پیش رفت نه با اقلیتی که از مدت‌ها پیش کمر به نابودی آن بسته بودند. بارها نیز تأکید کردیم که مسیر اصلاح ممکن است و از در تعامل وارد شدیم اما پاسخی نشنیدیم. درنهایت هم مسیر آسان‌تر انتخاب شد؛ تعطیلی.

از سوی دیگر، جمعیت هلال‌احمر که خود را نهاد خدمتگزار و عام‌المنفعه می‌داند، چه مسئولیتی در قبال این تعطیلی آن هم در بحبوحه جنگ پذیرفت؟ آیا روا بود چنین پایان تلخی برای روزنامه‌ای که سال‌ها بازتاب‌دهنده‌ فعالیت‌های همین نهاد بود، این‌قدر آسان و بی‌توضیح رقم بخورد؟ آیا هیچ سازوکار شفاف و پاسخگویی برای تصمیمی با این سطح از پیامدهای انسانی و حرفه‌ای وجود ندارد؟

این اتفاق نشانه‌ یک بی‌تفاوتی فراگیر است. وقتی حذف یک رسانه و بیکاری ده‌ها نفر واکنش‌برانگیز نیست، تعطیلی‌های بعدی نه دور از انتظار، که حتمی خواهند بود.

@journalistsclub1

🔗 هایده یا هوش مصنوعی؟ آیا صدای خوانندگان دیگر به آن‌ها تعلق ندارد؟
نویسنده,سعیده هاشمی

آیا اگر امروز صدای هایده، را در ترانه‌ای تازه بشنوید، می‌توانید مطمئن باشید که خودش خوانده است؟
مسلماً نه. اما تعداد آهنگ‌هایی که طی یک سال گذشته به نام و با صدای او منتشر شده، بی‌شمار است.

این روزها با هوش مصنوعی، صداها دیگر به صاحبانشان تعلق ندارند. این فناوری آن‌قدر پیشرفت کرده که صدای هنرمندی را از دل آرشیو بیرون می‌کشد، به آن جان می‌دهد و در قطعه‌ای تازه منتشر می‌کند. بدون اینکه صاحب صدا مطلع باشد. هنرمندانی که روزی اجازه نداشتند در ایران بخوانند، حالا هم نمی توانند بگویند این آهنگ مال من نیست.
بازسازی صدا با هوش مصنوعی، ما را با یک پرسش بنیادین روبه‌رو کرده، آیا باید مرزی برای استفاده از این فناوری تعیین کرد؟ نظر شما در این باره چیست؟
در کامنتها برای ما بنویسید.
مطلبی هم در همین باره در سایت بی‌بی‌سی منتشر شده:
https://www.bbc.com/persian/articles/c77n23v72mgo

🆔 @commac

🟩 تاسیان؛ روایتی از تردید، امید و سقوط در آستانه انقلاب

🔴 تحلیلی بر سه شخصیت اصلی داستان

✍️ حسین امامی

🔴 هشدار: خطر اسپویل شدن 🔴

سریال «تاسیان» تصویری نمادین و تاثیرگذار از روزهای پرتنش پیش از انقلاب ایران ارائه می‌دهد، زمانی که جامعه میان امید به آینده و خشم از وضع موجود در نوسان بود. سه شخصیت اصلی این اثر نماینده نسلی متفاوت‌اند، نمایانگر پیچیدگی روابط انسان‌ها با قدرت، آرمان و شکست.

🔶 نجات، نمادی که شبیه شاه بود. شخصیتی است که باور دارد مسیر درست و امکانات کافی را برای همگان مهیا کرده، اما تلاش‌ها و نیت‌هایش در سایه نارضایتی عمومی و خشم جمعی نادیده گرفته می‌شود و سرانجام خشم همان مردمی که برایشان کوشیده بود، عامل سقوط او می‌گردد.

بخشی از ریشه‌های بی‌اعتمادی و انفجار اجتماعی علیه نجات (نماد شاه)، حضور افراد فرصت‌طلب و عناصر آلوده به ساختارهای امنیتی و ساواک و حتی برخی چهره‌های انقلابی بود؛ همین نفوذ و فساد عناصر نزدیک به قدرت، احساس بی‌عدالتی و تبعیض را در دل مردم عمیق‌تر کرد و فاصله آن‌ها را با طبقه مدیر جامعه بیشتر ساخت.

🔹 امیر، نماد نسلی است که میان عشق، آرمان‌گرایی و جاه‌طلبی شخصی سرگردان بود. این شخصیت با وجود خواست تغییر و عشق به شیرین، در بزنگاه‌های حساس، اخلاق و وجدان را قربانی منفعت و ترس‌های شخصی کرد و به طور ناخواسته به نابودی همه چیز دامن زد. امیر تصویری از انسان‌هایی‌ست که نه وفادار به سنت‌اند و نه توفیقی در ساخت آینده دارند؛ تردید و فرصت‌طلبی آن‌ها نشانی از آشوب و فروپاشی در جوامع بحران‌زده است. غرق‌شدن امیر در استخر، سقوط و نابودی آرمان‌ها و شخصیتی است که مسیرش را با تصمیم‌های نادرست از دست داده بود؛ نه توانست خود را نجات دهد و نه چیزی ساخت.

♦️ شیرین، نماد نسلی است که با امید به آینده و پیشرفت زندگی کرد اما قربانی افراط، سوءظن و بی‌رحمی افراد مدعی انقلابی‌گری شد که باعث نابودی زندگی اش شدند. مرگ شیرین، نماد نابودی آرزوها و معصومیت نسل جوان در میان هیاهوی قدرت و تندروی است؛ پیامی تلخ که حتی پاک‌ترین امیدها و بی‌گناه‌ترین افراد نیز در گرداب انقلاب‌های اجتماعی می‌توانند قربانی شوند.

آن صحنه که شیرین در واپسین لحظات عمرش با دستی لرزان تلاش می‌کرد امیر را از غرق شدن نجات دهد، بسیار پرمعنا و نمادین است؛ جلوه‌ای از آخرین کورسوی امید و انسانیتی که هنوز در دل او زنده بود. شیرین، با وجود همه رنج‌ها، آسیب‌ها و حتی خیانت‌ها، همچنان می‌کوشد کسی را نجات دهد؛ حتی همان فردی که به نوعی علت ویرانی و بدبختی‌اش شده است.

این حرکت، نمادی از انسانیتی است که حتی در اوج هرج‌ومرج و فروپاشی، تا واپسین نفس و لحظه پایانی، برای نجات دیگری تلاش می‌کند. با این حال، این کوشش نیز سرانجامی ناامیدانه می‌یابد؛ هم نفس شیرین به پایان می‌رسد، هم تلاشش برای نجات دیگری که خود در گرداب بحران غوطه‌ور شده است، بی‌ثمر می‌ماند.


🆔 @commac

🟥 درباره تاسیان

☑️محسن جلال‌پور
آخرین قسمت سریال تاسیان را دیدم. این سریال از معدود آثاری بود که مرا به دوران شیرین نوجوانی و سال‌های پایانی پیش از انقلاب برد. به خاطر دارم در نوروز ۱۳۵۷ با خانواده به تهران سفر کردیم. قرار بود چند روزی بمانیم و سپس به شمال برویم. تهران آن روزها بسیار زیبا و دلربا بود. خیابان‌ها چراغانی شده بودند و هیچ نشانه‌ای از ناآرامی دیده نمی‌شد. همان‌طور که در ابتدای سریال دیدیم، مردم مشغول زندگی عادی و روزمره خود بودند اما ناگهان همه چیز به هم ریخت.

هر یک از شخصیت‌ها بخشی از جامعه آن روزها را به تصویر می‌کشند. جمشید نجات نماینده کارآفرینان ایران‌دوستی است که برای ساختن ایرانی مدرن تلاش می‌کردند اما در عین حال همچنان با سنت گره خورده بودند و نتوانستند با خواسته‌ها و دیدگاه‌های نسل جدید، همراهی کنند. جمشید نجات نماینده نسلی است که سختی بسیاری تجربه کرد اما با تلاش فراوان توانست کارخانه‌ای دست و پا کند. او عاشق کار و تلاش بود و کارخانه و کارکنانش را مانند خانواده دوست داشت. جمشید در قامت انسانی خودساخته، خانواده‌دوست و میهن‌پرست، نماینده بسیاری از صنعتگران و تجار آن دهه است که همه فکر و ذکرشان تولید، حفظ و توسعه کارخانه بود، هرچند کارگران به خاطر القائات گروه‌های چپ، هیچ‌گاه به عشق آشکار او به ساختن پی نبردند. مرحوم اصغر حاجی‌بابا در فیلم مستند «پنبه و آتش» تعریف کردند که در ابتدای انقلاب، کارآفرینان را در بشکه‌ می‌گذاشتند و دور کارخانه می‌چرخاندند.
بقیه شخصیت‌ها هم در جامعه آن دوران، نمونه‌هایی داشتند.حاج رضا، بازاری مسلمان که مورد اعتماد اهالی محله و بازار است. همسرش، قدسی‌، نیز نمونه‌ای از زنان همیشه نگران است که تمام فکر و ذکرش به خانه، حاج رضا و فرزندانش معطوف است. دو پسرشان، امير و اميد، با وجود بزرگ شدن در یک خانه، شخصیت‌هایی کاملاً متفاوت دارند. یکی انقلابی و مخالف ساختار است و دیگری مانند بسیاری از جوانان آن زمان، جوانی عاشق‌پیشه است.

از همه این‌ها مهم‌تر، شخصیت استاد کمونیست دانشگاه تهران بود که من را یاد روشنفکرانی انداخت که در گمراه کردن جامعه نقش داشتند و در نهایت کشور را گرفتار آشوب کردند و خودشان از مهلکه گریختند.

به‌طور خلاصه، زندگی دو خانواده نجات و یوسفی تا حد زیادی شرایط خانواده‌های آن دوران را به تصویر می‌کشد. به نظرم آنچه در سریال تاسیان رخ داد، بازتابی از دوران نوجوانی ما بود. همان‌طور که شخصیت‌های این سریال، خواسته یا ناخواسته، دانسته یا نادانسته، مسیرهای درست و نادرستی را طی کردند، ما نیز چنین تجربه‌هایی را از سر گذراندیم. تجربه‌هایی که شاید اگر امروز به آن زمان بازمی‌گشتیم، قطعاً آن‌ها را تکرار نمی‌کردیم.

@mohsenjalalpour
🆔 @commac