🔷 صدرالمتالهین هدف نهایی بعثت انبیا را رسیدن به خدا می داند و سپس بیان می‌کند که این مقصد، در زندگی دنیا قابل دسترسی است. او با استفاده از حدیث نبوی (اَلدُّنیا مَزرَعَهُ الآخِرَه) ذکر می کند که لازم است درباره نفوس و اموال انسانها به گونه‌ای تدبیر شود که منجر به معرفت و تقرب به خداوند گردد.

🔶 به نظر صدرا غایت بعثت انبیا، معرفت الهی است پس هر چیزی که مانع آن شود، گناه کبیره است. او مرتبه ی گناهان را با توجه به مقدار مانعیت آنها از هدف نهایی تعیین می کند. به اعتقاد او انسان مسافری است به سوی خداوند. در این سفر منزل هایی است که یکی از آنها دنیاست و انسان باید از همه منازل، از جمله دنیا بگذرد.

📌 حاصل سخن اینکه رویکرد ملاصدرا در مسائل مربوط به دنیا بر دو اصل مبتنی ست:

1. انسان موجودی است که از حیات دنیوی و اخروی برخوردار است و دنیای او کشتگاه آخرت اوست.
۲. هدف نهایی انسان، رسیدن به قرب الهی است.

🔸 پس هر نظریه ای که در آن به حیات دنیوی انسان اصالت داده شود و دنیا را از جایگاه مقدمه بودنش خارج سازد، مقبول صدرا نخواهد بود.

📖 کتاب #عقل_و_عشق به کوشش #محمد_تقی_سهرابی_فر


#دنیا
#آخرت
#ملاصدرا


📌@canoon_org

🔷خردگرایی یعنی پذیرش اینکه در عرصه نظر، اعتقاد و کنش، خرد، مرجع نهایی است. در این گمانه خرد بشری چنان توان و منزلتی را داراست که با وجود آن دیگر نیازی به تعالیم وحیانی و دینی نیست. عقل برای تأمین خوشبختی و نیکفرجامی، آدمی را بسنده است. نه تنها دنیای بشر را آباد، که حتی به جای پیامبران می تواند حقایق دینی را نیز شناسایی و آنان را بازنشسته کند.

🔶در نگاه راسیونالیسم، اولا خرد بشری بالاترین مرجع داوری است. بنابراین هرچه با حکم آن مغایر باشد، حتی وحی آسمانی، محکوم به بطلان است. ثانیا خرد انسانی منبع کامل و در همه عرصه ها قادر به پاسخگویی است و به لحاظ غنای ذاتی خود بسنده است و نیاز به استمداد از هیچ منبع دیگری چون آموزه های آسمانی و دینی ندارد. ثالثا هیچ مطلب فراعقلی وجود ندارد، لاجرم تعبد از اساس منتفی است.

💢خرد انسانی نه منبعی کامل است و نه معصوم و لاجرم وحی الهی که هم از کمال و جامعیت برخوردار است، بهترین یاریگر عقل و اندیشه بشری است اما راسیونالیستها عقل را سالار و سردمدار همه حرکتها و پویش های فردی و اجتماعی انسان قرار می دهند.

📖کتاب #سکولاریسم به قلم #حمید_رضا_شاکرین




#عقل
#آموزش_مفاهیم



📌@canoon_org

🔶چالش میان عقل و دین موضوعی است که در میان اندیشمندان ادیان گوناگون مانند یهودیت و مسیحیت وجود دارد. این موضوع به حوزه اسلام نیز وارد شده است که برخی در انتخاب هر یک از عقل و دین، راه افراط را در پیش گرفتند. بسیاری از اندیشمندان مسلمان انتخاب این گروه ها را نادرست دانسته و کوشیدند به روشی هماهنگ میان آن دو اشاره کنند.

🔷آنچه در بحث های گوناگون اندیشمندان مسلمان به طور آشکار مشاهده می شود، برگزیدن روشی است که به واسطه ی هر یک از عقل و وحی شکل می گیرد. آنها می کوشند در رابطه با موضوع های گوناگون به برخی نکته هایی که در منابع اسلامی وجود دارد، اشاره کنند. قرآن و حدیث در نگاه آنها به منزله سرچشمه و منبع الهام در فلسفه و خردورزی، نقش ایفا می کند.

💢به همین دلیل، آیات و روایات فراوانی، پس از بحث های عرفانی، عقلی و فلسفی در آثار مختلف اسلامی، مشاهده می شود. آنچه از این نکته ها روشن می شود، عبارت است از: پیروی کامل از دین اسلام و هماهنگی آنها با اندیشه و خردورزی.



📖کتاب #آواز_عقل_سرخ نوشته ی #عباس_بخشنده_بالی

#دین
#عقل
#اندیشه
#خردورزی
#دین_مداری


📌@canoon_org

🔷ملاصدرا حرکت را به درون اشیاء برد و بر آن اقامه برهان کرد. او حرکت را در همه جواهر جسمانی جاری دانست و سکون را از عالم طبیعت برچید و طبیعت را یک پارچه "حرکت" دانست. در این بینش، حرکت اعراض به تبع حرکت در جوهر صورت می گیرد. در واقع شی، مجموعه ای از جوهرهای به هم پیوسته در مدت زمانی معین است و ما با نگاه به آن شی در یک لحظه مشخص، تنها جزئی از آن را می بینیم.

🔶به عبارت دیگر طبق نظریه حرکت جوهری جسم، علاوه بر سه بعد مکانی، بعد دیگری به نام بعد زمان نیز وجود دارد. حال که جهان طبیعت مجموعه ای از حرکت و سیلان است، پس این مجموعه متحرک نیاز به محرکی خارج از خود دارد و نیز این حرکت، مقصدی خارج از خود طلب می کند.

💢این گونه است که به وسیله نظریه حرکت جوهری می توانیم برای جهان طبیعت مقصدی در ماورای عالم طبیعت جست و جو کنیم و معاد جسمانی را به اثبات برسانیم و تنها به معاد روحانی بسنده نکنیم. با پذیرفتن حرکت جوهری، "حدوث" عالم را در هر لحظه می توان پذیرفت و از این حدوث و نو شدن در هر آن، نیاز هر لحظه این عالم به عالم مافوق را درک کنیم.



📖کتاب #عقل_و_عشق به قلم #محمد_تقی_سهرابی_فر

#زمان
#جوهر
#حرکت


📌@canoon_org

🔶عقل مدرن تجسم نفس اماره آدمی است که بشر با آن خود را سوژه، فرض کرده و تمامی عالم را ابژه می پندارد و از این رو به یک نگاه ابزاری و شیئی انگار نسبت به دیگران و اساسا كل هستی می رسد و معتقد است این عقل اساسا خردباوری نیست.

🔷حقیقت هم این است که تحقق معنای واقعی خرد یا عقل در مرتبه ای ممکن است که عقل آدمی تحت هدایت عقل کل قرار گیرد و این مرتبه را می توان شهود قدسی یا عقل قدسی نامید.

🔻در این مرتبه تضاد مابین عقل و عشق و خود آگاهی و دل آگاهی از میان برمی خیزد و بشر تحت هدایت وحی دینی و ساحت قدس و با تهذیب نفس و پارسایی وجودی از سوی حق تعالی فراخوانده می شود، در مقایسه با عقل قدسی که همانا خرد واقعی است تمامی اشکال عقل جزوی و به ویژه عقل مدرن عین بی خردی است.

💢عقل جزئی به یک اعتبار و بدون در نظر گرفتن تقسیمات و مراتب فرعی به دو قسم تقسیم می شود:
۱. عقل جزئی تا حدی معرفت جو و استدلال گر و کیفی اندیش عالم مدار که خود بنیادی مستور دارد.
۲. عقل جزئی کمّی اندیش و خودبنیاد و سیطره جو و ابزاری (کارافزا) که همانا عقل مدرن است.

📖کتاب #چند_یادداشت_تئوریک به قلم #شهریار_زرشناس

#عقل
#شهود
#آموزش_مفاهیم

📌@canoon_org

🔷عقلانیت عملی به عقلانیت صوری و عقلانیت محتوایی تقسیم می شود. عقلانیت صوری مربوط به تصمیمات کنش گرایی می شود که نسبت به انتخاب هدف عقلانی عمل می کند و منافعشان را طبق محاسبات دقیق، مرجحات روشن و قواعد تصمیم گیری معین و از طریق مناسب ترین ابزار دنبال می کنند. نمونه اعلای این نوع کنش، کنش اقتصادی در جامعه سرمایه داری است.

🔶اما عقلانیت محتوایی، سنجش محتوایی سیستم ارزشی ای است که مرحجات را مشخص می کند. در عقلانیت صوری، کنش کنشگر از دو جنبه سنجیده می شود. یکی از دیدگاه ابزاری یعنی مؤثر بودن وسایل و دیگر از دیدگاه انتخاب درست اهداف با در نظر گرفتن ارزش ها، وسایل و شرایط محدود کننده عینی. اما در عقلانیت محتوایی این خود سیستم ارزش هاست که مورد نقد و نظر قرار می گیرد.

💢به عبارت دیگر از نظر عقلانیت عملی، دو نوع کنش، عقلانی محسوب می شود: یکی کنشی که نسبت به اهداف در نظر گرفته شده است که آن را کنش عقلانی معطوف به هدف می نامند و دیگر کنشی که نسبت به ارزش های در نظر گرفته شده عقلانی است که آن را کنش عقلانی معطوف به ارزش می نامند.

📖کتاب #چند_یادداشت_تئوریک به قلم #شهریار_زرشناس

#عقل
#عقلانیت



📌@canoon_org