🔷 پس از مشروطه جریان مواجهه با غرب به جز در نگاه تئوریک روشنفکران در حوزه ادبیات نیز سربرآورد. زنده‌یاد حسن مقدم که خود روشنفکری غرب‌دیده بود، در سال ۱۳۰۰ شمسی نمایشنامه مهمّ «جعفرخان از فرنگ برگشته» را نوشت و در آن به نقد خودباختگان در مقابل غرب (فرنگ) پرداخت.

🔶 در همان سال‌ها (حدود ۱۳۰۳ شمسی) حسین کاظم‌زاده ایرانشهر در نشریه «ایرانشهر» نوشت: «بارها گفته‌ایم که ایران نه روحاً و فکراً و ظاهراً و باطناً باید فرنگی شود و نه در حال ناگوار امروزی خود پایدار بماند بلکه ترقی باید کند و تمدنی مخصوص به خود که آن را تمدن ایرانی بتوان نامید، تحصیل ایجاد نماید.... چون می‌بینیم که ایران تقریباً ۵۰۰ سال از ترقیات غرب عقب است و اگر ما یک قدم جلو برویم غرب صد سال پیش می‌رود. لذا چاره‌ای جز این نمی‌بینیم که فقط در سایه انقلاب‌های سیاسی و دینی و ادبی باید ملت ایران خود را به کاروان ترقی غرب برساند».

💢 کاظم‌زاده ایرانشهر هم‌چنین تمدن غرب را باعث سوق دادن بشریت به مادیات می‌داند و از زندگی ماشینی‌شده غربی انتقاد می‌کند، با این اوصاف اما نکته مهمی که از کلام او می‌توان دریافت راه اعتدال است. روش او و همفکرانش البته باعث انقلاب‌های مهم ادبی شد اما متأسفانه راهی به سیاست نیافت.

📖 ماهنامه زمانه، شماره ۱، بهمن ۹۷


#غرب
#ادبیات
#مشروطه
#حسن_مقدم
#حسین_کاظم‌زاده_ایرانشهر


📌@canoon_org