🔰دو سالِ طولانی، بدون هیچ عایدی!


🔹تجربه ۳۰ تیر ۱۳۳۰ بریتانیا را به این نتیجه رسانید که خلاصی از دست مصدق و سر و سامان دادن اوضاع بر وفق مراد، جز با توسل به یک کودتای نظامی میسّر نخواهد بود. این فکر را نخستین‌‌بار میدلتن، کاردار سفارت بریتانیا، مطرح کرد و نام زاهدی هم نخستین‌بار به همان طریق به میان آمد.

🔸سر دونالد لوگان (Sir Donald Logan) که از سال ۱۹۴۷ تا ۱۹۵۱ در سفارت انگلیس در تهران و سپس در وزارت خارجه این کشور خدمت کرده بود، در مورد مصدق گفته است:«سیاست ما این بود که هر چه زودتر از شرّ مصدق خلاص شویم. ما عقیده داشتیم که هیچ خیری از ناحيه او عاید ایران نمی‌شد. دو سالی که بر سر کار ماند، برای اثبات عقیده ما خیلی طولانی بود. او هیچ کاری برای ایران انجام نداد».

▫️در این مرحله، هم ایدن، وزیر خارجه انگلستان، و هم وود هاوس، فرمانده سازمان «Mi6» توانسته بودند این نظریه را به آمریکایی‌ها بقبولانند که حمایت نکردن از دولت مصدق، باعث روی‌کارآمدن کمونیسم نخواهد شد، بلکه می‌توان حکومتی را بر سر کار آورد که هم ناسیونالیسم را سرکوب کند و هم کمونیسم را.

♦️سر سام فال، یکی از اعضای وزارت‌خارجه انگلستان، که برای طرح کودتا به واشنگتن عزیمت کرده بود، گفته است:«ما به آن‌جا رفتیم تا آمریکایی‌ها را مجاب کنیم که هیچ‌گونه توافقی با مصدق ممکن نیست و باقی‌ماندن او در قدرت برای مصالح هردوی ما خطرناک است. هم‌چنین قصد ما این بود که درباره مسائلی که برای تغییر حکومت در اختیار داشتیم، توضیحاتی به آن‌ها بدهیم‌. بعد از مدتی بحث و گفت‌وگو احساس کردیم که آن‌ها پذیرفتند که باقی‌ماندن مصدق در قدرت سرانجام به تسلّط کمونیست‌ها منجر خواهد شد».

📝ماهنامه زمانه، شماره ۶۹، خرداد ۱۳۸۷




#محمد_مصدق
#آیت_الله_کاشانی
#کودتای_۲۸_مرداد
#ملی_شدن_صنعت_نفت


📌@canoon_org


https://b2n.ir/693263

🔰استراتژیِ مشترکِ نفتی

🔶 استراتژی نتیجۀ پدیده‌ای مجرد نیست، بلکه از یک واقعیت جغرافیایی، اقتصادی و حقوقی ـ اجتماعی منتج می‌شود. «استراتژی به تعبیر بوفر در این عبارت خلاصه می‌شود: تضاد تمایلات اعمال زور برای حل خصومت و اختلاف و پیش بردن امور.»

🔷 ازاین‌رو دولت انگلیس در برابر ملّی شدن نفت ایران احساس خطر می‌کرد؛ زیرا این دولت بر این باور بود که اگر کشورهای تحت استعمارش بتوانند نفت تولید کنند، عملاً از مستعمره بودن خارج می‌شوند و این با خواست دولت انگلیس مبنی بر به دست گرفتن خطوط تولید نفت در سراسر جهان و اعمال زور و مداخله کردن در امور داخلی کشورها مغایرت داشت.

♦️ از طرفی این دولت اعتقاد داشت با ملّی شدن صنعت نفت ایران، این کشور می‌تواند بر قیمت‌های جهانی تأثیرگذار باشد و این با سیاست‌های انگلیس در تعارض مستقیم بود؛ چراکه در صورت رسمیت یافتن نهضت ملّی نفت و قاطعانه عکس‌العمل نشان ندادن انگلیس، سایر مستعمره‌ها نیز این احساس را در خود می‌دیدند که با الگوبرداری از حرکت ملّی مردم ایران، آنان نیز به استقلال دست یابند و این یعنی انزوای پیر کهنۀ استعمار و خدشه‌دار کردن روابط ایران و انگلستان.

🔶 اما با وجود این، «دکتر مصدق هنگامی ملّی شدن صنعت نفت را مطرح کرد که امریکا و انگلیس جز در موارد خاص تاکتیکی، به استراتژی مشترکی در برابر ایران و ملّی شدن صنعت نفت دست یافته بودند. اساس این استراتژی بر دو محور ذیل استوار بود:
۱. ایران به هر بهایی متحد جهان غرب در برابر گسترش روزافزون کمونیسم باقی بماند؛
۲. ملّی شدن صنعت نفت ایران به هیچ وجه از اصل تنصیف عواید (تقسیم منابع به صورت مساوات) فراتر نرود».

🔷 البته تا هنگامی که انگلیس حاضر نبود اصل تنصیف عواید با ایران را بپذیرد، امریکا این کشور را تحت فشار قرار داده بود و این چنین با فراهم شدن شرایط، نفت ایران ملّی شد.

📰 ماهنامه زمانه، شماره ۶۹، خرداد ۱۳۸۷، ص ۴۹





#نفت
#استعمار
#انگلستان
#کمونیسم
#محمد_مصدق
#ملی_شدن_صنعت_نفت




📌@canoon_org