🔶بی شک اگر حد و مرز مصلحت مشخص نباشد به آفتی بدل می شود که به جان ما می افتد. برخی افراد با تأکید بر ضرورت تعیین حد مصلحت اندیشی در ایــن خـصـوص معتقدند: برای جلوگیری از این مسئله باید اجازه دهیم که فضای نقادی انبساط بیشتری یابد. این افراد بر این باورند که اگر قرار است توجه به مصلحت شود، باید ایــن امــر تعريف وعند الاقتضاء پیش بینی و رصد شود و تلاش کرد حتی الامکان آن بالا نگهش داشت.

🔷 فقه شیعی به مصالح به عنوان منبع برای استنباط حکم نگاه نمیکند جز در حالتی که با نصوص یا حکم عقل انطباق داشته با اینکه احکام مذکور از نوع حکومتی باشند.

💢به عقیده فقهای سنی مذهب، محدوده احکامی که از طریق مصالح مرسله استنباط میشوند فراتر از اینهاست و شمولیت آن در هر سه نوع احکام اولیه، ثانویه و حکومتی متصور است این در حالی است که دیدگاه شیعه در این زمینه محدودتر بوده و صرفاً این احکام حکومتی اند که متأثر از مصلحت اندیشی میشوند و همواره با تغییر مصالح در معرض تغییر قرار میگیرند.



#فقه
#ولایت_فقیه
#حاکم_اسلامی
#مصلحت_اندیشی


📌@canoon_org

🔶 یکی از عواملی که مانع دسترسی همگان به #اطلاعات شده #مصلحت اندیشی های کاذب است؛ البته از مصلحت اندیشی های صادق و روشمند دفاع می کنیم هیچ جامعه ای بدون توجه به مصلحت نمیتواند به تعالی و ترقی برسد؛ به ویژه جامعه ما که جامعه ای دینی و حقیقت گراست و می خواهد حقایق و فضایلی را در جامعه بشری طرح کند؛ اما این جامعه نیز ممکن است دچار مصلحت اندیشی های کاذب شود. ایــن مصلحت اندیشی ها هم انواع و اقسام دارد گاهی فقط به نام مصلحت است، اما منافع گروهی و جمعی در پس آن نهفته است این خطری است که همه جوامع را تهدید می کند.

🔷 معمولاً «#مصلحت_برای_جامعه» با «#مصلحت_جامعه» خلط می شود. مصلحت برای جامعه مصلحت عده ای است که به نام جامعه رقم می خورد و مصلحت جامعه مصلحت کل جامعه است؛ البته ممکن است واقعاً هم نیت منفعت جویی در کار نباشد، اما روشمند نباشد؛ یعنی مصلحت را با انجام تحقیقات و مطالعات روشمند، مشخص و ارائه نکنیم و برخورد سلیقه ای بکنیم؛ حتی از روی ناآگاهی به هر حال عوامل بسیاری در این زمینه مطرح هستند که به حساسیت های جامعه بلوغ نیافتگی گروه های سیاسی و حتى اصحاب نقد و.... بر می گردد همواره باید به روشمند بودن تشخیص مصلحت کلان و انطباق و سازگاری آن با یک سری قواعد و اصول روش شناختی و حتی محتوایی تعریف شده هوشیار و مراقب بود و باید به این سؤال پاسخ داد که آیا مصلحت به دست آمده مربوط به سطح کلان و عام نظام است یا مصلحت اشخاص و گروه ها یا رده ها و سطوح پایین تری که به نام مصلحت کلان نظام، طرح و القا می شود؟

🔻 برخی متفکران غربی مانند #کاسینلی ایده تضاد میان منافع عمومی و شخصی را با اخلاق دموکراتیک سازگار نمی دانند عموماً تصور میشود مصالح فردی و جمعی الزاماً در یک بستر سیر می کنند و مصلحت فرد چیزی جز مصلحت جزء کوچک جمع نیست و مصلحت جمع عبارت است از کنار هم گذاری مصلحت فرد (الف) با مصلحت فرد (ب) و مصلحت فرد (ج) و...

🔺در پاسخ به این تفکر باید بیان داشت که اسلام تفکیک این چنینی درباره مصالح فردی و جمعی را نمی پسندد و در وهله نخست از هم افقی این دو صحبت میکند و برای نمونه در سیاست کیفری اسلام تأمین ،خیر سعادت مصلحت و منفعت مردم و اشخاص تک تک افراد همزمان با هم مورد توجه قرار گرفته است و در وهله دوم در صورت تقابل مصالح فردی و جمعی با طرح مصلحت سومی به نام «مصلحت حقیقی» متمایل به سمت مصالح جمعی می شود.

🟨 در جهت مصلحت عمومی سیاست وسیله ای است برای تأمین نوعی نظم اجتماعی و نوعی همگونگی کلیه افراد در اجتماع سیاست های مصلحت آمیز برای اینکه بتوانند به قله نظم و امنیت اجتماعی رهنمون، شوند باید با راه میانبری به نام وحدت و انضباط اجتماعی آشنا شوند؛ تا بهتر سریع تر و پایدارتر به این مهم نائل گردند گاه اشکال گرفته میشود که در ایده تقدم مصالح جمعی بر مصالح فردی در حقیقت مصالح فردی قربانی میگردد و حقوق افراد لطمه می بیند و حتی در نگاهی فراتر، مفهوم عدالت به مسلخ فراموشی فرستاده میشود در پاسخ می گوییم در دیدی کلی به اذعان بسیاری از متفکران حتی غیر مسلمانان خیر و صلاح فرد، همان خیر و صلاح جامعه است.

🟧 از سوی دیگر تقدم مصالح جمعی بر مصالح فردی به منزله نفی و زیر سؤال بردن یکی و اثبات دیگری نیست بلکه این عنوان صرفاً بیان کننده مقام اولویت دهی است. به بیان دیگر در صورت تعارض مصلحت فرد با مصلحت جامعه آنچه اولویت دارد مصالح جمع و نظام است مصالح گروهی و جناحی تشکیل یافته مصالح افراد محدودی از یک جامعه است و عقلا تقدم مصالح عموم جامعه (اکثریت) بر مصالح گروه ها و جناح ها (اقلیت) ارجحیت دارد.

🟥 از جمله تبادرات ذهنی اصلی در خصوص واژه سیاست تدبیر و مصلحت کردن است. این برداشت در اندیشه اسلامی با مراعات شنون امت در داخل و خارج طبق شریعت تکمیل می شود؛ در واقع میتوان حلقه واصـل بـیـن حکومت و سیاست را مصلحت خواند و بر کارایی آن به منظور همخوانی الگوهای مدیریت سیاسی تأکید کرد.

💢 در این باره دو فرایند «,مشروعیت بخشی» و «مردم محوری» بیش از همه جلوه گر میشوند در حکومت اسلامی جایگاه افراد و گروه ها و جریان های مختلف مشخص است و در آن محو نمیگردند بلکه در کنار آن می ایستند و به آن کمک میکنند و برای بقا و منافع آن عمل میکنند؛ همچنان که حکومت نیز برای بقای مصالح افراد، گروه ها و جریان ها در تلاش است.

📖کتاب #حقیقت_و_مصلحت به قلم #محمد_حسن_شاهنگی


#مردم
#مسئله
#جامعه
#حکمرانی
#مصلحت
#کاسینلی



📌@canoon_org