🔶 این گونه به نظر می آید که از میانۀ سده نوزدهم میلادی / سیزدهم هجری قمری تلاش های چندی برای تغییر پایگاه های اجتماعی اقلیت های دینی در ایران صورت پذیرفت. گروهی از محققان معاصر، این کوشش ها را به استعمارگران مربوط دانسته و آن را پیوسته با سیاست تقویت جریان های ضداسلامی می دانند؛ در حالی که شماری دیگر آن را سرآغاز بحران هویتی و حرکت به سمت وحدت اجتماعی و ناسیونالیسم فراگیر بر می شمارند در شرایطی که نمایندگان فعال اقلیت زرتشتی همچون مانگجی هاتریا و سپس جمشید جمشیدیان و کیخسرو شاهرخ در راستای تثبیت وضعیت حقوقی زرتشتیان و همسان سازی آن ها با دیگر ایرانیان، به موفقیت هایی دست یافتند هم زمانی رشد اندیشه های ناسیونالیستی در غرب و سپس ایران عهد قاجار که به صورت ظهور روشنفکران و ناقدان ملی گرا و آرمان خواه بروز نمود، مواریث فرهنگی و تمدنی کهن را به عنوان شالوده اساسی هویت خواهی ملی در کانون توجه ایرانیان قرار داد.

🔷 برآمدن رضاشاه نیز رویکرد فوق را رسمیت آمرانه ای بخشید و #ملی_گرایی تجددخواهانه را با لعاب #آریائیسم رونق داد. اما برخلاف انتظار اقلیت زرتشتی نتوانست از این وضعیت بهره کافی ببرد و کاملاً جذب جامعه ایرانی شود؛ زیرا اولاً در ساختار سیاسی دوره پهلوی اول مفهوم #ناسیونالیسم و ملیت تنها در خدمت بازتولید انقیاد نهادهای اجتماعی و در جهت تضمین سلطه دیکتاتوری شاهنشاهی قرار داشت و جایی برای عرضه آزادی ها و مشارکت های نقادانه، چه از سوی اقلیت و چه از جانب اکثریت وجود نداشت و ثانیاً جامعه کوچک و غیر منسجم زرتشتی ایران، توانایی مشارکت حداکثری در نظام و دولت مدرن را نداشت و اتکا به حمایت جامعه برون مرزی پارسیان هند نیز برایش مسئله انگیز و دردسرآفرین بود. از این رو جز به پویش هایی در عرصه ساخت مدارس و انجمن ها خدمات فرهنگی و تحقیقی و ادامه حضور کمرنگ در نهادهای پایین دست دولتی کامیاب نشدند.

💢 با این همه تحولات ناشی از جنگ جهانی دوم به احیای تاریخ نگاری ایرانی و به خصوص علاقه به بازخوانی تاریخ دو سده اخیر منجر شد؛ جریانی که تاریخ نویسی آکادمیک و تحقیقی را متداول ساخت و درضمن به دلیل تطبیق دوره های تاریخی باستان با پس از اسلام مجدداً موضوعات و شخصیت های عهد باستان را محل بحث تاریخ نگاری نوین قرار داد.

📖کتاب #تاریخ_نگاری_و_ملی_گرایی_در_ایران_معاصر به کوشش #علی_محمد_طرفداری

💠 کانون اندیشه جوان در فضای مجازی:

سایت | آپارات | ایتا | بله | روبیکا  | اینستاگرام | تلگرام