🔰معرفی کتاب افکار اسرار (زندگی و اندیشه حکیم سبزواری)

🔷پس از صدرالمتألهین، شارحان مختلفی به آثار وی پرداخته و زوایای آن را بیان کردند، ولی حدود دو قرن پس از او، حکیم ملاهادی سبزواری با توجه به وضعیت نامطلوب فرهنگی آن زمان، رنگ‌وبوی تازه‌ای به حکمت صدرا بخشیده و آثار مختلفی در مجموعه مسائل حکمت اسلامی نگاشت.

🔶پرسش کلی در پژوهش حاضر این است که اندیشه‌های حکیم سبزواری در مسائل حکمت اسلامی چیست؟ آیا می‌توان وی را موسس مکتبی جدید دانست یا آنکه او شارحی قوی برای حکمت متعالیه صدرالمتألهین به‌شمار می‌رود؟ نقش و جایگاه او در فلسفه و حکمت اسلامی چیست؟ و چه دیدگاهی نسبت به معرفت‌شناسی، خداشناسی و اصول اعتقادی اسلام دارد؟

♦️این کتاب در سه بخش سامان یافته است: در بخش نخست به زیست‌نامه حکیم سبزواری پرداخته شده که شامل زندگی، آثار، شاگردان و جایگاه علمی او می‌باشد. در بخش دوم به الهیات عام پرداخته شده که شامل دو بحث هستی‌شناسی و معرفت‌شناسی است. در بخش سوم الهیات خاص مطرح شده که شامل مباحث خداشناسی، راهنماشناسی، انسان‌شناسی و معادشناسی می‌باشد. در پایان کتاب نیز خلاصه‌ای به عنوان نتیجه بحث بیان می‌شود.

📖کتاب افکار اسرار به‌قلم عباس بخشنده‌بالی و به‌همت کانون اندیشه جوان منتشر شده است.





#افکار_اسرار
#معرفی_کتاب
#عباس_بخشنده‌_بالی


📌@canoon_org

🔰شیخ اشراق

🔷سهروردی نظریه های سیاسی متفکران پیش از خود را ناموفق تلقی می کرد و نظر خاص خود را در اینباره داشت تا جایی که به عقیده برخی از مورخان علت اصلی قتل او، نظریه سیاسی وی بوده است.


#شابک
#سهروردی
#شیخ_اشراق
#آواز_عقل_سرخ
#عباس_بخشنده_بالی



📌@canoon_org

🔷 قوای عقلی انسان می‌تواند افعال بدون انتهایی را ادراک نماید. از طرفی دیگر قوای جسمانی انسان متناهی هستند. در نتیجه قوای عقلی جسمانی نبوده و مجرد هستند. همچنین نفس ناطقه می‌تواند خودش را ادراک کند. از طرفی دیگر، هر آنچه ذاتش برای او قابل ادراک است، مادی نیست. در نتیجه نفس ناطقه مادی نیست.

🔶 نفس ناطقه علاوه بر آنکه ذات خود را ادراک می کند، آلات خود را نیز ادراک می‌کند. در این گونه ادراک ها، علم حضوری پدید می‌آید که نشانه‌ای برای مجرد بودن محل ادراک، یعنی نفس ناطقه می‌باشد. نفس ناطقه می‌تواند بدون دخالت آلات جسمانی، تاثیراتی بر جهان خارج داشته باشد؛ برای نمونه می تواند در اجسام تصرف کند یا صورت جدیدی را به وجود بیاورد.

🔷 از طرفی دیگر، در امور جسمانی برای این کارها، آلات جسمانی نیاز است. در نتیجه، آن چیزی که موجب این تصرفات می‌باشد، جسمانی نیست. اگر نفس ناطقه جسمانی باشد، زمانی که بدن جسمانی ضعیف می‌شود، نفس نیز باید ضعیف شود درحالیکه ضعف و ریاضت بدن، باعث قوت ادراک روحانی انسان می شود که نشانه ای است برای تجرد نفس.

📖 کتاب #افکار_اسرار به کوشش #عباس_بخشنده_بالی


#نفس_مجرد
#آموزش_مفاهیم





📌@canoon_org

🔶آنچه در آموزه های اسلامی آمده و در آثار اندیشمندان مسلمان و از جمله شیخ اشراق به طور آشکار بیان شده، زمینی نبودن روح آدمی است. اصل و ریشه نفس آدمی،جهان غیر مادی است ولی مدتی را در زندان بدن خاکی به سر می برد.جدایی از فضای گسترده و زیبای ماوراء و آمدن به جهانی پایین تر، غم و اندوه نفس را در پی دارد.هر یک از انسانها بر اساس سطح معرفتی خود، به گونه ای می کوشند تا از این غم غربت رهایی یابند.

🔷سهروردی، نفس را نور مجرد دانسته و معتقد است تنها مانعی که میان این نور و جهان واقعی وی وجود دارد،بدن خاکی است.برطرف ساختن این حجاب، موجب رهایی شده و در نتیجه،امور غیبی عالم بر انسان آشکار می شود.

📌وی در حكمة الاشراق اینچنین بیان می کند:هرگاه از مشغولیت های حواس ظاهری آدمی کاسته شده و از اشتغال به تخیل خود هم رها شود، در این هنگام از رازهای پنهانی عالم آگاه می شود که بر این امر خواب های واقعی گواهی می دهند.

💢وی معتقد است نفس آدمی که ریشه در شرق دارد، به زندان جهان خاکی گرفتار شده و به دلیل جدایی از اصل خویش، غم فراغ و غربت او را فرا می گیرد.


📖کتاب #آواز_عقل_سرخ نوشته ی #عباس_بخشنده_بالی


#روح
#نفس
#سهروردی
📌@canoon_org

🔶یکی از ویژگی هایی که سهروردی به آن توجه داشته، حیات و علم خدای تعالی است. وی در حکمت خود به این نتیجه می رسد: موجودی که برای خود آشکار باشد، نور و روشنایی است. اگر موجودی تنها به خودش وابسته باشد نه به موجود دیگری، در اوج علم و آگاهی قرار دارد. بنابراین، موجود آگاه، در درجه اول باید وجود داشته باشد تا علم و آگاهی یابد. این دو ویژگی بیرون از وجود او نبوده بلکه با او متحد هستند.

🔷سهروردی علم الهی را به دو نوع تقسیم می کند که شامل علم خداوند به ذات خود و علم خداوند به غیر از خود می شود و عدم غیبت خداوند را امر سلبی دانسته و مبنای علم خدای تعالی به ذات خود را نور مجرد بودن می داند که مساوی با ظهور و آشکار بودن برای خودش است.

💢شیخ اشراق می گوید: علم حق تعالی به موجودات به معنای عدم وجود حجاب میان وی و مخلوقات است نه به معنای صورت های ذهنی. مبنای علم خدای تعالی به مخلوقات، حضور همه آنها نزد خداوند است. او این نوع علم را به علم نفس انسان به صورت های ادراکی تشبیه می کند که نفس بر آنها احاطه داشته و علم حضوری پیدا می کند.



📖کتاب #آواز_عقل_سرخ به قلم #عباس_بخشنده_بالی



#علم
#اشراق
#سهروردی



📌@canoon_org

🔶چالش میان عقل و دین موضوعی است که در میان اندیشمندان ادیان گوناگون مانند یهودیت و مسیحیت وجود دارد. این موضوع به حوزه اسلام نیز وارد شده است که برخی در انتخاب هر یک از عقل و دین، راه افراط را در پیش گرفتند. بسیاری از اندیشمندان مسلمان انتخاب این گروه ها را نادرست دانسته و کوشیدند به روشی هماهنگ میان آن دو اشاره کنند.

🔷آنچه در بحث های گوناگون اندیشمندان مسلمان به طور آشکار مشاهده می شود، برگزیدن روشی است که به واسطه ی هر یک از عقل و وحی شکل می گیرد. آنها می کوشند در رابطه با موضوع های گوناگون به برخی نکته هایی که در منابع اسلامی وجود دارد، اشاره کنند. قرآن و حدیث در نگاه آنها به منزله سرچشمه و منبع الهام در فلسفه و خردورزی، نقش ایفا می کند.

💢به همین دلیل، آیات و روایات فراوانی، پس از بحث های عرفانی، عقلی و فلسفی در آثار مختلف اسلامی، مشاهده می شود. آنچه از این نکته ها روشن می شود، عبارت است از: پیروی کامل از دین اسلام و هماهنگی آنها با اندیشه و خردورزی.



📖کتاب #آواز_عقل_سرخ نوشته ی #عباس_بخشنده_بالی

#دین
#عقل
#اندیشه
#خردورزی
#دین_مداری


📌@canoon_org

🔷یکی از دلایل اثبات وجود خدا که سهروردی به آن رنگ اشراقی می افزاید، از راه وجود نفس انسانی است. این استدلال در بیشتر تألیفات وی مانند التلويحات، هياكل النور، حكمت الاشراق، لمحات و المشارع و المطارحات تکرار شده است.

🔶نفس انسانی برای خودش ظاهر بوده و خودش را درک می کند؛ به همین دلیل نوری است که بر خودش استوار است. البته نفس ناطقه انسانی حادث بوده و برای به وجود آمدن، نیازمند است. اگر علتی که نفس را به وجود می آورد به علتی بالاتر از خود نیاز نداشته باشد، علت واقعی به شمار می رود. ولی اگر چنین نباشد، نمی توانیم تا بی نهایت علت اصلی را جست و جو کنیم. با این فرض، به دلیل اصلی نفس انسانی که همان واجب الوجود است، دست می یابیم.

💢وی در کتاب هياكل النور چنین معتقد است:
چونکه نفس های ناطق ما ظاهر خودند، پس نور قائم اند به ذات خویش. و چون حادث و مخلوقند و ایشان را مرجّح باید و اجسام نشاید که مرجّح ایشان باشند؛ پس مرجّح ایشان نیز نور مجرد باشد. اگر این مجرد واجب الوجود است، مقصود اول است. و اگر ممکن است، مرجّح منتهای جمله ممکنات است.

📖کتاب #آواز_عقل_سرخ به کوشش #عباس_بخشنده_بالی

#خدا
#انسان
#نفس_ناطقه



📌@canoon_org

🔶طبق دیدگاه شیخ اشراق، نور، امری بدیهی و بی نیاز از تعریف و تنها چیزی است که نام حقیقت را می توان بر آن نهاد. تمام مراتب معرفت و هستی، وابسته به نور است. در نهایت، همه نورها پرتوهایی از خداوند و یا نورالانوار هستند.

🔷نورهای فقیر برای پدید آمدن خود، به علتی نیاز دارند که باید کامل تر از خودشان باشد. اجسامی که در مرتبه پایین تر از نور قرار دارند و سهروردی از آنها به عنوان «جوهر غاسق» یاد می کند، نمی توانند علت برای مرتبه بالاتر از خودشان باشند.

🔸به همین دلیل، نورهای فقیر به نوری بالاتر و قوی تر از خودشان نیاز دارند. به دلیل محال بودن سلسله های بی نهایت، باید به نوری برسیم که همه نورها به آن وابسته هستند ولی خودش، غنی و بی نیاز از دیگران است.

🔹سهروردی، آن نور بی نیاز را «نورالانوار» و یا خداوند دانسته و عناوینی همچون «نور محيط»، «نور قیوم»، «نور مقدس» و «نور اعظم» را بر آن اطلاق می کند. او دلیل اختلاف در نورها را در فاصله ای می داند که با نورالانوار دارند. هر چه فاصله پدیده ها با خداوند بیشتر باشد، نور آنها نیز کمتر خواهد بود.

📖کتاب #آواز_عقل_سرخ به کوشش #عباس_بخشنده_بالی

#نور
#سهروردی


📌@canoon_org

🔷هستی شناسی دربردارنده مسائل مختلفی چون: بداهت وجود، #اصالت_وجود، ترکیب انضمامی ماده و صورت، حدوث اسمی جهان، اثبات جهان مجرد، اولین مخلوق، عالم مثال و هدفمندی #جهان آفرینش می باشد. یک موجود، #احکام گوناگونی دارد. پاره ای از این احکام به شکل و قالب خاصی که آن موجود به خود گرفته مربوط می شود و بخش دیگر به شکل و قالب خاص آن موجود مربوط نیست بلکه در رابطه با اصل «موجودیت» آن است.

🔶یک شی از آن جهت که موجودی است در قالب و #ماهیت خاص و متمایز از دیگر موجودات، دارای احکام ویژه ای می باشد که همه به «شی بودن» آن مربوط می شود؛ اما همین شی دارای احکام دیگری نیز هست؛ مثلاً #معلول است، #حادث است، ممکن است، منشأ اثر است که این دسته از احکام به شی بودن این شیء مربوط نیست بلکه به موجودیت آن مربوط می شود.

💢#هستی_شناسی درباره دسته دوم از احکام یاد شده سخن میگوید؛ یعنی احکامی را بیان می کند که موجود از آن جهت که #موجود است، آنها را دارا می باشد نه احکامی که به تعین خاصی مربوط می گردد و طبعاً مخصوص بخش خاصی از #موجودات می باشد.


📖کتاب #افکار_اسرار به کوشش #عباس_بخشنده_بالی


#وجود
#فلسفه
#هستی
#آموزش_مفاهیم


📌@canoon_org

💢#حکیم_سبزواری به پیروی از #ملاصدرا به یکی بودن ذات و صفات خدا تأکید دارد. وی ضمن بازگویی دلایل ملاصدرا دلایل جدیدی را به این بحث می افزاید:

🔸اگر صفات خدا زاید بر ذاتش باشند، کثرت در #ذات پدید می آید که مستلزم آن است که خدا واجب الوجود نباشد که نادرست است.

🔹در فرض زاید بودن صفات بر ذات، فقدان در ذات حق تعالی شکل می گیرد که این فرض نادرست است؛ زیرا اگر قوه در ذات خدا راه یابد، دیگر #واجب_الوجود نخواهد بود.

🔸اگر #صفات خدا زاید بر ذاتش باشند، صفات ایشان عرضی خواهند بود. از سویی، صفات عرضی نیازمند علت خواهند بود که اگر خدا خالق صفاتش باشد، خدایی را فرض کرده ایم که هم فاعل و هم قابل است که فرضی نادرست است.

🔹اگر صفات خدا زاید بر ذاتش باشند، مرتبه ذات خالی از کمالات خواهند بود. یعنی ذات خدا اصلاً به آن کمالات وصف نخواهد شد.

🔸ذات خدا اگر صفاتی زاید بر ذاتش داشته باشد، کمال او به امور زاید خواهد بود. در این صورت عقل حکم می کند ذاتی که کمال او به ذاتش باشد، کامل تر است نسبت به ذاتی که کمال او به امور زاید باشد.

📖کتاب #افکار_اسرار به قلم #عباس_بخشنده_بالی


#فلسفه
#ملاهادی_سبزواری

📌@canoon_org

🔷سهروردی در یک نگاه کلی، تمام اشیاء عالم را به دو قسم نور و ظلمت تقسیم می کند. وی معتقد است طبیعت نور، امری بدیهی است؛ زیرا تمام اشیاء به کمک نور شناخته می شوند. قاعده شناسایی نور این است که در حد خودش آشکار بوده و موجب آشکار شدن غیر خود نیز می شود.

🔶سهروردی از دو راه به نظریه هستی شناسی خود در باب نور و نقش کلیدی آن دست می یابد. نخست، دلیل های فلسفی در اثبات بدیهی بودن طبیعت نور عرضه می کند. بدین ترتیب که می گوید نور آشکارترین پدیده است زیرا هرچیز دیگری با توجه به نور شناخته و تعریف می شود. راه دیگر دستیابی به این مسئله، تجربه شهودی و عرفانی است که سهروردی آن را مهمتر از قبلی می داند.

💢او می گوید هر یک از نور و ظلمت، بر حسب مراتبی که دارند، دارای شدت و ضعف هستند. در اوج نورهای مختلف به مقامی برمی خوریم که ویژه خداوند است و به همین دلیل، از وی به عنوان نورالانوار یاد می شود. تمام نورهایی که در طبقات نازل تر خود تاثیر می گذارند، در وجود و باقی ماندن خودشان، به نورالانوار وابسته هستند.

📖کتاب #آواز_عقل_سرخ به قلم #عباس_بخشنده_بالی

#نور
#فلسفه
#نورالانوار
#سهروردی
#شیخ_اشراق
#هستی_شناسی



📌@canoon_org

🔷«مجردات» به چیزی گفته می شود که دارای اجسام و لواحق آن مانند جهت، مکان و زمان نباشد. معنای فلسفی «مادی» متضمن معنای اضافه و نسبت و نزدیک به معنای واژه مایه در زبان فارسی است؛ به عبارت دقیق تر، واژه مادی در اصطلاح فلاسفه در مورد اشیائی به کار می رود که نسبتی با ماده جهان داشته، موجودیت آنها نیازمند ماده و مایه قبلی باشد.

🔶مادی، گاهی به معنای عام تری به کار می رود که شامل خود ماده هم می شود. از نظر استعمال، تقریباً مساوی با کلمه جسمانی است. روشن ترین ویژگی جسم، امتداد آن در سه جهت است و این ویژگی لوازمی دارد؛ از جمله آنها اینکه عقلاً در سه جهت تا بی نهایت قابل انقسام است، دیگر آنکه مکان دار است ولی نه به این معنا که مکان، فضایی است مستقل از اجسام که به وسیله آنها پر می شود.

💢سوم آنکه چنین موجودی طبعاً قابل اشاره حسی است؛ زیرا اشاره حسی با توجه به مکان انجام می گیرد و هرچه مکان دار باشد، قابل اشاره حسی هم خواهد بود. سرانجام موجود جسمانی دارای امتداد چهارمی است که از آن به «زمان» تعبیر می شود.

📖کتاب #افکار_اسرار به کوشش #عباس_بخشنده_بالی

#ماده
#مجرد
#فلسفه
#آموزش_مفاهیم



📌@canoon_org

🔶یکی از ویژگی هایی که سهروردی به آن توجه داشته، حیات و علم خدای تعالی است. وی در حکمت خود به این نتیجه می رسد: موجودی که برای خود آشکار باشد، نور و روشنایی است. اگر موجودی تنها به خودش وابسته باشد نه به موجود دیگری، در اوج علم و آگاهی قرار دارد. بنابراین، موجود آگاه، در درجه اول باید وجود داشته باشد تا علم و آگاهی یابد. این دو ویژگی بیرون از وجود او نبوده بلکه با او متحد هستند.

🔷سهروردی علم الهی را به دو نوع تقسیم می کند که شامل علم خداوند به ذات خود و علم خداوند به غیر از خود می شود و عدم غیبت خداوند را امر سلبی دانسته و مبنای علم خدای تعالی به ذات خود را نور مجرد بودن می داند که مساوی با ظهور و آشکار بودن برای خودش است.

💢شیخ اشراق می گوید: علم حق تعالی به موجودات به معنای عدم وجود حجاب میان وی و مخلوقات است نه به معنای صورت های ذهنی. مبنای علم خدای تعالی به مخلوقات، حضور همه آنها نزد خداوند است. او این نوع علم را به علم نفس انسان به صورت های ادراکی تشبیه می کند که نفس بر آنها احاطه داشته و علم حضوری پیدا می کند.



📖کتاب #آواز_عقل_سرخ به قلم #عباس_بخشنده_بالی



#علم
#اشراق
#سهروردی



📌@canoon_org