🔰عقلانیت نظری و و عملی در دیدگاه وبر

🔵وبر با تمییز تسلط عملی و تسلط نظری بر واقعیت، عقلانیت نظری را از عقلانیت عملی تمییز می‌دهد. عقلانیت نظری تسلط بر واقعیت توسط مفاهیم انتزاعی هرچه دقیق‌تر است و عقلانیت عملی محاسبه هرچه دقیق‌تر وسایل برای نیل به اهداف است و امروزه آنچه لازمه توسعه و ویژگی جوامع مدرن می‌باشد، عقلانیت عملی است.

🔴عقلانیت عملی به عقلانیت صوری و عقلانیت محتوایی تقسیم می‌شود. عقلانیت صوری مربوط به تصمیمات کنش‌گرانی می‌شود که نسبت انتخاب هدف، عقلانی عمل می‌کند و منافعشان را طبق محاسبات دقیق، مرحجات روشن و قواعد تصمیم‌گیری معین و از طریق مناسب‌ترین ابزار دنبال می‌کنند.

🔶عقلانیت محتوایی عبارت است از سنجش محتوایی یک سیستم ارزشی که مرجحات را مشخص می‌کند. در عقلانیت محتوایی این خود سیستم ارزش‌هاست که مورد نقد و نظر قرار می‌گیرد.

📖کتاب چند یادداشت تئوریک، نوشته شهریار زرشناس

#آموزش_مفاهیم
#ماکس_وبر
#عقلانیت
#چند_یادداشت_تئوریک
#شهريار_زرشناس

https://b2n.ir/weber

🔰مدرنیته بیمار



🔷بورژوازی ، جهان سرمایه داری و مدرنیته مفاهیمی هستند که تا امروز نماد عقلانیت و جهان مدرن بودند اما جهان در حال رسیدن به این نتیجه است که باید در این ایستگاه پیاده شده و برای رسیدن به مقصد راه بهتری را انتخاب کند.

🔶سوال اصلی این است که مدینه فاضله غرب چرا و چگونه به بن بست رسیده است ؟





#شابك
#بورژوازى
#سرمايه_دارى
#معرفى_كتاب
#شهريار_زرشناس
#چند_يادداشت_تئوريك




📌@canoon_org

🔷#شهریار_زرشناس در کتاب #چند_یاد_داشت_تئوریک با چیدمان مجموعه ای از یادداشت ها و مقالات که عمدتاً به قلمرو مباحث فلسفی و اقتصاد سیاسی تعلق دارد، تلاش نموده این یادداشت های تئوریک برای علاقمندان به فلسفه و علوم اجتماعی، سودمند باشد. این کتاب که توسط انتشارات کانون اندیشه جوان منتشر شده، یازده یادداشت به مخاطبان ارائه کرده است.

🔶در یادداشت های اول و دوم، موضوع روح تاریخ و نسبت آن با فلسفه و معانی و مراتب عقل مورد بررسی قرار گرفته است. یادداشت های سوم، چهارم و پنجم، مدرنیته را با نگاهی به اندیشه و وضعیت پست مدرن، مورد نقد جدی قرار داده است. در یادداشت ششم، سه یادداشت کوتاه درباره نیچه، داستایوفسکی و هیدگر با تأکید بر موضوع نیهیلیسم مورد توجه بوده است.

🔷در یادداشت هفتم، محقق به تشریح واژه هایی چون: اومانیسم، مدرنیته، بورژوازی و… پرداخته است.در یادداشت های هشتم و نهم، موضوعاتی چون: انسان بورژوا و انکار یقین دکارتی، برای مخاطب در نظر گرفته شده است.در یادداشت دهم به موضوع سرمایه سالاری و تصرف گری پرداخته و در یادداشت پایانی به ارتباط غرب زدگی شبه مدرن و انقلاب اسلامی می پردازد.

#فلسفه
#معرفی_کتاب



📌@canoon_org

🔷ژان بشلر فرانسوی در تحقیقی که در خصوص ریشه‌های تاریخی سرمایه داری انجام داده است، بورژوا را موجودی عجیب می‌داند که جامعه غربی را پدید آورده و فقط طالب سود است. بشلر می گوید: در نظام سرمایه سالاری، تنها هدف تولیدکنندگان، کسب بیشترین منفعت می باشد؛ نه برای بهره وری بیشتر از زندگی بلکه فقط برای سودجویی.

🔶غارتگری های ثروت اندوزانه ی استعمارگران پرتغالی و اسپانیایی و بعدها انگلیسی، سرمایه‌های عظیم اقتصاد مدرن را پدید آوردند. سرمایه سالاری در اروپا محصول رویکرد مدرن و فرزند روح اومانیستی بود و آن مردمان به طرق مختلف توانستند در تقدیر غرب مدرن سهیم شوند و غربی گردند.

🔷بنابراین در جهان غربی و غرب زده به راحتی می‌توان از وجود سرمایه‌داری و طبقه زرسالاران صاحب سرمایه و طبقه متوسط مدرن و پرولتاریا نام برد. مبنا، اساس و سمت و سوی اصلی یا غالب در این جوامع مبتنی بر کاپیتالیسم مدرن است و با جرات می‌توان گفت که این جوامع تا حدود زیادی و در وجه غالب و گاه به‌طور تام و تمام مدرن و مدرنیست هستند.

📖کتاب #چند_یاد_داشت_تئوریک به قلم #شهریار_زرشناس

#سرمایه_داری
#اقتصاد_مدرن
#آموزش_مفاهیم




📌@canoon_org

🔷از دیدگاه وبر، کنش ها وقتی به طور خالص، عقلانی معطوف به ارزش هستند که کنشگران بدون درنظر گرفتن پیامدهای قابل پیش‌بینی آن‌ها، بر اساس تعهدات خود نسبت به چیزی که از نظر آنان مطابق وظیفه، افتخار، زیبایی، ندای دینی یا تقواست، آنها را به جا آورند. به عبارت دیگر، کنش عقلانی معطوف به ارزش، کنشی است که براساس دستورهایی که شخص خود را به آن ملزم می بیند، صورت می گیرد.

🔶وبر این نوع عقلانیت را عقلانیت ارزشی می نامد و از این روست که عقلانیت ارزشی به عقلانیت محتوایی سیستم ارزش ها نظر دارد و عقلانیت معطوف به هدف یا صوری شامل عقلانیت ابزاری و عقلانیت انتخاب می شود و پیشرفت در عقلانیت معطوف در هدف، می تواند با پیشرفت در عقلانیت ارزشی همراه باشد.

💢عقلانیت ابزاری به علاوه عقلانیت انتخاب، روی هم رفته عقلانیت صوری را که عقلانیت معطوف به هدف است، پدید می آورند و عقلانیت ارزشی به عقلانیت محتوایی سیستم ارزش ها نظر دارد و از ترکیب عقلانیت معطوف به هدف با عقلانیت معطوف به ارزشی، کنشی ایجاد می شود که شرایط عقلانیت عملی مطلق را برآورده می سازد.




📖کتاب #چند_یادداشت_تئوریک به قلم #شهریار_زرشناس

#هدف
#ارزش
#عقلانیت



📌@canoon_org

🔷پسامدرنیسم، مرحله ای از تاریخ بسط مدرنیته است. در واقع مرحله ای است که به جای خوش بینی و امیدواری عصر روشنگری و يقين اومانیستی، تردید در اصول و مبادی تمدن غربی و نیز مبانی نظری مدرنیته، و گونه ای یأس و شک اندیشی و حس ناامیدی و بی اعتقادی نسبت به سوبژکتیویسم و راسیونالیسم، حاکم شده است. به زبان ساده، پسامدرنیسم مرحله انحطاط فراگیر غرب مدرن و خودآگاهی نسبت به این بحران انحطاطی است.

🔶اندیشه ی پست مدرن به مفروضات و اصول و مبانی تفکر مدرن، رویکرد انتقادی و تردید آمیز و انکار آلود دارد؛ برای نمونه، مفروضات مدرنیستی، به طور جدی و به صور مختلف مورد نفی و انکار قرار می گیرد. همچنین این اندیشه، اساسأ سلبی و انتقادی است. روح این رویکرد، نقد مفروضات و يقينات مدرن است.

💢اندیشه ی پسامدرن صرفا دارای وجه سلبی و انتقادی نسبت به مدرنیته می باشد و وجه ایجابی و جانشین و سازنده ای را ارائه نمی دهد. از این روست که پسامدرنیسم آدمی را در جهانی پر از شک و تردید و در حالتی تماما معلق و اسیر بی معنایی و بی سرانجامی رها می کند.


📖کتاب #چند_یادداشت_تئوریک نوشته ی #شهریار_زرشناس

#مدرنیته
#پست_مدرنیسم
#آموزش_مفاهیم


📌@canoon_org

🔶عقل مدرن تجسم نفس اماره آدمی است که بشر با آن خود را سوژه، فرض کرده و تمامی عالم را ابژه می پندارد و از این رو به یک نگاه ابزاری و شیئی انگار نسبت به دیگران و اساسا كل هستی می رسد و معتقد است این عقل اساسا خردباوری نیست.

🔷حقیقت هم این است که تحقق معنای واقعی خرد یا عقل در مرتبه ای ممکن است که عقل آدمی تحت هدایت عقل کل قرار گیرد و این مرتبه را می توان شهود قدسی یا عقل قدسی نامید.

🔻در این مرتبه تضاد مابین عقل و عشق و خود آگاهی و دل آگاهی از میان برمی خیزد و بشر تحت هدایت وحی دینی و ساحت قدس و با تهذیب نفس و پارسایی وجودی از سوی حق تعالی فراخوانده می شود، در مقایسه با عقل قدسی که همانا خرد واقعی است تمامی اشکال عقل جزوی و به ویژه عقل مدرن عین بی خردی است.

💢عقل جزئی به یک اعتبار و بدون در نظر گرفتن تقسیمات و مراتب فرعی به دو قسم تقسیم می شود:
۱. عقل جزئی تا حدی معرفت جو و استدلال گر و کیفی اندیش عالم مدار که خود بنیادی مستور دارد.
۲. عقل جزئی کمّی اندیش و خودبنیاد و سیطره جو و ابزاری (کارافزا) که همانا عقل مدرن است.

📖کتاب #چند_یادداشت_تئوریک به قلم #شهریار_زرشناس

#عقل
#شهود
#آموزش_مفاهیم

📌@canoon_org

🔷عقلانیت عملی به عقلانیت صوری و عقلانیت محتوایی تقسیم می شود. عقلانیت صوری مربوط به تصمیمات کنش گرایی می شود که نسبت به انتخاب هدف عقلانی عمل می کند و منافعشان را طبق محاسبات دقیق، مرجحات روشن و قواعد تصمیم گیری معین و از طریق مناسب ترین ابزار دنبال می کنند. نمونه اعلای این نوع کنش، کنش اقتصادی در جامعه سرمایه داری است.

🔶اما عقلانیت محتوایی، سنجش محتوایی سیستم ارزشی ای است که مرحجات را مشخص می کند. در عقلانیت صوری، کنش کنشگر از دو جنبه سنجیده می شود. یکی از دیدگاه ابزاری یعنی مؤثر بودن وسایل و دیگر از دیدگاه انتخاب درست اهداف با در نظر گرفتن ارزش ها، وسایل و شرایط محدود کننده عینی. اما در عقلانیت محتوایی این خود سیستم ارزش هاست که مورد نقد و نظر قرار می گیرد.

💢به عبارت دیگر از نظر عقلانیت عملی، دو نوع کنش، عقلانی محسوب می شود: یکی کنشی که نسبت به اهداف در نظر گرفته شده است که آن را کنش عقلانی معطوف به هدف می نامند و دیگر کنشی که نسبت به ارزش های در نظر گرفته شده عقلانی است که آن را کنش عقلانی معطوف به ارزش می نامند.

📖کتاب #چند_یادداشت_تئوریک به قلم #شهریار_زرشناس

#عقل
#عقلانیت



📌@canoon_org

🔶هر چند در روزگار مدرن، زندگی از نظر تکنیکی بسیار آسان تر شده، اما از دیدگاه انسان شناسانه (به معنای فلسفی این واژه) انسان به موقعیتی ابتدایی تر و نازل تر از همیشه در افتاده است. خردباوران تلاش داشتند (و باید گفت که تا حدودی هم موفق شدند) که انسان را از اندیشه های اسطوره ای-دینی رها کنند. اما از آنجا که خردباوری به عقل ابزاری رسید، نتوانست خود را از بندهای اسطوره جدا و رها کند.

🔷خردابزاری در پی سلطه بر طبیعت است، جهان طبیعی سرچشمه ثروت و انرژی فرض می شود و تمایزهای کیفی عناصرش، بی ارزش دانسته می شوند. در واقع عقل مدرن، عقل سلطه گری و سیطره و امپریالیست است و ذات تکنیک نیز به تعبیر یورگن هابرماس «طرحی است تاریخی از سلطه و به هدف برقراری سلطه»؛

💢بر همین اساس است که ذات تفکر و تمدن جدید را استکباری، از خودبیگانه، سلطه جو و ضد کمال و رشد فردانیت واقعی انسانها و ضد آزادی می دانیم؛ زیرا عقل مدرن مظهر استبداد نفس اماره فردی و جمعی است و هیچ سنخیتی با معنای حقیقی آزادی و استقلال فردی و تکامل آدمی و شادی و رشد و آرامش او ندارد.

📖کتاب #چند_یادداشت_تئوریک به قلم #شهریار_زرشناس

#مدرنیته
#عصر_جدید


📌@canoon_org

🔷#مارتین_هایدگر به لحاظ تفکر، امتداد رویکرد پسامدرنیستی #نیچه است. او متوجه این حقیقت شد که متافیزیک فلسفی غرب، پس از افلاطون، با فراموش کردن حق و «وجود»، رو به موجودانگاری آورده و مظاهر وجود را مورد پرسش قرار داده است. #هیدگر این سیر نیست انگاشتن وجود را، نیست انگاری و تاریخ غرب از سقراط به بعد را تاریخ نیست انگاری و تاریخ «خود فراموشی وجود» می نامد.

🔶#هایدگر علی رغم کوشش خود برای تکیه بر زبان و تفکر شاعرانه و نیز عبور از مرزهای محصور تفکر متافیزیکی (به ویژه متافیزیکی نیست انگار اومانیستی)، همچنان گرفتار رویکرد متافیزیکی به امور باقی می ماند و از این منظر، خود نیز به عنوان متفکر دارای مایه های متافیزیکی و نیست انگارانه، مطرح می شود.

💢هرچند #مارتین_هیدگر در مسیر عبور از #نیهیلیسم بیش از نیچه جلو رفته بود، اما به هر حال، به حریم ایمان دینی و معرفت قدسی وحیانی که یگانه طریق عبور از #نیست_انگاری است، راه نیافت. از این رو و علی رغم همه کوششی که کرد، توفیق عبور تام و تمام (حداقل در نظر) از قلمرو نیست انگاری را نیافت.

📖کتاب #چند_یادداشت_تئوریک به قلم #شهریار_زرشناس

#نهیلیسم
#پوچ_انگاری


📌@canoon_org

🔶اعضای مكتب فرانکفورت را گروهی از نویسندگان و پژوهشگران علوم اجتماعی تشکیل میدادند که علی رغم تنوع دیدگاه ها و برخی اختلافات در چند محور اصلی با هم اشتراک نظر یا همسویی تقریبی داشتند. نام آورترین شخصیتهای مکتب فرانکفورت ماکس هورکهایمر» (م ۱۹۷۳)، «تئودور آدورنو (م ۱۹۶۹)، «والتر بنيامين (م (۱۹۴۱) و «هربرت مارکوزه» (م ۱۹۷۹) میباشند.

🔷آرای مشترک مکتب فرانکفورتيها عمدتاً حول نحوی تفسیر همگی از مارکسیسم و ارائه انتقاداتی پست مدرنیستی نسبت به تکنولوژی و نظام تکنوکراسی، ساختار وهم آلود علوم مدرن سیطره تحمیق آور رسانه ها در جوامع غربی و ماهیت توتالیتاریستی رژیم های لیبرال سرمایه داری و سوسیالیسمهای بوروکراتیک قرار گرفته است.

📖کتاب #چند یادداشت تئوریک به قلم شهریار زرشناس


#حلقه_انتقادی
#پسا_مدرنیسم
#مکتب_فرانکفورت

📌@canoon_org