◻️⭕️بیشینه سازی مطلوبیت و معنای آن در علم اقتصاد
* امیر محمد تهمتن

▫️وقتی با روانشناسان و جامعه شناسان در مورد چگونگی الگو سازی تصمیم گیری فردی در اقتصاد صحبت می کنم، این سوال را مطرح می کنند که بسیاری از تصمیم های انسان ها آگاهانه نبوده و بیشتر بر حسب عادت است. چگونه است که علم اقتصاد تمام تصمیم گیری های انسانی را آگاهانه فرض کرده و نتیجه بیشینه سازی مطلوبیت فردی می داند.

▫️برای پاسخ به این ابهام، نکته جرج آکرلاف، برنده جایزه نوبل اقتصادی و نویسنده کتب مختلف در حوزه اقتصاد رفتاری، شایان توجه است.

▫️"در تحلیل علم اقتصاد معاصر تصمیم های مردم به عنوان بیشینه سازی توابع مطلوبیت فردی شان توصیف می شوند. شاید این توصیف این گونه به نظر برسد که بر آگاهانه بودن انتخاب ها دلالت کند. انتخاب آگاهانه تنها یک امکان است و اقتصاددانان دید گسترده تری دارند. بیشینه سازی مطلوبیت می تواند همچنین تصمیم هایی را توصیف کند که مردم ناخودآگاه می گیرند. آمارتیا سن می نویسد وقتی فیزیکدانان می گویند نور "از اصل کمترین زمان پیروی می کند"، از فنی مشابه استفاده می کنند. البته نور تصمیمی خودآگاه نمی گیرد. اما از منظر انسان مشاهده گر، به گونه ای رفتار می کند که گویی خودآگاه تصمیم می گیرد. میلتون فریدمن، که میان اقتصاددانان در انتهای مقابل طیف ایدئولوژیک و سیاسی سن بود، به طور مشابه ای باور داشت که بیشینه سازی مطلوبیت هیچ پیش فرضی درباره سطح هوشیاری افراد نمی کند".

منبع: اقتصاد هویت، جرج اکرلاف و راشل کرانتون، ترجمه مهدی فیضی، صفحه 49، نشر نگاه معاصر.

انتقادات و پیشنهادات : @amirmohammadtahamtan


✔️ کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️قانون جذب و نظریه شیب هدف


▫️روانشناسان کسانی که به قانون جذب اعتقاد دارند را دچار خطای شناختی «افکار جادوئی» میدانند. امّا چرا طرفداران قانون جذب همواره وجود دارند؟
جواب در دو تا از سوگیریهای رفتاری(که در روانشناسی سوگیری شناختی نامیده میشوند) نهفته است.

▫️از یک طرف ذهن برای آنکه باور قبلی اش را تأیید کند مشاهدات تأیید کننده را بزرگنمائی کرده و مشاهدات متضاد را نمیبیند. یعنی آنجا که موفق است را میبیند ولی آنجا که موفق نیست را کلا نمیبیند. این همان سوگیری تصدیق یا تأییدگرایی است که بعضی آن را باورگرایی هم ترجمه کرده اند.

▫️از طرف دیگر، همان سوگیری تصدیق باعث میشود ادراک ما از نزدیک بودن هدف تقویت شود و نتیجتا بخاطر گرایش غریزی مان که وقتی هدف را نزدیکتر میبینیم بیشتر تلاش میکنیم(نظریه شیبِ هدف)، واقعا هم بیشتر تلاش میکنیم و لذا باور ما به قانون جذب منجر به تغییراتی در دنیای واقعی هم میشود، هرچه باشد بیشتر تلاش کرده ایم!

▫️مستقل از بحث فوق؛ خدا هست، میشنود و دعاها را اجابت میکند🌺


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

نظریه شیب هدف: وقتی هدف نزدیکتر می شود مردم تلاش بیشتری برای دستیابی به آن می کنند. @BehavioralEconomicsAndFinance@

به راهی که همه می روند شک کن چون اغلب به جای فکر کردن، تقلید میکنند. بعضی وقتها در راه درست تنهائی! پدیده «حرکت رمه ایHerding» مسأله ای شناخته شده در دانش رفتاری است. @BehavioralEconomicsAndFinance@

سمینار تاثیر اجتماعی در تصمیم گیری های گروهی، توسط دکتر بهادر بهرامی در پژوهشگاه دانش های بنیادی، 9 و 10 اردیبهشت
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️ترجيحات معطوف به حال حاضر، present-biased preferences يا «همین دم مغتنم است».
*نرگس درويش


▫️اكثر مردم يك سيب امروز را به دو سيب فردا ترجيح مى دهند. اما آنها دو سيب در ٥١ روز ديگر را به يك سيب در ٥٠ روز ديگر ترجيح مى دهند. اين واژگونى ترجيحات در طول زمان نشان دهنده بى صبرى و تمايل به مصرف در حال حاضر است.

▫️شواهدى از اين دست در آزمايش هاى بسيارى از جمله آزمايش معروف مارشملو با كودكان ديده مى شود و نشان دهنده عدم اعتبار نرخ تنزيل ثابت است.

▫️آزمايش هاى ثالر (١٩٨١) نشان مى دهند كه نرخ تنزيل يك ماهه، يك ساله و ده ساله به ترتيب ٣/٤٥، ١/٢، ٠/١٩ است كه با تابع تنزيل دو متغيره نيمه هذلولى ارائه شده توسط فلپس و پولاك (١٩٦٨) قابل توضيح است.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️پاداش‌جویی موضعی:

مردم رفتارهایی را که پاداش می‌گیرند تکرار می‌کنند، فارغ از اینکه آن رفتارها منجر به موفّقیّت بشوند یا خیر.

✔️کانال اقتصادرفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️سوگیری پاداش‌جویی موضعی:


▫️«پاداش جویی موضعی» را معادل عبارت (You Are What You Consume) در نظر گرفته ایم. مردم رفتارهایی را که بخاطرشان پاداش می‌گیرند تکرار می‌کنند، فارغ از اینکه آن رفتارها منجر به موفّقیّت بشوند یا خیر.

▫️حتما در ایام عید به تمایل افراد به مصرف تخمه و آجیل دقّت کرده اید. با هر بار پیدا کردن یک پسته در میان دیگر انواع آجیل یک احساس خوب و موفقیت، هرچند کوچک، ایجاد می‌شود که همراه با ترشح هرمونوهایی در مغز است. با شکستن هر عدد تخمه یا خوردن هر یک عدد آجیل هم این پاداش خیلی کوچک داده میشود و جذابیت تخمه و آجیل دقیقا در همین پاداش‌های موضعی است.

▫️مثالِ دیگر، صرفِ وقت زیاد و ناروا در خواندن جوک و کلیپ‌های طنز است.

◽️حتی ممکن است تحت تاثیر این سوگیری کارهای خوبی هم بکنیم. اما آن کارهای خوب "مناسبترین" کارها برای آن لحظه نباشند. این سوگیری یکی از دشمنان بزرگ عملی شدن برنامه هاست!

▫️مرتبط‌ترین سوگیری رفتاری با پاداش‌جویی موضعی همان تعلل(Procrastination) است. اساسا یکی از ارکانِ تعلل کردن همین پاداش‌جویی موضعی است.


✔️کانال اقتصادرفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

علم اقتصاد به ما چه می‌آموزد؟

***
امروز یکی از دانشجویان قدیمی‌ام تصویر یادداشتی را که در آذر ۱۳۸۹ در مورد «ماموریت علم اقتصاد» برای انجمن علمی دانشجویان اقتصاد نوشته‌ام برایم فرستاد.
(محسن رنانی)
.

◻️⭕️درصورتی که مطالب کانال اقتصادرفتاری را می پسندید آن را به دوستانتان معرفی کنید:

@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️تخصص گرایی افراطی یا تفکر اتمیستی!(1)
*مصطفی نصراصفهانی

▫️از بعد از زمان دکارت که تفکر مکانیستی (یا اتمیستی یا جزء نگر) رونق گرفت همزمان رشد اقتصادی و علمی و... را هم شاهد بودیم. توجه به نظمِ منطقی و عینیت و کنار گذاشتن خرافات در بررسی پدیده‌ها باعث شد بشر موفقیت‌های خوبی بدست بیاورد.

▫️اما از دهه 1950 به بعد "تفکر سیستمی" بعد از مدیریت در همه رشته ها ورود پیدا کرد. در روانشناسی، تفکرسیستمی از طریق "خانواده درمانی" وارد آن دانش شد و در اقتصاد هم مکاتب مختلف این تفکر را کم یا زیاد وارد تحلیلها کردند. در اقتصادِ کلاسیک مدلهای کلان برپایه خرد و تعادل عمومی تلاشی (هرچندناموفق) در وارد کردن تفکر سیستمی به حساب می آیند. امروزه سیستمی‌ترین نگاه در اقتصاد را افرادی دارند که از مدلسازی مبتنی بر عامل استفاده می‌کنند.

▫️مگر میشود یک پدیده اقتصادی را بدون نظر گرفتن جنبه های روانی درست تبیین کرد؟! و مگر میشود یک پدیده روانی را بدون در نظر گرفتن جنبه های اجتماعی درست تبیین کرد؟ و مگر میشود یک پدیده‌ی اجتماعی را بدون در نظر گرفتن جنبه های دینی تبیین کرد؟

▫️حالا تصور کنید که اگر ضرورت تفکر سیستمی در "تبیین" پدیده ها را 1 در نظر بگیریم، این ضرورت در "تجویز"ها 1000 است!


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️تخصص‌گرایی افراطی یا تفکر اتمیستی!(2)
*مصطفی نصراصفهانی

⭕️یک خاطره:
◽️برای یک ورکشاپ اقتصاد تجربی به شهر تورین ایتالیا رفته بودم. آنجا اساتید مختلفی از دانشگاههای مختلفی حضور داشتند. تصادفا با دو تن از اساتید دانشگاه اسکس آشنا شدم که بعدا هم این آشنایی تدوام پیدا کرد. با توجه به علاقه ای که به مدلسازی مبتنی بر عامل داشتم بحث را به سمت کارهای پروفسور شری مارکوس(یکی دیگر از اساتید دانشگاه اسکس که این نوع مدلسازی را کار میکند) کشاندم. یک جمله ای که گفتند این بود: «شری همه کار میکند بجز کار اقتصادی»! آنجا فرصت نشد که از ضرورتِ کارهای مارکوس دفاع بکنم امّا یادم افتاد که در مورد دن اریلی(استاد اقتصاد رفتاری دانشگاه دوک) و در ایران در مورد استاد خوبم دکتر رنانی هم همین اشکالات را وارد می‌کنند و برای هر این دو نفر اخیر می‌گویند که «راجع به همه چیز اظهار نظر می‌کنند».

⭕️یک سوء تفاهم:
◽️اگر علم اقتصاد را «علم تخصیص بهینه منابع کمیاب» بدانیم هر جا که حرف از بهینه‌سازی تصمیم می‌شود یک اقتصاددان می‌تواند اظهار نظر بکند. علم اقتصاد صرفا تعدادی فرمول‌های ریاضی نیست! لزوما نباید در هر تحلیل اقتصادی بحث پول یا قیمت مطرح شود تا آن را اقتصادی بدانیم! به عبارتی موضوعِ علم اقتصاد بسیار گسترده‌تر از آن چیزی است که بعضی(در همه جای دنیا) فکر می‌کنند.
◽️علاوه بر گسترده بودن نفس موضوع، اگر بخواهیم همان موضوعاتی که در قلمرو اقتصاد قرار می‌گیرند را درست‌تر بفهمیم و تبیین کنیم چاره‌ای جز دست به دامن تفکر سیستمی شدن نداریم! ممکن است پدیده‌ای روانی بطور مستقیم در قلمرو علم اقتصاد قرار نگیرد، امّا بواسطه اثری که روی متغیرهای اقتصادی می‌گذارد باید در تحلیل اقتصادی در نظر گرفته شود. چنانچه در بازارهای مالی که سرعت تراکنش‌ها بالاتر و داده‌ها دقیق‌تر و به‌روزتر است لزوم وارد کردن متغیرهای روانی برای همه واضح شده است و لذا سرعت رشد تعداد طرفداران مالی رفتاری بسیار بیشتر از سرعت رشد طرفداران اقتصادرفتاری است.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️ خلاصه میزگرد با موضوع کتاب هنرسرمایه گذاری در گروه مدیران حرفه ای منابع انسانی.
✔️کانال اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️تکنیک رفتاری در بسته های اینترنت ایرانسل!!

◽️بسته ها اتوماتیک تمدید میشوند و برای عدم تمدید باید کد وارد کنید!

✔️کانال اقتصاد رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️فکر کردن کار سختی است. به همین خاطر اکثر مردم قضاوت میکنند.
*کارل گوستاویونگ؛ متفکر سوییسی

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️ امام علی (ع):
◽️با مردم ﺁﻧﭽﻨﺎﻥ ﻣﻌﺎﺷﺮﺕ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺍﮔﺮ ﺑﻤﯿﺮﯾﺪ ﺑﺮ ﻣﺮﮒ ﺷﻤﺎ ﺍﺷﮏ ﺭﯾﺰﻧﺪ و اگر زنده ماندید به شما عشق بورزند.

🌷میلاد یگانه ابرانسان تاریخ بشری مبارک باد.


@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️در مغز مخالفین ایران چه می گذرد؟(1)
*محمود سریع القلم

#مدل_ذهنی

◽️تاریخ روابط بین الملل نشان می‌دهد که عنصر اعتماد در روابط میان کشورها به سختی بدست می‌آید. اگر اعتماد به منافع قفل نشود شاید اصلاً بدست نیاید. کشورهای اروپایی چون اقتصادشان را به هم وصل کردند توانستند تا حد مناسبی، قواعد اعتماد را میان خود برقرار کنند. چین و آمریکا چون تبادل می‌کنند مجبورند قدری به هم اعتماد کنند تا منافع آن‌ها حفظ شود. آمریکا در سال ۲۰۱۵، ۴۸۲ میلیارد دلار از چین وارد و ۱۱۶ میلیارد دلار صادر کرد. اما روسیه و آمریکا چون به لحاظ اجتماعی و اقتصادی کاری با هم ندارند، روابط ملتهب سیاسی و تقابل دائمی امنیتی دارند.

◽️حالا این قواعد را به ایران و خاورمیانه دلالت دهیم. از یک طرف، توان بالفعل فرهنگی، اجتماعی، علمی و فکری ایران و توان بالقوه نظامی و اقتصادی او در شاقول‌های ارزیابی، قابل مقایسه با هیچ کشور منطقه‌ای دیگری نیست. از طرف دیگر ایران با توان‌مندی‌های بالقوه‌ای که می‌تواند پیدا کند می‌خواهد راه رشد را تنها طی کند و در پی شریک نیست. از طرف سوم، نه ایران به لحاظ اقتصادی به همسایگان خودش قفل است و نه آن‌ها را قبول دارد و با ادبیات مختلف، عموم آن‌ها را نفی می‌کند.

◽️در علم روابط بین‌الملل گفته می‌شود سخت ‌ترین کار تحلیلی، ورود در مغز طرف مقابل است. حال باید ببینیم طرف‌های ایران در منطقه، با ذهنیتی که از اهداف و رفتار ایران دارند، در مقابل چه ذهنیتی را درست کرده‌اند و چگونه نوعی قبضه شناختی (Cognitive Capture) در ذهن جهانیان نسبت به ایران ایجاد نموده‌اند.

◽️حدسی پیرامون ذهن طرف مقابل: نه می‌شود ایران را حذف کرد و نه می‌توان به آن حمله کرد مگر اینکه خود ایران، محرکۀ تقابل باشد. اگر ایرانی‌ها رشد کنند و یک قدرت منطقه‌ای اقتصادی نظامی شوند ضمن اینکه ما اعراب را قبول ندارند، بقیه به حاشیه خواهند رفت. افزایش قدرت ایران یعنی اینکه تهران برای منطقه، دستور کار مشخص خواهد کرد.

◽️کشورهای منطقه در مواضع رسمی و رسانه‌های خود، دهها مدرک و شاهد برای این ذهنیتی که از ایران پیدا کرده‌اند ارائه می‌دهند. آیا این ذهنیت دقیق است؟ صحت دارد؟ اگر علمی و منصفانه قضاوت کنیم، مجموعه خروجی‌های ایران ضد و نقیض است. هم مثبت فراوان است و هم منفی. ولی چون اعتماد نیست، گیرنده‌های منطقه‌ای فقط منفی‌ها را می‌گیرند و برای مخالفت با ایران، آن‌ها را چند برابر نشان می‌دهند. شبکه مخلوط مثبت و منفی در مجموع، اعتماد را از میان بر می‌دارد زیرا طبع بشر یک منفی را از صد مثبت بزرگتر می‌بیند. اعتماد مراقبت ثانیه‌ای می‌طلبد تا برقرار باشد.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️در مغز مخالفین ایران چه می گذرد؟(2)
*محمود سریع القلم

#مدل_ذهنی


◽️چون طرف مقابل، ذهنیت منفی دارد، تمام سیگنال‌های مثبت را رد می‌کند و به ذهنیت نهادینه شده خود نمی‌تواند تردید کند (Cognitive Dissonance). در شرایط سخت فعلی نه تنها ذهنیت بسته شده بلکه برای تعمیم و جهانی کردن این ذهنیت، مداری بزرگتر از این ذهنیت برای عموم ترسیم شده است. در خاورمیانه فعلی، نوعی جنگ اطلاعات نادرست وجود دارد که البته شرکت‌های تولید کننده تسلیحات در شرق و غرب از این فضای ناامنی و بی‌ثباتی، بسیار بهره‌بردای می‌کنند. کانون تحریم‌ها از داماتو در سال ۱۹۹۶ تا کنون، جلوگیری از قدرتمند شدن ایران بوده است. تحولات پس از برجام نیز بخوبی نشان می‌دهد این تئوری همچنان پابرجاست. تداوم یک ذهنیت نظامی-امنیتی- توسعه طلبانه از ایران در کنار تحریم‌های اقتصادی حرکت می‌کند. بی دلیل نیست که عمدۀ کار سخنگوی وزارت خارجه، "تکذیب" است.

◽️چینی‌ها به عنوان یک قدرت بزرگ اقتصاد و نظامی در تبلیغات گستردۀ جهانی مرتب به همه می‌گویند: افزایش قدرت چین به نفع صلح جهانی است. قدرت نرم چین (Ruan Shili): شامل ۵۰۰ مؤسسه کنفوسیوس شناسی در ۱۴۰ کشور و تدریس مکتب کنفوسیوس در هزار مؤسسه یا دانشگاه در دنیا، برگزاری سال نو چینی در ۲۰۰۰ شهر در ۱۴۰ کشور، تأسیس خبرگزاری در ۱۶۲ شهر جهان، خرید ۳۲ رادیو در ۱۴ کشور و بهره‌برداری گسترده از تبلیغات بیلبورد در اقصی نقاط جهان می‌شود. چین حدود ۱۰ میلیارد دلار در سال برای چهره‌سازی خود در جهان هزینه ‌می‌کند. این در شرایطی است که دیپلماسی عمومی آمریکا حدود ۶۷۰ میلیون دلار هزینه دربر دارد.

◽️اگر از علم معنا و واژه‌ها (Semantics) بهره گیریم، خواهیم دید واژۀ ایران عموماً با واژگان منفی مانند توسعه طلب، جنگ‌طلب، جنگجو، معترض و امثالهم مترادف قرار داده می‌شود. با توجه به محدودیت‌های رسانه‌ای ایران، طرف‌های مقابل در مقیاس بین‌المللی فعالیت می‌کنند و ذهنیت می‌سازند. این ذهنیت نه تنها، سیاست خارجی را دچار اختلال و بحران‌های روزمره می‌کند بلکه در حوزۀ اقتصادی نیز مانع از ورود جدی و پایدار سرمایه‌گذارن و شرکت‌ها می‌شود. این دقیقاً هدفی است که مخالفین دنبال می‌کنند که ایران را کشوری ناامن، غیر قابل اتکا و نظامی جلوه دهند. بی دلیل نیست که قدرت‌های منطقه‌ای در خاورمیانه برای مخالفت با ایران خیلی سراغ وزارت خارجه یا دفاع آمریکا نمی‌روند بلکه کانون فعالیت‌های ‌آن‌ها در وزارت خزانه‌داری است تا مانع از معاملات دلاری ایران شوند. شاید نزدیک به ۹۰ درصد از مخالفت با ایران در خود منطقه باشد. آمریکا محل عملیاتی کردن این مخالفت است. کانون تئوریک ذهن مخالفین ایران، جلوگیری از توان مالی و سرمایه‌گذاری است. این باعث می‌شود تا ساختار عمرانی، بهداشت، آموزش، حمل و نقل، اشتغال و کارآفرینی در حدّ ۱۰ درصدی و بلکه بقا ادامه پیدا کند. هدف اصلی ذهنیت علیه ایران، اقتصاد ایران است تا رشد نکند، ضعیف بماند و فقیر شود. وقایع منفی به مراتب بیشتر از کلمات منفی در حافظه انسان‌ها دوام دارد. تغییر این ذهنیت منفی منطقه‌ای تابع ارزیابی‌هایی خواهد بود که ما از آینده اقتصاد ایران خواهیم داشت.


⭕️⭕️تحلیل و تجویز رفتاری:

◽️اگرچه به واقع وضعیت مدل ذهنی نه تنها حاکمان، بلکه مردمان عادی منطقه (اعراب و افغانی ها و...) در قبال ایران بسیار نامطلوب است اما ابزارهای اصلاح این مدل ذهنی وجود دارند. هم ابزارهای تئوریک و هم ابزارهای عملی خوبی وجود دارند.

◽️ابزارهایی تئوریک مثل علوم شناختی و اقتصاد رفتاری و مدلسازی مبتنی بر عامل میتوانند با ترکیب با ابزارهای عملی مثل شبکه های اجتماعی، انواع رسانه ها، انواع ابزارهای اثرگذار بر مدل ذهنی مثل فیلم و انیمیشن و یا بعضی سیاستهای عملی بین المللی میتوانند برای اصلاح این مدل ذهنی در مردمان و حاکمان غرب آسیا در قبال ایران بطور کارایی مورد استفاده واقع شوند.

◽️حرفهای جذاب رسانه ای (و بر مبنای شهود شخصی)را خیلی از افراد آشنا به این مباحث میتوانند بزنند. اما باید تیمی متخصص روی شناسایی دقیق و علمی وضعیت موجود کار کنند، وضعیت ایده آل را به روشی کارشناسانه انتخاب کنند و سپس مسیر رسیدن به ایده آل با استفاده از ابزارهای موجود را بطور دقیق و عملیاتی مشخص کنند.

◽️در نهایت به هنگام تخصیص منابع به این جنبه ها باید وزن آنها را در مقایسه با دیگر سیاستهای توسعه دقیق مشخص کرد. ممکن است سیاستی اثر مثبت داشته باشد اما برای توجیه اقتصادی این کافی نیست. نه از ظرفیت داخلی باید غافل شد و نه از ظرفیت همکاریهای بین المللی.

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

◻️⭕️پشت گوش انداختن کارها به زبانی طنز، اما علمی!
( هشدار: حجم فایل 45M)

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

2 days Workshop in
"Social influence in collective decisions"
9-10 Ordibehesht 1396
ALL applicants "MUST" register! https://scs.ipm.ac.ir/