⭕️◻️یکی از نقاط گلوگاهی در رابطه با فساد، مجلس است.

▫️مجلسی که به طرز وقيحانه ای با شفافیت آراء مخالفت میکند!

✔️کانال اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️قدرت در ایران در دست کیست؟ رهیافتی شناختی به فساد.
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

هر ایرانی که شروع به فکر کردن در این رابطه بکند دست آخر سرش گیج خواهد رفت! چون با شواهدی مواجه می‌شود که نشان می‌دهد قدرت دست هیچکس نیست! نه رهبری، نه سپاه، نه وزارت اطلاعات، نه بروکرات‌های دولتی و ... . اگرچه پاسخ به این سوال که «قدرت دست کیست؟» به ظاهر کمک‌کننده به نظر می‌رسد، اما واقعیت هم این است که قدرت دست هیچکس نیست!

▫️برای همین بعضی از مذهبیون اعتقاد دارند کشور را امام زمان (عج) اداره می‌کند!

▫️قدرت در ایران یکی از مصادیق سیستم پیچیده(Complex Systems) هست. در این گونه سیستم‌ها، بدون اینکه یک برنامه‌ریز متمرکز (Central Planner)وجود داشته باشد، به واسطه قواعد رفتاری مشخصی که عوامل(بازیگران) دارند نوعی «نظمِ خودجوش» ایجاد می‌شود. بنابراین اثرگذاری بر این سیستم‌ها نه با تغییر افراد، بلکه با تغییر در «قواعد رفتاری» امکانپذیر می‌شود.

▫️این دقیقا همان مفهومی است که در قرآن کریم می‌فرماید:
«ان الله لایغیر ما بقوم حتی یغیروا ما بأنفسهم»

▫️برای درک اینکه امکان ایجاد نظم در یک سیستم پیچیده بدون وجود یک برنامه‌ریز مرکزی به چه صورت است می‌توان به مثال حرکت منظم در پرواز دسته پرندگان یا شنای دسته ماهی‌ها اشاره کرد. حرکت دسته پرندگان به قدری نظم و زیبایی دارد که باور کردن اینکه این نظم، یک برنامه‌ریز متمرکز ندارد سخت است! از کودکی هم فکر می‌کردیم که مثلا آن پرنده‌ای که جلوتر از همه حرکت می‌کند رهبر گروه است در حالی که چنین نیست!

▫️در مدلسازی مبتنی بر عامل(Agent-based Modeling) می‌توانیم این الگوهای منظم در پرواز پرندگان را «تنها با سه قاعده رفتاری بسیار ساده» بازتولید کنیم! با تغییر پارامترهای مربوط به این قواعد رفتاری خروجی سیستم شبیه پرندگان دیگری متفاوت از قبلی‌ها می‌شود. مثلا یکی از قواعد رفتاری این است که «فاصله با پرنده کناری نباید بیشتر از A بشود». پارامتر A در حرکت پرندگان مختلف ممکن است متفاوت بوده و نتیجتا شکل‌هایی که در حال پرواز ایجاد می‌کنند متفاوت بشود!


⭕️⭕️حالا برویم سراغ مسئله فساد

وقتی که بخواهیم تفکر شخص-محور را در مبارزه با فساد کنار بگذاریم، به این نتیجه می‌رسیم که باید مکانیزم‌ها را اصلاح کنیم. تفکر شخص-محور می‌گوید که راه کاهش فساد، حذف افراد فاسد از سیستم است! در حالی که تا وقتی مکانیزم‌ها اصلاح نشوند با دستگاهی مواجه هستیم که دائم افراد فاسد جدیدی تولید می‌کند! از یک طرف، دستگاه پشت سر هم دارد افراد فاسد را «تولید» می‌کند و از طرف دیگر، شما ایستاده اید تا آن‌ها را یکی‌یکی شکار کنید! بنابراین باید دستگاه را خاموش کرد!

▫️اما چه کسی و به چه صورت باید مکانیزم‌ها را اصلاح کند؟! کسانی که باید مکانیزم‌ها را اصلاح کنند خودشان جزئی از همین سیستم هستند!

▫️مطابق آنچه «دانش روانشناسی» می‌گوید آنچه که تعیین‌کننده قواعد رفتاری است، باورها(شناخت‌ها)ی افراد است. افکار منجر به احساس، و احساس منجر به رفتار خواهد شد. پویایی‌های شناخت‌ها در بافتی اجتماعی یک سیستم بسیار پیچیده ایجاد می‌کند که مطالعه و تبیین آن بسیار سخت است. اما اگر بتوان به تبیین خوبی از آن رسید می‌توان با یک کار بسیار کوچک اثری بسیار بزرگ روی سیستم گذاشت؛ چیزی شبیه اثر پروانه‌ای در فیزیک!

▫️برای اصلاح مکانیزم‌ها باید روی شناخت افراد با تأثیرگذاری بیشتر(که ممکن است اصلا معروف هم نباشند) کار کرد.

▫️از مراکز تحقیقاتی معروف که چنین رهیافتی به سیستم‌های اجتماعی دارند می‌توان به بنیاد جورج سوروس اشاره کرد که سال‌هاست در این زمینه خبره شده‌اند و در مواردی مثل انقلاب‌های مخملی هم موفق عمل کرده‌اند!

▫️اینکه ادعا می‌شود که ایران را امام زمان(عج) اداره می‌کند شاید به دلیل مشاهده همین پیچیدگی‌ها و نوزایی‌ها باشد. ولی بعید نیست به زودی طبقه الیت دنیا (از نوع روسی یا آمریکائی یا چینی یا حتی ایرانی فرقی نمی‌کند) از طریق علوم شناختی و مدلسازی مبتنی بر عامل و با کمک هوش مصنوعی کنترل کامل دنیا را در دست بگیرند... .
#تفکر_شخص_محور

✔️کانال اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️فساد، شفافیت و مکاتب اقتصادی
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

در حالی که اساتید اقتصاد در دانشگاه‌ها با همدیگر در حال جدال هستند و توانایی گفتگو ندارند، بازیگران در دنیای واقعی دارند کار خودشان را می‌کنند. این یعنی دانش اقتصادی که در کشور وجود دارد مورد استفاده قرار نمی‌گیرد.

▫️در مورد علت عدم گفتگو بین طرفداران مکاتب مختلف در آینده بحث خواهم کرد، اما تا پیش از امکان گفتگو هم می‌توان مواردی را پیدا کرد که طرفداران همه مکاتب در مورد آن‌ها اتفاق نظر دارند. از جمله این موارد اهمیت شفافیت است.

▫️مکاتب اقتصادی مختلف روش شناسی و رهیافت مخصوص به خودشان را دارند. یکی از موضوعات مرکزی در مکاتب مختلف بحث اندازه و کیفیت فعالیت‌های دولت است و اکثر اختلافات بین اقتصاددانان در همین حوزه است.

▫️به جز آنارشیست‌ها، همه مکاتب اقتصادی قائل به لزوم وجود نوعی دولت (حداقلی یا حداکثری) هستند.

▫️بنابراین مسئله‌ی نحوه کنترل رفتار دولت و بروکرات‌های دولتی در هیچ مکتبی بحث زائد و نامربوطی نیست.

▫️مسئله مدیریت بروکرات‌های دولتی(حاکمیتی) وقتی حساس‌تر می‌شود که این گزاره را بپذیریم که فارغ از اندازه دولت، ممکن است یک بروکرات دولتی قدرتی بینهایت در تجاوز به حقوق مردم و فساد داشته باشد.

▫️به بیانی اقتصادی، اگر ساختار دولت(حاکمیت) نادرست باشد، یک بروکرات دولتی می‌تواند تخصیص و توزیع در یک اقتصاد را، فارغ از اندازه دولت، «به طور نامحدودی» به هم بریزد!

▫️بنابراین اهمیت کنترل رفتارهای بروکرات‌های دولتی برای همه مکاتب اقتصادی به اندازه کافی بالا هست.

🔺▫️بروکرات‌های دولتی این مهارت ویژه را دارند که آموزه‌های «هر» مکتب فکری را به ابتذال بکشند!

▫️زمانی که سنگ مکاتب طرفدار اندازه دولت کوچکتر را به سینه می‌زنند، یعنی می‌خواهند دارائی‌های بیت‌المال را به اسم خصوصی‌سازی غارت کنند و زمانی که سنگ لزوم مداخلات بیشتر در بازار را به سینه می‌زنند هم به شکل دیگری نقشه غارت بیت‌المال را دارند.

▫️پس در هر کوچک شدن و بزرگ شدن دولت بهانه‌ایست برای غارت بیت‌المال.

▫️برای پیشگیری از مفاسد اقتصادی اگرچه طراحی مکانیزم‌های پیشگیرانه لازم و ضروری است، اما خود این بازطراحی سیستم و مکانیزم‌ها ممکن است دچار کندی یا ناکارآمدی بشود! اما وقتی که شفافیت حداکثر شود، حتی اگر طراحان مکانیزم دانش و قدرت کافی برای اجرای آن‌ها نداشته باشند، خودبخود نیروهای درونزایی فعال شده و مکانیزم‌های کنترلی خودبخود ایجاد خواهند شد.


✔️کانال اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️نهمین حلقه مالی رفتاری در انجمن مالی ایران با موضوع:

"سیستمهای پیچیده و نوزایی در بازارهای مالی"
Complex Systems and Emergence in Financial Markets

✔️کانال اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

📍اقتصادنامه بررسی می کند

▫️دلایل استعفای تعدادی از اعضای انجمن اقتصاددانان چه بود؟

🔻نه به انحصار

🔹بر اساس گزارش های رسیده برخی اقتصاددانان از جمله لطفعلی بخشی، علی دینی ترکمانی و بهروز هادی زنوز به دلیل وجود مشکلات در مدیریت انجمن اقتصاددانان کشور، از هیات اجرایی این انجمن استعفای خود را اعلام کردند. بنا بر گفته این اقتصاددانان، استعفای 4 نفر از 7 نفر اعضای منتخب انتخابات بهمن 1396 و یک نفر از اعضای علی البدل، نشانگر مشکلات اساسی در مدیریت انجمن است.

جزئیات بیشتر را در لینک زیر بخوانید👇👇👇

https://www.eqtesadnameh.com/fullcontent/Persian/2346

@eqtesadnameh

▫️اقتصادنامه

⭕️◻️هر دیوار نوشته‌ای سقلمه(Nudge) نیست!


▫️ریچارد تیلر عکس فوق را در توئیتر منتشر کرده و نوشته است:
«آیا واقعا این نوشته کنار دستگاه بازیافت آب ضروری است؟»

▫️متأسفانه نظریه سقلمه براحتی استعداد «سوء فهم» و «سوءاستفاده» را دارد.

▫️اگر به عکس دقت شود اصلا امکان نوشیدن آب از آن دستگاه در دستشوئی عمومی وجود ندارد! پس نوشتن آن متن(از این آب ننوشید!!) چه مشکلی را برطرف می‌کند؟!

✔️کانال اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️نوسانات بازار و خود-اسنادی
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

این روزها بیش از همیشه شاهد حضور افراد غیرحرفه‌ای در بازار سهام هستیم. حضور ایشان در بازار اثرات مثبت زیادی در کل و در بلندمدت دارد. اما در این مجال جنبه‌ای از پویایی‌های روانی این افراد را مورد بحث قرار می‌دهم.

▫️رفتار رمه‌ای (Herding)ویژگی مشخص این گروه از افراد است. یک خبر یا شایعه (که بعضا عمدا در فضای مجازی ایجاد می‌شوند) منجر به هجوم ایشان به یک نماد مشخص شده و نماد دچار صف خرید می‌شود. سپس با بروز نشانه‌هایی از آن نماد خارج شده و سراغ نماد دیگری می‌روند.

▫️در زمان‌هایی که کلیت بازار مثبت است ایشان هم سود کسب می‌کنند و این باعث می‌شود احساس کنند در ایشان «مهارت معامله‌گری» وجود دارد. به بیان دیگر، موفقیتی که ناشی از عوامل برونزا و یا تصادفی است را به خودشان نسبت می‌دهند. این انتساب موفقیت به خود، مهارت‌های خود و یا ویژگی‌های ذاتی خود را در مالی رفتاری خوداسنادی (Self-Attribution) می‌نامند. در این مورد قبلا هم در همین کانال مطالبی نوشته‌ام.

▫️اما نکته بعدی و مهمتر، آنجاست که این خوداسنادی منجر به ایجاد(یاتقویت) بیش‌اطمینانی (Over-Confidence که در آن مورد هم یک سری مطالب در کانال موجود است) در ایشان می‌شود. این بیش‌اطمینانی باعث می‌شود که شخص اقدام به معاملات پرحجم، هیجانی و پرتکرار بکند. از طرف دیگر هم باعث می‌شود که ایشان تنوع‌بخشی در سبد دارایی را کنار گذاشته و بعضا بصورت اصطلاحا «تک‌سهم» معامله کنند. تک‌سهم شدن یعنی ریسک بالا در سرمایه‌گذاری.

▫️چنین افرادی بعد از چند مرحله کسب سود دچار زیان‌های سنگینی خواهند شد. حتی بعضی معامله‌گران حرفه‌ای هم با کسب سود در بازاری که کلیت آن مثبت است شروع به جذب منابع از افراد کرده و سبدگردانی ایشان را به عهده می‌گیرند در حالی که این تصمیمات را باید در شرایطی گرفت که ذهن دچار سوگیری نباشد.

▫️ویژگی بازار مثبت این است که بازیگران را فریب می‌دهد. فراموش نکنیم که بازار سهام جای بسیار خطرناکی است. بنابراین هرگز اصل تنوع بخشی به پرتفو را فراموش نکنید، ریسک خودتان را پوشش بدهید، مهارت‌ها و دانش‌تان را افزایش بدهید و صبور باشید.


✔️اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️آمریکا، اسرائیل و ایران!
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

یکی از معضلات اصلی بین ایران و آمریکا مسئله اسرائیل است. سال‌هاست که پول مالیات‌دهندگان آمریکایی صرف انواع کمک به اسرائیل برای ادامه تجاوزاتش می‌شود. مشهودترین تجاوزهای اسرائیل جابجایی پیوسته مرزهای اسرائیل از طریق نسل‌کشی است.

▫️اما آنچه که آمریکا بصورت آشکار خرج اسرائیل می‌کند فقط جزئی از هزینه‌هاست. با توجه به ضریب تکاثری که در سطح اقتصاد کلان اتفاق می‌افتد یک کمک کوچک به یک اقتصاد ممکن است اقتصاد یک کشور را از رکود به رونق وارد کند. هزینه‌ فرصتی که دولتمردان آمریکا به مالیات‌دهندگان تحمیل می‌کنند بسیار بسیار بیشتر از کمک‌های آشکاری است که به اسرائیل می‌کنند. فرصت‌های اقتصادی که در ایران وجود دارد می‌تواند شرکت‌های آمریکائی را متحول کند ولی یکی از موانع جدی برای استفاده از این پتانسیل اسرائیل است.

▫️سیاستمداران اسرائیلی تمام تلاششان را می‌کنند که توافقی بین ایران و آمریکا ایجاد نشود. اما واقعیت این است که آمریکا هم نمی‌تواند تا ابد از شرارت‌های اسرائیل حمایت کند و به زودی (حداقل در ظاهر) این حمایت را کم‌رنگ‌تر خواهد کرد.

▫️با توجه به لابی بسیار قوی اسرائیل در بین سیاستمداران آمریکا جدا کردن این دو از همدیگر کار بسیار سختی است. بنابراین شاید بهتر باشد ایران بجای آمریکا با خود اسرائیل گفتگو کند. به عنوان مثال، می‌توان به گزینه بستن قرارداد عدم جنگ بلندمدت(حداقل ده‌ساله) بین دو کشور فکر کرد.

▫️اسرائیل هر روز در حال گسترش مرزهای خود است. به عنوان مثال، اخیرا نتانیاهو رسما اعلام کرده است که شهرک‌های یهودی‌نشین به قلمرو کشور اسرائیل اضافه خواهند شد. آیا بستن قرارداد عدم جنگ در ازای توقف پیشروی یک موفقیت به حساب نمی‌آید؟! من در توئیتر این مطلب را به نتانیاهو هم گفتم(البته اگر بخواند).

▫️البته توجه شود که منافع گروه‌هایی همواره در جنگ و تنش و قطع روابط است. یکی از روش‌های مقابله با این گروه‌ها از طریق دیپلماسی عمومی است. اینکه سیاستمداران آمریکایی از مصاحبه‌های دکتر ظریف عصبانی می‌شوند نشانه اثرگذاری این مصاحبه‌هاست. با توجه به اینکه رسانه‌ها در کشورهای غربی در انحصار همان گروه‌ها است شاید فضای مجازی برای اطلاع‌رسانی به افکار عمومی دنیا آخرین سنگر باشد.


✔️اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️بازخوردهای مخاطبین کانال در مورد ایده «گفتگو با اسرائیل»

پیرو انتشار مطلب قبلی در رابطه گفتگو با اسرائیل بازخوردهای مختلفی دریافت شد و مکالماتی رد و بدل شد که بد نیست بصورت عمومی منتشر بشود.

➖سوال:
«جناب دکتر این مطلب برای شما موجب دردسر خواهد شد. جدای از عملی بودن یا نبودن بحث آتش بس این مطلب بهانه جماعتی خواهد بود که شما را نمی‌شناسند و به شما حمله خواهند کرد»
➕پاسخ:
اگر بناست حرف حق زده شود نباید از آن ترسی داشت. احتمالا آن جماعتی که می‌فرمائید همان‌ها هستند که به شهید بهشتی و شهید چمران هم برچسب لیبرال می‌زدندو از طریق این برچسب آزارشان می‌دادند. این در حالی است که همین حزب الله را هم مدیون چمران هستند.


➖سوال:
«وقتی ایران اسرائیل را به رسمیت نمی‌شناسد و حتی حاضر به مسابقه دادن با ورزشکارانش هم نیست چطور انتظار دارید با اسرائیل مذاکره کند؟»
➕پاسخ:
اولا «گفتگو» هیچ تضادی با به رسمیت نشناختن ندارد. ثانیا منظورم از گفتگو «شفاف کردن مواضع برای طرف مقابل» است: یعنی جلوگیری از سوءتفاهم!
به عنوان مثال، همین تلافی حمله اسرائیل به همپیمانان ایران در عراق یک گفتگو به حساب می‌آمد. سیگنالی ارسال شد و سیگنالی دریافت شد!!
اما سوال من اینست: آیا نمی‌شود این ارسال و دریافت سیگنال را با هزینه کمتری انجام داد؟!
ما از اجدادمان در قرون باستان هم عقب‌تریم؟! آن‌ها در هنگام جنگ هم با هم توافق می‌کردند که جنگ به چه صورت باشد، تک‌به‌تک باشد یا گروهی و... . بنابراین اجداد ما در دوران باستان هم می‌فهمیدند که گفتگو با دشمنی که در حال جنگ با او هستیم هم لازم است!


➖سوال:
«مسئله اسرائیل صرفا درگیری مستقیم نیست، بلکه حمایت ایران از گروه های مقاومته»
➕پاسخ:
«وقتی جنگی بین دو کشور وجود دارد دیگر کشورها بهرحال موضعی می‌گیرند. حتی موضع بی‌طرف هم بی‌طرف نیست. انتظار اسرائیل در رابطه با گروه‌های مقاومت انتظار نابجائی است؛ گوئی انتظار دارند ایران به ایشان کمک کند! اسرائیل هم می‌تواند گروه‌هایی را تجهیز کند(که داعش را هم درست کردند). ما فعلا در مرحله درگیری مستقیم هستیم. فارغ از بازی‌های رسانه‌ای الان بعضی از اسرائیلی‌ها (بخصوص مردم عادی) تصورات اشتباهی دارند. وقتی تصورات ایشان اصلاح شود بسیاری از تصمیمات هم متأثر خواهند شد»

➖سوال:
«استاد، موضوع گفتگو چه موضوعی می باشد؟ منفعت دو طرف از گفتگو چه مواردی می تواند باشد؟»
➕پاسخ:
موضوع گفتگو در مورد آینده باشد. در بدترین حالت، نحوه صف‌آرایی جنگی می‌تواند موضوع گفتگو باشد. مثلا اینکه هیچکدام از طرفین از سلاح‌های کشتار جمعی علیه یکدیگر یا همپیمانان یکدیگر استفاده نکنند. یا اینکه اسرائیل پیشروی را متوقف کند و ایران هم تا زمانی که پیشروی نمی‌کنند جنگی را شروع نکند. اینها امتیازاتی هستند که برای ایران چندان ارزشی ندارند، اما برای طرف مقابل ممکن است ارزشمند باشد.

➖سوال:
«اسرائیل به قراردادش پایبند نخواهد بود»
➕پاسخ:
خوب طبیعی است! در عمل باید آمادگی کامل داشت که نه فقط اسرائیل، بلکه دیگر کشورها هم ممکن است حمله کنند یا زیر قراردادهایشان بزنند!


ادامه دارد...

✔️اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️بازخوردهای مخاطبین در مورد گفتگو با اسرائیل(ادامه)
نوشته زیر را شایان اویسی برای ما فرستاده اند. بدیهی است نظر ایشان اگرچه محترم است، اما الزاما منطبق بر نظر بنده نیست.

▫️اخیرا گروهی از اساتید علوم سیاسی کشورمان(محمود سریع‌القلم و صادق زیباکلام) سعی دارند تا راهی را نشان دهند و آن را تئوریزه کنند که ایران بتواند به تسلیحات اتمی، قدرت برتر نظامی و اقتصادی در منطقه دست یابد و در عین حال ارزش‌ها و خط‌کشی‌هایش با آمریکا را نیز حفظ کند. آن‌ها مثال می‌زنند که می‌توان بمب اتم داشت و مسلمان بود همانند پاکستان و می‌توان دموکراسی نداشته‌باشیم و سازمان ملل کاری به ما نداشته‌باشد همانند عربستان اما کافی است همانند این دو کاری به کار اسرائیل نداشته‌باشیم و لااقل روابط را از بُعد نابودی اسرائیل به سطح اراضی قبل از جنگ شش روزه تقلیل دهیم.

▫️این اساتید محترم در ضمن معتقدند اگر مرام اسلامی و حمایت از مسلمین سرلوحه حکومت است چرا ایران کاری به چین و روسیه و هند بابت آزار مسلمانان اویغور، چچن و کشمیر ندارد؟چه فرقی بین مسلمانان این دو منطقه است؟

▫️این اساتید دچار فقر شدید معرفتی از تاریخ و مباحث قدرت هستند. مسئله ایران با اسرائیل نه صرفا امری اسلامی و بر سر حمایت از مسلمانان فلسطین و نه صرفا امری انسانی و بر سر حمایت از مردم مظلوم است و علاوه بر این بمب اتم و عدم فشار سازمان ملل بابت مسائل حقوق بشری بدون آرمان قدس ارزش و سودی ندارد.

▫️این اساتید باید بفهمند آرمان قدس سرمنشا قدرت است و هر که به عنوان رهبر آزادسازی آن شناخته شود به نوعی رهبر کل خاورمیانه است و ابرقدرت منطقه است و اگر بتواند قدس را آزاد کند نامش را در تاریخ ابدی کرده‌است بابت همین در طول نیم قرن اخیر جمال عبدالناصر در مصر،صدام حسین در عراق، حافظ اسد در سوریه و در حال حاضر اردوغان در ترکیه در تقلا کسب رهبری آزادسازی آن بوده و نیز هستند!

▫️این اساتید از یاد می‌برند قدرت به تعداد بمب اتم و اقتصاد قوی نیست و یک رکن اساسی قدرت، رخنه و نفوذ معنوی میان اقشار و گروه‌های مردمی سایر ملل است به نوعی که آن‌ها شهروند و پیاده نظام ما شوند اما شرط آن این است که آرمان آن‌ها را برآورده کنیم و از بودن در زیر پرچم ما احساس قدرت کنند پس رهبری آرمان شرط اطاعت آرمانگراها از ماست.

▫️این اساتید از خود تا حالا پرسیده‌اند اگر ما از قدس حمایت نکنیم آیا مسلمانان جهان عرب باز هم از ما اطاعت خواهند کرد و جان‌شان را برای ما به خطر خواهندانداخت؟ حتما خواهید گفت با پول از ما اطاعت می‌کنند! اما اگر به این سادگی بود الان بسیاری از قدرت‌ها چه در منطقه و چه در دنیا بیش از ما حاضر به خرج کردن برای آنها هستند اما هیچ اطاعتی این گروه‌ها از آنها نمی‌کنند. جهت درک بهتر مبحث و رابطه آرمان قدس با افزایش قدرت، گزیده‌ای از اعترافات صدام حسین پس از شکست از آمریکا در جنگ دوم خلیج فارس در جریان بازجویی‌اش را برای شما خواننده محترم می‌آوریم تا پی به ریشه آرمان قدس ببرید.

▫️«ایران به اسم اسلام همچنان به دنبال توسعه‌طلبی در جهان عرب است. آن‌ها فکر می‌کنند اگر زمانه اجازه می‌داد، رهبری آزادسازی قدس را به عهده می‌گرفتند. فکر می‌کنند وقتی آن را به تصرف خود درآورند می‌توانند امپراتوری اسلامی را تاسیس کنند. (در کتاب اصلی، سازمان سیا ادامه این جمله را حذف کرده) بنابراین، هر کسی این سلاح‌ها(ادامه این جمله را نیز سیا حذف کرده و گویا سلاح اتمی مدنظر صدام است) را در اختیار داشته‌باشد می‌تواند بگوید که قادر است اورشلیم را آزاد کند. آن‌ها فکر می‌کنند که می‌توانند ملت عرب را رهبری کنند»
(بازجویی از صدام/جان نیکسون/ ص ۱۰۹)


✔️اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️معماری مجلس و کار عمیق

#طراحی مجلس‌های انگلستان را با طراحی مجلس ایران مقایسه کنید!

▫️یکی کار عمیق و تمرکز را تحریک می‌کند و دیگری خوابیدن و کار سطحی را!

▫️در یکی برابری و کارجمعی القاء می‌شود و در دیگری نابرابری و پراکندگی!

▫️یکی محل غذا و میوه خوردن است و دیگری «صرفا» محل بحث، گفتگو و تصمیم‌گیری!


✔️اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️نقشه راه اقتصاد رفتاری اسلامی
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

*تذکر: کلیه حقوق و مسئولیت‌های نوشته به نگارنده بازمی‌گردد.

برخلاف دیگر علومی که پسوند اسلامی به خود می‌گیرند، پذیرش وجود دانشی به نام روانشناسی اسلامی چندان سخت نیست. این دانش، صراحتا در قرآن ریشه دارد.

▫️در روانشناسی اسلامی که تحت عنوان «علم‌النفس» هم از آن یاد می‌شود، سه نوع نفس یا خود(خویشتن) در نظر گرفته می‌شود. این سه نوع خویشتن عبارتند از 1-نفس امّاره، 2-نفس لوّامه و 3-نفس مطمئنه.

▫️نفس امّاره همان است که زیاد و شدید دستور می‌دهد(امر می‌کند). وسوسه‌های درونی را می‌توان به این نفس نسبت داد.

▫️نفس لوّامه کارش ایجاد احساس عذاب وجدان است. احساس حسرت و... ریشه در این نفس دارد.

▫️نفس مطمئنه همان است که با اطمینان و آرامش بلندمدت همراه است.


▫️بطور مشابه با مدل سه-خویشتنی(Triple-self) که در روانشناسی اسلامی مورد استفاده قرار می‌گیرد، در اقتصاد رفتاری مدل دو-خویشتنی(Dual-self) اولین بار در مقاله مشترک تیلر و شفرین(1981) مطرح شد.

▫️در این مدل، یک خویشتنِ بلندمدت(Long-run self) و عاقبتت‌اندیش وجود دارد و یک خویشتنِ کوتاه‌مدت(Short-run Self). تیلر و شفرین اولی را «برنامه‌ریز»(Planner) نامگذاری کردند و دومی را «انجام‌دهنده»(Doer).

▫️با استفاده از این مدل خویشتنِ دوگانه، تیلر و شفرین اقدام به تبیین پدیده «رجحان‌های ناسازگار»(Inconsistent Preferences) می‌کنند. پیش از آن در اقتصاد فرض می‌شد که افراد رجحان‌های معین و ثابتی دارند در حالی که مشاهدات تجربی این مسئله را تأیید نمی‌کند و یا حداقل با آنچه در اقتصادکلاسیک فرض می‌شود در تضاد است.

▫️حال اگر موضوع «اقتصاد رفتاری اسلامی» را مطالعه رفتار مسلمانان و اثرات ایشان بر پدیده‌های اقتصاد تعریف کنیم، آنگاه می‌توان در چارچوب ادبیات موجود در اقتصاد رفتاری تغییرات در سه عنصر خودِکوتاه‌مدت، خودِبلندمدت و قواعد رفتاری را مبنای توسعه اقتصادرفتاری اسلامی قرار داد. مثلا آموزه‌های دینی براحتی آنچه که خودِ برنامه‌ریز ترجیح می‌دهد را تغییر می‌دهد. ممکن است دنیای دیگر را وارد محاسبات فرد کند و... .

▫️روش دیگری که می‌توان از روانشناسی اسلامی در بسط اقتصاد رفتاری اسلامی استفاده کرد، عبور از مدل خویشتنِ دوگانه و جایگزینی آن با مدل خویشتنِ سه‌گانه(استفاده از رهیافت روانشناسی اسلامی) است.

▫️مسلما می‌توان روی مبانی فلسفی این نقشه راه تعمق بسیار کرد ولی همزمان دو مسیر فوق بصورت عملیاتی قابل پیشنهاد هستند.



پ.ن.: با خواندن تنها دو مقاله زیر می‌توانید به فهم خوبی در رابطه با اهمیت مدل خویشتنِ دوگانه پی‌ببرید:
1-Samuelson, P. A. (1948). Consumption theory in terms of revealed preference. Economica, 15(60), 243-253.‏
2-Thaler, R. H., & Shefrin, H. M. (1981). An economic theory of self-control. Journal of political Economy, 89(2), 392-406.


✔️اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️تابلو شام غریبان اثر استاد محمود فرشچیان



▫️و قصه تمام شد...

▫️قصه تنوعی گسترده از چالشهای درونی...

▫️قصه آبی که بر روی آب ریخته شد...

▫️قصه پیچیدگی تصمیم برای ابن سعد...

▫️قصه حر و شهودی که به کار گرفت...

▫️قصه زینب و صبر بینظیرش

▫️و قصه آن کسی که در فرهنگ شیعه "نفس مطمئنه" میخوانندش...

@BehavioralEconomicsAndFinance

▪️ #شفافیت_آرای_نمایندگان به هیچ وجه نباید مطالبه‌ای سیاسی تلقی گردد.

▫️ شفافیت پارلمانی یکی از زیرشاخه‌های شفافیت سیاسی و حاکمیتی است که علاوه بر تحقق حق ذاتی مردم در کسب آگاهی و نظارت بر کارگزاران حکومتی، سبب افزایش سرمایه اجتماعی این نهاد و در نتیجه افزایش مشارکت مردم در کمک به این نهاد خواهد شد.

🔗با مطالعه کتابچه «شفافیت آراء نمایندگان مجلس» با تاریخچه‌ این مفهوم، سوالات و ابهامات آن و تجربه کشورهای دیگر آشنا شوید. دانلود از: l.tp4.ir/majles04

🆔 @Tp4_ir

⭕️◻️سناتور لیندی گراهام خواهان حمله به پالایشگاه‌های ایران شد.

اصل سوم و چهارم از اصول طراحی سیستم از منظر اقتصاد رفتاری «ملموس کردن پیامدها» هستند.

▫️حمله به تأسیسات عربستان باعث می‌شود که ایشان پیامدهای درگیری با ایران را بهتر ادراک کنند.

▫️اما سناتور لیندی گراهام هم خواهان حمله به پالایشگاه‌های ایران شد.

▫️در هر حال برنده این بازی، روسیه و آمریکا هستند؛ همان برندگان جنگ جهانی!!

✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️کاری جدید از گروه خلاق کبریت


ماهیت واقعی بازارها همین است! میگویند در بلندمدت این عدم عقلانیتها و مشکلات برطرف خواهد شد، اما شاید بقول کینز ما در بلندمدت مرده باشیم!

▫️در علوم مختلف اعداد مختلفی به عنوان بینهایت(یاصفر) تلقی میشوند. مثلا در بعضی مسائل فیزیک فاصله خورشید تا زمین بینهایت فرض میشود!

▫️بنابرین چون ممکن است اتفاقی در زمانی به اندازه دلخواه دور بیفتد میتوان گفت هرگز اتفاق نخواهد افتاد!

▫️همچنین ممکن است پیش از حل یک مشکل، مشکلات جدیدی ظهور کنند!

▫️کارکرد #خرد_جمعی (و #شفافیت) را باید پذیرفت و آن را به کار بست.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️لطفا دولت را تعطیل کنید!
✍🏼مصطفی نصراصفهانی


فلسفه ایجاد دولت، جبران شکست بازار است؛ یعنی زمانی که بخش خصوصی بعضی کارها که باید بشود را انجام نمی‌دهد. به مرور زمان و با رشد تکنولوژی، توانایی بخش خصوصی هم افزایش پیدا می‌کند و بنابراین به مرور زمان بسیاری از کارهایی که دولت انجام می‌دهد زائد خواهند بود، اما بروکرات‌های دولتی مانع از تحویل فرمان به بخش خصوصی می‌شوند و نتیجتا بیت‌المال صرف کارهایی می‌شود که نباید بشود!

▫️امسال متأسفانه با عدم تحقق درآمدها، دولت در حال تأمین کسری بودجه از طریق افزایش پایه پولی است. بنا به آنچه از دوستان شنیده‌ام، مثلا در ماه گذشته برای پرداخت حقوق و دستمزد بیش از 10 هزار میلیارد تومان پایه پولی در بانک مرکزی خلق شده است(عدد دقیقتر را در آینده ارائه خواهم کرد)! حتی روش انتشار اوراق که برای ماه‌های آتی در حال پیگیری است بناست به روشی باشد که باز پایه پولی افزایش پیدا خواهد کرد.

▫️تأمین کسری بودجه از پایه پولی به معنای تورم در دوره‌های بعدی است. یعنی یک دزدی آشکار از جیب همه مردم! و متأسفانه چون این دزدی نامحسوس است مردم کمتر به آن توجه می‌کنند! همین عدم توجه‌ها در سال‌های گذشته بود که منجر به جهش ارزی سال 97 و عواقب نامطلوب آن شد!

▫️برای فهم بهتر موضوع تصور کنید که کسی دستگاه چاپ پولی درست کرده است که می‌تواند پول‌هایی واقعی چاپ کند. این آدم پولدار می‌شود، اما پولدار شدن او یک بازی جمع-صفر است. یعنی قدرت خرید او بشدت افزایش پیدا می‌کند، اما در عوض قدرت خرید دیگران کاهش پیدا می‌کند.

▫️حالا بروکرات‌های دولتی جمع شده‌اند و یقه دولتمردان را گرفته‌اند که اگر از جیب مردم دزدی نکنید (پول چاپ نکنید) و بما ندهید کاری می‌کنیم که پشیمان شوید!! واقعا چه تفاوتی بین یک شهروند عادی و یک کارمند وجود دارد که باید یکی با کار کردن در اسنپ امرار معاش کند و دیگری زیر کولر اداره لم داده باشد و حقوق و رانت‌هایی متعدد کسب کند؟!

▫️مسئله به همین سادگی است: بروکرات‌های دولتی به طور پیوسته در حال باجگیری از سیاستگذاران هستند و سیاستگذاران به طور پیوسته در حال تجاوز به حقوق سایر مردم!

▫️کارمندی را تصور کنید که اول صبح کارت می‌زند، تا بعدازظهر در محل کار می‌ماند و دوباره کارتش را کشیده و از اداره خارج می‌شود و از صبح تا عصر به کارهای شخصی‌اش رسیدگی می‌کند و فقط زمان بسیار محدودی را کار مرتبط و مفید انجام می‌دهد! در آخر ماه هم به او حقوق ماهیانه 6-7 میلیونی می‌دهند!

▫️این بروکرات‌ها برای اینکه وجود خودشان را مفید جلوه بدهند مانع هرگونه اصلاح در سازوکارها(مکانیزم‌ها) هم می‌شوند، فرآیندها را بدون دلیل و تعمدا پیچیده می‌کنند و در کل، علاوه بر غارت بیت‌المال، باعث تشدید بروکراسی و به هم ریختن تخصیص هم می‌شوند! شاید بتوان گفت «اثرتخصیصی»(Allocative Effect) ایشان بدتر از اثر توزیعی(Distributive Effect) ایشان (زورگیری از مردم) باشد. مثلا لطماتی که از طریق طولانی کردن فرآیند دریافت مجوزها به اقتصاد می‌زنند بسیار بیشتر از پولی است که به زور می‌گیرند.


⭕️⭕️حال چه باید کرد؟

مسئله ناکارآمدی دولت در همه کشورها وجود دارد{لینک ویدئو}. کاری که برخی از بروکرات‌ها انجام می‌دهند را می‌توان به خون مکیدن زالو تشبیه کرد. کم کردن شر این زالوها(کنه‌ها)ی بیت‌المال بسیار سخت و پیچیده است. اگر بخواهیم آن‌ها را به زور بکنیم جامعه را زخم خواهند کرد. پس باید به فکر روش‌هایی ارگانیک بود! باید مشوق‌ها، مکانیزم‌ها و سقلمه‌هایی را طراحی کرد که درصد بالایی از بروکرات‌ها حاضر شوند به صورت داوطلبانه کار دولتی را رها کنند و ضرباتی که از منظر توزیعی و تخصیصی به اقتصاد وارد می‌کنند حداقل شود. البته باید توجه داشت که هرگاه بده-بستانی بین توزیع و تخصیص ایجاد کردند اهمیت تخصیص را بیشتر در نظر بگیریم. اصطلاح «اتاق‌های شیشه‌ای» که اخیرا رایج شده است اصطلاح بسیار خوبی است. از منظر شفافیت باید کاری کرد که بروکرات دولتی واقعا احساس کند در اتاقی شیشه‌ای است. همچنین توجه شود که دولت حق ندارد خلاف قانون (و خلاف قراردادی که با کارمند بسته است) رفتار کند و برای همین روی جمله «باید کاری کرد که بروکرات به صورت داوطلبانه دولت را رها کند» دوباره تأکید ‌می‌کنم. حتی می‌ارزد اگر حقوق برخی از بروکرات‌ها را پرداخت کنیم و بگوئیم «تو فقط نباش»!!

⭕️پ.ن.1: بسیاری از دوستان و عزیزان بنده کارمند دولت هستند و نباید آنچه نوشته شد توهین تلقی شود.
⭕️پ.ن.2: آدم خوب و بد وجود ندارد، بلکه «کار خوب» و «کار بد» وجود دارد!


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️از هپکو عبرت بگیر و سپر بساز
✍🏼مصطفی نصراصفهانی

هپکو(مشابه شرکت کنتورسازی ایران) از جمله شرکت‌های دولتی بود که به بخش خصوصی واگذار شد و سپس با مشکلات جدی و ورشکستگی مواجه شد. هپکو یک «رویای شاهانه» بود که دچار مرگ تدریجی شد.

▫️ماجرای شرکت هپکو دستاویزی برای مخالفان خصوصی‌سازی شده است. دستاویز قرار دادن ماجرای هپکو برای مخالفت با خصوصی‌سازی منجر به واکنش دوست فرهیخته و دانشمندمان دکتر علی سرزعیم شده است و ایشان مطلبی با عنوان «هپکو را بهانه بگیر، و شلیک کن» منتشر کرده‌اند.


⭕️با اینحال در تکمیل نظرات ایشان می‌توان موارد زیر را بیان کرد:

▫️نحوه و کیفیت خصوصی‌سازی می‌تواند بسیار متنوع باشد. تجربه خصوصی‌سازی هپکو نشان می‌دهد روشی که استفاده شده است درست نبوده است.

▫️مداخلات دولتی مثل چاقویی هستند که در شکم انسان وارد شده باشد. توصیه‌ای که پزشکان در چنین شرایطی می‌کنند این است که تا حد امکان دست به چاقو(یا جسمی که وارد بدن شده است) نزنید و فورا بیمار را به بیمارستان منتقل کنید. علت این امر این است که بیرون کشیدن جسم تیز مشابه ورود آن منجر به آسیب به بافت‌ها خواهد شد. به علاوه، ممکن است در مواردی (مثل وقتی شکم مورد اصابت قرار گرفته است) ورود هوا به بدن هم منجر به مشکلاتی بشود. بطور مشابه با چاقوی در شکم، می‌توان ادعا کرد که «فرآیند کاهش مداخلات دولتی، می‌تواند به اندازه افزایش مداخلات دولتی آسیب‌زا باشد».

▫️اصلاح در هر سیستمی اگر «ارگانیک» نباشد منجر به تخریب بیشتر خواهد شد. وقتی فرآیند خصوصی‌سازی به طور کامل شفاف نیست، فسادآلود است و رفتار دولت برای بنگاه‌ها «پیش‌بینی‌پذیر» نیست، طبیعی است که مواضع مخالفان خصوصی‌سازی به کرسی بنشیند. اساسا مشکل بسیاری از مخالفان خصوصی‌سازی نه با اصل خصوصی‌سازی، بلکه با «نحوه» خصوصی‌سازی است.

▫️پیش از حرکت به سمت اقتصاد بازار باید محافظت از حقوق (و پایبندی به قراردادها و تعهدها) تضمین شود. اقتصاد بازار بدون «تضمین حقوق مالکیت» چیزی به جز آنارشی نیست و هیچکدام از مکاتب اقتصادی از آن دفاع نمی‌کنند!

⭕️جمعبندی اینکه اصلاح «نظام داوری» که محوریت آن با قوه قضائیه است و حصول شفافیت کامل در دولت(حاکمیت) زیرساخت‌هایی هستند که حرکت به سمت دولت حداقلی و اقتصاد بازار به آن‌ها احتیاج دارد. حرفی که ماجرای شرکت‌هایی مثل هپکو و کنتورسازی برای زدن دارد این است که «حداقل بصورت موضعی» باید شفافیت کامل و عدالت تضمین شود و سپس واگذاری صورت بگیرد.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️آیا حباب بازار سهام می‌تواند پدیده‌ای مثبت و ادامه‌دار باشد؟
✍🏼مصطفی نصراصفهانی


پدیده حباب در بازارهای دارایی را می‌توان یکی از پدیده‌های بسیار چالش‌برانگیز دانش مالی و دانش اقتصاد دانست. {لینک توضیحات قبلی}

▫️فارغ از مسائل و اختلاف نظرهایی که در ارتباط با اثبات وجود یا تعیین زمان ترکیدن حباب وجود دارند، از نظر تئوریک می‌توان پذیرفت که وقوع حباب ممکن است.

▫️از زمانی که شاخص بازار سهام از 90هزار واحد عبور کرد عده‌ای از تحلیلگران منتظر رکود(یا به بیان دیگر فروپاشی حباب) بازار سهام هستند. این در حالی است که شاخص بعد از آن صعودی بوده و در حال رسیدن به عدد 400هزار واحد است!

▫️حتی هنوز هم نمی‌توان با قاطعیت در مورد حبابی بودن یا نبودن بازار صحبت کرد! در واقع اگر بپذیریم که ارزش‌ها ذهنی هستند آنوقت کار سخت‌تر هم خواهد شد.

▫️اما چیزی که مسلم است این است که با فرض ثبات سایر شرایط بالاخره از یک جایی به بعد افزایش قیمت حبابی خواهد بود. (اگرچه نمی‌دانیم کجا!)

▫️با مقدمات فوق می‌توانیم به بررسی دو سوال مطرح شده در عنوان متن بپردازیم:
1- آیا حباب بازار سهام می‌تواند پدیده‌ای مثبت باشد؟
2- آیا ممکن است حباب بازار سهام هیچوقت نترکد؟


⭕️آیا حباب می‌تواند اثرات مثبتی داشته باشد؟

با یک تحلیل ایستا و رهیافتی که عمدتا در ادبیات دانش اقتصاد و مالی وجود دارد پدیده حباب چیز مثبتی نیست. اما در عمل و بخصوص وقتی که بازار سهام مدِّنظر باشد، آنگاه می‌توان گفت حباب ممکن است منجر به اثرات مثبت بشود. افزایش شدید و پیوسته قیمت سهام یک شرکت منابع در اختیار شرکت برای سرمایه‌گذاری در بازاریابی و یا «توسعه و تحقیق(R&D)» را افزایش می‌دهد. سهامداران عمده می‌توانند با فروش درصد کمی از دارایی سهام خود به نقدینگی خوبی برای سرمایه‌گذاری مجدد دست پیدا کنند.

▫️در عمل ممکن است یک مارپیچ بین قیمت بازاری و ارزش بنیادی شرکت اتفاق بیفتد و حباب منجر به افزایش واقعی ارزش بنیادی شرکت بشود!

▫️بنابراین پاسخ سوال اول این است: «بستگی به رفتار مدیران و سهامداران عمده شرکت دارد»


⭕️آیا ممکن است ترکیدن حباب هیچوقت اتفاق نیفتد؟

حباب به اختلاف قیمت بازاری یک دارایی با ارزش بنیادی آن دارایی گفته می‌شود. بنا به رهیافت اقتصاد نئوکلاسیک، بالاخره و در بلندمدت این اختلاف به صفر خواهد رسید. اما حتی در همین چارچوب فکری هم ممکن است هیچگاه قیمت کاهشی نشود: کافی است ارزش بنیادی شرکت افزایش پیدا کند. یعنی به جای اینکه قیمت بازاری کاهش پیدا کند، ارزش بنیادی افزایش داشته باشد! و این پدیده‌ای کاملا محتمل است و در پاسخ به سوال اول مکانیزم آن هم توضیح داده شد.


⭕️⭕️جمعبندی:

➖اولا حباب بازار سهام می‌تواند پدیده‌ای بسیار مثبت باشد ولی این به عملکرد سهامداران عمده و مدیران شرکت‌ها بستگی دارد.

➖ثانیا حباب قیمت سهام شرکت‌ها ممکن است هیچگاه فرونپاشد و قیمت آن نزولی نشود(که این هم بستگی به عملکرد مدیران و سهامداران عمده دارد).

➖ثالثا سیاستگذار می‌تواند سیاست‌هایی اتخاذ کند تا رونق بازار سهام منجر به افزایش پایدار ارزش‌های بنیادی شرکت‌های بورسی بشود.


✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance

⭕️◻️تفکر شخص-محور و فساد بانکی
✍🏼مصطفی نصراصفهانی


قاضی موحد از مهدی فلاحتیان می‌پرسد: «چطور این حجم پول را بدون دریافت یک ریال وثیقه و حتی دریافت یک برگ کپی شناسنامه به شما دادند؟».
مهدی فلاحتیان جواب می‌دهد: «خوب حتما از من شناختی داشته‌اند»!!

▫️اگر کسانی که آنهمه پول را بدون هیچ تضمینی به ایشان داده بودند به اصل اول طراحی سیستم‌های انسانی مقید بودند این اتفاق نمی‌افتاد. اصل اول می‌گوید: «روی خوب بودن و بی‌نقص بودن آدم‌ها حساب نکنید». ولی متأسفانه تفکر شخص-محور در ایران بسیار پررنگ است.

▫️تفکر شخص-محور می‌گوید: «برای رسیدن به نتایج خوب کافی است آدم‌های خوب را به کار بگیری». ولی در طرف مقابل، تفکر مکانیزم-محور می‌گوید: «مکانیزم(سازوکار)ها را اگر خوب طراحی کنی حتی آدم‌های بد و ناقص هم خوب عمل خواهند کرد و نتایج خوب خودبخود ایجاد خواهند شد».

▫️تأکید همیشگی‌ام بر تقویت تفکر مکانیزم-محور به دو دلیل زیر است:

1- سیستم‌های انسانی پیشرفته‌تر نتیجه طراحی طراحانی با تفکر مکانیزم-محور هستند.
2- #تفکر_شخص_محور ریشه در تکامل و غریزه بشری دارد و از این جهت مشابه دیگر روش‌های یابنده‌گرایانه(Heuristic) اگرچه سرعت را بالا می‌برد اما احتمال خطای آن بسیار بالاست.


▫️وقیح‌ترین جنبه فساد بانکی(که جور آن را باید مردم بیچاره با تورم و جهش نرخ ارز بکشند) این است که این مفسدان مانع اصلاح مکانیزم‌ها هم می‌شوند و مهمترین اصلاح که ایشان مانع انجام آن می‌شوند ایجاد شفافیت است. مفسدان بانکی مانع شفافیت بانکی هستند.



✔️کانال تخصصی اقتصاد و مالی رفتاری:
@BehavioralEconomicsAndFinance