با بازی‌کردن به جنگ با زوال عقل بروید!

زوال عقل (نام دیگر آن، دمانس) بیماری‌ای است که در آن عملکرد مغز به‌تدریج دست‌خوش تغییر می‌گردد و کاهش می‌یابد. این بیماری نه تنها دنیای فرد مبتلا را به‌هم می‌ریزد، بلکه اطرافیان فرد را نیز دچار آشفتگی می‌کند. افرادی که از زوال عقل رنج می‌برند، توانایی‌شان را در برنامه‌ریزی، به‌خاطرسپاری، و نیز داشتن رفتار مناسب و متناسب با سن و شخصیّت‌ پیشین‌شان را از دست می‌دهند. علاوه بر این‌ها، مهارت‌های حرکتی این بیماران هم رفته‌رفته ضعیف می‌شود. در نهایت و در مراحل پیش‌رفته‌تر، فرد مبتلا به زوال عقل دیگر نمی‌تواند زندگی‌اش را به‌تنهایی اداره کند و به مراقبت همیشگی و جامع خانواده یا پرستار نیاز دارد.

تا این لحظه که من در حال نوشتن این مطلب هستم، هیچ‌گونه دارویی برای پیش‌گیری از زوال عقل یا درمان آن، ساخته نشده است. متاسّفانه باید بگویم زوال عقل مانند آلزایمر _ که شایع‌ترین نوع از انواع گوناگون زوال عقل است_ در زمرهء بیماری‌های درمان‌ناپذیر قرار دارد! با این حال، در یک مطالعهء بالینی که در بلژیک انجام گرفته، برای اوّلین‌بار نشان‌ داده‌ شده است که تمرین‌های حرکتی_شناختی، هم مهارت‌های شناختی و هم مهارت‌های جسمانی بیماران مبتلا به زوال عقل را بهبود بخشیده‌اند. در این مطالعه از نوعی بازی تناسب اندام استفاده شده است. 

این‌ها را گفتم که توجّه شما را به اهمّیّت ورزش، به‌ویژه نوع خاصّی از ورزش‌ها که به‌نحوی بیش‌تر از سایر ورزش‌ها، مغز را نیز درگیر می‌کنند، جلب کنم. این ورزش‌ها اگر با انجام فعّالیّت‌های شناختی مانند کتاب‌خواندن (ترجیحاً داستان‌ و داستان‌های طولانی‌تر)، حلّ جدول یا سودوکو، و هرگونه بازی فکری دیگر هم‌راه شوند، تا حدّ زیادی می‌توانند از بروز زوال عقل در میان‌سالی و سال‌مندی جلوگیری کنند.

#زوال_عقل
#دمانس
@BCLTT

در سال ۲٠۱۵ گروهی از محقّقان نشان داده بودند که افراد میان‌سالی که به‌طور هم‌زمان به انجام فعّالیّت ورزشی جسمی و فکری می‌پردازند، از مهارت‌های شناختی بالاتری برخوردار هستند. این مطالعه در میان افراد سالم و بدون مشکل زوال عقل انجام گرفته بود.
پژوهشگران بلژیکی در تحقیقی که به‌تازگی انجام دادند، آمدند و یافته‌های مطالعهء پیشین را در بین بیماران مبتلا به زوال عقل پیاده کردند. آن‌ها پلت‌فرم بازی نرم‌افزاری‌ای را طرّاحی کردند که در آن افراد تلاش می‌کردند مراحل بازی را با حرکت پاهای‌شان پیش بروند. آن‌ها به الگو نگاه می‌کردند و سعی می‌کردند طبق آن حرکت کنند. یعنی هم فعّالیّت بدنی داشتند و هم کارکرد شناختی. علاوه‌بر این، سبک بازی هم به‌گونه‌ای طنزگونه ساخته شده بود تا شرکت‌کنندگان را تشویق به حرکت کند.
این بازی و انجام این فعّالیّت، ۸ هفته ادامه یافت.
نتایج شگفت‌انگیز بود! آزمودنی‌ها بعد از این هشت هفته، هم در انجام فعّالیّت بدنی بهتر عمل می‌کردند، هم توانایی‌های شناختی‌شان پیش‌رفت چشم‌گیری یافته بود و هم خیلی زودتر از قبل به محرّک‌ها پاسخ می‌دادند.
منبع:
Nathalie Swinnen et al, The efficacy of exergaming in people with major neurocognitive disorder residing in long-term care facilities: a pilot randomized controlled trial, Alzheimer's Research & Therapy (2021). DOI: 10.1186/s13195-021-00806-7

#زوال_عقل
#دمانس
@BCLTT

شعرها مغز ما را جلا می‌دهند و به حافظه‌مان یاری می‌رسانند!
ادامه👇
@BCLTT

شعرها مغز ما را جلا می‌دهند و به حافظه‌مان یاری می‌رسانند!

حتماً تاکنون از ویژگی‌های روان‌شناختی گوناگون و البتّه بسیار خوب شعرخوانی و شعرگویی شنیده‌اید یا دربارهء آن‌ها خوانده‌اید. امّا شاید کم‌تر از منظر علم شناخت و تاثیری که شعر می‌تواند بر مغزتان داشته باشد، توجّه کرده باشید.

مطالعات اخیر نشان داده‌اند افراد وقتی شعر می‌خوانند یا می‌شنوند، مغزشان به‌گونه‌ای متفاوت از زمانی‌که مثلاً مشغول خواندن داستان هستند یا به موسیقی گوش می‌دهند، واکنش نشان می‌دهد. در برخی مطالعات حتّی نشان داده‌ شده است که مغز ما درواقع مسیرهای عصبی خاصّی برای درک شعر دارد و می‌تواند بدون آموزش یا تجربهء قبلی، هارمونی شعری را تشخیص دهد. 

چیز مهمّی که در شعر وجود دارد و وجود آن را برای مغز سودمند کرده است، این است که شعر فقط خواندن کلمه‌ها نیست. بلکه مجموعه‌ای از چند کارکرد مغزیِ هم‌‌زمان از قبیل درک آواها و اصوات، معنی آن‌ها و نیز هیجان‌هایی است که آن کلمه‌ها که با ظرافت و آهنگ خاصّی توسّط شاعر کنار هم چیده شده‌اند، با خود به هم‌راه دارند. هنگامی‌که مغز مجبور است همهء این موارد را به‌طور هم‌زمان کنار هم قرار دهد و به‌شکل یک مجموعه، پردازش کند، به اوج کارکرد خودش می‌رسد و سلامت شناختی کلّی را تقویت می‌کند.

همین شعر در تصویر را در نظر بگیرید و همین الان بکوشید مفهوم موجود در آن را به‌صورت یک جملهء سادهء خبری برای خودتان بیان کنید. آیا دیگر تاثیری را که این شعر بر شما دارد، از تاثیر عاطفی و هیجانی‌اش گرفته، تا به‌فکر فرو رفتن دربارهء مضمون و پیام آن، تا حفظ‌کردنش، خواهد داشت؟! اگر سیستم شناختی سالمی داشته باشید، این امر تقریباً محال است! 

به‌علاوه، شعرخوانی حافظه را نیز تقویت می‌کند. هیچ شکّی نیست که به‌خاطرسپاری کلمات و عبارات آهنگین، به‌مراتب ساده‌تر از متن ساده است. حفط شعر، به‌مرور زمان، حافظه‌مان را توان‌مندتر می‌سازد و به آن کمک می‌کند تا در به‌خاطرسپاری چیزهای دیگر نیز بهتر عمل کند.

و سرانجام شعرخوانی و شعرگویی باعث می‌شود تا هرچه بیش‌تر در خودمان تامّل کنیم و بتوانیم از ظرفیّت تصویرسازی ذهنی‌مان بهتر و بیش‌تر استفاده کنیم که این امر نیز به‌نوبهء خود تاثیر شگرفی بر حافظه خواهدداشت.

پس وقت را تلف نکنید و اگر تاکنون رابطهء چندان خوبی با شعر و شاعری نداشته‌اید، با آن آشتی کنید. مخصوصاً این‌که زبان فارسی از این نظر بسیار غنی است و حیف است که از این گنجینهء بزرگ که می‌تواند به سلامت روانی و شناختی ما یاری رساند، غافل بمانیم.


#شعر
#حافظه
#شناخت 
#مغز 

#poetry 
#memory 
#cognition
#brain 

*پی‌نوشت:
شعر تصویر از سعدی است😊

@BCLTT

#علوم_شناختی
🔸اثر Framing (صورت بندی، قالب بندی، چارچوب بندی) بر تصمیم گیری
حتما ببینید
#علوم_شناختی_و_رسانه
#اقتصاد_رفتاری
@HOD8HOD

خطای اثر قاب‌بندی یا قالب‌بندی

یکی از مهم‌ترین خطاهای شناختی در انسان، اثر قاب‌بندی یا قالب‌بندی است. تصوّر کنید فرد بیماری عمل جرّاحی‌ای را در پیش دارد و پزشک معالج او می‌خواهد میزان ریسک این عمل را که حدود پنج درصد است، برای بیمار توضیح دهد. پزشک می‌تواند این موضوع را در دو قاب یا قالب زیر بیان کند:
الف. شانس زنده‌ماندن شما در این عمل، نود و پنج درصد است.
ب. احتمال مرگ شما در این عمل، پنج درصد است.
پژوهش‌ها نشان داده‌اند نحوهء رفتار و تصمیم‌گیری بیمار در مواجهه با هر یک از این دو گزینه، متفاوت خواهد بود. جالب است، نه؟! هر دو جمله دارند یک چیز می‌گویند. در هر دو گزینه احتمال مرگ، پنج درصد و احتمال زنده‌ماندن، نود و پنج درصد است ولی احتمال پذیرش جرّاحی توسّط بیمار در حالت الف، بسیار بیش‌تر از حالت ب است. به نظر شما چرا؟!
چون مغز ما مغزی است که در سنجش سود و زیان، بیش‌تر به جنبهء مثبت ماجرا، یعنی میزان سودی که می‌کند، نگاه می‌نماید. در نتیجه وقتی زنده‌ماندن را می‌بیند، در آن قالب و قاب گیر می‌افتد و بدون این‌که دو دو تا چهارتای واقعی را انجام دهد، بر اساس همان تصمیم می‌گیرد. دنیل کانه‌من و آموس تِوِرسکی این مطلب را در اوایل دههء هشتاد میلادی نشان داده‌اند و گفته‌اند که ذهن انسان، گزینه‌های پیشِ رویش را، در درجهء اوّل، بر اساس ضرر یا فایدهء آن‌ها ارزیابی می‌کند.
فرض کنید به سوپرمارکت رفته‌اید و قصد خرید یک بطری شیر دارید. کدام بطری را انتخاب می‌کنید:
الف. شیر نود درصد بدون چربی
ب. شیر ده درصد چربی
اگر از آن دسته افرادی باشید که سلامتی‌تان برای‌تان مهم باشد، مسلّماً گزینهء الف را انتخاب کرده‌اید. امّا باید بدانید که میان گزینهء الف و ب هیچ فرقی نیست! هر دو یک چیز و یک نوع شیر هستند. امّا گزینهء ب طوری قاب‌بندی شده است که تداعی‌کنندهء ضرر است و در نتیجه، مغزی که به فکر سلامتی است، از آن می‌گریزد. و در مقابل، گزینهء الف، فایده را به ذهن‌ متبادر می‌کند و در نتیجه مغز، بیش‌تر به آن توجّه می‌کند و آن را انتخاب می‌کند.
از این خطا در فروش محصولات استفاده‌های زیادی می‌شود.
کلیپی که پخش شد به‌خوبی و در کاری پژوهشی به این خطای شناختی پرداخته است.

ظاهراً چه‌گونه گفتن مهم‌تر از چه‌چیزی گفتن است :)

#خطاهای‌_شناختی
#سوگیری‌های‌_شناختی
#سوی‌مندی‌_شناختی
#اثرقاب‌بندی
#اثرقالب‌بندی
#cognitive_biases
#framing_effect

@BCLTT

سوی‌مندی‌ها یا سوگیری‌های شناختی، خطاهایی ذهنی هستند که به صورتی نظام‌مند به گرایش، نگرش، وهم یا باوری غلط منجر می‌شوند که می‌توانند در تصمیم‌گیری، خردورزی (استدلال)، ارزیابی، یادآوری، ادراک و شناخت افراد تاثیر بگذارند. امروزه، #شناخت‌پژوهان تعداد بسیاری از این خطاهای ذهنی را شناسایی کرده‌اند و زوایای متفاوتی از شرایط ظهور و بروزشان را بررسی نموده‌اند. تا کنون، بیش از صد و هشتاد نوع سوی‌مندی شناختی تشخیص داده شده است. این سوی‌مندی‌ها، در موارد زیادی، با نحوهء پردازش داده‌ها، تفکّر انتقادی و درک واقعیّت اشتباه گرفته می‌شوند.
سوی‌مندی‌های شناختی، در روند تفکّر ما، شیوهء زندگی‌ و کارمان، و تصمیم‌گیری‌ها و قضاوت‌های‌مان اثر می‌گذارند. امّا در دنیایی که هر کاری انجام می‌دهیم به سرعت در حال تغییر است، چه‌گونه می‌توانیم از تصمیمی که می‌گیریم یا قضاوتی که می‌کنیم، مطمئن باشیم؟ در این جهانِ گونه‌گون هزار رنگ، چه چیزی واقعاً تفکّر منطقی به حساب می‌آید؟ شاید با شناسایی تعدادی از این سوی‌مندی‌های شناختی، بتوان تا حدّی به این سوال‌ها پاسخ داد.


#سوی‌مندی‌_شناختی
#سوگیری‌های‌_شناختی
#خطاهای‌_شناختی


@BCLTT

آیا تا به حال با خودتان فکر کرده‌اید که عقاید و باورهای‌تان چه‌گونه شکل می‌گیرد و از کجا ناشی می‌شود؟! ممکن است بگویید افکار و ایده‌های شما همگی بر منطقی محکم و استوار قرار دارند و همهء آن‌ها کاملاً خردمندانه هستند! در واقع، بیشتر افراد دربارهء باورهای خودشان، این‌گونه فکر می‌کنند. امّا واقعیّت این است که تفکّرات و باورهای ما خیلی وقت‌ها چندان هم بر اساس منطق و خِرد نیست و بیشتر، در جهت تایید باورهای قبلی‌مان است!
ادامه 👇🏻

#سوی‌مندی‌_شناختی
#سوی‌مندی‌تایید
#CognitiveBiases
#ConfirmationBias

@BCLTT

پدیده‌ای که ذکر شد، در #علوم‌شناختی و #روان‌شناسی‌شناختی به #سوی‌مندی (سوگیری) تایید شناخته می‌شود.
#سوی‌مندی‌تایید (#confirmation bias)، به حالتی گفته می‌شود که فرد به طور ناخودآگاه می‌کوشد اطّلاعات موجود یا ارایه‌شده را به گونه‌ای تعبیر و تفسیر کند که تاییدکنندهء ایده‌ها و باورهای پیشین خودش باشد، حتّی اگر این اطّلاعات از نظر منطقی با باور و تفکّراتش در تضّاد کامل باشد. #سوی‌مندی‌تایید، اصلی‌ترین دلیلی است که باعث می‌شود اغلب بحث‌هایی که بین افراد پدید می‌آید، به نتیجه نرسد چراکه هر دو طرف بحث، سعی می‌کنند استدلال‌های طرف مقابل را به نحوی تعبیر کنند که در تایید نظر خودشان باشد. #سوی‌مندی‌تایید به دلایل متعدّدی می‌تواند خطرناک باشد امّا مهم‌ترین آن‌ها تاثیر نادرستی است که بر تصمیم‌گیری‌های ما می‌گذارد. در یک کلام، #سوی‌مندی‌تایید به معنای آن است که هرچه مرا تایید کند، آن درست است! آیا شما تا کنون در زندگی کاری و شخصی‌تان با تصمیم‌هایی روبه‌رو بوده‌اید که بتوان آن را ناشی از #سوی‌مندی‌شناختی دانست و آن را در این طبقه جای داد؟


#سوی‌مندی‌_شناختی
#سوی‌مندی‌تایید
#CognitiveBiases
#ConfirmationBias

*کپی تنها با ذکر منبع مجاز است!*
@BCLTT