#kunkishisi
Zahiriddin Muxammad Boburning hayoti va ijodi.
Bobur (taxallusi; to‘liq ismi Zahiriddin Muhammad ibn Umarshayx Mirzo) (1483.14.2, Andijon – 1530.26.12, Agra) – o‘zbek mumtoz adabiyotining yirik vakili: buyuk shoir: tarixchi, geograf; davlat arbobi, iste’dodli sarkarda; boburiylar sulolasi asoschisi, temuriy shahzoda.
Uning otasi - Umarshayx Mirzo Farg‘ona viloyatining hokimi bo‘lgan. Boburning onasi Qutlug‘ Nigor xonim Toshkent hokimi Yunusxonning qizi bo‘lgan.
Boburning bolaligi asosan Andijon va uning atroflarida o‘tdi. Bobur saroy muhitida o‘qidi va tarbiya topdi. Yoshligidan ilm-fanga, she'riyatga qiziqa boshladi. Dovyurakligi va jasurligi uchun u yoshligidan “Bobur”(Sher) laqabini olgan. Otasi vafotidan keyin 1494-yil iyun oyida, o‘n ikki yoshda taxtga o‘tirdi. Boburning siyosiy faoliyatidagi dastlabki maqsadi Amir Temur davlatining poytaxti strategik va geografik jihatidan muhim bo‘lgan Samarqandni egallash va Movarounnahrda markazlashgan kuchli davlatni saqlash, mustahkamlash hamda Temur imperiyasini qayta tiklash edi. 1495-1496-yillarda Bobur Samarqandga ikki marta muvaffaqiyatsiz yurish qildi. 1497-1498-yillarda u Samarqand atrofidagi bir qancha joylarni va Samarqandni egallaydi. Samarqand hokimi Boysung‘ur Mirzo esa Qunduzga qochadi.
Bobur Samarqandni yuz kun idora qiladi. Andijonda unga qarshi isyon ko‘targani uchun Samarqandni tashlab Andijonga qaytadi, lekin uni egallay olmagach, Xo‘jandga, so‘ng Toshkent hokimi Sulton Mahmud oldiga borib, ular yordami bilan Andijonni oladi. 1500-yilda Samarqandni ikkinchi marta egallaydi. Shu yili Alisher Navoiy bilan xat yozisha boshlaydi. Lekin ikkinchi xatiga javob kelguncha Samarqand shayboniylar qo‘liga o‘tib ketadi. Bu davrda mamlakat siyosiy hayotida beboshlik, o‘zaro urushlar kuchayib bormoqda edi. Bir tomondan, shimoldan, Dashti qipchoqdan kelayotgan shayboniyxon qo‘shinlarining tazyiqi ostida, ikkinchi tomondan, temuriylar orasidagi ixtilof, o‘zaro kelishmovchilik natijasida Bobur Farg‘onani ham tashlab chiqishga va janubga qarab yo‘l olishga majbur bo‘ladi.
Hisordagi parchalanib borayotgan beklar, alohida-alohida yashayotgan afg‘on qabilalari birin-ketin Bobur tomoniga o‘tdilar. 1504-yilda esa Qobul viloyatining hokimi shaharni Boburga topshirib taslim bo‘ldi. Lekin Bobur o‘z vatanidan tamom umidini uzmadi. 1506-yilda Xuroson podshosi Husayin Bayqaro temuriylarga mansub bo‘lgan kuchlarni birlashtirib, bosib kelayotgan Shayboniyxonga qaqshatqich zarba berishda tashabbus ko‘rsatgan bo‘lsada, lekin Husayin Bayqaroning vafoti (1506) va shahzodalar o‘rtasida avj olgan ixtilof bu harakatni natijasiz qoldirdi. Bu katta tadbirga umid bog‘lagan Bobur muvaffaqiyatsizlikka uchragandan keyin vaqtincha chekinishga va Qobulga qaytishga majbur bo‘ldi.
O‘z hujumlarini davom ettirgan Shayboniyxon O‘rta Osiyoni bosib olish uchun janubdan harbiy yurish boshlagan Eronlik shoh Ismoil qo‘shinlariga qarshi kurashda Marv shahrida halok bo‘ldi. Qulay siyosiy va harbiy vaziyatdan foydalanib Bobur 1512-yilda Samarqandni uchinchi marta ishg‘ol qildi. Oradan olti oylar chamasi vaqt o‘tgandan so‘ng, Shayboniyxonning jiyani Ubaydullaxon katta kuch to‘plab, Samarqandga, Bobur ustiga yurish boshladi. Ubaydullaxon qo‘shinlari bilan Bobur askarlari o‘rtasida Samarqand uchun bo‘lgan jangda Bobur mag‘lubiyatga uchrab, shaharni bo‘shatishga majbur bo‘ladi.
1525-yilda Bobur Shimoliy Hindiston hukmronligini o‘z qo‘liga kiritishga muvaffaq bo‘ladi va shu paytdan boshlab Hindiston uning ikkinchi vatani bo‘lib qoladi. U yerda Bobur o‘z atrofiga o‘sha davrning eng yaxshi shoir va olimlarini yig‘ib, qurilish ishlarini olib boradi, o‘zining sevimli ishi bo‘lgan adabiyot bilan shug‘ullanadi.
Boburning ma'rifatparvarligi ham diqqatga sazovor. U doim olim va fozillar, san'atkor kishilar bilan birga bo‘lishga, ular bilan maslahat qilishga, o‘z bilimini tinmay oshirishga intildi. Uning to‘rt o‘g‘li (Humoyun, Kamron, Askariy, Hindol) va uch qizi (Gulchehra, Gulrang, Gulbadan) bo‘lib, ularga ham o‘zining shu xususiyatlarini singdirishga harakat qilgan.
Zahiriddin Muxammad Boburning hayoti va ijodi.
Bobur (taxallusi; to‘liq ismi Zahiriddin Muhammad ibn Umarshayx Mirzo) (1483.14.2, Andijon – 1530.26.12, Agra) – o‘zbek mumtoz adabiyotining yirik vakili: buyuk shoir: tarixchi, geograf; davlat arbobi, iste’dodli sarkarda; boburiylar sulolasi asoschisi, temuriy shahzoda.
Uning otasi - Umarshayx Mirzo Farg‘ona viloyatining hokimi bo‘lgan. Boburning onasi Qutlug‘ Nigor xonim Toshkent hokimi Yunusxonning qizi bo‘lgan.
Boburning bolaligi asosan Andijon va uning atroflarida o‘tdi. Bobur saroy muhitida o‘qidi va tarbiya topdi. Yoshligidan ilm-fanga, she'riyatga qiziqa boshladi. Dovyurakligi va jasurligi uchun u yoshligidan “Bobur”(Sher) laqabini olgan. Otasi vafotidan keyin 1494-yil iyun oyida, o‘n ikki yoshda taxtga o‘tirdi. Boburning siyosiy faoliyatidagi dastlabki maqsadi Amir Temur davlatining poytaxti strategik va geografik jihatidan muhim bo‘lgan Samarqandni egallash va Movarounnahrda markazlashgan kuchli davlatni saqlash, mustahkamlash hamda Temur imperiyasini qayta tiklash edi. 1495-1496-yillarda Bobur Samarqandga ikki marta muvaffaqiyatsiz yurish qildi. 1497-1498-yillarda u Samarqand atrofidagi bir qancha joylarni va Samarqandni egallaydi. Samarqand hokimi Boysung‘ur Mirzo esa Qunduzga qochadi.
Bobur Samarqandni yuz kun idora qiladi. Andijonda unga qarshi isyon ko‘targani uchun Samarqandni tashlab Andijonga qaytadi, lekin uni egallay olmagach, Xo‘jandga, so‘ng Toshkent hokimi Sulton Mahmud oldiga borib, ular yordami bilan Andijonni oladi. 1500-yilda Samarqandni ikkinchi marta egallaydi. Shu yili Alisher Navoiy bilan xat yozisha boshlaydi. Lekin ikkinchi xatiga javob kelguncha Samarqand shayboniylar qo‘liga o‘tib ketadi. Bu davrda mamlakat siyosiy hayotida beboshlik, o‘zaro urushlar kuchayib bormoqda edi. Bir tomondan, shimoldan, Dashti qipchoqdan kelayotgan shayboniyxon qo‘shinlarining tazyiqi ostida, ikkinchi tomondan, temuriylar orasidagi ixtilof, o‘zaro kelishmovchilik natijasida Bobur Farg‘onani ham tashlab chiqishga va janubga qarab yo‘l olishga majbur bo‘ladi.
Hisordagi parchalanib borayotgan beklar, alohida-alohida yashayotgan afg‘on qabilalari birin-ketin Bobur tomoniga o‘tdilar. 1504-yilda esa Qobul viloyatining hokimi shaharni Boburga topshirib taslim bo‘ldi. Lekin Bobur o‘z vatanidan tamom umidini uzmadi. 1506-yilda Xuroson podshosi Husayin Bayqaro temuriylarga mansub bo‘lgan kuchlarni birlashtirib, bosib kelayotgan Shayboniyxonga qaqshatqich zarba berishda tashabbus ko‘rsatgan bo‘lsada, lekin Husayin Bayqaroning vafoti (1506) va shahzodalar o‘rtasida avj olgan ixtilof bu harakatni natijasiz qoldirdi. Bu katta tadbirga umid bog‘lagan Bobur muvaffaqiyatsizlikka uchragandan keyin vaqtincha chekinishga va Qobulga qaytishga majbur bo‘ldi.
O‘z hujumlarini davom ettirgan Shayboniyxon O‘rta Osiyoni bosib olish uchun janubdan harbiy yurish boshlagan Eronlik shoh Ismoil qo‘shinlariga qarshi kurashda Marv shahrida halok bo‘ldi. Qulay siyosiy va harbiy vaziyatdan foydalanib Bobur 1512-yilda Samarqandni uchinchi marta ishg‘ol qildi. Oradan olti oylar chamasi vaqt o‘tgandan so‘ng, Shayboniyxonning jiyani Ubaydullaxon katta kuch to‘plab, Samarqandga, Bobur ustiga yurish boshladi. Ubaydullaxon qo‘shinlari bilan Bobur askarlari o‘rtasida Samarqand uchun bo‘lgan jangda Bobur mag‘lubiyatga uchrab, shaharni bo‘shatishga majbur bo‘ladi.
1525-yilda Bobur Shimoliy Hindiston hukmronligini o‘z qo‘liga kiritishga muvaffaq bo‘ladi va shu paytdan boshlab Hindiston uning ikkinchi vatani bo‘lib qoladi. U yerda Bobur o‘z atrofiga o‘sha davrning eng yaxshi shoir va olimlarini yig‘ib, qurilish ishlarini olib boradi, o‘zining sevimli ishi bo‘lgan adabiyot bilan shug‘ullanadi.
Boburning ma'rifatparvarligi ham diqqatga sazovor. U doim olim va fozillar, san'atkor kishilar bilan birga bo‘lishga, ular bilan maslahat qilishga, o‘z bilimini tinmay oshirishga intildi. Uning to‘rt o‘g‘li (Humoyun, Kamron, Askariy, Hindol) va uch qizi (Gulchehra, Gulrang, Gulbadan) bo‘lib, ularga ham o‘zining shu xususiyatlarini singdirishga harakat qilgan.
February 14
#kuntarixi
📕 Bugun 14-fevral - Xalqaro kitob sovg‘a qilish kuni.
📘 14-fevral kuni butun dunyoda antiqa aksiya - «Xalqaro kitob sovg‘a qilish kuni» o‘tkaziladi.
📘 Uning maqsadi oddiy va oliyjanob - bolaga yaxshi kitobni taqdim etish hamda shunday ishlarga boshqalarni ham jalb qilish va qiziqtirishdir.
P. S. Bir-birimizga kitob sovg‘a qilishni unutmaylik. Kitob eng yaxshi sovg‘adir!
📕 Bugun 14-fevral - Xalqaro kitob sovg‘a qilish kuni.
📘 14-fevral kuni butun dunyoda antiqa aksiya - «Xalqaro kitob sovg‘a qilish kuni» o‘tkaziladi.
📘 Uning maqsadi oddiy va oliyjanob - bolaga yaxshi kitobni taqdim etish hamda shunday ishlarga boshqalarni ham jalb qilish va qiziqtirishdir.
P. S. Bir-birimizga kitob sovg‘a qilishni unutmaylik. Kitob eng yaxshi sovg‘adir!
February 14
#kuntarixi
💻 Bugun 14-fevral Butunjahon kompyuterchilar va dasturchilar kuni.
🖥 1946-yilda amerikali olimlar Djon Mochli va Prespera Ekerta birinchi universal to‘liq elektron hisoblash mashinani yaratdilar.
⌨ Ushbu mashina elektron lampalar asosida ishlar edi va uning nomi ENIAC edi.
❗️ Uning og’irligi – 30 tonna; uzunligi 170 kvadrat metr xonani egallar edi; tarkibida 18 000 elektrolampalar bor edi; ishlash jarayoni juda murakkab va bu mashina juda tez ishlamas edi (sekundiga 300 ta ko’paytirish yoki 5000 ta qo’shish amallarini bajarishi mumkin edi).
💻 Bugun 14-fevral Butunjahon kompyuterchilar va dasturchilar kuni.
🖥 1946-yilda amerikali olimlar Djon Mochli va Prespera Ekerta birinchi universal to‘liq elektron hisoblash mashinani yaratdilar.
⌨ Ushbu mashina elektron lampalar asosida ishlar edi va uning nomi ENIAC edi.
❗️ Uning og’irligi – 30 tonna; uzunligi 170 kvadrat metr xonani egallar edi; tarkibida 18 000 elektrolampalar bor edi; ishlash jarayoni juda murakkab va bu mashina juda tez ishlamas edi (sekundiga 300 ta ko’paytirish yoki 5000 ta qo’shish amallarini bajarishi mumkin edi).
February 14
#Bekobod tuman axborot- kutubxona markazi
⚡️"Siyosiy ma’rifat soati"
✍️ Bugungi kunning eng muhim va dolzarb mavzulari haqida ma’lumot berib boruvchi "Siyosiy ma’rifat soati" haftaning har juma kuni Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi, Prezident huzuridagi Davlat xizmatini rivojlantirish agentligi hamda O‘zbekiston Mahallalari uyushmasi tomonidan taqdim qilinadi.
O‘quv soati davomida:
🟡O‘zbekiston va xorijdagi muhim jarayonlar dayjesti;
🟡M-Dayjest — Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazining bir haftalik faoliyati;
🟡Mutolaa vaqti;
🟡“Jadid” gazetasi sharhi;
🟡O'zbekiston Milliy akademik drama teatridan reportaj;
🟡Salomatlik.
2025-yil 14 - fevral kuni Bekobod tuman axborot-kutubxona markazining xodimlari ushbu siyosiy-ma'rifat o'quv soatida onlayn ishtirok etdilar.
Bekobod tuman axborot-kutubxona markazining ijtimoiy tarmoqlardagi kanal va sahifalariga obuna bo'ling.
https://t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
https://www.facebook.com/profile.php?id=100085150474716
⚡️"Siyosiy ma’rifat soati"
✍️ Bugungi kunning eng muhim va dolzarb mavzulari haqida ma’lumot berib boruvchi "Siyosiy ma’rifat soati" haftaning har juma kuni Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazi, Prezident huzuridagi Davlat xizmatini rivojlantirish agentligi hamda O‘zbekiston Mahallalari uyushmasi tomonidan taqdim qilinadi.
O‘quv soati davomida:
🟡O‘zbekiston va xorijdagi muhim jarayonlar dayjesti;
🟡M-Dayjest — Respublika Ma’naviyat va ma’rifat markazining bir haftalik faoliyati;
🟡Mutolaa vaqti;
🟡“Jadid” gazetasi sharhi;
🟡O'zbekiston Milliy akademik drama teatridan reportaj;
🟡Salomatlik.
2025-yil 14 - fevral kuni Bekobod tuman axborot-kutubxona markazining xodimlari ushbu siyosiy-ma'rifat o'quv soatida onlayn ishtirok etdilar.
Bekobod tuman axborot-kutubxona markazining ijtimoiy tarmoqlardagi kanal va sahifalariga obuna bo'ling.
https://t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
https://www.facebook.com/profile.php?id=100085150474716
February 14
February 14
Audio
🏛 Bekobod tuman axborot-kutubxona markazi
📖 Sheʼr
✍ Mirzabek Sherbekov
🎧 Audio havola
🕰 Davomiyligi 1:52
💿 Hajmi 4,3 MB
🎤 Nigora Mamadisakova
t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
📖 Sheʼr
✍ Mirzabek Sherbekov
🎧 Audio havola
🕰 Davomiyligi 1:52
💿 Hajmi 4,3 MB
🎤 Nigora Mamadisakova
t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
February 14
Forwarded from Нодира Артикова
Bekobod tuman Axborot - kutubxona markazi.
#Kutubxonaga sayohat
Axborot - kutubxona markaziga tumandagi
"Progress" o'quv markazi o'quvchilari tashrif buyurishdi.O'quvchilarga kutubxonaga kelgan
yangi badiy hamda bolalar adabiyotlari bilan
tanishtirildi.
https://t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
#Kutubxonaga sayohat
Axborot - kutubxona markaziga tumandagi
"Progress" o'quv markazi o'quvchilari tashrif buyurishdi.O'quvchilarga kutubxonaga kelgan
yangi badiy hamda bolalar adabiyotlari bilan
tanishtirildi.
https://t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
February 14
Forwarded from Нодира Артикова
🏛 Bekobod tuman axborot-kutubxona markazi
#Oʻzbek_xalq_maqollari📖
✅ Aziz kitobxonlar, biz sizlarni kutubxonamiz fondidan joy olgan "Oʻzbek xalq maqollari" kitobida berilgan maqollar bilan tanishtirib borishda davom etamiz.
📲Rasmiy sahifamizga obuna boʻling👇
https://t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
#Oʻzbek_xalq_maqollari📖
✅ Aziz kitobxonlar, biz sizlarni kutubxonamiz fondidan joy olgan "Oʻzbek xalq maqollari" kitobida berilgan maqollar bilan tanishtirib borishda davom etamiz.
📲Rasmiy sahifamizga obuna boʻling👇
https://t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
February 17
February 17
Audio
🏛 Bekobod tuman axborot-kutubxona markazi
📖 Sheʼr
✍ Mirzabek Sherbekov
🎧 Audio havola
🕰 Davomiyligi 1:52
💿 Hajmi 4,3 MB
🎤 Nigora Mamadisakova
t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
📖 Sheʼr
✍ Mirzabek Sherbekov
🎧 Audio havola
🕰 Davomiyligi 1:52
💿 Hajmi 4,3 MB
🎤 Nigora Mamadisakova
t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
February 17
Forwarded from Нодира Артикова
🏛 Bekobod tuman axborot-kutubxona markazi
#Oʻzbek_xalq_maqollari📖
✅ Aziz kitobxonlar, biz sizlarni kutubxonamiz fondidan joy olgan "Oʻzbek xalq maqollari" kitobida berilgan maqollar bilan tanishtirib borishda davom etamiz.
📲Rasmiy sahifamizga obuna boʻling👇
https://t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
#Oʻzbek_xalq_maqollari📖
✅ Aziz kitobxonlar, biz sizlarni kutubxonamiz fondidan joy olgan "Oʻzbek xalq maqollari" kitobida berilgan maqollar bilan tanishtirib borishda davom etamiz.
📲Rasmiy sahifamizga obuna boʻling👇
https://t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
February 18
February 18
Audio
🏛 Bekobod tuman axborot-kutubxona markazi
📖 Sheʼr
✍ Mirzabek Sherbekov
🎧 Audio havola
🕰 Davomiyligi 0:29
💿 Hajmi 1,1 MB
🎤 Nigora Mamadisakova
t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
📖 Sheʼr
✍ Mirzabek Sherbekov
🎧 Audio havola
🕰 Davomiyligi 0:29
💿 Hajmi 1,1 MB
🎤 Nigora Mamadisakova
t.iss.one/AxborotKutubxonaMarkaz
February 18