🔸همه خاطرات آقای رئیس‌جمهور

🔸پرداختن به اظهارات و تحولات داخلی ایران معمولاً گوینده را به‌سرعت توسط مخاطب متهم به طرفداری از یک جناح می‌کند. لذا پارتیزان باتوجه به رسالت خود مبنی بر پوشش و تحلیل تحولات نظامی و امنیتی، همواره سعی بر دورماندن از فضا و ادبیات سخیف و ورشکسته حاکم بر سیاست داخلی ایران داشته و خود را به بررسی و پوشش محدود تحولات داخلی با تأثیر مستقیم بر امنیت ملی محدود کرده است. اما اظهارات و خاطره‌گویی‌ گاه‌‌و‌بی‌گاه حجت‌الاسلام حسن روحانی رئیس‌جمهور سابق کشور، در زمینه پرونده هسته‌ای ایران، باتوجه به تأثیری که بر گفتمان سیاسی حاکم بر کشور گذاشته، و مرتبا در تحلیل وقایع مورد استناد بسیاری از ایرانیان از شهروندان عادی تا برخی سیاستمداران قرار می‌گیرد، شایسته بررسی است.

🔸سال ۸۴ می‌توانستیم مسئله هسته‌ای را تمام کنیم!

🔸در تصاویری که اخیراً پخش شده، رئیس‌جمهور سابق ادعا می‌کنند که در سال ۸۴ و دوران مسئولیت ایشان به‌عنوان مذاکره‌کننده ارشد اتمی کشور، شرایط برای بستن پرونده اتمی مهیا بوده است. به گفته ایشان، نخستین راه‌حل پیشنهاد سه قدرت اروپایی بود که آن روزها با ایران طرف مذاکره بودند. در این پیشنهاد، ایران فعالیت اتمی خود را برای ۳ سال تعلیق می‌کرد و پس از آن می‌توانست بدون محدودیت به فعالیت بپردازد. در حقیقت، بیان همین یک جمله نمایانگر نادیده‌گرفتن واقعیت‌های سیاسی است. پس از ۳ سال تعلیق، قرار بود چه اتفاقی بیفتد؟ آیا این ۳ سال تمام اختلافات ایران و غرب را حل می‌کرد؟ در کدام دنیای موازی اروپایی‌ها توان اجازه‌دادن یا سلب اجازه فعالیت هسته‌ای به ایران را داشته‌اند؟

🔸بخش دوم اظهارات مربوط به ایجاد کنسرسیومی با شراکت هند، الجزایر، آفریقای جنوبی و برزیل است که به گفته ایشان، می‌توانست مشکل برنامه اتمی ایران را حل کند! بار دیگر باید پرسید که موافقت کشورهای اروپایی بدون حضور آمریکا چه ارزشی می‌توانست داشته باشد؟ در حالی که حتی در سال ۱۴۰۴ و با وجود پیشرفت‌های فنی غیرقابل بازگشت کشور، حق ایران برای غنی‌سازی در خاک خود از سوی مقامات آمریکایی مرتباً نفی می‌گردد، دقیقاً چه مسیری در سال ۱۳۸۴ برای جلب رضایت آمریکا از غنی‌سازی اورانیوم در خاک ایران و توسط متخصصین و تجهیزات ایرانی وجود داشته است؟

🔸می‌توان ایرادات مشابهی به اظهارات قدیمی‌تر حجت‌الاسلام حسن روحانی نیز مطرح کرد. در یکی از پر سروصداترین ادعاها، ایشان اعلام کردند که خواست آمریکا تنها مذاکره بر سر سوریه بوده است! حال سوال اینجاست که دقیقاً چه معامله‌ای می‌توانست در مذاکره بر سر سوریه شکل بگیرد؟ آیا اختلافات ایران و آمریکا با مذاکره بر سر سوریه به پایان می‌رسید؟ آیا مذاکره بر سر سوریه، مشکلات برجام از نظر آمریکایی‌ها شامل محدودیت زمانی و عدم پوشش برنامه موشکی و نفوذ منطقه‌ای را حل کرده و فشار اقتصادی به ایران را متوقف می‌کرد؟

🔸نگذاشتند!

🔸درون‌مایه ثابت تمام اظهارات ایشان، انتصاب شکست در دیپلماسی به‌ویژه در پرونده اتمی به فعالیت‌ها و تصمیمات مخرب گروهی در داخل ایران است. در این روایت از تاریخ معاصر روابط خارجی ایران، در دوران تصدی حجت‌الاسلام روحانی بر شورای عالی امنیت ملی و دو دوره ریاست‌جمهوری، بارها شانس حل‌وفصل اختلافات و بستن پرونده اتمی با غرب و آمریکا وجود داشته، اما با ندانم‌کاری عوامل داخلی بی‌نتیجه مانده است!

🔸به این اظهارات که گاهی حقیقتاً عجیب‌اند، دو ایراد کلی وارد است. نخست، حجت‌الاسلام روحانی (و دیگر افراد با افکار مشابه)، عاملیت اصلی در روابط ایران و غرب را به تصمیمات و رفتار ایران نسبت می‌دهند و در نتیجه، ریشه همه تحولات و در نهایت شکست‌ها را در تهران می‌دانند! طبق این دیدگاه، تغییر رفتار از سوی ایران قطعاً منجر به تغییر رفتار طرف مقابل خواهد شد و هنگام شکست (اجتناب‌ناپذیر) این فرض، تقصیرها نه متوجه واشنگتن، اورشلیم یا پایتخت‌های اروپایی، بلکه متوجه یک بازیگر داخلی است! از عامل پرتاب یک ماهواره تا سخنرانی در مجلس شورای اسلامی، همه می‌توانند این بازیگر مقصر داخلی باشند.

🔸این سخنان، در بهترین حالت تلاشی‌ برای دفاع از کارنامه سیاسی ناکامی هستند که بیش از هر چیز با شکست برجام در یادها خواهد ماند. در بدترین حالت، این سخنان نماینده نوعی خط فکری در ایران‌اند که حتی امروز نیز سرسختانه از پذیرش میزان تأثیرگذاری رفتار ایران بر روابط دوجانبه و چندجانبه خود، ماهیت تنش ما با آمریکا و پذیرش واقعیت‌های ساده حاکم بر جهان سر باز می‌زند. اگرچه ممکن است خاطرات سیاسیون در ظاهر فرصتی برای فهم بهتر تاریخ معاصر باشد، اما روایت حجت‌الاسلام روحانی از تاریخ پرونده اتمی ایران کمکی به تحلیل درست شرایط نکرده و صرفا تجربه‌های گذشته را به چرخه‌ای بی‌پایان از «فرصت‌سوزی عوامل داخلی» تقلیل می‌دهد.

#ایران #برنامه_اتمی #مذاکرات

🔸 Archivist
🔸 Partisan2015