Forwarded from دار السّلام | محسن امین
آسیب علوم انسانی در ایران چیست؟
از چهار سال پیش و به بهانه طرحی مطالعاتی، تامل جدی و گروهی حول محور این مسئله را با همکاری و همراهی دوستان آغاز کردیم. یاسر خوشنویس، محمدرضا معینی و من هریک از زاویه‌ای به وضعیت علوم انسانی در ایران معاصر پرداختیم. در گام نخست، کوشیدیم روایت این آسیب‌شناسی را از منظر اندیشمندان و پژوهشگران این حوزه مطالعاتی ارائه کنیم. سپس و بر اساس یافته‌ها، دسته‌بندی‌های اولیه را مورد تجدیدنظر قرار دادیم و نهایتا به رهیافت‌های تاریخی و تمدنی، نهادی، کارکردی و فرهنگی در وضعیت‌شناسی و به تعاقب آن، آسیب‌شناسی علوم انسانی و اجتماعی در ایران رسیدیم. حاصل این تحقیق که با حمایت مؤسسه حامی علوم انسانی انجام شد، در کتابی با همین عنوان گردآوری شده و حاوی گزارشی توصیفی-تحلیلی از بیش از ده صاحبنظر ایرانی (از رضا داوری اردکانی تا آرامش دوستدار و از حسین کچویان تا مقصود فراستخواه) است که امیدوارم به‌زودی منتشر شود.
اما پس از این کتاب نیز دغدغه بهبود وضعیت علوم انسانی و اجتماعی همواره با من همراه بوده است. در مقاله "قصه فراز و فرود علوم اجتماعی در ایران" به گوشه‌ای از این دغدغه پرداختم و این روزها نیز با همکاری مسعود زالی‌زاده مشغول نگارش فصلی برای کتابی با عنوان "سرگذشت علوم اجتماعی در ایران" هستیم. اثری که امیدوارم بحول الهی، توسط یکی از ناشران برجسته عرصه تاریخ و اندیشه سیاسی و اجتماعی در ماه‌های آتی منتشر شود.
در همین اثنا، با مجموعه گفت‌گوهای "خیام خیّام" آشنا شدم که سعی دارد از منظری نو به چالش‌های نهاد علم در ایران بپردازد و از زوایای مختلف بر این مسئله نور بتاباند. کتاب "وضعیت‌شناسی علوم انسانی در ایران از منظر صاحب‌نظران" که ذکر آن رفت، بهانه‌ای شد تا به دعوت دکتر آرش رستگار عزیز در یکی از همین نشست‌ها حضور یابم. از دوستان گرانقدری که در آن پروژه تحقیقاتی از محضرشان بسیار آموخته بودم، محمدرضا معینی عزیز حاضر بود و متاسفانه یاسر خوشنویس عزیز امکان حضور نداشت.
باری، در این گفتگو که به میزبانی دکتر رضا فلاح مقدم، دکتر مسعود طوسی سعیدی و آقای یعقوب حسین‌زاده در مرکز آموزشی دانش‌پژوهان جوان برگزار شد، به همراهی محمدرضا سعی کردیم تا پای رهیافتی کمتر مورد توجه را به آوردگاه وضعیت‌شناسی نهاد علم در ایران معاصر باز کنیم و از دریچه‌ای نسبتا نو، روایتی تاریخی-تمدنی از کیفیت مواجهه ایرانیان با علوم انسانی جدید در بازه پایانی حکومت قاجار تا سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی ارائه نماییم. در این بین، تجربه‌هایی مانند مدرسه سپهسالار، دانشگاه تهران و دانشکده الاهیات و همچنین مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی را در کنار تحولات حوزه علمیه قم و نهاد دین مورد اشاره قرار داده‌ایم و می‌کوشیم از پس وارسی هریک از این تجارب، روایت خود از سرشت و سرنوشت نهاد علم و به‌ویژه علوم انسانی در ایران را در نیمه نخست قرن چهاردهم خورشیدی سامان دهیم.
فایل تصویری این گفتگوی حدودا دوساعته از اینجا قابل مشاهده است؛
https://www.aparat.com/v/tgh1u06
@Darossalaam
از چهار سال پیش و به بهانه طرحی مطالعاتی، تامل جدی و گروهی حول محور این مسئله را با همکاری و همراهی دوستان آغاز کردیم. یاسر خوشنویس، محمدرضا معینی و من هریک از زاویه‌ای به وضعیت علوم انسانی در ایران معاصر پرداختیم. در گام نخست، کوشیدیم روایت این آسیب‌شناسی را از منظر اندیشمندان و پژوهشگران این حوزه مطالعاتی ارائه کنیم. سپس و بر اساس یافته‌ها، دسته‌بندی‌های اولیه را مورد تجدیدنظر قرار دادیم و نهایتا به رهیافت‌های تاریخی و تمدنی، نهادی، کارکردی و فرهنگی در وضعیت‌شناسی و به تعاقب آن، آسیب‌شناسی علوم انسانی و اجتماعی در ایران رسیدیم. حاصل این تحقیق که با حمایت مؤسسه حامی علوم انسانی انجام شد، در کتابی با همین عنوان گردآوری شده و حاوی گزارشی توصیفی-تحلیلی از بیش از ده صاحبنظر ایرانی (از رضا داوری اردکانی تا آرامش دوستدار و از حسین کچویان تا مقصود فراستخواه) است که امیدوارم به‌زودی منتشر شود.
اما پس از این کتاب نیز دغدغه بهبود وضعیت علوم انسانی و اجتماعی همواره با من همراه بوده است. در مقاله "قصه فراز و فرود علوم اجتماعی در ایران" به گوشه‌ای از این دغدغه پرداختم و این روزها نیز با همکاری مسعود زالی‌زاده مشغول نگارش فصلی برای کتابی با عنوان "سرگذشت علوم اجتماعی در ایران" هستیم. اثری که امیدوارم بحول الهی، توسط یکی از ناشران برجسته عرصه تاریخ و اندیشه سیاسی و اجتماعی در ماه‌های آتی منتشر شود.
در همین اثنا، با مجموعه گفت‌گوهای "خیام خیّام" آشنا شدم که سعی دارد از منظری نو به چالش‌های نهاد علم در ایران بپردازد و از زوایای مختلف بر این مسئله نور بتاباند. کتاب "وضعیت‌شناسی علوم انسانی در ایران از منظر صاحب‌نظران" که ذکر آن رفت، بهانه‌ای شد تا به دعوت دکتر آرش رستگار عزیز در یکی از همین نشست‌ها حضور یابم. از دوستان گرانقدری که در آن پروژه تحقیقاتی از محضرشان بسیار آموخته بودم، محمدرضا معینی عزیز حاضر بود و متاسفانه یاسر خوشنویس عزیز امکان حضور نداشت.
باری، در این گفتگو که به میزبانی دکتر رضا فلاح مقدم، دکتر مسعود طوسی سعیدی و آقای یعقوب حسین‌زاده در مرکز آموزشی دانش‌پژوهان جوان برگزار شد، به همراهی محمدرضا سعی کردیم تا پای رهیافتی کمتر مورد توجه را به آوردگاه وضعیت‌شناسی نهاد علم در ایران معاصر باز کنیم و از دریچه‌ای نسبتا نو، روایتی تاریخی-تمدنی از کیفیت مواجهه ایرانیان با علوم انسانی جدید در بازه پایانی حکومت قاجار تا سال‌های منتهی به انقلاب اسلامی ارائه نماییم. در این بین، تجربه‌هایی مانند مدرسه سپهسالار، دانشگاه تهران و دانشکده الاهیات و همچنین مؤسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی را در کنار تحولات حوزه علمیه قم و نهاد دین مورد اشاره قرار داده‌ایم و می‌کوشیم از پس وارسی هریک از این تجارب، روایت خود از سرشت و سرنوشت نهاد علم و به‌ویژه علوم انسانی در ایران را در نیمه نخست قرن چهاردهم خورشیدی سامان دهیم.
فایل تصویری این گفتگوی حدودا دوساعته از اینجا قابل مشاهده است؛
https://www.aparat.com/v/tgh1u06
@Darossalaam
👍7❤5🤔1
Forwarded from حباب؛ نوشته/گفته‌های یاسر میردامادی (Yaser Mirdamadi)
🔺عکس آخوند با عمامه و پیراهن یقه‌دار کم نیست، اما اگر تا به حال عکسی از یک آخوند با عمامه و کراوات ندیده بودید این شما و این هم عکس جوانی شیخ محمدجواد شِرّی (۱۹۹۴-۱۹۱۱) روحانی لبنانی تحصیل‌کرده‌ی نجف و مبلغ شیعه در آمریکا. او از جمله کسانی بود که توانست شیخ شلتوت مفتی الازهر را در مصر قانع کند تا مذهب شیعه‌ی جعفری را در کنار مذاهب فقهی اهل سنت به رسمیت بشناسد. شیخ شِرّی نویسنده‌ی کتابی دو جلدی به انگلیسی در زندگی‌نامه‌ی امام علی است. عنوان این کتاب این است: «برادر پیامبر، امام علی»، لینک آمازون. رضا شاه‌کاظمی دین‌پژوه و استاد محقق در مؤسسه‌ی مطالعات اسماعیلی در مدخل «امام علی» در «دائره المعارف دین» (۲۰۰۵) می‌گوید کتاب محمدجواد شرّی تا کنون به‌ترین تک‌اثر در باب زندگی امام علی به زبان انگلیسی است. بیشتر در باب زندگی او. #معرفی‌اثر @YMirdamadi
👍13👎2🤔2🤨1
Forwarded from طومار اندیشه
.
🔰دومین مدرسه فصلی آکادمی طومار اندیشه
🌐توانمندسازی برای مقاله‌نویسی بین‌المللی علوم انسانی | زمستان ۱۴۰۳
▪️مهلت ثبت‌نام زودهنگام: ۱۸ بهمن
▫️آخرین مهلت ثبت‌نام: ۳ اسفند
👤۴ استاد | ۷ ارائه | فقط آنلاین
⏰یکشنبه ۵ تا جمعه ۱۰ اسفند
📃با گواهی آکادمی طومار اندیشه
1️⃣ژورنال‌های بین‌المللی و ناشران بین‌المللی: رتبه‌بندی و ارزش‌گذاری
👤پیمان اسحاقی |دانشگاه آزاد برلین
یکشنبه ۵ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
2️⃣اصول حرفه‌ای نگارش و چاپ مقالات بین‌المللی علوم انسانی
👤بهروز محمودی بختیاری | دانشگاه تهران
دوشنبه ۶ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
چهارشنبه ۸ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
3️⃣رایتینگ علمی برای مقالات بین‌المللی علوم انسانی
👤علیرضا دوستدار | دانشگاه شیکاگو
سه‌شنبه ۷ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
پنجشنبه ۹ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
4️⃣کاربست هوش مصنوعی در مقاله‌نویسی بین‌المللی علوم انسانی
👤محمدرضا معینی | دانشگاه تهران
جمعه ۱۰ اسفند | ساعت ۱۶ تا ۱۸
جمعه ۱۰ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
ثبت‌نام از راه تلگرام و ایمیل:
@toumareandisheh
[email protected]
📝هزینه، طرح‌درس و رزومه را در سایت بخوانید.
🆔 سایت | تلگرام | اینستاگرام
🔰دومین مدرسه فصلی آکادمی طومار اندیشه
🌐توانمندسازی برای مقاله‌نویسی بین‌المللی علوم انسانی | زمستان ۱۴۰۳
▪️مهلت ثبت‌نام زودهنگام: ۱۸ بهمن
▫️آخرین مهلت ثبت‌نام: ۳ اسفند
👤۴ استاد | ۷ ارائه | فقط آنلاین
⏰یکشنبه ۵ تا جمعه ۱۰ اسفند
📃با گواهی آکادمی طومار اندیشه
1️⃣ژورنال‌های بین‌المللی و ناشران بین‌المللی: رتبه‌بندی و ارزش‌گذاری
👤پیمان اسحاقی |دانشگاه آزاد برلین
یکشنبه ۵ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
2️⃣اصول حرفه‌ای نگارش و چاپ مقالات بین‌المللی علوم انسانی
👤بهروز محمودی بختیاری | دانشگاه تهران
دوشنبه ۶ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
چهارشنبه ۸ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
3️⃣رایتینگ علمی برای مقالات بین‌المللی علوم انسانی
👤علیرضا دوستدار | دانشگاه شیکاگو
سه‌شنبه ۷ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
پنجشنبه ۹ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
4️⃣کاربست هوش مصنوعی در مقاله‌نویسی بین‌المللی علوم انسانی
👤محمدرضا معینی | دانشگاه تهران
جمعه ۱۰ اسفند | ساعت ۱۶ تا ۱۸
جمعه ۱۰ اسفند | ساعت ۱۸ تا ۲۰
ثبت‌نام از راه تلگرام و ایمیل:
@toumareandisheh
[email protected]
📝هزینه، طرح‌درس و رزومه را در سایت بخوانید.
🆔 سایت | تلگرام | اینستاگرام
❤3
طومار اندیشه
. 🔰دومین مدرسه فصلی آکادمی طومار اندیشه 🌐توانمندسازی برای مقاله‌نویسی بین‌المللی علوم انسانی | زمستان ۱۴۰۳ ▪️مهلت ثبت‌نام زودهنگام: ۱۸ بهمن ▫️آخرین مهلت ثبت‌نام: ۳ اسفند 👤۴ استاد | ۷ ارائه | فقط آنلاین ⏰یکشنبه ۵ تا جمعه ۱۰ اسفند 📃با گواهی آکادمی طومار…
من قرار است در این مدرسه -به صورت خیلی کوتاه و فشرده- ابزارها و روش‌هایی را معرفی کنم که مسیر شما را در فرایند نگارش یک مقاله -به طور خاص یک مقاله دانشگاهی به زبان انگلیسی- تسهیل می‌کند. قرار است یاد بگیریم که چگونه از ابزارهای جدید هوش مصنوعی مولّد (مثل ChatGPT) برای اصلاح چارچوب مقاله، نگارش، ویرایش و بهبود متن نگاشته‌شده، یافتن منابع، تلخیص و تحلیل منابع و... بیشترین بهره را ببریم و از در دام خطاهای متداول در این مسیر نیفتیم.
❤9👍5👏3💔1
Forwarded from 📍حرف‌راه | امیرمهدی مناقبی
📍رسم آقاخان و راه ایران شیعی
درسی از کنشگری کریم آقاخان، پیشوای تازه درگذشته اسماعیلیه
✍️ امیرمهدی مناقبی
🗓 ۲۳ بهمن ۱۴۰۳
🔸 کریم آقاخان با اقدامات متنوع خیریه در دنیا شناخته می‌شود. از توسعه مناطق محروم و نجات محیط زیست تا جایزه معماری و موسیقی.
او کنش محترمانه‌ای داشت و احترام را برای خود و پیروانش به ارمغان آورد. از خود و اسماعیلیه چهره‌ای انسانی و فرافرقه‌ای ساخت و به لوازم آن پایبند ماند.
اقدامات آقاخان چند بعدی و توسعه محور بود. نگاه بلندمدت را می‌تواند در برنامه‌های او به وضوح دید.
🔸 متاسفانه تشیع در ایران با وجود نیاز شدید به چنین اقدامات و چهره‌‌هایی، در این زمینه بسیار فقیر است. اگر روحانیت شیعه طی دهه‌های گذشته چنین کنشگران فرافرقه‌ای و انسان‌محوری در ایران داشت شرایط دین در ایران به گونه‌ی دیگری بود.
این یادداشت با به رسمیت شناختن نیازهای فراوان داخلی، متمرکز بر نیازهای برون مرزی ایران و تشیع است.
🔸️ بنابر دلایلی ایران از زمان محمدرضا پهلوی تا امروز بخشی از عمق راهبردی (فرهنگی و نظامی) خود را در غرب کشور و تا لبنان و دریای مدیترانه تعریف کرده است. این اقدام همزمان با عدم توجه کافی به فرصت‌های ایران در مرزهای شرقی بوده است.
🔸️ ما در آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و حتی هندوستان فرصت‌های مهمی با اتکا به مذهب تشیع و زبان فارسی داریم. فرصت‌هایی که برای بقا و اقتدار ایران و تشیع سرنوشت‌ساز هستند؛ اما همزمان دو نگاه در کشور وجود دارد که مانع تقویت ریشه‌های شرقی ماست: فرقه‌گرایی و سیاسی‌گری.
🔸️ کریم آقاخان با حذف دو رویکرد حساسیت برانگیز فرقه‌گرایی و سیاسی‌کاری توانست در این مناطق پایگاه اسماعیلیه را به مراتب محکم‌تر از قلعه الموت در قلب‌ها و اذهان بنا کند.
او می‌توانست با اقداماتی فرقه‌ای در پی گسترش و تبلیغ مستقیم اسماعیلیه باشد اما با صبوری توانست امنیت و احترام بلندمدت را برای پیروان خود به یادگار بگذارد.
او پذیرفته بود اسماعیلیه در اقلیت است و راهبردی منطبق با این واقعیت بنا کرده بود.
🔻 ۱/۲
▫️@am_managhebi
درسی از کنشگری کریم آقاخان، پیشوای تازه درگذشته اسماعیلیه
✍️ امیرمهدی مناقبی
🗓 ۲۳ بهمن ۱۴۰۳
🔸 کریم آقاخان با اقدامات متنوع خیریه در دنیا شناخته می‌شود. از توسعه مناطق محروم و نجات محیط زیست تا جایزه معماری و موسیقی.
او کنش محترمانه‌ای داشت و احترام را برای خود و پیروانش به ارمغان آورد. از خود و اسماعیلیه چهره‌ای انسانی و فرافرقه‌ای ساخت و به لوازم آن پایبند ماند.
اقدامات آقاخان چند بعدی و توسعه محور بود. نگاه بلندمدت را می‌تواند در برنامه‌های او به وضوح دید.
🔸 متاسفانه تشیع در ایران با وجود نیاز شدید به چنین اقدامات و چهره‌‌هایی، در این زمینه بسیار فقیر است. اگر روحانیت شیعه طی دهه‌های گذشته چنین کنشگران فرافرقه‌ای و انسان‌محوری در ایران داشت شرایط دین در ایران به گونه‌ی دیگری بود.
این یادداشت با به رسمیت شناختن نیازهای فراوان داخلی، متمرکز بر نیازهای برون مرزی ایران و تشیع است.
🔸️ بنابر دلایلی ایران از زمان محمدرضا پهلوی تا امروز بخشی از عمق راهبردی (فرهنگی و نظامی) خود را در غرب کشور و تا لبنان و دریای مدیترانه تعریف کرده است. این اقدام همزمان با عدم توجه کافی به فرصت‌های ایران در مرزهای شرقی بوده است.
🔸️ ما در آسیای میانه، افغانستان، پاکستان و حتی هندوستان فرصت‌های مهمی با اتکا به مذهب تشیع و زبان فارسی داریم. فرصت‌هایی که برای بقا و اقتدار ایران و تشیع سرنوشت‌ساز هستند؛ اما همزمان دو نگاه در کشور وجود دارد که مانع تقویت ریشه‌های شرقی ماست: فرقه‌گرایی و سیاسی‌گری.
🔸️ کریم آقاخان با حذف دو رویکرد حساسیت برانگیز فرقه‌گرایی و سیاسی‌کاری توانست در این مناطق پایگاه اسماعیلیه را به مراتب محکم‌تر از قلعه الموت در قلب‌ها و اذهان بنا کند.
او می‌توانست با اقداماتی فرقه‌ای در پی گسترش و تبلیغ مستقیم اسماعیلیه باشد اما با صبوری توانست امنیت و احترام بلندمدت را برای پیروان خود به یادگار بگذارد.
او پذیرفته بود اسماعیلیه در اقلیت است و راهبردی منطبق با این واقعیت بنا کرده بود.
🔻 ۱/۲
▫️@am_managhebi
👍8❤5👎4👏2
Forwarded from 📍حرف‌راه | امیرمهدی مناقبی
🔻۲/۲
🔸️ فرصت کنش‌های مشابه کریم آقاخان برای شیعیان ایران مهیا است. گسترش عمق فرهنگی در شرق کشور نیاز عمیق امروز ایران و تشیع است.
به صورت خاص بعد از سقوط سوریه و تضعیف محور مقاومت این نیاز تشدید شده است. از سمت دیگر تهدیدهای امنیتی از سمت شرق کشور رو به ازدیاد است و برخی تحلیلگران بحران‌های سختی را از آن ناحیه پیش‌بینی می‌کنند.
🔸️ برای ایجاد عمق راهبردی ایران و تشیع در شرق کشور توسط کنشگران شیعه ایرانی، توجه به ۹ نکته ذیل داری اهمیت است:
1️⃣ دوری از فرقه‌گرایی:
توجه به فعالیت‌های عام‌المنفعه جهت خدمت به همه مردم بدون تبعیض مذهبی و بدون تبلیغ مستقیم و دعوت به تشیع.
2️⃣ اجتناب از صدور انقلاب:
هرگونه اقدامی که در جهت نفوذ سیاسی ایران باشد موجب شکست در میان مردم مناطق هدف و ایرانیان داخل کشور خواهد شد. همچنین اقدامات متقابل رقبا و مخالفان ایران را هم در پی خواهد داشت.
3️⃣ مشارکت مردم محلی:
تا حد امکان اقدامات با مشارکت و تعامل مردم بومی منطقه باشد تا به صورت طبیعی شکل بگرید و به کیفیت، اثربخشی و دوام آن کمک کند.
4️⃣ توجه به توسعه پایدار:
تجربه فعالیت‌های خیریه شیعیان ایران در منطقه بیشتر معطوف به کمک‌های امدادی در بلایا و سوانح بوده. اما برای تأثیرگذاری بلندمدت نیاز به اقداماتی معطوف به رفع نیازهای بلندمدت است.
5️⃣ مشارکت با نهادهای بین‌المللی:
تجربه ایران و تشیع در این گونه اقدامات کم است اما موسسات و مراکز بین المللی هستند که تجربه، توان و انگیزه این دست فعالیت‌ها را دارند.
جلب مشارکت آنها موجب انتقال دانش، افزایش کیفیت و کاهش حساسیت‌ها خواهد شد.
6️⃣ شفافیت و پاسخگویی:
طبیعی است که هدایت این اقدامات از داخل ایران بسیاری از کنشگران را حساس کند. با گزارش‌دهی و شفافیت اقدامات می‌توان از میزان حساسیت‌های مذهبی و سیاسی کاست.
7️⃣ توسعه الهیات خدمت به انسان:
انجام این اقدامات فارغ از فرقه‌گرایی نیازمند الهایاتی توسعه یافته در جهت تبین منطق دینی خدمت به نوع بشر فارغ از مذهب افراد است. الهیاتی که در تشیع وجود دارد ولی به محاق رفته است.
8️⃣ پیوند با شیعیان و فارس‌زبانان:
شرکای اصلی حضور منطقه‌ای ما، شیعیان و فارس‌زبانان هستند. اقدامات منطقه‌ای باید به گونه‌ای باشد که:
▫️ شیعیان و فارس‌زبانان مشارکت جدی در آن داشته باشند.
▫️ موجب همبستگی بیشتر آنها با شیعیان و فارس‌زبانان ایران شود.
▫️ حضور آنها در طرح‌ها موجب جلب احترام برای آنها در بین غیر شیعیان و غیر فارس‌زبانان شود.
9️⃣ مدیریت ذی‌نفعان و ایجاد موازنه:
کشورهای عربستان، ترکیه، آمریکا و رژیم صهیونیستی مخالف افزایش عمق راهبردی ایران و تشیع در شرق خواهند بود.
موضع روسیه برای این قلم شفاف نیست اما چین می‌تواند همراه مهم این طرح باشد.
چین برای پیشرفت ابتکار (کریدور) کمربند جاده از اقداماتی که موجب افزایش امنیت و مهار بنیادگرایی و خشونت می‌شود استقبال خواهد کرد؛ چه این که این اقدام توسط کشوری با منافع مشترک باشد.
می‌بایست با استفاده از تضاد منافع این قدرت‌ها، موازنه‌ای در جهت پیشبرد این ایده بنا کرد.
🔸️ جریان‌های سیاسی و امنیتی ایران باید به این مهم توجه کنند که با توجه به حساسیت موضوع، بخشی از این اقدامات صرفا از عهده نهادهای مدنی و مردمی (واقعی) بر می‌آید و هرگونه مداخله حاکمیتی منجر به شکست آن خواهد شد.
🔸️ متاسفانه از دشواری‌های رقم خوردن این اقدام نبود تجربه ملی و شیعی است.
فقدان چهره‌ها و موسسات معتبر مذهبی که در جهت محرومیت‌‌زدایی بلندمدت و توسعه پایدار فعالیت کرده باشند به همراه خلاء نگاه امنیتی که بتواند لوازم این اقدامات را درک کرده و بدون مداخله بیجا به ایجاد عمق راهبردی و امنیت پایدار کمک کند از چالش‌های این پیشنهاد است.
🔸️ این قلم اعتقاد به ارزش ذاتی خدمت به انسان دارد و الهیات شیعی را نیز راهنمای این مسیر می‌داند اما این یادداشت صرفا به بخشی از جنبه‌های کارکردی این رویکرد پرداخته است.
راه دشواری است اما برای ایران و برای تشیع باید در آن قدم نهاد؛ باشد که راه خود بگویدمان چون باید رفت.
🔻۲/۲
▫️@am_managhebi
🔸️ فرصت کنش‌های مشابه کریم آقاخان برای شیعیان ایران مهیا است. گسترش عمق فرهنگی در شرق کشور نیاز عمیق امروز ایران و تشیع است.
به صورت خاص بعد از سقوط سوریه و تضعیف محور مقاومت این نیاز تشدید شده است. از سمت دیگر تهدیدهای امنیتی از سمت شرق کشور رو به ازدیاد است و برخی تحلیلگران بحران‌های سختی را از آن ناحیه پیش‌بینی می‌کنند.
🔸️ برای ایجاد عمق راهبردی ایران و تشیع در شرق کشور توسط کنشگران شیعه ایرانی، توجه به ۹ نکته ذیل داری اهمیت است:
1️⃣ دوری از فرقه‌گرایی:
توجه به فعالیت‌های عام‌المنفعه جهت خدمت به همه مردم بدون تبعیض مذهبی و بدون تبلیغ مستقیم و دعوت به تشیع.
2️⃣ اجتناب از صدور انقلاب:
هرگونه اقدامی که در جهت نفوذ سیاسی ایران باشد موجب شکست در میان مردم مناطق هدف و ایرانیان داخل کشور خواهد شد. همچنین اقدامات متقابل رقبا و مخالفان ایران را هم در پی خواهد داشت.
3️⃣ مشارکت مردم محلی:
تا حد امکان اقدامات با مشارکت و تعامل مردم بومی منطقه باشد تا به صورت طبیعی شکل بگرید و به کیفیت، اثربخشی و دوام آن کمک کند.
4️⃣ توجه به توسعه پایدار:
تجربه فعالیت‌های خیریه شیعیان ایران در منطقه بیشتر معطوف به کمک‌های امدادی در بلایا و سوانح بوده. اما برای تأثیرگذاری بلندمدت نیاز به اقداماتی معطوف به رفع نیازهای بلندمدت است.
5️⃣ مشارکت با نهادهای بین‌المللی:
تجربه ایران و تشیع در این گونه اقدامات کم است اما موسسات و مراکز بین المللی هستند که تجربه، توان و انگیزه این دست فعالیت‌ها را دارند.
جلب مشارکت آنها موجب انتقال دانش، افزایش کیفیت و کاهش حساسیت‌ها خواهد شد.
6️⃣ شفافیت و پاسخگویی:
طبیعی است که هدایت این اقدامات از داخل ایران بسیاری از کنشگران را حساس کند. با گزارش‌دهی و شفافیت اقدامات می‌توان از میزان حساسیت‌های مذهبی و سیاسی کاست.
7️⃣ توسعه الهیات خدمت به انسان:
انجام این اقدامات فارغ از فرقه‌گرایی نیازمند الهایاتی توسعه یافته در جهت تبین منطق دینی خدمت به نوع بشر فارغ از مذهب افراد است. الهیاتی که در تشیع وجود دارد ولی به محاق رفته است.
8️⃣ پیوند با شیعیان و فارس‌زبانان:
شرکای اصلی حضور منطقه‌ای ما، شیعیان و فارس‌زبانان هستند. اقدامات منطقه‌ای باید به گونه‌ای باشد که:
▫️ شیعیان و فارس‌زبانان مشارکت جدی در آن داشته باشند.
▫️ موجب همبستگی بیشتر آنها با شیعیان و فارس‌زبانان ایران شود.
▫️ حضور آنها در طرح‌ها موجب جلب احترام برای آنها در بین غیر شیعیان و غیر فارس‌زبانان شود.
9️⃣ مدیریت ذی‌نفعان و ایجاد موازنه:
کشورهای عربستان، ترکیه، آمریکا و رژیم صهیونیستی مخالف افزایش عمق راهبردی ایران و تشیع در شرق خواهند بود.
موضع روسیه برای این قلم شفاف نیست اما چین می‌تواند همراه مهم این طرح باشد.
چین برای پیشرفت ابتکار (کریدور) کمربند جاده از اقداماتی که موجب افزایش امنیت و مهار بنیادگرایی و خشونت می‌شود استقبال خواهد کرد؛ چه این که این اقدام توسط کشوری با منافع مشترک باشد.
می‌بایست با استفاده از تضاد منافع این قدرت‌ها، موازنه‌ای در جهت پیشبرد این ایده بنا کرد.
🔸️ جریان‌های سیاسی و امنیتی ایران باید به این مهم توجه کنند که با توجه به حساسیت موضوع، بخشی از این اقدامات صرفا از عهده نهادهای مدنی و مردمی (واقعی) بر می‌آید و هرگونه مداخله حاکمیتی منجر به شکست آن خواهد شد.
🔸️ متاسفانه از دشواری‌های رقم خوردن این اقدام نبود تجربه ملی و شیعی است.
فقدان چهره‌ها و موسسات معتبر مذهبی که در جهت محرومیت‌‌زدایی بلندمدت و توسعه پایدار فعالیت کرده باشند به همراه خلاء نگاه امنیتی که بتواند لوازم این اقدامات را درک کرده و بدون مداخله بیجا به ایجاد عمق راهبردی و امنیت پایدار کمک کند از چالش‌های این پیشنهاد است.
🔸️ این قلم اعتقاد به ارزش ذاتی خدمت به انسان دارد و الهیات شیعی را نیز راهنمای این مسیر می‌داند اما این یادداشت صرفا به بخشی از جنبه‌های کارکردی این رویکرد پرداخته است.
راه دشواری است اما برای ایران و برای تشیع باید در آن قدم نهاد؛ باشد که راه خود بگویدمان چون باید رفت.
🔻۲/۲
▫️@am_managhebi
👍9👎4❤3👏1
💠 سمپوزیوم کتاب
🗓 اخلاق و وحی در اندیشه اسلامی و فرای آن: یک مسأله شرّ جدید؛ نوشته امیر صائمی
💳 جمعه ۳ اسفند ۱۴۰۳ / ۲۱ فوریه ۲۰۲۴
ساعت ۱۷ - ۲۰:۳۰
📍 آنلاین
🍔 ارائه‌دهندگان:
رابرت آودی (دانشگاه نوتردیم - ویدئوی صحبت‌های آودی)
لارا بوشک (دانشگاه پرینستون - ویدئوی صحبت‌های بوشک)
عمران اعجاز (دانشگاه میشیگان-دیربورن - ویدئوی صحبت‌های اعجاز)
فربد اخلاقی (دانشگاه دوبلین - ویدئوی صحبت‌های اخلاقی)
امیر صائمی (پژوهشگاه دانش‌های بنیادین - IPM)
🗒 گزارشی از محتوای کتاب
@AlBasatin
🗓 اخلاق و وحی در اندیشه اسلامی و فرای آن: یک مسأله شرّ جدید؛ نوشته امیر صائمی
ساعت ۱۷ - ۲۰:۳۰
رابرت آودی (دانشگاه نوتردیم - ویدئوی صحبت‌های آودی)
لارا بوشک (دانشگاه پرینستون - ویدئوی صحبت‌های بوشک)
عمران اعجاز (دانشگاه میشیگان-دیربورن - ویدئوی صحبت‌های اعجاز)
فربد اخلاقی (دانشگاه دوبلین - ویدئوی صحبت‌های اخلاقی)
امیر صائمی (پژوهشگاه دانش‌های بنیادین - IPM)
@AlBasatin
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
❤2👍2
💠 نشست
🗓حکمت سینوی
(به مناسبت بیستمین سال تأسیس بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا)
🗓 دوشنبه ۶ اسفند ۱۴۰۳
⏲ ساعت ۱۴ الی ۱۸
👥 سخنرانان:
🔺 نجفقلی حبیبی
🔺 نصرالله حکمت
🔺 محمد ذبیحی
🔺 انشاءالله رحمتی
🔺 محمدامین شاهجویی
🔺 امیرعباس علیزمانی
🔺 سید حسین موسویان
🔺 محسن ناصری
🌐 این نشست به صورت زنده از صفحه اینستاگرام بنیاد بوعلی پخش خواهد شد.
@AlBasatin
🗓حکمت سینوی
(به مناسبت بیستمین سال تأسیس بنیاد علمی و فرهنگی بوعلی سینا)
@AlBasatin
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👏5👍2❤1
📔 اسم اعظم خدا: جایگاه آسمانی علی بن‌ابی‌طالب در «مشارق الأنوار» حافظ رجب البُرسی
✍️ محمدامین منصوری (دانشگاه واشنگتن مرکزی)
Mansouri, Mohammad Amin. “The Greatest Name of God: ʿAlī Ibn Abī Ṭālib as a Cosmic Image in Rajab al-Bursī’s Mashāriq al-Anwār” Journal of the Royal Asiatic Society 34, no. 4, 2024.
🔺 در طول تاریخ، رهبران مذهبی تنها به ایمان پیروان خود شکل نداده‌اند، بلکه فرهنگ عمومی جوامع دینی نیز به طور گسترده تحت تأثیر شخصیت ایشان قرار گرفته است. یکی از این شخصیت‌ها علی بن‌ابی‌طالب (ع)، پسرعمو و داماد پیامبر (ص) است که به سبب حکمت، شجاعت و نقش بی‌بدیلش در دعوت اسلام، مورد احترام همه مسلمانان قرار گرفته است.
علی (ع) معمولاً به عنوان اولین امام شیعه و چهارمین خلیفه مسلمانان شناخته می‌شود، اما در طول قرن‌ها گروه‌های مختلف مسلمان به اشکال شگفت‌انگیزی تصاویری متنوع از او برساخته‌اند. در جهان فارسی‌زبان، به‌ویژه از قرون وسطی تا اوائل دوره مدرن، علی (ع) به چیزی بیش از یک رهبر مذهبی و شخصیت تاریخی مبدل شده است: یک شخصیت اسطوره‌ای و آسمانی، منبع اقتدار الهی و در ارتباط با حقایق باطنی این جهان. این تصور از علی (ع) در منظومه‌های حماسی عامیانه‌ای همچون علی‌نامه و خاوران‌نامه انعکاس یافته است. مقاله فوق از محمدامین منصوری، گزارشی است تفصیلی از بافتار تاریخی و زمانه حافظ رجب البُرسی و محتوای کتاب اثرگذارش درباره علی بن‌ابی‌طالب (ع).
🔺 منصوری در این مقاله به بررسی این پرداخته که چگونه حافظ رجب البُرسی (۷۳۳ - ۸۱۳ق)، فقیه و محدث شیعه اهل حله، با کتاب تأثیرگذار خود «مشارق أنوار الیقین فی حقائق أسرار امیرالمؤمنین علیه‌السّلام» در فرایند دگرگونی تصویر علی (ع) از یک رهبر تاریخی به یک شخصیت آسمانی نقش بازی کرده است و چطور تصویری از علی (ع) برساخته که با اندیشه‌های الهیاتی-عرفانی‌اش، شرائط سیاسی-اجتماعی زمانه‌اش و ذائقه مخاطبانش سازگار است.
🔺 البُرسی علی (ع) را به مثابه تجسم علوم باطنی، منبع غایی حکمت عرفانی و شخصیتی که نفوذ قدرت فرابشری‌اش فراتر از عالم خاکی گسترش یافته، به تصویر می‌کشد. علی (ع) در «مشارق الأنوار» در جایگاه حقیقتی فرابشری که با اسرار الهی پیوندی وثیق دارد، معرفی می‌شود. در این تصور، علی (ع) تنها در جایگاه امام اول شیعیان نیست، بلکه مرشدی کامل و رهبری الهی است که همه انسان‌ها باید در اتصال با او به سوی خداوند سلوک نمایند.
🔺 تصویر البُرسی از علی (ع)، از یک سو متأثر از انگاره‌های عرفانی، به ویژه اندیشه‌های محی‌الدین ابن‌عربی، و از سوی دیگر متأثر از قصص حماسی همچون علی‌نامه است. به عنوان مثال، البُرسی تمامی انبیاء را تجلیات و مظاهر اسماء الهی می‌داند و در این میان، علی (ع) را نه فقط تجلی اسم اعظم، که در جایگاه خود اسم اعظم خدا می‌نشاند. نمونه دیگر داستان‌های متعدد اسطوره‌ای و غریبی است که البُرسی از تعامل علی (ع) با دوستان و دشمنانش نقل کرده است.
🔺 این مقاله، دریچه‌ای است به بازخوانی و بازشناسی اندیشه‌های حافظ رجب البُرسی و کتاب «مشارق أنوار الیقین» و تأثیر او بر تصویر علی بن‌ابی‌طالب (ع) در فرهنگ عمومی مسلمانان در عصر پیشاصفوی.
⬇️ دریافت فایل کامل مقاله
📁 [ تصویر فوق: نبرد علی (ع) با اژدها، خاوران‌نامهٔ ابن‌حسام خوسفی ]
@AlBasatin
✍️ محمدامین منصوری (دانشگاه واشنگتن مرکزی)
Mansouri, Mohammad Amin. “The Greatest Name of God: ʿAlī Ibn Abī Ṭālib as a Cosmic Image in Rajab al-Bursī’s Mashāriq al-Anwār” Journal of the Royal Asiatic Society 34, no. 4, 2024.
اصبحت زائرا لک یا شحنة النجف
بهر نثار مرقد تو نقد جان به کف
بر روی عارفان ز تو مفتوح گشته است
ابواب «کنت کنز» به مفتاح «من عرف»
- عبدالرحمن جامی
علی (ع) معمولاً به عنوان اولین امام شیعه و چهارمین خلیفه مسلمانان شناخته می‌شود، اما در طول قرن‌ها گروه‌های مختلف مسلمان به اشکال شگفت‌انگیزی تصاویری متنوع از او برساخته‌اند. در جهان فارسی‌زبان، به‌ویژه از قرون وسطی تا اوائل دوره مدرن، علی (ع) به چیزی بیش از یک رهبر مذهبی و شخصیت تاریخی مبدل شده است: یک شخصیت اسطوره‌ای و آسمانی، منبع اقتدار الهی و در ارتباط با حقایق باطنی این جهان. این تصور از علی (ع) در منظومه‌های حماسی عامیانه‌ای همچون علی‌نامه و خاوران‌نامه انعکاس یافته است. مقاله فوق از محمدامین منصوری، گزارشی است تفصیلی از بافتار تاریخی و زمانه حافظ رجب البُرسی و محتوای کتاب اثرگذارش درباره علی بن‌ابی‌طالب (ع).
@AlBasatin
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍11❤3👎1
📔 «کتابخانهٔ عجایب» در «مدرسهٔ علوم انسانی مفید»
🔺 در این سال‌هایی که با مدارس مختلفی که رشته علوم انسانی دارند سر و کار داشته‌ام، به این نتیجه رسیده‌ام که می‌توان تفاوتی گذاشت بین دو سنخ دبیرستان: «آموزشگاه علوم انسانی» که اولویتش کلاس تست است و خروجی مطلوبش می‌شود رتبه‌های برتر کنکور، و «مدرسه علوم انسانی» که اولویتش درگیر کردن روح و جان دانش‌آموزان با علوم انسانی است و خروجی مطلوبش می‌شود دانش‌آموزانی دغدغه‌مند، خلاق و معمولاً کتاب‌خوان.
🔺 مدرسه علوم انسانی مفید که امسال مفتخر بودم در آن کار کنم، مدرسه‌ای است (/بود) از سنخ دوم. با معلمانی توانمند که عموماً خودشان دستی بر آتش علوم انسانی داشتند و سرشار از ایده‌های خلاقانه برای رشد دانش‌آموزان بودند، کتاب‌خواندن عادت و سجیه‌شان بود و کتاب درسی برایشان فقط منبع طراحی تست نبود.
🔺 «کتابخانه عجایب» به پیشنهاد و همت بعضی از همین دوستان شکل گرفت. می‌خواستیم دانش‌آموزان را با کتاب‌های خوبی که برایشان مناسب است آشنا کنیم و به کتاب‌خوانی تشویق کنیم. ایده‌مان این بود که هر کدام از معلمان مدرسه، کتاب‌هایی را در حوزه مطالعاتی خودش به دانش‌آموزان معرفی کند و دعوتشان کند به مطالعه آن. مخاطب اولیه «کتابخانه عجایب» دانش‌آموزان بودند، اما احتمالاً این معرفی‌ها برای همه علاقه‌مندان به کتاب جذاب باشد.
🔺 تا حالا چهارده شماره از «کتابخانه عجایب» منتشر شده است و قسمت‌های بیشتری هم در راه است. نسخه مختصر (یک‌دقیقه‌ای) این معرفی‌ها را می‌توانید در صفحه اینستاگرام انسانی مفید ببینید. نسخه‌های کامل (حدوداً ده‌دقیقه‌ای) در یوتوب و آپارات بارگزاری می‌شود. اگر دور و اطرافتان دانش‌آموزی می‌شناسید که علاقه‌مند به علوم انسانی است، این مجموعه را به دستش برسانید، شاید برایش جذاب باشد.
@AlBasatin
ویدئوهای پیوست:
نسخه مختصر سه قسمت از کتابخانه عجائب:
- معرفی «دراکولا» اثر درام استوکر؛ مهدی کربلایی.
- معرفی «صد سال جنگ بر سر فلسطین» اثر رشید خالدی؛ مصطفی نوذری [کانال مصطفی در تلگرام].
- معرفی «مرگ با تشریفات پزشکی» اثر آتول گاواندی؛ محمدرضا معینی.
@AlBasatin
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👏17❤10👍7
Forwarded from Inekas | انعکاس
🔵 نخستین مدرسهٔ بهاری انعکاس (حضوری و آنلاین) | اردیبهشت ۱۴۰۴
🔵 «عینیت و بی‌طرفی در مطالعات اسلامی»
👥 با مشارکت گروه فلسفه علم دانشگاه شریف
➕ ۲۰ ساعت ارائۀ آموزشی به همراه کارگاه
➕ چهارشنبه و پنجشنبه و جمعه ، ۳، ۴ و ۵ اردیبهشت ۱۴۰۴ | از ساعت ۸ تا ۱۸ به وقت تهران در دانشگاه صنعتی شریف
➕ با ارائه ۱۱ استاد و پژوهشگر برجسته داخلی و بین‌المللی
📄 محورهای اصلی برنامه:
◀️ عینیت و هنجارمندی
◀️ عینیت و قدرت
◀️ عینیت و تاریخ
🎓 تخفیف ویژۀ دانشجویی
📄 اعطای گواهی
🌐 برگزاری جلسات مجازی در Zoom
👥 شبکه‌سازی و تعامل علمی
📍 امکان نگه‌داری از کودکان
🗓 مهلت ثبت‌نام: تا ۳۱ فروردین ۱۴۰۴
👥 توضیح درباره چرایی تفکیک مدارس بهاری و تابستانی انعکاس و رویکرد هر رویداد
🌐 برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنما و برای ثبت‌نام به وب‌سایت مدرسه مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.
#رویداد_انعکاس
🔵 @Inekas
🌐 برای کسب اطلاعات بیشتر به کتابچه راهنما و برای ثبت‌نام به وب‌سایت مدرسه مراجعه کنید یا به @Inekas_admin پیام بدهید.
#رویداد_انعکاس
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
❤5👍5
📔 ابوالعباس اللوکری (م. پس از ۵۰۳ق): بیان الحق بضمان الصدق. یک شرح متقدم در فلسفه سینوی
✍️ محمدجواد اسماعیلی و یوپ لامیر
Esmaeili, Mohammad Javad, and Joep Lameer, eds. Abū ʼl-ʿAbbās al-Lawkarī (d. after 503/1109): Bayān al-ḥaqq bi-ḍamān al-ṣidq. An Early 'Reader' in Avicenna's Philosophy, (Leiden, The Netherlands: Brill, 2025)
🔺 شناخت ما از تحولات تاریخی فلسفه در میان مسلمانان بسیار ناقص است و تاریخ‌نگاری فلسفه اسلامی هنوز خلأهای بسیاری دارد. فقدان منابع دست اول و عدم شناسایی یا تصحیح آثار بسیاری از فیلسوفان مسلمان، سبب شده عموم تاریخ‌نگاران فلسفه اسلامی تنها به معرفی چهره‌های اصلی و کلیدی و آراء ایشان اکتفا کنند و از تحولات جزئی‌تر ادوار میانی ایشان غفلت داشته باشند.
🔺 ابوالعباس اللوکری (متوفای پس از ۵۰۳ق)، شاگرد (احتمالی) بهمنیار بن مرزبان (متوفای ۴۵۸ق) و به واسطه او شاگرد ابوعلی ابن‌سینا (متوفای ۴۲۸ق) است که پیش از این، تنها گزارش‌ها و نقل قول‌هایی پراکنده درباره او در دست بود. اللوکری در میان طبقهٔ دوم شاگردان ابن‌سینا چهره‌ای کلیدی و تأثیرگذار بوده است. اللوکری، اصالتا اهل خراسان بوده و او را «مروج فلسفه سینوی در خراسان» دانسته‌اند. با این حال، در پژوهش‌های جدید تاریخ فلسفه عموماً به او و اثر فلسفی تأثیرگذارش «بیان الحق بضمان الصدق» بی‌توجهی شده است.
🔺 خوشبختانه، یک نسخه ناقص (کتابخانهٔ دانشگاه تهران) و یک نسخه تقریباً کامل (کتابخانهٔ ملی پاریس) از «بیان الحق» باقی مانده و دو بخش نخست از مباحث طبیعیات آن («سمع الکیان» و «السماء و العالم») که متناظر با کتاب «فیزیک» و «در باب آسمان» ارسطو است، اخیراً به همت محمدجواد اسماعیلی (موسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران) با همکاری یوپ لامیر تصحیح و منتشر شده است.
🔺 اللوکری در «بیان الحق» تلاش کرده است خوانشی جامع و منسجم از فلسفه ابن‌سینا ارائه دهد تا مسیری ساختارمند و به دور از پیچیدگی‌های تفکر ابن‌سینا برای طالبان فلسفه، فراهم آورد. اللوکری در مقدمه «بیان الحق»، هدف خود را پاسخ به کمبودهای منابع فلسفی موجود -که یا بسیار پیچیده و طولانی بوده‌اند یا بسیار فشرده و سطحی- بیان می‌کند. اللوکری همچنین تلاش کرده است از فلسفه سینوی در برابر حملاتی و اشکالاتی که متکلمان (عموماً اشاعرهٔ خراسان) بدان وارد می‌کرده‌اند، دفاع کند. همانطور که اسماعیلی در مقدمه احتمال داده، با در نظر داشتن این که اللوکری معاصر با ابوحامد غزالی (متوفای ۵۰۵ق) بوده و به احتمال زیاد از کتاب «تهافت الفلاسفه» او (پایان‌یافته در ۴۸۸ق) اطلاع داشته، بعید نیست که اللوکری در «بیان الحق» در مقام پاسخ به اشکالات غزالی در «تهافت» باشد.
🔺 به هر روی، انتشار «بیان الحق» اللوکری گامی مهم در فهم بخشی از تاریخ تحولات اندیشه فلسفی-الهیاتی مسلمانان و چالش‌های میان فیلسوفان و متکلمان در خراسان قرن پنجم و ششم هجری است و امید است که تصحیح و انتشار این سایر بخش‌های این کتاب به زودی انجام پذیرد.
@AlBasatin
✍️ محمدجواد اسماعیلی و یوپ لامیر
Esmaeili, Mohammad Javad, and Joep Lameer, eds. Abū ʼl-ʿAbbās al-Lawkarī (d. after 503/1109): Bayān al-ḥaqq bi-ḍamān al-ṣidq. An Early 'Reader' in Avicenna's Philosophy, (Leiden, The Netherlands: Brill, 2025)
@AlBasatin
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👏6👍5❤1
Forwarded from خانهٔ فلسفهٔ دین و الاهیات
افتتاحیه مدرسهٔ بهارهٔ «علم، فلسفه، الاهیات»
با سخنرانی:
حسین واله (ریاست مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران)
و
محمدصالح زارع‌پور (دانشگاه منچستر)
بازسازی عقلانی تاریخ الاهیات اسلامی
📆 سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
⏰ ساعت ۱۶ - ۱۸
📍 به صورت حضوری و آنلاین
[ لینک اتاق مجازی ]
🔵 چکیده سخنرانی:
مطالعهٔ تاریخ الاهیات اسلامی به چه کار می‌آید؟ آیا دغدغه‌های معاصر در زمینهٔ الاهیات و فلسفهٔ دین شباهت مهمی به مسئله‌های مورد توجه فلاسفه و متکلمان گذشتهٔ سنت اسلامی دارند؟ آیا مفاهیم، نظریه‌ها و/یا استدلال‌هایی که آنها در پاسخ به دغدغه‌هایشان پرورانده‌اند می‌توانند به کار معاصران بیایند؟ به‌طور خاص، آیا تاریخ الاهیات اسلامی در مواجهه بررسی نقادانه با ابزارهای فلسفی امروزین تاب می‌آورد و ممکن است چیزی از آنچه در این تاریخ پرورده شده برای انسان امروز همچنان قابل دفاع عقلانی باشد؟
محمدصالح زارع‌پور، استاد فلسفه دانشگاه منچستر، در این سخنرانی نسبت عقلانیت و الاهیات اسلامی را بررسی کرده و تلاش می‌کند تا به این سوال‌ها پاسخ دهد. او در این سخنرانی به‌طور خاص با بحث از برخی نظریه‌های بازسازی عقلانی (rational reconstruction) استدلال می‌کند که با بازسازی عقلانی چیزهایی که در تاریخ الاهیات اسلامی پرورده شده‌اند، می‌توانیم به نظریه‌ها و استدلال‌هایی برسیم که حتی با استانداردهای امروزی، قوت فلسفی قابل‌توجهی دارند و می‌توانند برای مساهمت در مباحث معاصر الاهیات و فلسفهٔ دین به کار گرفته شوند.
🔸 این سخنرانی دروازه ورود به مدرسهٔ بهارهٔ «علم، فلسفه، الاهیات» است - فرصتی بی‌نظیر برای آشنایی با الگوهای نوین مطالعات الاهیاتی در جهان معاصر. این مدرسه، گامی مقدماتی است برای مساهمت هر چه فعالانه‌تر دانشجویان و پژوهشگران فلسفه، الاهیات و علم در گفتمان‌های زنده و مدرن فلسفه و الاهیات جهانی.
🔗 برای ثبت‌نام در مدرسه بهاره «علم، فلسفه، الاهیات»، اینجا کلیک کنید:
https://evnd.co/evjxL
با سخنرانی:
حسین واله (ریاست مؤسسه پژوهشی حکمت و فلسفه ایران)
و
محمدصالح زارع‌پور (دانشگاه منچستر)
بازسازی عقلانی تاریخ الاهیات اسلامی
📆 سه‌شنبه ۲۳ اردیبهشت ۱۴۰۴
⏰ ساعت ۱۶ - ۱۸
📍 به صورت حضوری و آنلاین
[ لینک اتاق مجازی ]
🔵 چکیده سخنرانی:
مطالعهٔ تاریخ الاهیات اسلامی به چه کار می‌آید؟ آیا دغدغه‌های معاصر در زمینهٔ الاهیات و فلسفهٔ دین شباهت مهمی به مسئله‌های مورد توجه فلاسفه و متکلمان گذشتهٔ سنت اسلامی دارند؟ آیا مفاهیم، نظریه‌ها و/یا استدلال‌هایی که آنها در پاسخ به دغدغه‌هایشان پرورانده‌اند می‌توانند به کار معاصران بیایند؟ به‌طور خاص، آیا تاریخ الاهیات اسلامی در مواجهه بررسی نقادانه با ابزارهای فلسفی امروزین تاب می‌آورد و ممکن است چیزی از آنچه در این تاریخ پرورده شده برای انسان امروز همچنان قابل دفاع عقلانی باشد؟
محمدصالح زارع‌پور، استاد فلسفه دانشگاه منچستر، در این سخنرانی نسبت عقلانیت و الاهیات اسلامی را بررسی کرده و تلاش می‌کند تا به این سوال‌ها پاسخ دهد. او در این سخنرانی به‌طور خاص با بحث از برخی نظریه‌های بازسازی عقلانی (rational reconstruction) استدلال می‌کند که با بازسازی عقلانی چیزهایی که در تاریخ الاهیات اسلامی پرورده شده‌اند، می‌توانیم به نظریه‌ها و استدلال‌هایی برسیم که حتی با استانداردهای امروزی، قوت فلسفی قابل‌توجهی دارند و می‌توانند برای مساهمت در مباحث معاصر الاهیات و فلسفهٔ دین به کار گرفته شوند.
🔸 این سخنرانی دروازه ورود به مدرسهٔ بهارهٔ «علم، فلسفه، الاهیات» است - فرصتی بی‌نظیر برای آشنایی با الگوهای نوین مطالعات الاهیاتی در جهان معاصر. این مدرسه، گامی مقدماتی است برای مساهمت هر چه فعالانه‌تر دانشجویان و پژوهشگران فلسفه، الاهیات و علم در گفتمان‌های زنده و مدرن فلسفه و الاهیات جهانی.
🔗 برای ثبت‌نام در مدرسه بهاره «علم، فلسفه، الاهیات»، اینجا کلیک کنید:
https://evnd.co/evjxL
❤2
📔 وحی و ارتباط الهی: رویکردهای الهیاتی معاصر مسلمانان
✍️ کالین ترنر (ویراستار)
Colin Turner (ed.), Divine Revelation and Communication: Contemporary Muslim Theological Approaches, Gerlach Press, 2025.
🔵 مطالعهٔ الهیات اسلامی در فضای دانشگاهی، محدود به رویکردهای صرفاً توصیفی و تاریخی نیست و به‌ویژه در سال‌های اخیر، با افزایش مساهمت مسلمانان در مطالعات آکادمیک الهیات در جهان، گذار از نگاه بیرونی به الهیات اسلامی به سوی رویکردی هنجاری و درون‌دینی شتاب گرفته است. این رویکرد جدید الهیات اسلامی را نه صرفاً به‌مثابهٔ موضوعی برای مطالعات تاریخی، بلکه در جایگاه گفتمانی زنده و پویا در عرصهٔ اندیشه معاصر تعریف و مطالعه می‌کند.
🔵 کتاب «وحی و ارتباط الهی» اثری ارزشمند در این چارچوب است که توسط «بنیاد بین‌المللی الهیات اسلامی» (IFMT) منتشر شده و با رویکردی میان‌رشته‌ای و با مشارکت متفکران برجستهٔ مسلمان از سنت‌های فکری متنوع و متکثر، به کاوش در مفهوم ارتباط الهی با انسان و ابعاد پیچیده و چندلایهٔ «کلام الهی» می‌پردازد. این کتاب تلاش می‌کند تا «گفتمان خداباورانه» را در بستر زیست‌جهان مؤمنانه و در پیوند با دغدغه‌های وجودی انسان معاصر بازخوانی نماید.
🔵 نویسندگان این کتاب در سه بخش اصلی، یازده مقاله با محوریت سه مفهوم کلیدی «وحی، نبوت، و فرشتگان واسطهٔ در وحی» نگاشته‌اند. فهرست مقالات و نویسندگان این کتاب به شرح زیر است:
⬇️ کتاب «وحی و ارتباط الهی» به صورت دسترسی آزاد منتشر شده و فایل کامل آن از اینجا قابل دستیابی است.
@AlBasatin
✍️ کالین ترنر (ویراستار)
Colin Turner (ed.), Divine Revelation and Communication: Contemporary Muslim Theological Approaches, Gerlach Press, 2025.
🍔 بخش اول: وحی
۱. چارچوب قرآنی برای وحی به عنوان مکاشفه: چهار سطح ارتباط خداوند با مخلوقاتش
محمد اوزالپ (دانشگاه چارلز استورت)
۲. یک الهیات طبیعی جالب توجه از منظر دینی
جیمی ترنر (دانشگاه بیرمنگام)
۳. بازپس‌گیری فضا برای گفتگو درباره خدا: نظریه‌های اجتهاد و اختلافات درون‌اسلامی در مسائل بنیادین اعتقادی
علیرضا بوجانی (دانشگاه بیرمنگام)
۴. الهیات مرزی، خدا و رویکرد نظریه گزاره‌های glut در مسئله علم پیشین در الهیات اسلامی
صفروک زمان چودری (کالج مسلمانان کمبریج)
۵. دعا به عنوان ارتباط الهی در قرآن
سیف‌الدین کارا (دانشگاه تورنتو)
۶. متافیزیک الهی در آثار ملاصدرا: خدا و کلام او
فرحان زیدی (دانشگاه اکستر)🍔 بخش دوم: فرشتگان
۷. تحلیلی بر تصویر فرشتگان در قرآن
مهشید ترنر (دانشگاه دورهام)
۸. در جستجوی فرشته‌شناسی نُرسی
کالین ترنر (بنیاد بین‌المللی الهیات اسلامی)🍔 بخش سوم: پیامبر و نبوت
۹. پیامبرشناسی و مراقبت معنوی اسلامی: آموزه‌های معنوی محمد [ص] به عنوان الگویی برای معنویت و مراقبت از روح
فریال سالم (کالج اسلامی آمریکا)
۱۰. توجیهی معرفت‌شناختی برای تثبیت ادله در استدلال: تحلیل انتقادی کلام نبوی به عنوان تجلی کلام خداوند
اسماعیل لطیف حاجی‌نبی‌اوغلو (دانشگاه استانبول)
۱۱. الهیات شبانی مسلمانان: «خداوند هیچ پیامبری را نفرستاد مگر آنکه چوپان گوسفندان بود»
بلال انصاری
@AlBasatin
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍5❤4👎1
📔 الهیات نبوّت در دیالوگ: یک مواجههٔ یهودی-مسیحی-مسلمان
✍️ زیشان غفار و کلاوس فون‌استوش (ویراستاران)
Zishan Ghaffar and Klaus von Stosch (ed.), Theology of Prophecy in Dialogue: A Jewish-Christian-Muslim Encounter, Brill, 2025.
🔵 مفهوم «نبوت» در قرآن و بایبل (به ویژه عهد عتیق) بسیار محوری است. اما رویکرد قرآن به «نبوت» به شکلی اساسی با آنچه در بایبل مشاهده می‌شود در چالش است. قرآن نه تنها چهره‌ای متفاوت از انبیا به تصویر کشیده، گزینشی بسیار خاص و غیر متعارف از انبیا ارائه داده است. مثلاً قرآن از یک‌سو انبیای بایبلی بزرگی چون اشعیا و ارمیا را نادیده گرفته و از سوی دیگر اشخاصی را به عنوان نبی معرفی می‌کند که در بایبل به عنوان نبی شناخته‌شده نیستند؛ مثلاً ابراهیم، اسحاق و یعقوب، که در بایبل «شه‌پدر Patriarch» هستند و داوود و سلیمان، که در بایبل «پادشاه King» هستند، همه در قرآن نبی خوانده شده‌اند. این ناسازگاری‌های ظاهری میان رویکرد قرآن و بایبل به نبوّت، در نگاه نخست برای عموم خوانندگان مسلمان، مسیحی و یهودی گیج‌کننده به نظر می‌رسد. در عین حال، همین ناسازگاری‌ها می‌تواند دریچه‌ای برای درک دقیق‌تر روابط پیچیدهٔ بینامتنی و جریان‌های دینی در دوران باستان متأخر باشد.
🔵 کتاب «الهیات نبوت در دیالوگ: یک مواجههٔ یهودی-مسیحی-مسلمان (۲۰۲۵)» به ویراستاری زیشان غفار و کلاوس فون‌استوش، بر اساس مشاهدهٔ همین ناسازگاری غریب بنا شده است. مجموعهٔ مقالات منتشر شده در این کتاب، به‌جای آنکه این چالش را مانعی غیرقابل‌عبور برای گفتگوی الهیاتی قرآن و بایبل درباره نبوّت تلقی کنند، تلاش می‌کنند از دل این تنش فرصت‌هایی برای درک متقابل عمیق‌تر فراهم آورند. ویراستاران در مقدمه استدلال کرده‌اند که گزینش قرآن از انبیا زمانی قابل‌فهم می‌شود که از دریچهٔ ادبیات ربّانی یهودی و سنت آباء کلیسا، به‌ویژه مسیحیان سریانی، مطالعه شود. زمینه‌مندسازی تاریخی نشان می‌دهد که قرآن عمیقاً در مناقشات بین‌ادیانی دوران باستان متأخر جای دارد و به‌جای خلق مفاهیم کاملاً جدید، به سنت‌های دینی موجود در عصر خود واکنش نشان داده، به آنها پاسخ داده و آنها را بازسازی کرده است.
🔵 کتاب در سه بخش اصلی سازمان‌دهی شده که منعکس‌کنندهٔ رویکرد روش‌شناختی سه‌جانبهٔ آن است. بخش اول نبوّت را از دریچه نگاه ربّانی یهودی بررسی می‌کند، بخش دوم بر نبوّت‌شناسی قرآنی تمرکز کرده و بخش سوم رویکرد مسیحی را به چالش‌های مطرح‌شده توسط سنّت‌های یهودی و اسلامی ارائه می‌دهد.
فهرست مقالات و نویسندگان این کتاب به شرح زیر است:
⬇️ کتاب «الهیات نبوت در دیالوگ» به صورت دسترسی آزاد منتشر شده و فایل کامل آن از اینجا قابل دستیابی است.
@AlBasatin
✍️ زیشان غفار و کلاوس فون‌استوش (ویراستاران)
Zishan Ghaffar and Klaus von Stosch (ed.), Theology of Prophecy in Dialogue: A Jewish-Christian-Muslim Encounter, Brill, 2025.
فهرست مقالات و نویسندگان این کتاب به شرح زیر است:
🍔 بخش اول: مفاهیم ربّانی نبوّت‌شناسی
۱. نبوّت در سنّت ربّانی کلاسیک: انجامه‌ها و دگرگونی‌ها
شارلوت ای. فونروبرت (دانشگاه استنفورد)
۲. معجزات عیسی در قرآن و در تُلدوت یشوع
هولگر زلنتین (دانشگاه توبینگن)
۳. مسیح ملکه: آموزهٔ تلمودی هفت زن نبی
الیزا کلافک (پادربورن)
۴. از قانون‌گذار تا نبی: دگرگونی تصویر موسی در دوران باستان متأخر
کاترین هزر (مطالعات شرقی و آفریقایی، دانشگاه لندن)🍔 بخش دوم: مفاهیم قرآنی نبوّت‌شناسی
۵. تلقّی قرآن از بلعم و شرایط نبوت در ادبیات دوران باستان متأخر
فاطمه توفیقی (دانشگاه ادیان و مذاهب)
۶. تعلیم آدم از طریق نبوّت: ارزش افزوده جدّی گرفتن نبوّت قرآنی
آنگلیکا نویویرت (دانشگاه آزاد برلین) و دیرک هارتویگ (کورپس کورانیکوم)
۷. پادشاهی الهی: داوود، سلیمان و ایّوب در سورهٔ ص (۳۸)
ثاقب حسین (دانشگاه لویولا مری‌مونت)
۸. محمد به‌عنوان نبی دوران باستان متأخر: ماهیت ضدآخرالزمانی حکمت نبوی محمد [ص]
زیشان غفار (دانشگاه پادربورن)
۹. اعراف ۱۸۹-۱۹۰: فرزند سالمی که برای آدم و حوّا متولد شد؟ ماهیت هگّادی روایت‌های تفسیری مسلمان
علی آقایی (دانشگاه هومبولت)
۱۰. جسم و حکمت: نبوّت یوسف در قرآن
نورا اشمیت (دانشگاه آکسفورد)
۱۱. بافتار عربی نبوت محمد [ص]: شهادت دو سنگ‌نبشته
سلیمان دوست (دانشگاه تورنتو)🍔 بخش سوم: چالش‌ها برای نبوّت‌شناسی در چارچوب الهیات تطبیقی
۱۲. سوره یوسف به‌عنوان بررسی مضامین مسیح‌شناسی؟
کلاوس فون‌استوش (دانشگاه بن)
۱۳. نامه یهودا به‌عنوان شاهدی بر پیش‌گویی مسیحی اولیهٔ داوری الهی و مسئله قدرت‌های نبوی در الهیات نبوت در دیالوگ
کریستیان بلومنتال (دانشگاه بن)
@AlBasatin
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
❤9👍4
Forwarded from Inekas | انعکاس
InekasNebilHusayn.pdf
1.3 MB
📎 نسخهٔ الکترونیک ترجمهٔ فارسی یادداشت
«ابن‌تیمیه و حسین بن علی [ع]»
نبیل حسین
ششمین شماره از فروست «انعکاس ادبیات» به یادداشت نبیل حسین، استادیار مطالعات دینی در دانشگاه میامی، اختصاص یافته است. این یادداشت برگرفته از فصل پنجم کتاب نبیل حسین «مخالفت با امام: میراث نواصب در ادبیات اسلامی» است که در سال ۲۰۲۱ در انتشارات بریل منتشر شده و ترجمهٔ آن به همّت انعکاس انجام پذیرفته است. اصل این یادداشت در «وبلاگ انسانیات لایدن» منتشر شده است.
💬 چکیده مقاله:
نبیل حسین در این یادداشت به بررسی دیدگاه ابن‌تیمیه دربارۀ حسین بن علی و قیام او علیه یزید بن معاویه می‌پردازد. ابن‌تیمیه در کتاب «منهاج السنة النبویة» که ردیه‌ای علیه تشیع محسوب می‌شود، موضعی متعصبانه در برابر شیعیان اتخاذ کرده و برای مقابله با استدلال‌های شیعی، حتی از بی‌اعتبارسازی متون سنی مثبت دربارۀ علی نیز ابا نکرده است. از منظر ابن‌تیمیه، ریشۀ تشیع به شخصیت افسانه‌ای ابن‌سبأ بازمی‌گردد که به عنوان بدعت‌گذاری یهودی معرفی می‌شود. وی در راستای این رویکرد، از یزید بن معاویه دفاع می‌کند و او را از اتهامات مختلف مبرا می‌داند و مدعی است که شیعیان کوفه مسئول اصلی مرگ حسین هستند زیرا او را فریب داده و به قیام کشانده‌اند. او قیام حسین را تصمیمی نادرست می‌داند که منجر به افزایش شر و فساد در جهان شده است.
از نظر ابن‌تیمیه، حسین همچون پدرش علی، جنگ را بر صلح ترجیح داده و مسئول خونریزی‌های دوران خود محسوب می‌شود. او استدلال می‌کند که اگر حسین در خانه می‌ماند، می‌توانست از شرور ناشی از قیامش جلوگیری کند.
نبیل حسین در این یادداشت، نگرش ابن‌تیمیه به قیام حسین بن علی را تحلیل کرده و نشان می‌دهد که چگونه تعهد ایدئولوژیک ابن‌تیمیه به مخالفت با تشیع، او را به تبرئۀ امویان و نادیده‌گیری شرایط تاریخی پیچیدۀ دوران حسین بن علی سوق داده است. به اعتقاد نبیل حسین، رویکرد ابن‌تیمیه نمونه‌ای از سیاست‌زدگی در تاریخ‌نگاری اسلامی و تأثیر مناقشات فرقه‌ای بر تفسیر وقایع تاریخی است.
⭐️ اصل این یادداشت در این نشانی قابل دستیابی است. کتاب نبیل حسین نیز با نشانی زیر قابل دستیابی و ارجاع است:
Husayn, Nebil. Opposing the Imam: The Legacy of the Nawasib in Islamic Literature. Kiribati: Cambridge University Press, 2021.
🔗 اطلاعات کتابشناختی ترجمه:
حسین، نبیل (۱۴۰۴). ابن‌تیمیه و حسین بن علی، (محمدرضا معینی، مترجم.). ویراست نخست. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات». (https://t.iss.one/inekas/581)
#انعکاس_ادبیات
🔵 @inekas
«ابن‌تیمیه و حسین بن علی [ع]»
نبیل حسین
ششمین شماره از فروست «انعکاس ادبیات» به یادداشت نبیل حسین، استادیار مطالعات دینی در دانشگاه میامی، اختصاص یافته است. این یادداشت برگرفته از فصل پنجم کتاب نبیل حسین «مخالفت با امام: میراث نواصب در ادبیات اسلامی» است که در سال ۲۰۲۱ در انتشارات بریل منتشر شده و ترجمهٔ آن به همّت انعکاس انجام پذیرفته است. اصل این یادداشت در «وبلاگ انسانیات لایدن» منتشر شده است.
نبیل حسین در این یادداشت به بررسی دیدگاه ابن‌تیمیه دربارۀ حسین بن علی و قیام او علیه یزید بن معاویه می‌پردازد. ابن‌تیمیه در کتاب «منهاج السنة النبویة» که ردیه‌ای علیه تشیع محسوب می‌شود، موضعی متعصبانه در برابر شیعیان اتخاذ کرده و برای مقابله با استدلال‌های شیعی، حتی از بی‌اعتبارسازی متون سنی مثبت دربارۀ علی نیز ابا نکرده است. از منظر ابن‌تیمیه، ریشۀ تشیع به شخصیت افسانه‌ای ابن‌سبأ بازمی‌گردد که به عنوان بدعت‌گذاری یهودی معرفی می‌شود. وی در راستای این رویکرد، از یزید بن معاویه دفاع می‌کند و او را از اتهامات مختلف مبرا می‌داند و مدعی است که شیعیان کوفه مسئول اصلی مرگ حسین هستند زیرا او را فریب داده و به قیام کشانده‌اند. او قیام حسین را تصمیمی نادرست می‌داند که منجر به افزایش شر و فساد در جهان شده است.
از نظر ابن‌تیمیه، حسین همچون پدرش علی، جنگ را بر صلح ترجیح داده و مسئول خونریزی‌های دوران خود محسوب می‌شود. او استدلال می‌کند که اگر حسین در خانه می‌ماند، می‌توانست از شرور ناشی از قیامش جلوگیری کند.
نبیل حسین در این یادداشت، نگرش ابن‌تیمیه به قیام حسین بن علی را تحلیل کرده و نشان می‌دهد که چگونه تعهد ایدئولوژیک ابن‌تیمیه به مخالفت با تشیع، او را به تبرئۀ امویان و نادیده‌گیری شرایط تاریخی پیچیدۀ دوران حسین بن علی سوق داده است. به اعتقاد نبیل حسین، رویکرد ابن‌تیمیه نمونه‌ای از سیاست‌زدگی در تاریخ‌نگاری اسلامی و تأثیر مناقشات فرقه‌ای بر تفسیر وقایع تاریخی است.
Husayn, Nebil. Opposing the Imam: The Legacy of the Nawasib in Islamic Literature. Kiribati: Cambridge University Press, 2021.
حسین، نبیل (۱۴۰۴). ابن‌تیمیه و حسین بن علی، (محمدرضا معینی، مترجم.). ویراست نخست. مجموعه آنلاین «انعکاس ادبیات». (https://t.iss.one/inekas/581)
#انعکاس_ادبیات
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
❤5👏5👍4
📔 اسلام و شبه‌علم
✍️استفانو بیلیاردی
Bigliardi, Stefano. Islam and Pseudoscience. of Elements in Islam and Science. Cambridge: Cambridge University Press, 2025.
🔵 تلاقی «علم و دین» همواره از مناقشه‌برانگیزترین مسائل عصر مدرن بوده است و شاید یکی از پرتنش‌ترین مسائلی که در تلاقی علم و دین به وجود آمده، پدیدهٔ «شبه‌علم» باشد. کتاب مختصر «اسلام و شبه‌علم» اثر استفانو بیلیاردی، استاد فلسفهٔ «جامعة الاخوین» در مراکش، که اخیراً در مجموعه عناصر کمبریج با عنوان «اسلام و علوم» منتشر شده، گزارشی کوتاه و انتقادی از این مسألهٔ پیچیده ارائه می‌دهد.
🔵 هستهٔ اصلی کتاب، تحلیل سه ایده‌ای است که نویسنده آن را «سه مظنون همیشگی» می‌نامد: ایده‌هایی که گروهی از متفکران مسلمان از علمی‌بودن آن دفاع می‌کنند و منتقدان معمولاً آن را شبه‌علمی می‌دانند.
اولین مورد «اعجاز علمی قرآن» یا «محتوای علمی معجزه‌آسای قرآن» است؛ طرفداران این ایده معتقدند که قرآن مشتمل بر حقایق علمی دقیقی (مانند جنین‌شناسی یا اصول کیهان‌شناسی) است که در زمان نزول ناشناخته بوده و به همین جهت منشأ الهی دارد.
دومین مظنون همیشگی «خلقت‌گرایی اسلامی» است. کتاب استدلال‌های مختلف اقامه‌شده از سوی متفکران مسلمان در برابر نظریهٔ تکامل را بررسی کرده و هم‌پوشانی قابل توجه آنها با ادبیات خلقت‌گرایان مسیحی نشان می‌دهد: از کم‌اهمیت‌سازی‌های معرفت‌شناختی («این فقط یک نظریه است») تا نمایش نادرست شواهد فسیلی («هیچ حلقه مفقوده‌ای نداریم») و استدلال بر اساس «پیچیدگی تقلیل‌ناپذیر» که ایدهٔ جریان طراحی هوشمند است.
سومین ایدهٔ بررسی شده در کتاب، نظریات مرتبط با بهداشت، تغذیه و سلامت است. این مقولهٔ گسترده مشتمل است بر «طب اسلامی / نبوی» (استفاده از درمان‌هایی مانند سیاه‌دانه، حجامت و... که در احادیث اسلامی ذکر شده)، ترویج غذاهایی که در قرآن ذکر شده است و...
🔵 بیلیاردی تلاش می‌کند با تحلیلی برخاسته از ادبیات فلسفهٔ علم، استدلال‌های متفکران مسلمان بر علمی بودن هر سه «مظنون» فوق را نقد کند و آنها را از مصادیق «شبه‌علم» تلقی کند. فراتر از این سه مضنون اصلی، «اسلام و شبه‌علم» همچنین رویکردهای دیگری را که ذهنیت شبه‌علمی را تقویت می‌کنند، به نقد کشیده است: تلاش برای «اسلامی‌سازی علوم»، مقاومت در برابر «نجوم مدرن»، گسترش تئوری‌های توطئه برای زیر سوال بردن نظریات علمی، و...
🔵 به تبع تجربهٔ بیلیاردی، این کتاب بیشتر بر تلاقی «اسلام و علم» و ایده‌های شبه‌علمی در میان متفکران عرب تمرکز دارد. نویسنده به طور مختصر در فصل ۱.۸ به آراء دو متفکر ایرانی (مهدی گلشنی و محمدرضا توکلی صابری) نیز پرداخته، اما با توجه به رواج ایده‌هایی مثل «اسلامی‌سازی علوم» در ایران، جا داشت بیشتر به متفکران ایرانی پرداخته شود.
🔵 «اسلام و شبه‌علم» اثری مختصر، مفید و ضروری برای هر کسی است که به دنبال فهم بهتر رابطه پیچیده میان اسلام و علم در جهان مدرن است. رویکرد فلسفی-انتقادی بیلیاردی، می‌تواند برای موافقان و مخالفان ایده‌های «اعجاز علمی قرآن»، «طب اسلامی»، «اسلامی‌سازی علوم» و... جذاب و مفید باشد و مسیر گفتگوی منسجم، عمیق و سازنده را درباره این ایده‌ها تسهیل نماید.
فهرست کامل این کتاب به شرح زیر است:
⬇️ کتاب «اسلام و شبه‌علم» فعلاً صورت دسترسی آزاد منتشر شده و فایل کامل آن از اینجا قابل دستیابی است.
@AlBasatin
✍️استفانو بیلیاردی
Bigliardi, Stefano. Islam and Pseudoscience. of Elements in Islam and Science. Cambridge: Cambridge University Press, 2025.
اولین مورد «اعجاز علمی قرآن» یا «محتوای علمی معجزه‌آسای قرآن» است؛ طرفداران این ایده معتقدند که قرآن مشتمل بر حقایق علمی دقیقی (مانند جنین‌شناسی یا اصول کیهان‌شناسی) است که در زمان نزول ناشناخته بوده و به همین جهت منشأ الهی دارد.
دومین مظنون همیشگی «خلقت‌گرایی اسلامی» است. کتاب استدلال‌های مختلف اقامه‌شده از سوی متفکران مسلمان در برابر نظریهٔ تکامل را بررسی کرده و هم‌پوشانی قابل توجه آنها با ادبیات خلقت‌گرایان مسیحی نشان می‌دهد: از کم‌اهمیت‌سازی‌های معرفت‌شناختی («این فقط یک نظریه است») تا نمایش نادرست شواهد فسیلی («هیچ حلقه مفقوده‌ای نداریم») و استدلال بر اساس «پیچیدگی تقلیل‌ناپذیر» که ایدهٔ جریان طراحی هوشمند است.
سومین ایدهٔ بررسی شده در کتاب، نظریات مرتبط با بهداشت، تغذیه و سلامت است. این مقولهٔ گسترده مشتمل است بر «طب اسلامی / نبوی» (استفاده از درمان‌هایی مانند سیاه‌دانه، حجامت و... که در احادیث اسلامی ذکر شده)، ترویج غذاهایی که در قرآن ذکر شده است و...
فهرست کامل این کتاب به شرح زیر است:
مقدمه
۱ اسلام و شبه‌علم: منتقدان
۱.۱ ضیاءالدین سردار
۱.۲ پرویز هودبهوی
۱.۳ عمادالدین احمد
۱.۴ تنر ادیس
۱.۵ نضال قسوم
۱.۶ محمد باسل الطائی
۱.۷ استفانو بیلیاردی
۱.۸ صحنه ایرانی: محمدرضا توکلی صابری در مقابل مهدی گلشنی
۱.۹ سایر منتقدان و تعاریف شبه‌علم
۱.۱۰ صفحات وب، یوتیوبرها و سازمان‌های شکاک
۱.۱۱ درک «شبه‌علم» از سوی حامیان خلقت‌گرایی و اعجاز علمی
۲ نگاهی تحلیلی به سه «مظنون همیشگی»
۲.۱ علم و قرآن
۲.۲ مقاومت در برابر تکامل
۲.۳ رویکردهای مرتبط با بهداشت، تغذیه، سلامت و بیماری
۳ سایر رویکردهای ناصواب مرتبط با علم در جهان اسلام
۳.۱ کج‌روی‌های علمی و آموزشی
۳.۲ اسلامی‌سازی علم
۳.۳ مقاومت در برابر واکسن‌ها
۳.۴ مقاومت در برابر نجوم مدرن
۳.۵ تاریخ علم و زمان‌پریشی
۳.۶ تئوری توطئه اعمال‌شده بر موضوعات علمی
۴ تأمل در مسأله اسلام و شبه‌علم: پرسش‌ها، تأملات و پیشنهادات
@AlBasatin
Please open Telegram to view this post
VIEW IN TELEGRAM
👍10❤4👎1🤔1