This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
🔸 #سواد_رسانهای از نگاه مرکز مشاوره #دانشگاه_تهران
🔸دو مثال در باره ماهیت سواد رسانهای
#سواد_رسانهای به مهارتهای خاصی نیاز دارد.
▫️مثال اول: اگر در یك فیلم پسركی فرضا ده ساله در حال دویدن باشد و در همان هنگام دویدن تبدیل به یك مرد چهل ساله شود، برای كسی كه فیلم زیاد دیده است؛ اتفاق عجیبی نیست. او متوجه خواهد شد كه این پلان یك فلاشبك بوده است. اما برای كسی كه اصلا فیلم ندیده باشد ممكن است همان پلان ایجاد سردرگمی كند و لذا از خودش بپرسد آن پسرك چه شد؟ و این مرد چهل ساله كیست؟
تماشاگر حرفهای #سینما به تدریج به دانش و مهارتهایی مسلط شده كه بر اثر آن نمادهای و موتیفهای دیداری در سینما را به خوبی میشناسد.
▫️مثال دوم: اگر بخواهیم در كابین خلبان یك هواپیما بنشینیم و آنرا به پرواز درآوریم نیاز به مجموعهای از مهارتها داریم تا بتوانیم هواپیما را به حركت در آورده؛ به پرواز كشانده؛ كنترل كرده و به مقصد برسیم. مگر غیر از این است؟
🔹سواد رسانهای هم به مهارتهای خاصی نیاز دارد. شاید فقدان مهارت در مثال اول صرفا به عدم درك فیلم منجر شود اما فقدان مهارت در مورد هواپیما به سقوط و مرگ منجر میشود
#سواد_رسانهای به مهارتهای خاصی نیاز دارد.
▫️مثال اول: اگر در یك فیلم پسركی فرضا ده ساله در حال دویدن باشد و در همان هنگام دویدن تبدیل به یك مرد چهل ساله شود، برای كسی كه فیلم زیاد دیده است؛ اتفاق عجیبی نیست. او متوجه خواهد شد كه این پلان یك فلاشبك بوده است. اما برای كسی كه اصلا فیلم ندیده باشد ممكن است همان پلان ایجاد سردرگمی كند و لذا از خودش بپرسد آن پسرك چه شد؟ و این مرد چهل ساله كیست؟
تماشاگر حرفهای #سینما به تدریج به دانش و مهارتهایی مسلط شده كه بر اثر آن نمادهای و موتیفهای دیداری در سینما را به خوبی میشناسد.
▫️مثال دوم: اگر بخواهیم در كابین خلبان یك هواپیما بنشینیم و آنرا به پرواز درآوریم نیاز به مجموعهای از مهارتها داریم تا بتوانیم هواپیما را به حركت در آورده؛ به پرواز كشانده؛ كنترل كرده و به مقصد برسیم. مگر غیر از این است؟
🔹سواد رسانهای هم به مهارتهای خاصی نیاز دارد. شاید فقدان مهارت در مثال اول صرفا به عدم درك فیلم منجر شود اما فقدان مهارت در مورد هواپیما به سقوط و مرگ منجر میشود
🔸“خبر فوری”میخواین؟
▫️#پژمان_موسوی | روزنامه شرق
«خبر فوری»! این اصطلاحی است که از زمان فراگیری #فضای_مجازی و حاکمیتِ همه جانبهی #شبکههای_اجتماعی بر سپهر رسانهای ایران، به وفور در رسانههای مجازی به چشم میخورد. اصطلاحی حرفهای و تخصصی که همه روزه به شکلی غیرحرفهای و غیرتخصصی، در فضای مجازی به ویژه در کانالها و گروههای خبری و خانوادگی استفاده شده و هر روز هم استفاده از آن شدت میگیرد. اصطلاحی که من آن را اسم رمز «دروغ» و «شایعه» میدانم؛ دروغی که آن قدر زیاد استفاده شده، که گاه به واقعیت میماند و مخاطب در بیشترِ موارد میماند که چند درصد «خبرهای فوری» که همه روزه به چشمش میخورد،دروغ هستند و چند درصدِ آنها راست.
واقعیت این است که فضای مجازی این روزها ملغمه عجیبی است از راست و دروغ، درست و غلط و خبر و شایعه. هر روز حجم زیادی از اخبار و اطلاعات غلط در گروهها و کانالهای مختلف از خبری گرفته تا خانوادگی رد و بدل میشود و خیلی از آنها هم هیچگاه تکذیب یا اصلاح نمیشوند و پایهای میشوند برای رفتار و تصمیمگیریهای غلط. شایعهپراکنها و دروغگویان، تازگیها پا را از حریمِ دروغگویی هم فراتر گذاشته و یک عنوان تازه را هم بر خبرها و تفسیرهایشان میگذارند: «خبر فوری». اصطلاحی که کارکردش جلب توجه مخاطب «به هر قیمتی» است. آنها با درج عنوانِ «خبر فوری» روی برخی اخبار و نوشتههایشان، قصد دارند قلاب خود را به مخاطب بیندازند و آنها را وادار به مطالعهی کانال یا گروه خود کنند. مخاطبِ بختبرگشته هم به دلیل عطشی که نسبت به خبرهای مهم و جنجالی دارد، خیلی راحت گولِ این صحنهآرایی را میخورد و بازدیدکنندهی آن گروه یا کانال خبری میشود. نتیجهی این بازدید هم از دو حال خارج نیست: یا آن کانال بر روی خبری بیخاصیت و غیر مهم، برچسبِ «خبر فوری» زده بوده و مخاطب پس از اطلاع از فریبی که خورده است، سرخورده میشود، یا خبری سراسر دروغ یا آمیخته به تخیل و شایعه را خیلی سریع با این برچسب باور کرده و منتشر کنندهی آن خبرِ دروغ در سطحی وسیعتر میشود.
علت اصلی این نوع اطلاعرسانی غیر مسئولانه با برچسب «خبر فوری» را باید در نگاه غیر حرفهای به خبر و روزنامهنگاری دانست. بسیاری از کانالها و مراجع مجازی اطلاعرسانی، برای جذب مخاطب و کلیک بیشتر، هر شایعهای را به نام خبر منتشر میکنند و هیچیک از اصول حرفهای روزنامهنگاری را در فعالیتهای روزانهشان رعایت نمیکنند چرا که اساسا برای بسیاری از فعالان فضای مجازی، «دقت»همواره باید فدای «سرعت» شود.
تاکنون با خود فکر کردهاید این همه کانال خبری در #تلگرام به چه کار میآید؟چرا حجم اخبار دروغ،شایعه یا گمانهزنیهای غلط در فضای مجازی این همه زیاد است؟اگر به این پرسش هم فکر نکرده نباشید حتما از به اشتراک گذاشتن و چرخیدنِ این همه دروغ و شایعه در فضای مجازی حیرت کردهاید. دروغهایی که خیلیهایشان برای جلب توجه بیشتر، برچسب «خبر فوری» هم به خود میزنند تا مخاطب را بیشتر در منجلاب تباهی فرو ببرند. اینها خوب میدانند که رسانههای رسمی و حرفهای،به دلیل محدودیتهای فزایندهای که دارند،از دایرهی اعتماد برخی مخاطبان خارج شدهاند و همین هم بهترین فرصت را در اختیار آنها قرار داده تا با تمام قوا وارد شده و سپهر اطلاعرسانی را از آن خود کنند و از این رهگذر، دوغ و دوشاب را با هم بیامیزند و ملغمهای از شایعه و خبر را با تحلیلهای مبتنی بر همان شایعات و دروغها، در اختیارِ مخاطبان قرار دهند. اینجاست که روزنامهنگاران حرفهای باید با تمام توان به صحنه بیایند و با تاکید بر اهمیت #سواد_رسانهای و آموزشِ مقدماتیِ آن به کاربران فضای مجازی، اجازهی گرفتار شدن آنها در دام دروغ و ایفای نقش واسط برای انتشارِ آن دروغها را به آنها ندهند.سرراستترین پیشنهاد، اطمینان از اعتبارِ جایی است که برچسب «خبر فوری» به خبرهایش میزند. #روزنامهنگاران از هر امکانی که در اختیار دارند باید استفاده کنند تا به مخاطبان فضای مجازی بیاموزند که عنوان «خبر فوری» چیزی نیست که به راحتی بالای هر خبر بیاید و برای باز نشر یک «خبر فوری» باید وسواس زیادی به خرج داد. از همین رو باید هر خبری که عنوان «فوری» میگیرد را از چند منبع معتبر چک کرد و از صحت آن اطمینان حاصل کرد و از این گزاره مطمئن بود که پیش فرض اصلیِ تمام «خبرهای فوری» در فضای مجازی، «دروغ» و «نادرست» بودن آنها است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
▫️#پژمان_موسوی | روزنامه شرق
«خبر فوری»! این اصطلاحی است که از زمان فراگیری #فضای_مجازی و حاکمیتِ همه جانبهی #شبکههای_اجتماعی بر سپهر رسانهای ایران، به وفور در رسانههای مجازی به چشم میخورد. اصطلاحی حرفهای و تخصصی که همه روزه به شکلی غیرحرفهای و غیرتخصصی، در فضای مجازی به ویژه در کانالها و گروههای خبری و خانوادگی استفاده شده و هر روز هم استفاده از آن شدت میگیرد. اصطلاحی که من آن را اسم رمز «دروغ» و «شایعه» میدانم؛ دروغی که آن قدر زیاد استفاده شده، که گاه به واقعیت میماند و مخاطب در بیشترِ موارد میماند که چند درصد «خبرهای فوری» که همه روزه به چشمش میخورد،دروغ هستند و چند درصدِ آنها راست.
واقعیت این است که فضای مجازی این روزها ملغمه عجیبی است از راست و دروغ، درست و غلط و خبر و شایعه. هر روز حجم زیادی از اخبار و اطلاعات غلط در گروهها و کانالهای مختلف از خبری گرفته تا خانوادگی رد و بدل میشود و خیلی از آنها هم هیچگاه تکذیب یا اصلاح نمیشوند و پایهای میشوند برای رفتار و تصمیمگیریهای غلط. شایعهپراکنها و دروغگویان، تازگیها پا را از حریمِ دروغگویی هم فراتر گذاشته و یک عنوان تازه را هم بر خبرها و تفسیرهایشان میگذارند: «خبر فوری». اصطلاحی که کارکردش جلب توجه مخاطب «به هر قیمتی» است. آنها با درج عنوانِ «خبر فوری» روی برخی اخبار و نوشتههایشان، قصد دارند قلاب خود را به مخاطب بیندازند و آنها را وادار به مطالعهی کانال یا گروه خود کنند. مخاطبِ بختبرگشته هم به دلیل عطشی که نسبت به خبرهای مهم و جنجالی دارد، خیلی راحت گولِ این صحنهآرایی را میخورد و بازدیدکنندهی آن گروه یا کانال خبری میشود. نتیجهی این بازدید هم از دو حال خارج نیست: یا آن کانال بر روی خبری بیخاصیت و غیر مهم، برچسبِ «خبر فوری» زده بوده و مخاطب پس از اطلاع از فریبی که خورده است، سرخورده میشود، یا خبری سراسر دروغ یا آمیخته به تخیل و شایعه را خیلی سریع با این برچسب باور کرده و منتشر کنندهی آن خبرِ دروغ در سطحی وسیعتر میشود.
علت اصلی این نوع اطلاعرسانی غیر مسئولانه با برچسب «خبر فوری» را باید در نگاه غیر حرفهای به خبر و روزنامهنگاری دانست. بسیاری از کانالها و مراجع مجازی اطلاعرسانی، برای جذب مخاطب و کلیک بیشتر، هر شایعهای را به نام خبر منتشر میکنند و هیچیک از اصول حرفهای روزنامهنگاری را در فعالیتهای روزانهشان رعایت نمیکنند چرا که اساسا برای بسیاری از فعالان فضای مجازی، «دقت»همواره باید فدای «سرعت» شود.
تاکنون با خود فکر کردهاید این همه کانال خبری در #تلگرام به چه کار میآید؟چرا حجم اخبار دروغ،شایعه یا گمانهزنیهای غلط در فضای مجازی این همه زیاد است؟اگر به این پرسش هم فکر نکرده نباشید حتما از به اشتراک گذاشتن و چرخیدنِ این همه دروغ و شایعه در فضای مجازی حیرت کردهاید. دروغهایی که خیلیهایشان برای جلب توجه بیشتر، برچسب «خبر فوری» هم به خود میزنند تا مخاطب را بیشتر در منجلاب تباهی فرو ببرند. اینها خوب میدانند که رسانههای رسمی و حرفهای،به دلیل محدودیتهای فزایندهای که دارند،از دایرهی اعتماد برخی مخاطبان خارج شدهاند و همین هم بهترین فرصت را در اختیار آنها قرار داده تا با تمام قوا وارد شده و سپهر اطلاعرسانی را از آن خود کنند و از این رهگذر، دوغ و دوشاب را با هم بیامیزند و ملغمهای از شایعه و خبر را با تحلیلهای مبتنی بر همان شایعات و دروغها، در اختیارِ مخاطبان قرار دهند. اینجاست که روزنامهنگاران حرفهای باید با تمام توان به صحنه بیایند و با تاکید بر اهمیت #سواد_رسانهای و آموزشِ مقدماتیِ آن به کاربران فضای مجازی، اجازهی گرفتار شدن آنها در دام دروغ و ایفای نقش واسط برای انتشارِ آن دروغها را به آنها ندهند.سرراستترین پیشنهاد، اطمینان از اعتبارِ جایی است که برچسب «خبر فوری» به خبرهایش میزند. #روزنامهنگاران از هر امکانی که در اختیار دارند باید استفاده کنند تا به مخاطبان فضای مجازی بیاموزند که عنوان «خبر فوری» چیزی نیست که به راحتی بالای هر خبر بیاید و برای باز نشر یک «خبر فوری» باید وسواس زیادی به خرج داد. از همین رو باید هر خبری که عنوان «فوری» میگیرد را از چند منبع معتبر چک کرد و از صحت آن اطمینان حاصل کرد و از این گزاره مطمئن بود که پیش فرض اصلیِ تمام «خبرهای فوری» در فضای مجازی، «دروغ» و «نادرست» بودن آنها است مگر اینکه خلاف آن ثابت شود.
#زوم #سواد_رسانهای
🔸سواد رسانهای
سواد رسانهای ابزاری برای توانمند ساختن شهروندان در انجام تحليل انتقادی و ارزيابی رسانهها در بافت اجتماعی، دسترسی به رسانهها، برقراری ارتباط به شکلهای مختلف و ايجاد موضوعی انتقادی است.
#شين_ميزوکوشی | Sin Mizukoshi
🔸سواد رسانهای
سواد رسانهای ابزاری برای توانمند ساختن شهروندان در انجام تحليل انتقادی و ارزيابی رسانهها در بافت اجتماعی، دسترسی به رسانهها، برقراری ارتباط به شکلهای مختلف و ايجاد موضوعی انتقادی است.
#شين_ميزوکوشی | Sin Mizukoshi
#پژوهش
درخواست برای پاسخ دادن به یک پرسشنامه در زمينه #سواد_رسانهای براي روزنامهنگاران
https://reporter.ir/1399/11/25/000500.php
درخواست برای پاسخ دادن به یک پرسشنامه در زمينه #سواد_رسانهای براي روزنامهنگاران
https://reporter.ir/1399/11/25/000500.php
Forwarded from آینده مشترک
Media is too big
VIEW IN TELEGRAM
رویدادهای دانشآموزی میتواند با رویکردهای مختلفی انجام شود؛ رویکردهایی مانند ترس و هراس دانشآموزان یا حتی مصرفکننده آگاه فناوری اطلاعات باشد. اولی مبتنی بر ترساندن است و نتیجهاش جز تزریق باورهای نادرست و ناتوانی آموختهشده به مرور زمان نیست. دومی نگاه مثبت دارد و تلاش میکند تا دانشآموز را اگاه سازد و سواد فناورانه به او بدهد.
اما هر دو نگاه در یک نقطه مشترک هستند؛ و آن هم نگاه مصرفکننده داشتن است. در هر دو دانشآموز صرفا مصرفکننده داده و اطلاعات است.
رویکرد سومی هم هست که در آن دانشآموز تولیدکننده داده، نوآور و خلاق دیده میشود. دانشآموز امروز را #کارآفرین و #نوآور فردا باید دید؛ کسی که قرار است آینده را بسازد.
از این منظر دانشآموز باید مهارتهای کارآفرینی را نیز آموزش ببیند.
راه سومی که سختترین مانعاش تغییر نگاه و چارچوبهای سنتی است. همان چارچوبهای سنتی که در بهترین حالت به دنبال #سواد_رسانهای هستند؛ یعنی ۳ اشتباه کلیدی:
۱-فناوری اطلاعات را محدود به اینترنت دیدن
۲-اینترنت را محدود به وجه رسانهایاش دیدن
۳-شهروند را صرفا مصرفکننده دانستن
رویدادهای دانشآموزی میتواند با رویکردهای مختلفی انجام شود؛ رویکردهایی مانند ترس و هراس دانشآموزان یا حتی مصرفکننده آگاه فناوری اطلاعات باشد. اولی مبتنی بر ترساندن است و نتیجهاش جز تزریق باورهای نادرست و ناتوانی آموختهشده به مرور زمان نیست. دومی نگاه مثبت دارد و تلاش میکند تا دانشآموز را اگاه سازد و سواد فناورانه به او بدهد.
اما هر دو نگاه در یک نقطه مشترک هستند؛ و آن هم نگاه مصرفکننده داشتن است. در هر دو دانشآموز صرفا مصرفکننده داده و اطلاعات است.
رویکرد سومی هم هست که در آن دانشآموز تولیدکننده داده، نوآور و خلاق دیده میشود. دانشآموز امروز را #کارآفرین و #نوآور فردا باید دید؛ کسی که قرار است آینده را بسازد.
از این منظر دانشآموز باید مهارتهای کارآفرینی را نیز آموزش ببیند.
راه سومی که سختترین مانعاش تغییر نگاه و چارچوبهای سنتی است. همان چارچوبهای سنتی که در بهترین حالت به دنبال #سواد_رسانهای هستند؛ یعنی ۳ اشتباه کلیدی:
۱-فناوری اطلاعات را محدود به اینترنت دیدن
۲-اینترنت را محدود به وجه رسانهایاش دیدن
۳-شهروند را صرفا مصرفکننده دانستن
🔸سواد رسانهای چگونه میتواند در مواقع بحران به داد جامعه برسد؟
▫️#محمد_معصومیان
هر روز خبر بحرانی تازه فضای رسانههای مجازی ایران را در مینوردد. یک روز سیل، روزی دیگر زلزله؛ بحرانهای اجتماعی و اقتصادی و سیاسی در انواع و اندازههای مختلف که به تناوب جای یکدیگر را پر میکنند و آنچه مدام در این بحرانها از سوی متخصصان رسانه طرح میشود، مسأله مهمی به نام #سواد_رسانهای است؛ حلقه مفقودهای که میتواند بحرانهای بزرگ را کوچک و مسائل کوچک را فاجعه غیرقابل کنترل جلوه دهد.
مردم سردرگم و مسئولان مستأصل و رسانههای رسمی عقبافتاده از سونامی اخبار را که بگذاریم کنار شبکههای اجتماعی با حرکت در مرز باریک و مبهم فکت و فیک، نتیجه میشود بیاعتمادی بیشتر و ناامیدی روزافزونتر مردم. اما چطور میتوان راست و دروغ خبر را فهمید؟ میان این طوفان باید کجا ایستاد تا باد حادثه عقل و هوش را با خود نبرد؟ نقش مسئولان و رسانهها چیست؟
#مجید_رضائیان استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیسم عمده مشکل خبرهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی را فقدان سندیت و مشروعیت میداند: «باید به مردم بگوییم این چیزی که شما میبینید اطلاعات تکمیلی نیست بلکه فکت است. وقتی میگوییم «زلزله آمد» این فکت است و وقتی به ریشتر زلزله اشاره میکنیم اطلاعات تکمیلی. در شبکههای اجتماعی فکتهای مختلفی مطرح میشود که اطلاعات ندارد و در پروسه نشر و بازنشر با کامنتهای مختلفی که روی آن سوار میشود اصطلاحاً طبق نظر مؤسسه رویترز و آکسفورد که بهطور مشترک در این زمینه کار کردهاند فکت به پسافکت تبدیل میشود، یعنی یک کلاغ به چهل کلاغ تبدیل میشود.»
رضائیان معتقد است مردم در شبکههای اجتماعی بسرعت از فکت به سمت پسافکت میروند و دقیقاً این فاصله جایی است که باید یک فعال رسانه یا رسانههای معتبر در آن نقطه بایستند و در واقع با دادن اطلاعات تکمیلی از چرخه بیحاصل فکت به پسافکت جلوگیری کنند
رضائیان راهکارهایی مانند آموزش رسانه و مختصات آن را از طریق پخش زنده اینستاگرام یا انتشار ویدئوهای کوتاه و تأثیرگذار را برای فرهنگسازی در این زمینه راهی دیگر برای بالا بردن سواد رسانهای میداند. آموزش از طریق کتابهای درسی به زبان ساده در مقاطع ابتدایی و پایه، یکی از راههایی است که از نظر محمدمهدی فرقانی استادیار دانشگاه علامه طباطبایی میتواند در بالا بردن سواد رسانهای نقش داشته باشد
آیا سواد رسانهای به تنهایی هدف را محقق میکند؟ در واقع اگر تمامی افراد جامعه زیر و بم راستیآزمایی یک خبر را بدانند دیگر در بحرانها کسی اقدام به بازنشر یک خبر بدون پشتوانه صحیح خبری نمیکند؟ فرقانی معتقد است سواد رسانهای شرط کافی برای رسیدن به این مرحله نیست. او با اشاره به بیاعتمادی تاریخی مردم به مسئولان در کشور ما و دامن زدن بعضی از شخصیتهای سیاسی و حتی فرهنگی به بیاعتمادی مردم میگوید: «در واقع شخصیتها با بیاعتماد کردن مردم به رسانههای سنتی، عملاً یک پشتوانه فرهنگی را از خود سلب میکنند.
#اکبر_نصراللهی رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و مطالعات رسانه، ایران را کشوری در معرض بحرانهای مختلف و مخاطرات فراوان توصیف میکند، مخاطراتی که اگر مسئولان و رسانه و مردم مراقب نباشند آنها هم به سیاهه بحرانها افزوده خواهند شد. او از بمباران اخبار توسط رسانههای دشمن و بحرانافزایی توسط کنشگران سیاسی و داخلی بدون هیچ حد و مرزی میگوید: «در چنین شرایطی رسانهها باید مسئولانه رفتار کنند و مراقب باشند آرامش روحی، روانی مردم که حد و آستانهای دارد مورد تعرض قرار نگیرد
اگر رسانهها در مواقع بحران بموقع وارد عمل شوند دیگر اصلاً خبر دروغ به وجود نمیآید یا فرصت برای دروغپراکنی خیلی کم میشود. علت بهوجود آمدن خبر دروغ این است که از طرفی مردم نیاز به اطلاعات دارند و از طرفی رسانه و مسئولان دیر وارد میدان عمل میشوند.»
شاید هیچگاه اخبار دروغ مانند زمان انتشار ویروس کووید 19 به جان ما بستگی نداشت. از روز اول تا امروز که یکسال از همهگیری گذشته است هنوز هم صفحات مجازی بسیاری وجود دارند که با دادن اطلاعات بدون پشتوانه علمی با جان مردم بازی میکنند. آنها برای چند لایک بیشتر، از آخرین روشهای درمانی میگویند و در این بین مردم بیحوصله و خسته از سالی ترسناک، آنها را همرسانی میکنند. چه زمانی حیاتیتر از امروز برای زمان آموزش رسانهای خواهد بود؟
https://www.ion.ir/news/679170
▫️#محمد_معصومیان
هر روز خبر بحرانی تازه فضای رسانههای مجازی ایران را در مینوردد. یک روز سیل، روزی دیگر زلزله؛ بحرانهای اجتماعی و اقتصادی و سیاسی در انواع و اندازههای مختلف که به تناوب جای یکدیگر را پر میکنند و آنچه مدام در این بحرانها از سوی متخصصان رسانه طرح میشود، مسأله مهمی به نام #سواد_رسانهای است؛ حلقه مفقودهای که میتواند بحرانهای بزرگ را کوچک و مسائل کوچک را فاجعه غیرقابل کنترل جلوه دهد.
مردم سردرگم و مسئولان مستأصل و رسانههای رسمی عقبافتاده از سونامی اخبار را که بگذاریم کنار شبکههای اجتماعی با حرکت در مرز باریک و مبهم فکت و فیک، نتیجه میشود بیاعتمادی بیشتر و ناامیدی روزافزونتر مردم. اما چطور میتوان راست و دروغ خبر را فهمید؟ میان این طوفان باید کجا ایستاد تا باد حادثه عقل و هوش را با خود نبرد؟ نقش مسئولان و رسانهها چیست؟
#مجید_رضائیان استاد دانشگاه و پژوهشگر ژورنالیسم عمده مشکل خبرهای منتشر شده در شبکههای اجتماعی را فقدان سندیت و مشروعیت میداند: «باید به مردم بگوییم این چیزی که شما میبینید اطلاعات تکمیلی نیست بلکه فکت است. وقتی میگوییم «زلزله آمد» این فکت است و وقتی به ریشتر زلزله اشاره میکنیم اطلاعات تکمیلی. در شبکههای اجتماعی فکتهای مختلفی مطرح میشود که اطلاعات ندارد و در پروسه نشر و بازنشر با کامنتهای مختلفی که روی آن سوار میشود اصطلاحاً طبق نظر مؤسسه رویترز و آکسفورد که بهطور مشترک در این زمینه کار کردهاند فکت به پسافکت تبدیل میشود، یعنی یک کلاغ به چهل کلاغ تبدیل میشود.»
رضائیان معتقد است مردم در شبکههای اجتماعی بسرعت از فکت به سمت پسافکت میروند و دقیقاً این فاصله جایی است که باید یک فعال رسانه یا رسانههای معتبر در آن نقطه بایستند و در واقع با دادن اطلاعات تکمیلی از چرخه بیحاصل فکت به پسافکت جلوگیری کنند
رضائیان راهکارهایی مانند آموزش رسانه و مختصات آن را از طریق پخش زنده اینستاگرام یا انتشار ویدئوهای کوتاه و تأثیرگذار را برای فرهنگسازی در این زمینه راهی دیگر برای بالا بردن سواد رسانهای میداند. آموزش از طریق کتابهای درسی به زبان ساده در مقاطع ابتدایی و پایه، یکی از راههایی است که از نظر محمدمهدی فرقانی استادیار دانشگاه علامه طباطبایی میتواند در بالا بردن سواد رسانهای نقش داشته باشد
آیا سواد رسانهای به تنهایی هدف را محقق میکند؟ در واقع اگر تمامی افراد جامعه زیر و بم راستیآزمایی یک خبر را بدانند دیگر در بحرانها کسی اقدام به بازنشر یک خبر بدون پشتوانه صحیح خبری نمیکند؟ فرقانی معتقد است سواد رسانهای شرط کافی برای رسیدن به این مرحله نیست. او با اشاره به بیاعتمادی تاریخی مردم به مسئولان در کشور ما و دامن زدن بعضی از شخصیتهای سیاسی و حتی فرهنگی به بیاعتمادی مردم میگوید: «در واقع شخصیتها با بیاعتماد کردن مردم به رسانههای سنتی، عملاً یک پشتوانه فرهنگی را از خود سلب میکنند.
#اکبر_نصراللهی رئیس دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و مطالعات رسانه، ایران را کشوری در معرض بحرانهای مختلف و مخاطرات فراوان توصیف میکند، مخاطراتی که اگر مسئولان و رسانه و مردم مراقب نباشند آنها هم به سیاهه بحرانها افزوده خواهند شد. او از بمباران اخبار توسط رسانههای دشمن و بحرانافزایی توسط کنشگران سیاسی و داخلی بدون هیچ حد و مرزی میگوید: «در چنین شرایطی رسانهها باید مسئولانه رفتار کنند و مراقب باشند آرامش روحی، روانی مردم که حد و آستانهای دارد مورد تعرض قرار نگیرد
اگر رسانهها در مواقع بحران بموقع وارد عمل شوند دیگر اصلاً خبر دروغ به وجود نمیآید یا فرصت برای دروغپراکنی خیلی کم میشود. علت بهوجود آمدن خبر دروغ این است که از طرفی مردم نیاز به اطلاعات دارند و از طرفی رسانه و مسئولان دیر وارد میدان عمل میشوند.»
شاید هیچگاه اخبار دروغ مانند زمان انتشار ویروس کووید 19 به جان ما بستگی نداشت. از روز اول تا امروز که یکسال از همهگیری گذشته است هنوز هم صفحات مجازی بسیاری وجود دارند که با دادن اطلاعات بدون پشتوانه علمی با جان مردم بازی میکنند. آنها برای چند لایک بیشتر، از آخرین روشهای درمانی میگویند و در این بین مردم بیحوصله و خسته از سالی ترسناک، آنها را همرسانی میکنند. چه زمانی حیاتیتر از امروز برای زمان آموزش رسانهای خواهد بود؟
https://www.ion.ir/news/679170
#کتاب #سواد_رسانهای
🔸 در دست ترجمه
The Teacher’s Guide to Media Literacy Critical Thinking in a Multimedia World
▫️مترجم: #فواد_حبیبی
▫️ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
🔹این کتاب از یک مقدمه و ۹ فصل تشکیل شده است:
١. مراد ما از رسانه چیست؟
٢. سواد رسانهای چیست؟
٣. آموزش سواد رسانهای چیست؟
۴. پرسشها چه زمانی پاسخ میگیرند؟ آموزش نحوۀ تحلیل پیامهای رسانهها به دانشآموزان
۵. رویکردهای عام به آموزش سواد رسانهای در امتداد کل برنامۀ درسی
۶. ادغام سواد رسانهای در حوزههای موضوعی مشخص
٧. طرحهای درسی سواد رسانهای
٨. آیا این کار عملی است؟
٩. عالی به نظر میرسد، اما من وقتش را ندارم! عبور از موانع و چرا این کار ارزشش را دارد
https://www.ricac.ac.ir/news/3518
🔸 در دست ترجمه
The Teacher’s Guide to Media Literacy Critical Thinking in a Multimedia World
▫️مترجم: #فواد_حبیبی
▫️ناشر: پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات
🔹این کتاب از یک مقدمه و ۹ فصل تشکیل شده است:
١. مراد ما از رسانه چیست؟
٢. سواد رسانهای چیست؟
٣. آموزش سواد رسانهای چیست؟
۴. پرسشها چه زمانی پاسخ میگیرند؟ آموزش نحوۀ تحلیل پیامهای رسانهها به دانشآموزان
۵. رویکردهای عام به آموزش سواد رسانهای در امتداد کل برنامۀ درسی
۶. ادغام سواد رسانهای در حوزههای موضوعی مشخص
٧. طرحهای درسی سواد رسانهای
٨. آیا این کار عملی است؟
٩. عالی به نظر میرسد، اما من وقتش را ندارم! عبور از موانع و چرا این کار ارزشش را دارد
https://www.ricac.ac.ir/news/3518
🔸دایرهالمعارف بینالمللی سواد رسانهای در دست ترجمه
دایرهالمعارف بینالمللی سواد رسانهای در سال ٢٠١٩ منتشر شده است تالیف Paul Mihailidis - Renee Hobbs است. ترجمه این کتاب از سوی #محمدحسین_شعاعی انجام میشود. این کتاب، دایرهالمعارفی در حوزه #سواد_رسانهای است و تمام مدخلهای این حوزه، در این اثر ترجمه و ازسوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به جامعه علمی کشور عرضه میشود.
دایرهالمعارف بینالمللی سواد رسانهای در سال ٢٠١٩ منتشر شده است تالیف Paul Mihailidis - Renee Hobbs است. ترجمه این کتاب از سوی #محمدحسین_شعاعی انجام میشود. این کتاب، دایرهالمعارفی در حوزه #سواد_رسانهای است و تمام مدخلهای این حوزه، در این اثر ترجمه و ازسوی پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات به جامعه علمی کشور عرضه میشود.
#سواد_رسانهای
🔸چند نکته کوتاه درباره سواد رسانهای و اطلاعاتی
▫️آیا ما واقعا حق انتخاب آزادانه محتواهای رسانهای را داریم؟
▫️#عصر_هوشمندی؛ مجموعه تخصصی سواد رسانهای و اطلاعاتی
@asrehooshmsndi
🔸چند نکته کوتاه درباره سواد رسانهای و اطلاعاتی
▫️آیا ما واقعا حق انتخاب آزادانه محتواهای رسانهای را داریم؟
▫️#عصر_هوشمندی؛ مجموعه تخصصی سواد رسانهای و اطلاعاتی
@asrehooshmsndi
#سواد_رسانهای #ارتباطات
🔸سه جنبه سواد رسانهای
▫️#یونس_شکرخواه
سه جنبه سواد رسانهای عبارتند از:
الف: ارتقای آگاهی نسبت به رژیم مصرف رسانهای و یا به عبارت بهتر تعیین میزان و نحوه مصرف غذای رسانهای از منابع رسانهای گوناگون که در یک کلام همان محتوای رسانههاست
ب: آموزش مهارتهای مطالعه یا تماشای انتقادی
ج: تجزیه و تحلیل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی رسانهها که در نگاه اول قابل مشاهده نیست.
بنابراین اولین نکته در موضوع سواد رسانهای توجه داشتن به میزان و نسبت مصرف از هر رسانه در رنگینکمان رسانههاست و سپس توجه با این نکته دیدن و خواندن و شنیدن عمدتا باید از موضع انتقادی باشد و سومین نکته اینکه به نقش دستاندرکاران و مالکان رسانهها هم باید توجه داشت.
شاید بتوان گفت تلقیهای نوتر و امروزیتر از سواد رسانهای، بیشتر بر جنبه دستاندرکاران و مالکان #رسانهها متمرکز است و لذا مقابله با کارکردهای رسانههای بزرگ غالب را دستور کار دارد و در واقع کالبدشکافی رسانههایی را که هدف شان تامین #هژمونی_فرهنگی؛ تعمیم #فلسفه_سیاسی و حفظ قدرتهائی است که خود این رسانهها محصول آنها هستند.
🔸سه جنبه سواد رسانهای
▫️#یونس_شکرخواه
سه جنبه سواد رسانهای عبارتند از:
الف: ارتقای آگاهی نسبت به رژیم مصرف رسانهای و یا به عبارت بهتر تعیین میزان و نحوه مصرف غذای رسانهای از منابع رسانهای گوناگون که در یک کلام همان محتوای رسانههاست
ب: آموزش مهارتهای مطالعه یا تماشای انتقادی
ج: تجزیه و تحلیل اجتماعی، سیاسی و اقتصادی رسانهها که در نگاه اول قابل مشاهده نیست.
بنابراین اولین نکته در موضوع سواد رسانهای توجه داشتن به میزان و نسبت مصرف از هر رسانه در رنگینکمان رسانههاست و سپس توجه با این نکته دیدن و خواندن و شنیدن عمدتا باید از موضع انتقادی باشد و سومین نکته اینکه به نقش دستاندرکاران و مالکان رسانهها هم باید توجه داشت.
شاید بتوان گفت تلقیهای نوتر و امروزیتر از سواد رسانهای، بیشتر بر جنبه دستاندرکاران و مالکان #رسانهها متمرکز است و لذا مقابله با کارکردهای رسانههای بزرگ غالب را دستور کار دارد و در واقع کالبدشکافی رسانههایی را که هدف شان تامین #هژمونی_فرهنگی؛ تعمیم #فلسفه_سیاسی و حفظ قدرتهائی است که خود این رسانهها محصول آنها هستند.
#اطلاعات #سواد_رسانهای #ارتباطات
🔸اضافه بار اطلاعاتی
یکی از اهداف سواد رسانهای نشان دادن اضافه بار اطلاعاتی است. در شرایط اشباع رسانهای و در فضای موجود افراد در معرض حجم بالایی از اطلاعاتی هستند که به هیچ وجه به برخی از آنها هم نیازی به آنها ندارند. به عنوان مثال امروزه بسیاری از نوجوانان در جهان مارکها وعلائم تجاری بینالمللی را به خوبی می شناسند، اما این اطلاعات در هیچ زمینهای به کار آنها نمیآید، نه قدرت خرید دارند و نه قدرت مصرف، ولی چون در معرض آگهیهای پیاپی قرار دارند، در این زمینه اطلاعات دارند. پس باید از پیامها و اطلاعات اطرافمان براساس نیازهایمان استفاده کنیم تا دچار سردرگمی نشویم. سوادرسانهای این امکان را هم در اختیار میگذارد
🔸اضافه بار اطلاعاتی
یکی از اهداف سواد رسانهای نشان دادن اضافه بار اطلاعاتی است. در شرایط اشباع رسانهای و در فضای موجود افراد در معرض حجم بالایی از اطلاعاتی هستند که به هیچ وجه به برخی از آنها هم نیازی به آنها ندارند. به عنوان مثال امروزه بسیاری از نوجوانان در جهان مارکها وعلائم تجاری بینالمللی را به خوبی می شناسند، اما این اطلاعات در هیچ زمینهای به کار آنها نمیآید، نه قدرت خرید دارند و نه قدرت مصرف، ولی چون در معرض آگهیهای پیاپی قرار دارند، در این زمینه اطلاعات دارند. پس باید از پیامها و اطلاعات اطرافمان براساس نیازهایمان استفاده کنیم تا دچار سردرگمی نشویم. سوادرسانهای این امکان را هم در اختیار میگذارد
#ارتباطات #سواد_رسانهای
🔸سواد رسانهای؛ هزینه و فایده
هدف سواد رسانهای در نخستین گامهای خود تنظیم یک رابطه منطقی و مبتنی بر هزینه - فایده با رسانهها است. به این معنا که در برابر رسانهها چه چیزهایی را از دست میدهیم و چه چیزهایی را به دست میآوریم و باز به عبارت بهتر؛ در مقابل زمان و هزینهای که صرف میکنیم چه منافعی در نهایت به دست میآوریم.
پس یکی از اهداف اصلی سواد رسانهای این است که استفاده مبتنی بر آگاهی و با فایده از سپهر #اطلاعات را تامین کند.
🔸سواد رسانهای؛ هزینه و فایده
هدف سواد رسانهای در نخستین گامهای خود تنظیم یک رابطه منطقی و مبتنی بر هزینه - فایده با رسانهها است. به این معنا که در برابر رسانهها چه چیزهایی را از دست میدهیم و چه چیزهایی را به دست میآوریم و باز به عبارت بهتر؛ در مقابل زمان و هزینهای که صرف میکنیم چه منافعی در نهایت به دست میآوریم.
پس یکی از اهداف اصلی سواد رسانهای این است که استفاده مبتنی بر آگاهی و با فایده از سپهر #اطلاعات را تامین کند.
🔸کوتاه دربار طرح صیانت از مخاطبان در فضای مجازی
▫️#معصومه_نصیری مدرس سواد رسانهای
هر اقدامی از جمله طرح مجلس برای #صیانت از کاربران در #فضایمجازی، فارغ از خوب و بد بودنش که باید در جلسات کارشناسی و با حضور افکار متنوع مورد بررسی قرار گیرد، نیازمند تشریح و تبیین برای افکار عمومی است. در عصر رسانه بدون #اقناع_عمومی، هر اقدامی میتواند به ضد خودش تبدیل شود چه رسد که در مارپیچ جنگ رسانهای هم بیفتد.
#پیوست_رسانهای ضرورتی غیرقابل اجتناب برای اقدامات مهم است. بدون این پیوست که باید شامل سه مرحله «قبل»، «حین» و «بعد» اقدامات و تصمیمات باشد، باید روایتهای متناقض، متفاوت و دستکاری شده را جمع کرد که موفق به این امر نیز نخواهید شد.
نکته مهم دیگر بازه زمانی اجرای تصمیمات است. هنوز یادمان نرفته چطور اجرای نامناسب، بدون پیوست رسانهای و اقناع افکار عمومی و در بازه زمانی غیر دقیق افزایش قیمت بنزین، منجر به برهم خوردن نظم عمومی شد. پس توجه به #فرامتن برای اجرای تصمیمات که #دربرگیری_بالایی دارند، گاها از خود آن تصمیم هم مهمتر هستند.
در کنار نکاتی که عرض شد، تقاضا دارم به عنوان مخاطب هوشمند عصر رسانه خودتان یکبار طرح را بخوانید، اظهارات متفاوت را بررسی کرده و به نتیجه برسید. مخاطبان دارای سواد رسانهای بدون مطالعه و بررسی دقیق، نباید نکته ای را تایید یا رد کنند. بدون توجه به القائات رسانهای خودتان موضوعات را بررسی و استنتاج کنید.
وقتی از اهمیت #سواد_رسانهای سخن میگوییم، یعنی آقای مجلس! به فرامتن توجه کن، جناب مردم! واگویه های رسانهای را منفعلانه و چشم بسته قبول نکن و رسانه گرامی! با جلسات کارشناسی و غیر جناحی رفع ابهام کن.
@asrehooshmandi
▫️#معصومه_نصیری مدرس سواد رسانهای
هر اقدامی از جمله طرح مجلس برای #صیانت از کاربران در #فضایمجازی، فارغ از خوب و بد بودنش که باید در جلسات کارشناسی و با حضور افکار متنوع مورد بررسی قرار گیرد، نیازمند تشریح و تبیین برای افکار عمومی است. در عصر رسانه بدون #اقناع_عمومی، هر اقدامی میتواند به ضد خودش تبدیل شود چه رسد که در مارپیچ جنگ رسانهای هم بیفتد.
#پیوست_رسانهای ضرورتی غیرقابل اجتناب برای اقدامات مهم است. بدون این پیوست که باید شامل سه مرحله «قبل»، «حین» و «بعد» اقدامات و تصمیمات باشد، باید روایتهای متناقض، متفاوت و دستکاری شده را جمع کرد که موفق به این امر نیز نخواهید شد.
نکته مهم دیگر بازه زمانی اجرای تصمیمات است. هنوز یادمان نرفته چطور اجرای نامناسب، بدون پیوست رسانهای و اقناع افکار عمومی و در بازه زمانی غیر دقیق افزایش قیمت بنزین، منجر به برهم خوردن نظم عمومی شد. پس توجه به #فرامتن برای اجرای تصمیمات که #دربرگیری_بالایی دارند، گاها از خود آن تصمیم هم مهمتر هستند.
در کنار نکاتی که عرض شد، تقاضا دارم به عنوان مخاطب هوشمند عصر رسانه خودتان یکبار طرح را بخوانید، اظهارات متفاوت را بررسی کرده و به نتیجه برسید. مخاطبان دارای سواد رسانهای بدون مطالعه و بررسی دقیق، نباید نکته ای را تایید یا رد کنند. بدون توجه به القائات رسانهای خودتان موضوعات را بررسی و استنتاج کنید.
وقتی از اهمیت #سواد_رسانهای سخن میگوییم، یعنی آقای مجلس! به فرامتن توجه کن، جناب مردم! واگویه های رسانهای را منفعلانه و چشم بسته قبول نکن و رسانه گرامی! با جلسات کارشناسی و غیر جناحی رفع ابهام کن.
@asrehooshmandi
🔸درباره سواد رسانهای
#سواد_رسانهای امروزه چه جایگاهی در میان مراکز فرهنگی و رسانهها دارد؟ جایگاه آن کجاست و افزایش سواد رسانهای چگونه حاصل میشود؟
ایرنا در همین زمینه با #حسین_امامی مدرس سواد رسانهای و پژوهشگر رسانههای نوین و همچنین #بهاره_نصیری عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفتوگو کرده است.
https://plus.irna.ir/news/84537846
#سواد_رسانهای امروزه چه جایگاهی در میان مراکز فرهنگی و رسانهها دارد؟ جایگاه آن کجاست و افزایش سواد رسانهای چگونه حاصل میشود؟
ایرنا در همین زمینه با #حسین_امامی مدرس سواد رسانهای و پژوهشگر رسانههای نوین و همچنین #بهاره_نصیری عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفتوگو کرده است.
https://plus.irna.ir/news/84537846
#فضایمجازی #رسانههایاجتماعی
🔸فراخوان فصلنامه مطالعات رسانههای جدید
فصلنامه مطالعات رسانههای جدید وابسته به مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پذیرای مقالاتِ اساتید، دانشجویان و پژوهشگران رشتههای مختلف علوم انسانی در حوزه مطالعات فضای مجازی و رسانههای اجتماعی است. نویسندگان و مترجمان محترم میتوانند مقالات علمی خود را با موضوعات بنیانهای فکری و نظری رسانههای جدید؛ فلسفه #رسانه؛ رسانههای اجتماعی و مسئله #هویت؛ رسانههای اجتماعی و راهکارهای تقویت زبان فارسی؛ رسانههای اجتماعی و سیاست؛ رسانههای اجتماعی و دین؛ #سواد_رسانهای برای کودکان و نوجوانان؛ الگوهای مصرف رسانههای اجتماعی؛ پیامدهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی #رسانههایجدید؛ الگوهای تولید پیام و بلاغت در رسانههای اجتماعی؛ حکمرانی جهانی رسانههای جدید؛ چالشهای حکمرانی فضای مجازی در ایران؛ کارکردهای ویاودیها؛ چالشهای پیش روی پلتفرمهای ویاودی در ایران؛ کارکردهای شبکههای اجتماعی در ایران؛ مسئله متاورس؛ آیندهپژوهی رسانههای جدید و .... به یکی از رایانامههای فصلنامه ارسال کنند:
[email protected]
[email protected]
فصلنامه مطالعات رسانههای جدید در دوره جدید خود انتشار جُستار را نیز در دستورکار قرار داده است، لذا اندیشمندان و نویسندگانی که در هر کدام از موضوعات فوق صاحب فکر و ایده هستند نیز میتوانند جُستارهای خود را برای ما ارسال کنند.
🔸فراخوان فصلنامه مطالعات رسانههای جدید
فصلنامه مطالعات رسانههای جدید وابسته به مرکز تحقیقات صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران پذیرای مقالاتِ اساتید، دانشجویان و پژوهشگران رشتههای مختلف علوم انسانی در حوزه مطالعات فضای مجازی و رسانههای اجتماعی است. نویسندگان و مترجمان محترم میتوانند مقالات علمی خود را با موضوعات بنیانهای فکری و نظری رسانههای جدید؛ فلسفه #رسانه؛ رسانههای اجتماعی و مسئله #هویت؛ رسانههای اجتماعی و راهکارهای تقویت زبان فارسی؛ رسانههای اجتماعی و سیاست؛ رسانههای اجتماعی و دین؛ #سواد_رسانهای برای کودکان و نوجوانان؛ الگوهای مصرف رسانههای اجتماعی؛ پیامدهای اجتماعی، فرهنگی، سیاسی و اقتصادی #رسانههایجدید؛ الگوهای تولید پیام و بلاغت در رسانههای اجتماعی؛ حکمرانی جهانی رسانههای جدید؛ چالشهای حکمرانی فضای مجازی در ایران؛ کارکردهای ویاودیها؛ چالشهای پیش روی پلتفرمهای ویاودی در ایران؛ کارکردهای شبکههای اجتماعی در ایران؛ مسئله متاورس؛ آیندهپژوهی رسانههای جدید و .... به یکی از رایانامههای فصلنامه ارسال کنند:
[email protected]
[email protected]
فصلنامه مطالعات رسانههای جدید در دوره جدید خود انتشار جُستار را نیز در دستورکار قرار داده است، لذا اندیشمندان و نویسندگانی که در هر کدام از موضوعات فوق صاحب فکر و ایده هستند نیز میتوانند جُستارهای خود را برای ما ارسال کنند.