مطالعات یمن | اندیشکده مرصاد
♦️نگاهی به #قبایل و #نظام_قبیلگی حاکم بر یمن / بخش اول ✍️ علیرضا بیگی ✅ منبع: سایت شعوبا 🔹 #قبیله در میان جامعه و حکومت قرار گرفته و به‌نوعی واحد اولیه جلب وفاداری یا خصومت شهروندان با حکومت به شمار می‌آید. به سبب محوریت داشتن قبایل در یمن، عمدتاً سیاست…
♦️نگاهی به #قبایل و #نظام_قبیلگی حاکم بر یمن / بخش دوم
✍️ علیرضا بیگی
✅ منبع: سایت شعوبا
🔹یمن که از سال 1940 به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده بود، قسمت جنوبی آن تحت‌الحمایه #انگلستان بود و یمن شمالی همچنان تحت حکومت #امامان_زیدی به سر می‌برد. این تغییر در ساختار سیاسی منطقه بر هویت و ساختار اجتماعی آن آسیب‌هایی را وارد ساخت چراکه تحت تأثیر رفت‌وآمدهای انگلیسی‌ها و هندیان و دیگر خارجیان، شکاف اجتماعی و هویت‌های مختلفی به وجود آمد.
🔹در اوایل قرن بیستم، زمانی که #یمن_شمالی از #امپراتوری_عثمانی مستقل شد، #یمن_جنوبی با مرکزیت عدن همچنان تحت اشغال #انگلستان بود. همین موضوع موجب شد تا تفاوت فرهنگی که ریشه در دو سبک زندگی مختلف داشت، رشد یافته و به مسئله‌ای قابل‌توجه و با تأثیراتی مهم در کشور تبدیل شود. در سال 1967 که بخش‌های جنوبی یمن از انگلستان مستقل شد، یمن جنوبی با گرایش به اتحاد جماهیر شوروی و ایده‌های مارکسیستی مستقل گردید. یمن شمالی هم به بلوک غرب گرایش پیدا کرد. این شکاف به‌اندازه‌ای جدی بود که موجب ایجاد تعارضات هویتی، حتی پس از پایان جنگ سرد و اتحاد دو یمن در سال 1990 گردید و مانعی بزرگ در برابر یکپارچگی یمن بدل گشت.
🔹دین نیز ازجمله عوامل هویت‌ساز در یمن است. اسلام به‌عنوان دین اکثریت مردم یمن، در سطح کلان تا حدی موجب همگرایی در هویت‌سازی اکثریت مردم این کشور شده و از سوی دیگر وجود مذاهب مختلف، اختلافات مذهبی و تفاسیر مختلف از اسلام در سطح خرد نیز به‌نوعی عامل واگرایی در هویت‌سازی مسلمانان یمن به حساب می‌آید.
🔹اگرچه در طول تاریخ، #شافعی مذهبان و #زیدیان توانسته‌اند در کنار یکدیگر به شکل مسالمت‌آمیز حیات اجتماعی داشته باشند اما اعتقادات مذهبی آنان به مانعی در ایجاد هویت مشترک و ایجاد حس وحدت و «ما بودن» در یمن تبدیل شده است.
🔹تعداد بسیار زیادی از یمنی‌ها هویت خود را از قبیله‌ای که بدان تعلق دارند می‌گیرند و نه همه مردم یمن. احساس هویت قبیله‌ای در بخش‌های جنوبی یمن کمتر است. مردم یمن شمالی به دلیل سکونت در منطقه‌ای صعب‌العبور و کوهستانی کمتر مورد تعرض و تصرف قرارگرفته‌اند لذا توانسته‌اند تا به امروز سنت‌های قدیمی و هویت قبیله‌ای خود را حفظ کنند.در جنوب به دلیل وجود ناهمواری‌های طبیعی اندک و همچنین به دلیل قرار گرفتن در کناره دریای سرخ و خلیج عدن و اشراف بر تنگه باب المندب، کشورهای خارجی همچون انگلستان توانسته‌اند به آن مناطق تسلط پیدا کرده و فرهنگ مردم آن منطقه را دستخوش تغییر و تحولات کنند. به‌عنوان‌مثال در شهرهایی همچون تعز و عدن از میزان اثرگذاری سبک زندگی قبیله‌ای کاسته شده و فرهنگ مدنی جایگزین فرهنگ قبیله‌ای گردیده است.
🔹می‌توان گفت که تقریباً 70 درصد از مردم یمن هویت خود را با #قبیله تعریف می‌کنند و در حدود 30 درصد از آنان که عمدتاً در جنوب یمن ساکن هستند، چندان علقه‌ای به قبیله نداشته و به سبب نفوذ 30 درصدی دولت در مناطق مسکونی آنان، قبیله در تشکیل هویت آنان نقش بسیار کمتری دارد.
🔹مردم یمن، مردمی ستم‌کشیده و پرطاقت هستند. جنگندگی و سلحشوری به نوعی در ذات مردم یمن است که جزو اصیل‌ترین بخش قوم عرب هستند. یک یمنی، از کودکی با #سلاح اخت و عجین است و نماد خنجر پهن یمنی، بر همین خصیصه آن‌ها تأکید دارد. آنان از همان ابتدا هویت خود را با این نماد تعریف کرده‌اند. #الجنبیه (خنجر کوچک) در بدو تولد به‌عنوان نماد مردانگی و شهامت و شجاعت در قنداق نوزاد یمنی گذاشته می‌شود. اکثر رهبران یمنی مثل #عبدالملک_بدرالدین حوثی همواره الجنبیه همراه خود دارند. این منطقه از زمان قدیم، محل فروش اسلحه بوده و دولت هم اصلاً با آن مبارزه نمی‌کرد، زیرا بافت، بافت قبیله‌ای بوده و رقابت میان عشایر زیاد است.
#جامعه
#قبايل_یمن
🔸كانال مطالعات یمن
@yemenstudies_ir
✍️ علیرضا بیگی
✅ منبع: سایت شعوبا
🔹یمن که از سال 1940 به دو بخش شمالی و جنوبی تقسیم شده بود، قسمت جنوبی آن تحت‌الحمایه #انگلستان بود و یمن شمالی همچنان تحت حکومت #امامان_زیدی به سر می‌برد. این تغییر در ساختار سیاسی منطقه بر هویت و ساختار اجتماعی آن آسیب‌هایی را وارد ساخت چراکه تحت تأثیر رفت‌وآمدهای انگلیسی‌ها و هندیان و دیگر خارجیان، شکاف اجتماعی و هویت‌های مختلفی به وجود آمد.
🔹در اوایل قرن بیستم، زمانی که #یمن_شمالی از #امپراتوری_عثمانی مستقل شد، #یمن_جنوبی با مرکزیت عدن همچنان تحت اشغال #انگلستان بود. همین موضوع موجب شد تا تفاوت فرهنگی که ریشه در دو سبک زندگی مختلف داشت، رشد یافته و به مسئله‌ای قابل‌توجه و با تأثیراتی مهم در کشور تبدیل شود. در سال 1967 که بخش‌های جنوبی یمن از انگلستان مستقل شد، یمن جنوبی با گرایش به اتحاد جماهیر شوروی و ایده‌های مارکسیستی مستقل گردید. یمن شمالی هم به بلوک غرب گرایش پیدا کرد. این شکاف به‌اندازه‌ای جدی بود که موجب ایجاد تعارضات هویتی، حتی پس از پایان جنگ سرد و اتحاد دو یمن در سال 1990 گردید و مانعی بزرگ در برابر یکپارچگی یمن بدل گشت.
🔹دین نیز ازجمله عوامل هویت‌ساز در یمن است. اسلام به‌عنوان دین اکثریت مردم یمن، در سطح کلان تا حدی موجب همگرایی در هویت‌سازی اکثریت مردم این کشور شده و از سوی دیگر وجود مذاهب مختلف، اختلافات مذهبی و تفاسیر مختلف از اسلام در سطح خرد نیز به‌نوعی عامل واگرایی در هویت‌سازی مسلمانان یمن به حساب می‌آید.
🔹اگرچه در طول تاریخ، #شافعی مذهبان و #زیدیان توانسته‌اند در کنار یکدیگر به شکل مسالمت‌آمیز حیات اجتماعی داشته باشند اما اعتقادات مذهبی آنان به مانعی در ایجاد هویت مشترک و ایجاد حس وحدت و «ما بودن» در یمن تبدیل شده است.
🔹تعداد بسیار زیادی از یمنی‌ها هویت خود را از قبیله‌ای که بدان تعلق دارند می‌گیرند و نه همه مردم یمن. احساس هویت قبیله‌ای در بخش‌های جنوبی یمن کمتر است. مردم یمن شمالی به دلیل سکونت در منطقه‌ای صعب‌العبور و کوهستانی کمتر مورد تعرض و تصرف قرارگرفته‌اند لذا توانسته‌اند تا به امروز سنت‌های قدیمی و هویت قبیله‌ای خود را حفظ کنند.در جنوب به دلیل وجود ناهمواری‌های طبیعی اندک و همچنین به دلیل قرار گرفتن در کناره دریای سرخ و خلیج عدن و اشراف بر تنگه باب المندب، کشورهای خارجی همچون انگلستان توانسته‌اند به آن مناطق تسلط پیدا کرده و فرهنگ مردم آن منطقه را دستخوش تغییر و تحولات کنند. به‌عنوان‌مثال در شهرهایی همچون تعز و عدن از میزان اثرگذاری سبک زندگی قبیله‌ای کاسته شده و فرهنگ مدنی جایگزین فرهنگ قبیله‌ای گردیده است.
🔹می‌توان گفت که تقریباً 70 درصد از مردم یمن هویت خود را با #قبیله تعریف می‌کنند و در حدود 30 درصد از آنان که عمدتاً در جنوب یمن ساکن هستند، چندان علقه‌ای به قبیله نداشته و به سبب نفوذ 30 درصدی دولت در مناطق مسکونی آنان، قبیله در تشکیل هویت آنان نقش بسیار کمتری دارد.
🔹مردم یمن، مردمی ستم‌کشیده و پرطاقت هستند. جنگندگی و سلحشوری به نوعی در ذات مردم یمن است که جزو اصیل‌ترین بخش قوم عرب هستند. یک یمنی، از کودکی با #سلاح اخت و عجین است و نماد خنجر پهن یمنی، بر همین خصیصه آن‌ها تأکید دارد. آنان از همان ابتدا هویت خود را با این نماد تعریف کرده‌اند. #الجنبیه (خنجر کوچک) در بدو تولد به‌عنوان نماد مردانگی و شهامت و شجاعت در قنداق نوزاد یمنی گذاشته می‌شود. اکثر رهبران یمنی مثل #عبدالملک_بدرالدین حوثی همواره الجنبیه همراه خود دارند. این منطقه از زمان قدیم، محل فروش اسلحه بوده و دولت هم اصلاً با آن مبارزه نمی‌کرد، زیرا بافت، بافت قبیله‌ای بوده و رقابت میان عشایر زیاد است.
#جامعه
#قبايل_یمن
🔸كانال مطالعات یمن
@yemenstudies_ir