Бугун Президент Шавкат Мирзиёев Олий Мажлис Сенатининг парламент сайловидан кейинги биринчи мажлисида иштирок этади ва нутқ сўзлайди.
—
Бүгин Президент Шавкат Мирзиёев Олий Мажлис Сенатының парламент сайлаўынан кейинги биринши мәжилисинде қатнасады ҳәм шығып сөйлейди.

Facebook|Instagram|X

Президент Шавкат Мирзиёев янги чақириқ Олий Мажлис Сенатининг биринчи мажлисида иштирок этмоқда.

Давлатимиз раҳбари ўз нутқида юксак ишончга сазовор бўлиб, Сенат аъзоси этиб сайланганларни самимий муборакбод этди. Сенаторлар Янги Ўзбекистонни барпо этиш, халқимиз учун тинч ва осойишта, эркин ва фаровон ҳаёт яратиш йўлида бор билим ва тажрибасини, куч ва салоҳиятини ишга солишига умид билдирди.

Сайловлар натижасида бешинчи чақириқ Сенатнинг таркиби сифат жиҳатидан юқори даражада – кўплаб етакчи соҳа ва тармоқлар вакиллари, таниқли сиёсат, иқтисодиёт, илм-фан ва маданият намояндаларидан иборат бўлиб шакллангани таъкидланди.

Сенаторларнинг ҳар 3 нафаридан бири илмий даражага эга. Қарийб 27 фоизи ёки 16 нафари хотин-қизлар экани оила, оналик ва болалик, хотин-қизлар ҳуқуқларини ҳимоя қилиш, умуман, ижтимоий масалалар бўйича қонунчилик фаолияти ҳамда парламент назоратини кучайтиришда муҳим аҳамият касб этади.
—
Президент Шавкат Мирзиёев жаңа шақырық Олий Мажлис Сенатының биринши мәжилисинде қатнаспақта.

Мәмлекетимиз басшысы өзиниң шығып сөйлеген сөзинде жоқары исенимге ийе болып, Сенат ағзасы етип сайланғанларды қызғын қутлықлады. Сенаторлар Жаңа Өзбекстанды қурыў, халқымыз ушын тыныш ҳәм татыў, еркин ҳәм абадан турмыс жаратыў жолында бар билим ҳәм тәжирийбесин, күш ҳәм потенциалын жумсайтуғынына үмит билдирди.

Сайлаўлар нәтийжесинде бесинши шақырық Сенатының қурамы сапа жағынан жоқары дәрежеде - көплеген жетекши тараў ҳәм тармақлардың ўәкиллеринен, белгили сиясат, экономика, илим ҳәм мәденият ўәкиллеринен қәлиплескени атап өтилди.

Сенаторлардың ҳәр үштен бири илимий дәрежеге ийе. Дерлик 27 проценти ямаса 16 сы ҳаял-қызлар екени шаңарақ, аналық ҳәм балалық, ҳаял-қызлар ҳуқықларын қорғаў, улыўма, социаллық мәселелер бойынша нызамшылық жумысы ҳәм парламентлик қадағалаўды күшейтиўде үлкен әҳмиетке ийе.

Facebook|Instagram|X

Мамлакатимизда бўлиб ўтган сайловлар маҳаллий кенгашлар фаолиятида ҳам янги даврни бошлаб бераётгани таъкидланди.

Янги сайланган маҳаллий кенгашлар таркиби ва мақомига кўра олдинги ҳолатдан мутлақо фарқ қилади. Уларнинг таркиби қарийб 60 фоизга янгиланиб, 3 мингдан ортиқ юртдошларимиз илк бор депутат бўлгани ҳам шундан далолат беради.

Айниқса, кенгашларда аёл депутатлар улуши 32 фоизга етгани, 30 ёшгача бўлган депутатлар сони 3,5 карра ошгани Сенат фаолиятини эндиликда янгича ёндашув ва қарашлар асосида ташкил этишда муҳим роль ўйнайди.

Турли минтақалардаги қонли тўқнашувлар, экологик ва техноген фожиалар, иқлим ўзгаришлари, иқтисодий инқирозлар, терроризм ва экстремизм таҳдидлари, қочоқлар муаммолари тобора кучайиб бормоқда.

Мана шундай таҳликали вазиятда фақат кучли ирода, бирлик ва ҳамжиҳатлик, қаттиқ меҳнат билангина юртимизда тинчлик ва тараққиётни таъминлашга эриша олишимиз таъкидланди.

Маҳаллий кенгашларга сайланган депутатлар ана шу ўткир ҳақиқатни, ўз зиммаларидаги улкан масъулиятни чуқур англаб иш олиб боришига ишонч билдирилди.
—
Мәмлекетимизде болып өткен сайлаўлар жергиликли кеңеслердиң жумысында да жаңа дәўирди баслап берип атырғаны атап өтилди.

Жаңадан сайланған жергиликли кеңеслер қурамы ҳәм статусы бойынша алдынғы жағдайдан пүткиллей парық қылады. Олардың қурамы дерлик 60 процентке жаңаланып, 3 мыңнан аслам ўатанласларымыз биринши мәрте депутат болғаны да соннан дәрек береди.

Әсиресе, кеңеслерде ҳаял-қызлар депутатларының үлеси 32 процентке жеткени, 30 жасқа шекемги депутатлар саны 3,5 есеге артқаны Сенаттың жумысын буннан былай жаңаша қатнас ҳәм көзқараслар тийкарында шөлкемлестириўде әҳмиетли рол атқарады.

Түрли регионлардағы қанлы соқлығысыўлар, экологиялық ҳәм техноген апатшылықлар, климат өзгериўи, экономикалық кризислер, терроризм ҳәм екстремизм қәўип-қәтерлери, қашқынлар машқалалары барған сайын күшейип бармақта.

Мине усындай қәўипли жағдайда тек ғана күшли ерк-ықрар, бирлик ҳәм аўызбиршилик, машақатлы мийнет пенен ғана елимизде тынышлық ҳәм раўажланыўды тәмийинлеўге ерисе алыўымыз атап өтилди.

Жергиликли кеңеслерге сайланған депутатлар әне усы өткир ҳақыйқатты, өзлериндеги үлкен жуўапкершиликти терең аңлап жумыс алып баратуғынына исеним билдирилди.

Facebook|Instagram|X

Янги Ўзбекистонни барпо этишга қаратилган улуғвор вазифаларни амалга оширишда юқори палатанинг аввалги таркиби муносиб ҳисса қўшгани таъкидланди.

Айниқса, аёллар ҳуқуқларини ишончли таъминлаш, хотин-қизлар ва болаларни зўравонликдан ҳимоя қилиш масалаларида Сенат алоҳида фаоллик кўрсатди.

Охирги беш йилда юқори палата томонидан 106 марта ҳисоботлар эшитилди, ижро органларига 1 минг 300 та сўров киритилди.

Парламентнинг халқаро майдондаги нуфузи ҳам сезиларли даражада ошиб бормоқда. Ўтган даврда хорижий давлатлар билан парламентлараро дўстлик гуруҳлари сони 26 тадан 73 тага етди.

Сенат Осиё хотин-қизлар форуми, Марказий Осиё давлатлари парламентлараро форуми каби йирик халқаро тадбирларга мезбонлик қилди. Парламентлараро Иттифоқнинг 150- ассамблеяси, яъни юбилей анжумани келгуси йили пойтахтимизда ўтказилиши ҳам алоҳида эътиборга лойиқ.

Сенатда давлатлараро келишувлар ижроси устидан парламент назоратини таъминлаш бўйича илк бор ижобий амалиёт йўлга қўйилгани таъкидланди.
—
Жаңа Өзбекстанды қурыўға қаратылған уллы ўазыйпаларды әмелге асырыўда жоқары палатаның бурынғы қурамы мүнәсип үлес қосқаны атап өтилди.

Әсиресе, ҳаял-қызлардың ҳуқықларын исенимли тәмийинлеў, ҳаял-қызлар ҳәм балаларды зорлықтан қорғаў мәселелеринде Сенат айрықша белсендилик көрсетти.

Кейинги бес жылда жоқары палата тәрепинен 106 мәрте есабатлар тыңланды, атқарыў уйымларына 1 мың 300 сораў киргизилди.

Парламенттиң халықаралық майдандағы абырайы да сезилерли дәрежеде артып бармақта. Өткен дәўирде сырт мәмлекетлер менен парламентлераралық дослық топарларының саны 26 дан 73 ке жетти.

Сенат Азия ҳаял-қызлар форумы, Орайлық Азия мәмлекетлери парламентлераралық форумы сыяқлы ири халықаралық илажларға мийман болды. Парламентлераралық Аўқамның 150-ассамблеясы, яғный юбилей әнжуманының келеси жылы пайтахтымызда өткерилиўи де айрықша итибарға ылайық.

Сенатта мәмлекетлераралық келисимлердиң орынланыўы үстинен парламентлик қадағалаўды тәмийинлеў бойынша биринши мәрте унамлы әмелият жолға қойылғаны атап өтилди.

Facebook|Instagram|X

Конституциявий ислоҳотлар натижасида Сенат таркиби ихчамлашиб, унинг аъзолари сони 100 нафардан 65 нафарга қисқарди.

Айни вақтда сенаторларнинг ваколатлари ва масъулияти бир неча баробар ошди.

Хусусан, юқори палатанинг парламент назорати ва бир қатор муҳим давлат органларини шакллантиришдаги иштироки сезиларли равишда кенгайтирилди.

Илгари сенаторлар назорат тадбирларида ёки сайловчилар билан учрашувларда қонунларда аниқланган муаммоларни ҳал этиш бўйича аниқ ваколатга эга эмас эди. Янгиланган Конституцияда Сенатга қонунчилик таклифини киритиш ҳуқуқи берилиши билан масала ўз ечимини топди.

Президент янги сайланган сенаторларимиз энди бу жараёнларда фаол бўлишига ишонч билдирди.
—
Конституциялық реформалар нәтийжесинде Сенат қурамы ықшамластырылып, оның ағзалары саны 100 ден 65 ке қысқарды.

Соның менен бирге сенаторлардың ўәкилликлери ҳәм жуўапкершилиги бир неше есеге артты.

Атап айтқанда, жоқары палатаның парламентлик қадағалаўы ҳәм бир қатар әҳмийетли мәмлекетлик уйымларды қәлиплестириўдеги қатнасы сезилерли дәрежеде кеңейтилди.

Бурын сенаторлар қадағалаў илажларында ямаса сайлаўшылар менен ушырасыўларда нызамларда анықланған машқалаларды шешиў бойынша анық ўәкилликке ийе емес еди. Жаңаланған Конституцияда Сенатқа нызамшылық усынысын киргизиў ҳуқықының берилиўи менен мәселе өз шешимин тапты.

Президент жаңадан сайланған сенаторларымыз енди бул процесслерде белсенди болатуғынына исеним билдирди.

Facebook|Instagram|X

Юқори палата ўз фаолиятида тўлиқ ишга солиши мумкин бўлган имконият ва йўналишларга тўхталиб ўтилди.

Конституцияда Сенат ҳудудий вакиллик палатаси экани белгилаб қўйилган. Шу билан бирга, олдинги чақириқда Сенат маҳаллий кенгашлар билан мулоқот ва ҳамкорлик борасида фақат дастлабки қадамларни қўйди.

Масалан, маҳаллий кенгашлар 15 дан ортиқ масалалар бўйича қарор қабул қилиш ваколатига эга бўлса-да, уларни тайёрлаш, келишиш ва тасдиқлаш бўйича ягона тартиб ҳалигача ишлаб чиқилмаган.

Бундан ташқари, маҳаллий кенгашларнинг энг яхши тажрибаларини бошқа ҳудудларда ҳам оммалаштириш, намунали кенгашларни эътироф этиш ҳам йўлга қўйилса, ишнинг самараси янада ошиши таъкидланди.

Асосий қонунимизга мувофиқ, Сенат 10 дан зиёд юқори мартабали мансабдор шахсларнинг ҳисоботларини эшитади. Лекин, ҳисоботлар кўп ҳолларда чуқур таҳлиллар ўтказмасдан кўриб чиқилаётгани қайд этилди.
—
Жоқары палата өз жумысында толық иске қосыўы мүмкин болған имканиятлар ҳәм бағдарларға тоқтап өтилди.

Конституцияда Сенат аймақлық ўәкиллик палатасы екенлиги белгилеп қойылған. Соның менен бирге, алдынғы шақырыўда Сенат жергиликли кеңеслер менен сөйлесиў ҳәм бирге ислесиў бағдарында тек ғана дәслепки қәдемлерди қойды.

Мәселен, жергиликли кеңеслер 15 тен аслам мәселелер бойынша қарар қабыл етиў ўәкиллигине ийе болса да, оларды таярлаў, келисиў ҳәм тастыйықлаў бойынша бирден-бир тәртип елеге шекем ислеп шығылмаған.

Буннан тысқары, жергиликли кеңеслердиң ең жақсы тәжирийбелерин басқа аймақларда да ғалаба ен жайдырыў, үлгили кеңеслердиң тән алыныўы да жолға қойылса, жумыс нәтийжелилиги және де артатуғыны атап өтилди.

Тийкарғы нызамымызға муўапық, Сенат 10 нан аслам жоқары мәртебели лаўазымлы шахслардың есабатларын тыңлайды. Бирақ, есабатлар көп жағдайларда терең таллаўлар өткерилместен көрип шығылып атырғаны атап өтилди.

Facebook|Instagram|X

Сўнгги йилларда кенг кўламли демократик ислоҳотлар туфайли Ўзбекистоннинг халқаро рейтинглардаги ўрни яхшиланиб бормоқда.

Мамлакатимиз рейтинги қонун устуворлиги бўйича 8, электрон ҳукумат бўйича 18, иқтисодий эркинлик бўйича 49, логистика ва инновация бўйича 10 поғона юқори кўтарилди.

Бундай муҳим ютуқларни эътироф этган ҳолда, айни вақтда бу йўналишларда ҳали яна кўп иш қилиниши зарурлиги таъкидланди.

Бугунги кунда Ўзбекистон нуфузли халқаро минбарлардан катта-катта ташаббусларни илгари сурмоқда.

Уларнинг мазмун-моҳиятини халқимизга, хорижий ва маҳаллий экспертларга етказишда сенаторларимиз фаол бўлишлари лозим. Аммо, афсуски, уларнинг бу борадаги роли етарли даражада сезилмаётгани қайд этилди.

Юқори палатанинг янги таркиби мазкур йўналишдаги фаолиятини яхшилашига умид билдирилди.
—
Соңғы жылларда кең көлемли демократиялық реформалар себепли Өзбекстанның халықаралық рейтинглердеги орны жақсыланып бармақта.

Мәмлекетимиз рейтинги нызам үстемлиги бойынша 8, электрон ҳүкимет бойынша 18, экономикалық еркинлик бойынша 49, логистика ҳәм инновация бойынша 10 басқышқа жоқары көтерилди.

Бундай әҳмийетли жетискенликлерди тән алған ҳалда, ҳәзирги ўақытта бул бағдарларда еле көп жумыс ислеў зәрүр екенлиги атап өтилди.

Бүгинги күнде Өзбекстан абырайлы халықаралық минберлерден үлкен-үлкен басламаларды көтермекте.

Олардың мазмун-мәнисин халқымызға, сырт ел ҳәм жергиликли экспертлерге жеткериўде сенаторларымыз белсенди болыўы керек. Бирақ, тилекке қарсы, олардың бул бағдардағы роли жетерли дәрежеде сезилмей атырғаны атап өтилди.

Жоқары палатаның жаңа қурамы бул бағдардағы жумысын жақсылайды, деп үмит билдирилди.

Facebook|Instagram|X

Президент Сенат олдида қандай долзарб вазифалар тургани юзасидан ўз фикрларини билдирди.

Янгиланган Конституциямизда Сенат билан Қонунчилик палатаси ваколатларидаги такрорий ҳолатлар бартараф этилиб, уларнинг ҳар бирига тегишли вазифалар аниқ кўрсатилди.

Сенат қонунларни муҳокама қилишда янгича механизмларни жорий этиши мақсадга мувофиқлиги қайд этилди.

Айниқса, қонун ижодкорлиги жараёнига маҳаллий кенгашларни кенг жалб этиш, ҳар бир қонун бўйича уларнинг фикрини олиш амалиётини йўлга қўйиш муҳим аҳамиятга эга.

Ҳудудларнинг ўзига хос хусусият ва имкониятлари ҳисобга олинмаган қонунлар қуйи бўғинда самарали ишламаслиги боис, Давлатимиз раҳбари Қонунларни парламент қўмиталарида кўриб чиқишда вазирлик ва идоралар вакиллари билан эмас, балки маҳаллий кенгашлар депутатлари билан кўпроқ иш олиб борилса, адолатдан бўлишини таъкидлади.

Энг муҳими, қонунларда ҳудудий ва умумдавлат манфаатлари уйғун бўлишига эришиш лозим.
—
Президент Сенат алдында қандай әҳмийетли ўазыйпалар турғаны бойынша өз пикирлерин билдирди.

Жаңаланған Конституциямызда Сенат пенен Нызамшылық палатасының ўәкилликлериндеги тәкирарланыў жағдайлары сапластырылып, олардың ҳәр бирине тийисли ўазыйпалар анық көрсетип өтилди.

Сенат нызамларды додалаўда жаңа механизмлерди енгизиўи мақсетке муўапық екени атап өтилди.

Әсиресе, нызам дөретиўшилиги процесине жергиликли кеңеслерди кеңнен тартыў, ҳәр бир нызам бойынша олардың пикирин алыў әмелиятын жолға қойыў айрықша әҳмиетке ийе.

Аймақлардың өзине тән өзгешеликлери ҳәм имканиятлары есапқа алынбаған нызамлар төменги буўында нәтийжели ислемей атырғаны себепли, Мәмлекетимиз басшысы Нызамларды парламент комитетлеринде көрип шығыўда министрликлер ҳәм уйымлардың ўәкиллери менен емес, ал жергиликли кеңеслердиң депутатлары менен көбирек жумыс алып барылса, әдил болатуғынын атап өтти.

Ең әҳмийетлиси, нызамларда аймақлық ҳәм улыўма мәмлекетлик мәплердиң үйлесимлилигине ерисиў керек.

Facebook|Instagram|X

Маҳаллий кенгашлар фаолиятига ҳар томонлама кўмаклашиш Сенатнинг устувор вазифаси бўлиши кераклиги таъкидланди.

Энди халқ депутатлари вилоятлар ва Тошкент шаҳар кенгашларига ҳокимлар эмас, балки депутатлар орасидан сайланган кенгаш раислари бошчилик қилади. Президентимиз ушбу сиёсий ислоҳот орқали халқимизнинг 30 йиллик орзуси рўёбга чиққанини таъкидлади.

Бу йил ҳокимларнинг 33 та ваколати кенгашларга олиб берилди, яна 17 та ваколатни ўтказиш режа қилинган. Мисол учун, ичимлик суви тарифига устама, давлат объектлари ва бозорларда ижара тўловлари каби жами 7 турдаги маҳаллий йиғимлар миқдорини тасдиқлаш ваколати ҳам маҳаллий кенгашларга ўтказилиши кўзда тутилган.

Шунингдек, кенгаш сўрови ва кенгаш текшируви каби янги механизмлар орқали ҳудудий ижро органлари фаолияти устидан назорат кучайтирилади.

Маҳаллий кенгашлар томонидан ҳар ярим йилда қилинган ишлар бўйича матбуот анжуманлари ўтказиш амалиёти йўлга қўйилса, бу уларнинг фаолиятида ошкоралик ва ҳисобдорликни кучайтириши кўрсатиб ўтилди.

Ушбу чора-тадбирларнинг барчаси мамлакатимизда давлат бошқарувини қуйи бўғинга тушириш, уларни аҳолига яқинлаштириш жараёнлари ортга қайтмас тус олганидан далолат беради.
—
Жергиликли кеңеслердиң жумысына ҳәр тәреплеме жәрдемлесиў Сенаттың тийкарғы ўазыйпасы болыўы керек екенлиги атап өтилди.

Енди халық депутатлары ўәлаятлар ҳәм Ташкент қалалық кеңеслерине ҳәкимлер емес, ал депутатлар арасынан сайланған кеңес басшылары басшылық етеди. Президентимиз бул сиясий реформа арқалы халқымыздың 30 жыллық арзыўы әмелге асқанын атап өтти.

Быйыл ҳәкимлердиң 33 ўәкиллиги кеңеслерге өткерилди, және 17 ўәкилликти өткериў режелестирилген. Мысал ушын, ишимлик суўы тарифине үстеме, мәмлекетлик обектлер ҳәм базарларда ижара төлемлери сыяқлы жәми 7 түрдеги жергиликли жыйымлардың муғдарын тастыйықлаў ўәкиллиги де жергиликли кеңеслерге өткерилиўи нәзерде тутылған.

Сондай-ақ, кеңес сораўы ҳәм кеңес тексериўи сыяқлы жаңа механизмлер арқалы аймақлық атқарыў уйымларының жумысы үстинен қадағалаў күшейтиледи.

Жергиликли кеңеслер тәрепинен ҳәр ярым жылда исленген жумыслар бойынша баспасөз конференцияларын өткериў әмелияты жолға қойылса, бул олардың жумысында ашық-айдынлық ҳәм есап бериўди күшейтиўи көрсетип өтилди.

Бул илажлардың барлығы мәмлекетимизде мәмлекетлик басқарыўды төменги буўынға түсириў, оларды халыққа жақынластырыў процесслери артқа қайтпайтуғын түске енгенинен дәрек береди.

Facebook|Instagram|X

Ҳоким ҳам, кенгаш раиси ҳам, аввало, ўз ҳудудида яшаётган аҳоли манфаатларини етакчи ўринга қўйиб, бир жамоа бўлиб ишлаши лозимлиги қайд этилди.

Айни пайтда Конституцияда белгиланганидек, туман, шаҳар ва вилоятлар миқёсида қонун ҳужжатларини сўзсиз ижро этиш, ҳудудларни ижтимоий-иқтисодий, маданий ва экологик жиҳатдан ривожлантириш учун ҳокимлар масъул ва жавобгар.

Сенат эса маҳаллий ҳокимлик ва кенгашлар ҳамжиҳат фаолият юритиши, ўзаро муносабатларини тўғри ташкил этиши учун уларга яқиндан ёрдам бериши ушбу жараёнларни тўғри ташкил этишга хизмат қилиши билдирилди.

Президент юқори палатани туман ва шаҳар кенгашларига ҳам ҳокимлар раислик қилмаслиги бўйича ислоҳотга жиддий тайёргарлик кўришга чақирди.
—
Ҳәким де, кеңес баслығы да, бәринен бурын, өз аймағында жасап атырған халықтың мәплерин жетекши орынға қойып, бир жәмәәт болып ислеўи керек екенлиги атап өтилди.

Ҳәзирги ўақытта Конституцияда белгиленгениндей, район, қала ҳәм ўәлаятлар көлеминде нызам ҳүжжетлерин сөзсиз орынлаў, аймақларды социаллық-экономикалық, мәдений ҳәм экологиялық жақтан раўажландырыў ушын ҳәкимлер жуўапкер.

Сенат болса жергиликли ҳәкимликлер ҳәм кеңеслер биргеликте жумыс алып барыўы, өз-ара қатнасықларды дурыс шөлкемлестириў ушын оларға жақыннан жәрдем бериўи бул процесслерди дурыс шөлкемлестириўге хызмет ететуғыны билдирилди.

Президент жоқары палатаны районлық ҳәм қалалық кеңеслерге де ҳәкимлер басшылық етпеўи бойынша реформаға айрықша таярлық көриўге шақырды.

Facebook|Instagram|X

Янгиланган Конституция талаби асосида маҳаллий кенгашлар яқинда ҳокимларни лавозимга тасдиқлашда уларнинг ҳудудни ривожлантиришга оид дастурларини илк бор кўриб чиқиб, маъқуллади.

Халқимиз депутатлардан бу дастурлардаги вазифалар ижроси бўйича депутатлик ва кенгаш назоратини амалга оширишда фаол ва ташаббускор бўлишни кутмоқда.

2025 йилдан ер, мол-мулк ва айланма солиқларини тўлиқ, даромад солиғининг эса камида 50 фоизини туман ва шаҳарнинг ўзида қолдириш режалаштирилган. Бу орқали маҳаллий кенгашларнинг ушбу соҳадаги роли янада ортади.

Натижада 2025 йилда туман ва шаҳарлар бюджетлари даромади 9,4 трлн сўмга ёки 47 фоизга ошади.

Бу ислоҳотлар туман ва шаҳарлар ўз ҳудудидаги муаммоларни мустақил ҳал этиш имкониятини тубдан ошириш баробарида кенгашлардан яратилаётган имкониятлардан оқилона фойдаланиб, аҳолини қийнаётган масалалар ечими бўйича асосли ташаббусларни илгари суришни ҳам тақозо этади.

Сенат эса бу йўналишларда маҳаллий кенгашлар фаолиятини тизимли таҳлил қилиб, уларга кўмаклашиб бориши зарур.
—
Жаңаланған Конституция талабы тийкарында жергиликли кеңеслер жақында ҳәкимлерди лаўазымға тастыйықлаўда олардың аймақты раўажландырыўға байланыслы бағдарламаларын биринши мәрте көрип шығып, мақуллады.

Халқымыз депутатлардан бул бағдарламалардағы ўазыйпалардың орынланыўы бойынша депутатлық ҳәм кеңеслик қадағалаўды әмелге асырыўда белсенди ҳәм басламашы болыўын күтпекте.

2025-жылдан жер, мүлк ҳәм айланба салықларын толық, дәрамат салығының болса кеминде 50 процентин район ҳәм қаланың өзинде қалдырыў режелестирилген. Бул арқалы жергиликли кеңеслердиң бул тараўдағы роли және де артады.

Нәтийжеде 2025-жылы район ҳәм қалалар бюджетлериниң дәраматы 9,4 триллион сумға ямаса 47 процентке артады.

Бул реформалар район ҳәм қалалар өз аймағындағы машқалаларды еркин шешиў имканиятын түп-тийкарынан арттырыў менен бирге кеңеслерден жаратылып атырған имканиятлардан ақылға уғрас пайдаланып, халықты қыйнап атырған мәселелерди шешиў бойынша тийкарланған басламаларды көтериўди де талап етеди.

Сенат болса бул бағдарларда жергиликли кеңеслердиң жумысын системалы таллап, оларға жәрдем берип барыўы зәрүр.

Facebook|Instagram|X

Янгиланган Конституцияда Сенатга маҳаллий кенгашларнинг қарорлари қонунчиликка мувофиқ бўлишини таъминлаш бўйича катта масъулият юклатилган.

Биргина ўтган йилнинг ўзида ушбу кенгашлар 34 минг 400 та қарор қабул қилганини ҳисобга оладиган бўлсак, бу қанчалик муҳим вазифа экани яққол аён бўлади.

Сенат бу борада очиқлик ва шаффофликни, қонунийликни таъминлаш бўйича самарали тизим яратиши кераклиги таъкидланди.

Сенат қўмиталари – юқори палатанинг юраги, ҳаракатлантирувчи кучидир. Ҳар бир қўмита жойлардаги муаммоларни ўрганиш ва уларнинг ечими юзасидан ўтган беш йил давомида ўртача 37 тадан назорат-таҳлил тадбири ўтказган.

Лекин назорат тадбирлари кутилган натижа бераяптими, улардан кейин жойларда аниқ бир муаммо ўз ечимини топаяптими, деган савол сенаторларни ўйлантириши керак.

Шу боис, қўмиталардаги эшитув институти асосларини қонун даражасида мустаҳкамлаб қўйиш вақти келгани таъкидланди.
—
Жаңаланған Конституцияда Сенатқа жергиликли кеңеслердиң қарарлары нызамшылыққа муўапық болыўын тәмийинлеў бойынша үлкен жуўапкершилик жүкленген.

Тек ғана өткен жылдың өзинде бул кеңеслер 34 мың 400 қарар қабыл еткенин есапқа алсақ, бул қаншелли әҳмийетли ўазыйпа екени айқын көзге тасланады.

Сенат бул бағдарда ашық-айдынлықты, нызамлылықты тәмийинлеў бойынша нәтийжели система жаратыўы керек екенлиги атап өтилди.

Сенат комитетлери - жоқары палатаның жүреги, ҳәрекетлендириўши күш болып табылады. Ҳәр бир комитет орынлардағы машқалаларды үйрениў ҳәм олардың шешими бойынша өткен бес жыл даўамында орташа 37 ден қадағалаў-таллаў илажын өткерген.

Бирақ, қадағалаў илажлары күтилген нәтийже берип атыр ма, олардан кейин орынларда анық бир машқала өз шешимин таўып атыр ма, деген сораў сенаторларды ойландырыўы керек.

Соның ушын, комитетлерде тыңлаў институтының тийкарларын нызам дәрежесинде беккемлеп қойыў ўақты келгенлиги атап өтилди.

Facebook|Instagram|X

Мамлакатимизда камбағалликни қисқартириш ва аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш борасида катта дастурлар амалга оширилмоқда.

Тўрт йил аввал 23 фоиз аҳолимизнинг даромади камбағаллик чегарасига ҳам етмас эди. Ўтган даврда 3,5 миллион фуқаро учун даромад олиш имконияти яратилиб, камбағалликни 11 фоизга туширишга эришилди. Келгуси уч йилда уни 7 фоизга тушириш режа қилинган.

Камбағалликни қисқартириш ва аҳолини ижтимоий ҳимоя қилиш мақсадида келгуси йили бюджетдан 500 миллиард сўм йўналтирилади.

Шунингдек, янги йилдан 65 турдаги ижтимоий хизмат ва ёрдамлар, 50 га яқин имтиёзларни ўзида мужассам этадиган ягона “Ижтимоий карта” тизими йўлга қўйилади.

Даромади ва соғлиғини йўқотиб, оғир ижтимоий вазиятга тушиб қолган юртдошларимизни қўллаб-қувватлаш кўлами босқичма-босқич кенгайтирилади. Бунинг учун “Ижтимоий суғурта тўғрисида”ги қонун қабул қилинади.
—
Мәмлекетимизде кәмбағаллықты қысқартыў ҳәм халықты социаллық қорғаў бағдарында үлкен бағдарламалар әмелге асырылмақта.

Төрт жыл бурын 23 процент халқымыздың дәраматы кәмбағаллық шегарасына да жетпейтуғын еди. Өткен дәўирде 3,5 миллион пуқара ушын дәрамат алыў имканияты жаратылып, кәмбағаллықты 11 процентке түсириўге ерисилди. Келеси үш жылда оны 7 процентке түсириў режелестирилген.

Кәмбағаллықты қысқартыў ҳәм халықты социаллық қорғаў мақсетинде келеси жылы бюджеттен и қаратылады.

Сондай-ақ, жаңа жылдан 65 түрдеги социаллық хызмет ҳәм жәрдемлер, 50 ге шамалас жеңилликлерди өзинде жәмлеген исистемасы жолға қойылады.

Дәраматы ҳәм денсаўлығын жоғалтып, аўыр социаллық жағдайға түсип қалған ўатанласларымызды қоллап-қуўатлаў көлеми басқышпа-басқыш кеңейтиледи. Буның ушын "Социаллық қамсызландырыў ҳаққында"ғы нызам қабыл етиледи.

Facebook|Instagram|X

Ногиронлиги бўлган шахсларнинг жамиятга мослашувини таъминлаш учун ижтимоий хизмат ва ёрдамлар кўлами кенгайтирилади.

Бугунги кунда имконияти чекланган болаларнинг аксарияти ижтимоий муҳитдан ажралган ҳолда таълим олмоқда. Уларнинг умумтаълим мактабларига қатнаши учун тўсиқсиз муҳит ва зарур шароит яратилади, махсус педагог ва психологлар жалб қилинади.

Жамиятимизда болаларга нисбатан тазйиқ ва зўравонлик ҳолатлари учрамоқда.

Президент маданиятимизга хос бўлмаган бундай иллатларга қарши муросасиз муносабатда бўлишимиз ва аёвсиз курашишимиз шартлигини таъкидлади. Бу масала шахсан Президент назоратида бўлади.

Шу боис, яқинда, боланинг ҳаёти, соғлиғи, шаъни ва қадр қимматига тажовуз қиладиган, жисмоний ва руҳий азоб етказиши мумкин бўлган барча ҳолатларда давлат томонидан тегишли ҳуқуқий ва ижтимоий чоралар кўрилиши қонун билан мустаҳкамлаб қўйилди.

Прокуратура органлари зўравонликдан жабрланувчиларнинг ҳуқуқлари, эркинликлари ва қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича таъсирчан чораларни янада кучайтириши кераклиги кўрсатиб ўтилди.
—
Майыплығы болған шахслардың жәмийетке бейимлесиўин тәмийинлеў ушын социаллық хызметлер ҳәм жәрдемлер көлеми кеңейтиледи.

Бүгинги күнде имканияты шекленген балалардың көпшилиги социаллық орталықтан ажыратылған ҳалда билим алмақта. Олардың улыўма билим бериў мектеплерине қатнаўы ушын тосқынлықсыз орталық ҳәм зәрүр шараят жаратылады, арнаўлы педагог ҳәм психологлар тартылады.

Жәмийетимизде балаларға қарсы басым ҳәм зорлық жағдайлары ушыраспақта.

Президент мәдениятымызға тән болмаған бундай иллетлерге қарсы келисимсиз мүнәсибетте болыўымыз ҳәм аяўсыз гүресиўимиз шәрт екенин атап өтти. Бул мәселе Президенттиң жеке қадағалаўында болады.

Сонлықтанда, жақында, баланың өмири, денсаўлығы, абырайы ҳәм қәдир-қымбатына қәўип салыўшы, физикалық ҳәм руўхый азап келтириўи мүмкин болған барлық жағдайларда мәмлекет тәрепинен тийисли ҳуқықый ҳәм социаллық илажлар көрилиўи нызам менен беккемлеп қойылды.

Прокуратура уйымлары зорлықтан жәбирленгенлердиң ҳуқықлары, еркинликлери ҳәм нызамлы мәплерин қорғаў бойынша тәсиршең илажларды және де күшейтиўи керек екенлиги көрсетип өтилди.

Facebook|Instagram|X

Сўнгги беш йилда “Коррупциянинг мавжуд эмаслиги” кўрсаткичида Ўзбекистон 23 поғона юқори кўтарилиб, 2023 йилда 140 та мамлакат орасида 66-ўринни эгаллади ва Марказий Осиё минтақасида бу йўналишда сезиларли ижобий кўрсаткични намойиш этди.

Давлат органлари ва ташкилотлари фаолиятининг шаффофлигини баҳолаш бўйича “Очиқлик индекси” жорий этилди.

Бироқ, бу борада ҳали ечимини кутаётган масалалар ҳам етарли экани таъкидланди.

Ўтган йили коррупцияга оид жиноятлар 12 фоизга камайган бўлса-да, 6 минг 500 нафар шахс коррупцияда айбланиб, жавобгарликка тортилган.

Коррупцияга қарши курашиш бўйича парламент назоратини, бутун жамиятимиз иштирокини янада кучайтириш зарурлиги таъкидланди.

Президент Сенатни аҳоли ва давлат хизматчиларининг ҳуқуқий онги ва маданиятини юксалтириш, жамиятда коррупцияга нисбатан муросасизлик муҳитини шакллантириш, ёш авлод онгига қонунга ҳурмат, тўғрилик ва ҳалол меҳнат тушунчаларини сингдириш бўйича аниқ чора-тадбирларни ишлаб чиқишга чақирди.
—
Соңғы бес жылда "Коррупцияның жоқлығы" көрсеткишинде Өзбекстан 23 басқыш жоқары көтерилип, 2023-жылы 140 мәмлекет арасында 66-орынды ийеледи ҳәм Орайлық Азия регионында бул бағдарда сезилерли унамлы көрсеткишти көрсетти.

Мәмлекетлик уйымлар ҳәм шөлкемлер жумысының ашық-айдынлығын баҳалаў бойынша "Ашықлық индекси" енгизилди.

Бирақ, бул бағдарда еле шешимин күтип атырған мәселелер де жетерли екени атап өтилди.

Өткен жылы коррупцияға байланыслы жынаятлар 12 процентке азайған болса да, 6 мың 500 шахс коррупцияда айыпланып, жуўапкершиликке тартылған.

Коррупцияға қарсы гүресиў бойынша парламентлик қадағалаўды, пүткил жәмийетимиздиң қатнасын және де күшейтиў зәрүр екенлиги атап өтилди.

Президент Сенатты халық ҳәм мәмлекетлик хызметкерлердиң ҳуқықый санасы менен мәдениятын арттырыў, жәмийетте коррупцияға қарсы кеңпейиллик орталығын қәлиплестириў, жас әўладтың санасына нызамға ҳүрмет, дурыслық ҳәм ҳадал мийнет түсиниклерин сиңдириў бойынша анық илажлар ислеп шығыўға шақырды.

Facebook|Instagram|X

Сенат томонидан Судьялар олий кенгашининг барча аъзоларини сайлаш тизими йўлга қўйилгани суд ҳокимиятининг чинакам мустақиллигини таъминлашга хизмат қилади.

Сенатнинг ушбу конституциявий ваколати фақат номзодларни тасдиқлаш билан чекланиб қолмаслиги кераклиги таъкидланди.

Юқори палата қўмиталарида номзодларнинг фаолияти билан танишиш ва баҳо бериш, улар ҳақида хулоса бериш амалиётини йўлга қўйиш мақсадга мувофиқ.

Шу билан бирга, судьяларнинг мақоми ва судьялар ҳамжамияти органлари фаолиятининг ҳуқуқий асосини, суд тизимини молиялаштириш учун маблағлар ажратишда ушбу ҳамжамиятнинг иштирок этиш кафолатларини алоҳида қонунлар билан белгилайдиган вақт келгани қайд этилди.
—
Сенат тәрепинен Судьялар жоқары кеңесиниң барлық ағзаларын сайлаў системасы жолға қойылғаны суд ҳәкимиятының ҳақыйқый еркинлигин тәмийинлеўге хызмет етеди.

Сенаттың бул конституциялық ўәкиллиги тек ғана талабанларды тастыйықлаў менен шекленип қалмаўы керек екенлиги атап өтилди.

Жоқары палата комитетлеринде талабанлардың жумысы менен танысыў ҳәм баҳа бериў, олар ҳаққында жуўмақ бериў әмелиятын жолға қойыў мақсетке муўапық.

Соның менен бирге, судьялардың статусы ҳәм судьялар жәмәәти уйымларының жумысының ҳуқықый тийкарын, суд системасын қаржыландырыў ушын қаржылар ажыратыўда усы жәмийетшиликтиң қатнасыў кепилликлерин айрықша нызамлар менен белгилейтуғын ўақыт келгени атап өтилди.

Facebook|Instagram|X

Мажлисда Сенат Раиси ва унинг ўринбосарларини сайлаш тўғрисидаги ташкилий масала кўриб чиқилмоқда.

Конституциянинг 101-моддасига мувофиқ, Президент Олий Мажлис Сенати Раиси лавозимига сенатор Танзила Нарбаева номзодини тақдим этди.

Танзила Нарбаева давлат ва жамоат бошқарувида бой тажрибага эга экани, ўтган даврда шу лавозимдаги самарали фаолияти натижасида мамлакатимизда хотин-қизлар, болалар ҳуқуқларини таъминлаш ва уларнинг қонуний манфаатларини ҳимоя қилиш бўйича вазият сезиларли равишда яхшилангани таъкидланди.

Шунингдек, Сенат Раисининг биринчи ўринбосари лавозимига сенатор Содиқ Сафоев, Сенат Раисининг ўринбосари лавозимига сенатор Аманбай Оринбаев номзодлари тавсия этилди.

Айни пайтда мажлис давом этмоқда. Сенат фаолиятини ташкил этиш билан боғлиқ масалаларни кўриб чиқиш ҳамда Президентнинг сенаторлар билан мулоқоти бошланди.
—
Мәжилисте Сенат Баслығы ҳәм оның орынбасарларын сайлаў ҳаққындағы шөлкемлестириў мәселеси көрип шығылмақта.

Конституцияның 101-статьясына муўапық, Президент Олий Мажлис Сенатының Баслығы лаўазымына сенатор Танзила Норбоеваның кандидатурасын усынды.

Танзила Норбоева мәмлекетлик ҳәм жәмийетлик басқарыўда бай тәжирийбеге ийе екени, өткен дәўирде бул лаўазымдағы нәтийжели жумысы нәтийжесинде мәмлекетимизде ҳаял-қызлар, балалардың ҳуқықларын тәмийинлеў ҳәм олардың нызамлы мәплерин қорғаў бойынша жағдай сезилерли дәрежеде жақсыланғаны атап өтилди.

Сондай-ақ, Сенат Баслығының биринши орынбасары лаўазымына сенатор Садық Сафоев, Сенат Баслығының орынбасары лаўазымына сенатор Аманбай Орынбаевтың кандидатуралары усыныс етилди.

Ҳәзирги ўақытта мәжилис даўам етпекте. Сенат жумысын шөлкемлестириўге байланыслы мәселелерди көрип шығыў ҳәм Президенттиң сенаторлар менен пикирлесиўи басланды.

Facebook|Instagram|X