Дзікая прырода побач
2.89K subscribers
2.6K photos
202 videos
2 files
1.28K links
ТАА "Дзікая прырода" 🌳🐺🐤

🌿 Навіны дзікай прыроды і птушкавання
🦡 Барсук Ясь запрашае цябе ў "Дзікі клуб"
🤲 Наш прыбытак ідзе на ахову дзікай прыроды Беларусі

Людзі - для дзікай прыроды, дзікая прырода - для людзей!
Download Telegram
Беларускія батанікі знайшлі расліну, якая лічылася зніклай

🌿 Супрацоўнікі Інстытута эксперыментальнай батанікі імя Купрэвіча НАН Беларусі падчас даследаванняў на Гродзеншчыне знайшлі настурцыю лекавую (Nasturtium officinale L., жеруха лекарственная) – від, які лічыўся зніклым у Беларусі.

Вось што кажа пра знаходку Аркадзь Скуратовіч, старшы навуковы супрацоўнік Інстытута:

“Для Беларусі гэта вельмі цікавая знаходка. Гэты від быў знойдзены ў нас і раней, але гэта было вельмі даўно – у далёкім 1782 годзе батанікам Жыліберам Ж. Э. Пры гэтым настурцыя лекавая расце ў суседніх з Беларуссю краінах – у Польшчы, Літве.
Нечакана і дзіўна, што гэтая расліна захавалася ў нас. Яна была знойдзена ва ўмовах, якія набліжаны да натуральных – на беразе ручая з хуткай плынню. Але тое, што столькі гадоў яе не знаходзілі, а зараз знайшлі – вельмі ўражвае.

Тэарэтычна, гэта можа быць расліна, якая трапіла ў прыроднае асяроддзе з культурнай плантацыі, бо яе вырошчваюць для харчавання як вадзяны крэс-салат, у крамах прадаецца яе насенне.

У нас ёсць яшчэ год да заканчэння працы над 5-м выданнем Чырвонай кнігі. І за гэты год мы спадзяёмся з дапамогай генетычнага аналізу даведацца, ці сапраўды настурцыя лекавая расце ў Беларусі альбо трапіла да нас аднекуль з Еўропы”.

Будзем чакаць навін!

🌸 А ты хочаш, каб дзікія расліны адкрылі і перад табой свае таямніцы? Заказвай кнігу “200 цветковых растений Беларуси. Атлас-определитель” аўтарства прафесійных беларускіх батанікаў.

А даход ад продажу ідзе на ахову прыроды Беларусі. ❤️

📷 На фота настурцыя лекавая, з сайта ohranaprirody.govby
Чаму буслы так рана адлятаюць?

У Еўропу, у тым ліку да нас у Беларусь, дарослыя буслы прылятаюць з Афрыкі, каб размнажацца. Калі размнажэнне паспяхова скончылася, буслы адлятаюць на месцы зімоўкі. Чакаць ім тут нічога не трэба – наадварот, ранні адлёт павышае шанец на добрую міграцыю.

♨️ Рэч у тым, што буслы мігруюць з дапамогай тэрмікаў – патокаў нагрэтага ад зямлі паветра, якое падымаецца ўгору. Адлегласць паміж імі можа дасягаць дзясяткаў ці сотняў кіламетраў. Тэрмік падымае чараду птушак угору і яна лунае ўніз у напрамку Афрыкі да наступнага тэрміка. Буслам застаецца толькі распасцерці крылы.

Здавалася б, крута так ляцець, не трэба траціць сілы, каб махаць крыламі, лунаеш сабе і ўсё. Але ў такога спосабу ёсць і мінусы. Падчас халадоў або дажджу буслы міграваць не могуць. Сядзяць і чакаюць пагоды.
Вось таму яны стараюцца стартаваць як мага раней, бо тады ў іх больш шанцаў, што тэрмікі да самой Афрыкі ім будуць забяспечаныя.

🐦 Такім манерам, лунаючы з дапамогай тэрмікаў, буслы могуць перасоўвацца вельмі хутка. Вось свежая навіна ад бусла на мянушку Шыбкі, пазначанага ў Польшчы перадатчыкам. За 12 дзён пасля пачатку вялікай міграцыі ён дасягнуў Егіпта, пераадолеўшы 3288 кіламетраў!

#дзікіфакт Жураўлі знешне падобныя да буслоў, але яны не сваякі. Жураўлі лятуць у Афрыку клінам. І крыламі яны падчас палёту махаюць, то бок палёт у іх актыўны, і гэта дазваляе ім перасякаць, напрыклад, Чорнае і Міжземнае моры, над якімі буслы праляцець не могуць.

📷 Фота Дзмітрыя Іванова, @ptushkafota.
А што табе вядома пра стракоз?

У стракоз унікальны зрок і яны выдатныя паляўнічыя. А ў старадаўнія часы яны былі памерам з птушак.

👉 Аб тым, навошта гэтым неверагодным насякомым вялізныя вочы, чаму ў іх такія незвычайныя назвы – у рамках нашага са @Smartpress праекта “Дзікая прырода Беларусі” расказвае Сямён Левы, заснавальнік адукацыйнага праекта Крылы.by.

Чытай інтэрв'ю тут!

📷 На фота Іны Шкурко страказа чатырохплямістая (плоскобрюх четырёхпятнистый).
This media is not supported in your browser
VIEW IN TELEGRAM
Знаёмся: эхінацысціс лопасцевы (эхиноцистис лопастный) – шкодны чужародны (інвазіўны) від родам з Паўночнай Амерыкі.

🌱 Гэтая травяністая аднагадовая ліяна даўжынёй да 10 метраў вельмі хутка разгаліноўваецца і разрастаецца, і займае вялікія плошчы, выцясняючы мясцовыя віды раслін і жывёл. У Беларусі няма жывёл, якія б ёй жывіліся.

Эхінацысціс уключаны ў сотню самых агрэсіўных інвазіўных відаў Еўропы. У Беларусі расліна таксама ў чорным спісе і забаронена да распаўсюду.

Калісьці ў 70-я, яна расла толькі ў палісадніках і лецішчах. Але людзі і цяпер маюць звычку выкідваць зялёныя адыходы ў лес ці ў поймы.

Убачыць эхінацысціс можна ў поймах рэк і вадаёмаў, на смецішчах, на
пустках, каля дачных пасёлкаў.

Эхінацысціс цвіце ў чэрвені-верасні, а яго плады выспяваюць у жніўні-кастрычніку, размнажаецца ён насеннем.

Што рабіць, калі заўважыш гэтую расліну?

Па магчымасці, абарваць яе, пакуль плады ў выглядзе гуркоў яшчэ не паспелі. Для гэтага трэба знайсці, адкуль сцябло выходзіць з зямлі, але калі гэта складана, можна адарваць столькі, колькі здолееш. Асабліва важна знішчыць адзінкавыя ці невялікія групы гэтай расліны. Інакш месца можна не пазнаць ужо на наступны год. Ды і адолець іх прасцей.

👉 Зараз, пакуль эхінацысціс цвіце, самы час, каб змагацца з ім. Потым, калі ўсе кветкі стануць пладамі, то нават калі ты расліну абарвеш, яны даспеюць за кошт сокаў са сцябла і насенне на наступны год прарасце.

#інвазіўныявіды
Запрашаем на чэмпіянат па спартыўнай арніталогіі BirdRace-2024! 🦅

Сёлета гонка за птушкамі адбудзецца ў суботу 7-га верасня.

Што трэба рабіць?

🔹 Сабраць каманду з 3-4 чалавек (але не болей за аднаго ўдзельніка маладзей 18 год).
🔹 Скласці любы маршрут у межах Беларусі.
🔹 За 12 гадзін з 6 раніцы да 18 вечара ўбачыць і пачуць як мага больш відаў птушак.

Увага! Чэмпіянат адбудзецца, калі ўдзельнічаць будзе не менш за 7 каманд.

Кошт удзелу ў чэмпіянаце – 10 рублёў з кожнага дарослага чалавека ў камандзе. Для ўдзельнікаў “Дзікага клуба” – бясплатна.

Рэгістрацыя адчынена да раніцы 6-га верасня ўключна, але мы вельмі просім падаваць заяўкі як мага раней, таму што а 12:00 6-га верасня па колькасці заявак будзе зразумела, адбудзецца чэмпіянат ці не.

Усе падрабязнасці і форма рэгістрацыі тут!

Збірай каманду, запісвайся і рыхтуйся да марафону!

📷 На фота Алега Аляксевіча балотны лунь, @ptushkafota.
Яшчэ адна добрая навіна для ўсіх!

Прыпяць, здаецца, адзіная рака ў нас, якая прыносіць свае воды з Украіны і туды іх і ўносіць.

💧🦆 Прыпяць стварыла поймавыя экасістэмы, вельмі важныя для птушак. На астраўках падчас разводдзя гняздуюць сотні качак і кулікоў. А падчас міграцыі тут спыняюцца для падсілкавання дзясяткі тысяч крычак і рыбачак, сотні тысяч кулікоў, гусей і качак.

🐦 З чырванакніжных птушак тут можна сустрэць чаплю-бугая (большая выпь), чорнага бусла, арлана-белахвоста, арла-вужаеда, малога пагоніча, драча (коростель), дубальта, вялікага грыцука (большого веретенніка), малую крычку, пугача (філіна) і г.д.

Амаль на ўсім працягу яе плыні створаны ахоўныя тэрыторыя, пачынаючы з заказніка “Прастыр” на Піншчыне, потым “заказнік “Сярэдняя Прыпяць”, нацпарк “Прыпяці”, закзнік "Стрэльскі" і Палескі запаведнік на мяжы з Украінай. Толькі добры шмат поймы ад Петрыкава да Мазыра не меў адпаведнага статусу! Цяпер гэта будзе папраўлена.

👏 Адразу два новыя заказнікі павінны з’явяцца на Гомельшчыне. Пойма будзе ўмоўна падзелена паміж раёнамі: гэта заказнік “Петрыкаўская Прыпяць” плошчай каля 8500 га ў Петрыкаўскім раёне і заказнік “Ніжняя Прыпяць” плошчай каля 15300 га ў Мазырскім раёне.

Толькі паглядзі на буйныя меандры Прыпяці – як прыгожа! 😍

Рэдкія віды і пералётныя птушкі тут будуць пад надзейнай аховай.

Гэта апошнія з 17 тэрыторый, якім сёлета трапілі ў актуальныя планы па развіццю ахоўных тэрыторый дзякуючы працы нашай кампаніі ТАА “Дзікая прырода” і НПЦ НАН Беларусі па біярэсурсах.

Пра іншыя тэрыторыі можна пачытаць па хэштэгу #ДзікіяЭкспедыцыі

🤲 Падтрымай дзікую прыроду Беларусі! Вось як можна гэта зрабіць: набыць абанемент “Дзікага клуба”, атлас-вызначальнік раслін, размалёўкі-“энцыклапедыі” ад арнітолагаў, кубкі з птушкамі, значкі-піны на адзенне з птушкамі і кветкамі. Вось тут можна паглядзець падрабязней. Вельмі разлічваем на тваю падтрымку!

📷 На фота: белашчокая рыбачка, аўтар Алёна Ціхановіч; вялікі грыцук, аўтар Алесь Зянкоў; схема будучых заказнікаў “Петрыкаўская Прыпяць” і “Ніжняя Прыпяць”.
Да колькі могуць лічыць бакланы?

Крумкачовыя і дзённыя драпежнікі могуць лічыць да трох. Папугаі могуць лічыць да 17!

У Кітаі людзі здаўна выкарыстоўваюць вялікіх бакланаў для здабычы рыбы. Перад рыбалкай, птушцы на горла надзяваюць кольца, каб яна не магла праглынуць рыбу. Але найлепшым абучаным птушкам ніякага кольца не патрэбна – яны самі складваюць рыбу ў лодку.

🐟 На рацэ Гуй Джыянг на поўдні Кітая рыбакі давалі бакланам з’есці кожную восьмую рыбу, якую лавіла птушка. Але, цікава, што калі баклан не атрымліваў заслужанага пачастунку ў выглядзе восьмай рыбы, ён наадрэз адмаўляўся рыбачыць далей!

Гэтыя паводзіны прывялі да меркавання, што бакланы могуць лічыць да сямі. Аднак даследаванне паказала, што яны добра лічаць да 17, як і папугаі!

📷 На фота вялікі баклан, аўтар Juicy Honey Pickle, чат “Птушкі з фотастужкі”, @ptushkafota.
🤩У Прыпяцкім нацпарку жыве рэдкая морфа рэдкай птушкі!

🦅Ужо сёмы год у Прыпяцкім нацпарку вядома адна мясцовая самка вялікага арляца рэдкай светлай морфы (афарбоўкі), якую заолагі называюць"fulvescens".

Цікава, што некаторыя навукоўцы дагэтуль лічаць, што жоўтая морфа адсочваецца толькі ў маладых птушак. Маўляў, з узростам яны робяцца бурымі па колеры, як усе вялікія арляцы. Але гэтая самка, якой ужо не менш за 12 гадоў, паказвае, што гэта не зусім так.

Працяг👇
Пачатак👆🏼

Кожны год арнітолаг Валер Дамброўскі назірае за жыццём гэтай самкі з дапамогай фотапастак ля гнязда. Сабраны даволі добры матэрыял для навуковага артыкула, але бракавала здымкаў, як птушка выглядае ў паветры. Было б добра зразумець, як яе не зблытаць, напрыклад, з малым арляцом.
І вось арнітолагу нядаўна ўдалося ўпершыню пабачыць гэтую самку сваімі вачыма і атрымаць некалькі фота ў палёце.😍

“Зблізку колер ніжніх крыючых крыла, шыі і галавы вельмі адметны - з моцным аранжавым адценнем, нібыта птушка знутры свеціцца, - піша ў сваім акаўнце Фэйсбука Валер. - А вось на значнай адлегласці ён страчвае гэты эфект і выглядае проста светла-бэжавым, зусім як у малога арляца. Так што блытаніна відаў у выпадку назірання дарослага фульвесцэнса вельмі верагодная. Асабліва калі светлым будзе дробны самец вялікага арляца”.

#дзікіфакт: І вялікі, і малы арлец уключаны ў Чырвоную кнігу Беларусі, але вялікі арлец больш рэдкі і яму пагражае глабальнае знікненне. У Беларусі гняздуецца 120-160 пар – і гэта адна з найвялікшых папуляцый гэтага віду ў свеце.

Дзякуем Валеру Дамброўскаму🙌
Паляванне падчас міграцыі: праляцець і выжыць😞

Празмерная эксплуатацыя - адзін з асноўных фактараў вымірання птушак ва ўсім свеце і другая па значнасці пагроза пасля страты месцаў пражывання для пералётных птушак.

Паводле даследавання глабальнай асацыяцыі прыродаахоўных арганізацый BirdLife International, штогод у краінах Міжземнамор'я забіваюць толькі нелегальна каля 25 мільёнаў пералётных птушак 😱. Гэта збольшага пеўчыя птушкі, якія размнажаюцца ў кантынентальнай Еўропе і мігруюць да месцаў зімоўкі на поўдзень ад Сахары, а таксама драпежныя птушкі і вадаплаўныя.

Уздоўж усяго егіпецкага і лівійскага ўзбярэжжа, напрыклад, браканьеры ўсталёўваюць сотні кіламетраў сетак-туманак падчас восеньскай міграцыі і масава ловяць птушак.😧

Прыродаахоўнікі параўноўваюць сённяшнія маштабы незаконнага палявання на птушак з гандлем наркотыкамі, зброяй і людзьмі.
Чаму так адбываецца? Асноўныя прычыны:
▶️ У кантрольных і судовых органаў мала досведу ў гэтай тэме, адпаведна, яны асабліва не імкнуцца займацца правапарушэннямі, звязанымі з браканьерствам.
▶️ У многіх краінах распаўсюджана карупцыя ў кіраванні паляўнічымі ўгоддзямі.
▶️ Штрафы часта вартыя смеху і не стымулююць адмовіцца ад незаконнага палявання.

Не толькі браканьерства, але і легальнае паляванне можа негатыўна ўплываць на папуляцыі птушак. Напрыклад, у Францыі 63 відаў птушак адданы паляўнічым, і сярод іх тыя, якія ў іншых еўрапейскіх краінах знаходзяцца пад строгай аховай, напрыклад, вялікі кулён (большой кроншнеп), белабровы дрозд, залацістая сеўка (золотистая ржанка). 1 250 000 французскіх паляўнічых забіваюць мільёны птушак штогод.😥

У Беларусі цяпер гусінае паляванне восенню аддзелена ад качынага. Раней падчас жніўня паляўнічыя знішчалі амаль увесь мясцовы прыплод шэрых гусей, якія і цяпер маюць у краіне ўсяго некалькі сотняў пар. Цяпер да адкрыцця сезона на гусей у верасні мясцовыя гусі паспяваюць адляцець у краіны ЕС і пад стрэлы трапляюць толькі мігранты з усходу.

Дзякуем Паўлу Сацуту за фота з залацістымі сеўкамі!👆🏼