1-декабрь – Қарақалпақ тилине Мәмлекетлик тил бийлиги берилген күн

Қәдирли дослар!

Ең дәслеп, бәршеңизди Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңеси ҳәм Министрлер Кеңеси атынан бүгинги қутлы сәне 1-декабрь – Қарақалпақстан Республикасының “Мәмлекетлик тил ҳаққында”ғы Нызамы қабыл етилгениниң 35 жыллық байрамы менен қызғын қутлықлаймыз.

Бәршеңизге мәлим, Тил – бул қарым-қатнас қуралы болыўы менен бирге, нешше әсирлер даўамында өзиниң қәдир-қымбатын жойтпай, бизге жетип келген бийбаҳа ғәзийне болып табылады.

Соны айрықша атап өтиўимиз тийис, ҳәр бир халықтың өзине тән өзгешелигин, ҳəр бир елдиң раўажланыў басқышларын ҳәм келешегин белгилеўде ана тилиниң тутқан орны айрықша саналады.

Мине, усы бийбаҳа байлығымызды көздиң қарашығындай сақлап, келешек әўладқа сап ҳалында жеткериў бәршемиздиң әдиўли ўазыйпамыз болып табылады. Сонлықтан, бул ўазыйпаның әҳмийетин түсинип, жасларымызды ана тилимизге, миллий қәдириятларымызға садықлық руўхында тәрбиялаў жолында бәршеңиз пидайылық көрсетесизлер деп беккем исенемиз.

Сизлерди және бир мәрте Қарақалпақстан Республикасының “Мәмлекетлик тил ҳаққында”ғы Нызамы қабыл етилгениниң
35 жыллық байрамы менен қызғын қутлықлап, бәршеңизге беккем денсаўлық, шаңарақларыңызға аманлық, елимиздиң буннан былай да раўажланыўы жолындағы ийгиликли ислериңизде тасқын табыслар тилеймен.

Аманбай Орынбаев
Қарақалпақстан Республикасы Жоқарғы Кеңесиниң Баслығы


Каналға ағза болыў: @joqargikenes

🌐Telegram 🌐Website 📱Instagram 📱Facebook 🌐YouTube

🔴 БУГУН — БУТУНЖАҲОН ОИТСГА ҚАРШИ КУРАШ КУНИ

📆 Жаҳон соғлиқни сақлаш ташкилоти ҳамда Бирлашган Миллатлар Ташкилоти Бош Ассамблеясининг 1988 йилдаги қарорига асосан, 1 декабрь санаси Бутунжаҳон ОИТСга қарши кураш куни сифатида нишонланади.

📊 Маълумотларга кўра, ҳозир дунёда ОИВ инфекциясини юқтирган қарийб 40 миллион нафар бемор бор. Улар сони йилига 1,5 миллион кишига ортяпти. Энг ёмони, касаллик ҳар йили 600 минг кишини ҳаётдан олиб кетмоқда.

➡️ Мутахассислар бундай ўсиш динамикасини хасталикка эрта босқичда ташхис қўйилмаслиги билан изоҳлайди. Масалан, ЖССТнинг Европа минтақавий бюросига қарашли 53 мамлакатда (Марказий Осиё давлатлари ҳам шу рўйхатда) ОИВга чалинган беморларнинг тўртдан бир қисми ўз хасталигидан бехабар бўлса, қарийб ярми ўз ташхисини жуда кеч босқичда билади.

✅ Мамлакатимиз ОИТСга қарши кураш тизими бўйича кейинги йилларда барча йўналишларда қатор ютуқларга эришиб келмоқда. Бу эса БМТнинг ОИВ ва ОИТС бўйича қўшма дастурининг дунё миқёсида тан олинган “95-95-95” стратегик мақсадларига эришишда катта аҳамият касб этади.

📈 Сўнгги йилларда бутун дунёда ОИТСнинг жинсий йўл билан юқиш даражаси ортиб бормоқда. Бу ҳолат, афсуски, мамлакатимизда ҳам кузатиляпти. Масалан, ўтган йили рўйхатга олинган беморларнинг қарийб 80 фоизига касаллик жинсий алоқа йўли орқали юққанлиги гумон қилинган.

➡️ ЖССТ томонидан беморларни вирусга қарши даволаш касалликнинг босқичидан қатъий назар, у аниқланган кундан бошланиши зарурлиги тавсия этилади.

🔬 Шу йилнинг учинчи чораги якунига кўра, юртимизда ОИВ инфекцияли беморларнинг 84 фоизи даволашнинг дунёда тан олинган усули — антиретровирус муолажалар билан қамраб олинган. Улар учун зарур препаратлар харажатларининг қарийб 80 фоизи Давлат бюджети маблағлари, қолган 20 фоизи эса халқаро фондлар ҳисобидан қопланмоқда.

🟢 Ушбу касалликларга қарши курашиш комплекс ёндашувни талаб этади. Бунда рақамли технологияларни жорий этиш ҳам катта аҳамиятга эга. Сабаби улар маъмурий жараёнларни оптималлаштириш, маълумотларни бошқаришни такомиллаштириш, беморларнинг ҳолатини доимий мониторинг қилиб бориш имконини беради.

🖥 Шундан келиб чиқиб, шу йилнинг баҳорида Республика ОИТСга қарши курашиш марказида такомиллаштирилган ягона электрон тизим ишга туширилди ва у Ижтимоий ҳимоя миллий агентлигининг электрон базаси билан интеграция қилинди.

‼️ Халқаро экспертларнинг хулоса қилишича, 2030 йилгача ОИВнинг аҳоли саломатлигига таҳдид сифатидаги глобал хавфини камайтиришга доир устувор мақсадларга эришиш мумкин. Бунинг учун ҳукуматлар хасталикнинг олдини олиш, унга қарши курашиш, инфекцияни эрта босқичда аниқлаш ва самарали даволаш учун зарур ресурслар ажратиши керак.

Соғлиқни сақлаш вазирлиги
Матбуот хизмати.

🌐@ssvuz  | 🌐@ssvmatbuotkotibi |🌐 Facebook | 🌐Instagram

Төрткүл районында «Акбошли, Ўзбекистон» АПЖ ҳәм МПЖ аймағында 2024-жыл 1-декабрь күни саат 02:15ден баслап «ЗХП» фидеринде авариялық жағдайларға байланыслы электр энергиясы менен тәмийинлеў ўақытша тоқтатылды.

Төрткүл районында «Аккамиш,Шурахон, Ўзбекистон» АПЖ ҳәм МПЖ аймағында 2024-жыл 1-декабрь күни саат 02:30 дан баслап «Мискин» фидеринде авариялық жағдайларға байланыслы электр энергиясы менен тәмийинлеў ўақытша тоқтатылды.

Төрткүл районында «Шурахон,Ўзбекистон,Акбошли» АПЖ ҳәм МПЖ аймағында 2024-жыл 1-декабрь күни саат 02:15 ден баслап «Шурахон» фидеринде авариялық жағдайларға байланыслы электр энергиясы менен тәмийинлеў ўақытша тоқтатылды.

⚡️⚡️⚡️Зәҳәрли газден зыянланып атырғанымызды қалайынша билиў мүмкин?

⚡️Зәҳәрли газден жаныўшы материяның (көмир, тәбиий гәз, ағаш ҳ.т.б) шала жаныўынан пайда болады. Ол ийиске, дәмге яки көриниске ийе емес.

⚡️Төмендеги жағдайлар зәҳәрли газ пайда болып атырғанынан дерек береди:
-Қазанхана (котёл) морыларының тығылып қалыўы
-Тәбиий гәздиң сарғыш реңде жанып турыўы (нормада көк реңде жаныўы керек)
-Ханалардың жоқарғы бөлегиның қараўтып ыс басыўы
-Ханаға киргенде бастың аўырыўы, кеўилдиң айныўы, ҳәрекетлердиң аўырласып, ериншекликтиң күшейиўи, көз жасланыў, қурғақ жөтел ҳәм денениң көкирек бөлиминде аўырыўдың пайда болыўы зәҳәрли газден зыянланып атырғаннан дерек береди.

⚡️Зәҳәрли газден зыянланып инсан ден-саўлығының бузылыўына (кома жағдайына түсип қалыўы мүмкин), ҳәттеки өлимшиликке алып келеди.

⚡️Ҳүрметли пуқаралар, қәўипсизлик қағыйдаларына әмел етиң. Өмириңиз ҳәм ден-саўлығыңызға итибарсыз болмаң. Морыларыңызды тазаламай турып, қазанханаңызды қоспаң!!!

Қарақалпақстан Республикасы Айрықша жағдайлар басқармасы Мәлимлеме хызмети

https://t.iss.one/QR_AJB