ተሳዳቢው ማነው? | ምክንያቱስ? |

በኢትዮጵያ ውስጥ ከምክንያታዊነት ይልቅ ስሜታዊነት፣ በሰከነ መንፈስ ከማሰብ ይልቅ ፈጥኖ መኮነንና ማውገዝ እየበዛ ነው፡፡ ይህ በሁሉም የሕይወታችን ዘርፍ ላይ የሚታይ ይመስላል። በማኅበራዊ ግንኙነታችንም ሆነ በማኅበራዊ ድረገጽ አጠቃቀማችን ላይ ምክንያታዊነት በስሜታዊነት ተበልጧል፡፡ በተለይ ስድብ፣ ከስድብም ክብረ-ነክ የሆኑ ቃላት ያጀቡት ስድብ የድረገጽ (የፌስቡክና የቲዊተር) ተጠቃሚዎች መገለጫ ከሆነ ዓመታት እየተቆጠሩ ነው፡፡ እንዲህ ያሉት ነገሮች፣ ጤናማ አከባቢንና ሰላማዊ ሁኔታዎችን አብዝተው ለሚሹ ሰዎች ስሜት የሚነካ ነው፡፡

ለዚህ ማሳያ ሩቅ መሄድ አይጠበቅብንም፡፡ ከፌስቡክ በሚሰራጩ ጽሑፎች ሥር የሚቀርቡትን ዛቻዎች፣ ማስፈራሪያዎችና ስድቦች ብቻ ማየት በቂ ነው፡፡ ሃሳቡን በምክንያታዊ መከራከሪያ ከማሸነፍ ይልቅ የስድብ ካራን ከሰጎባው የሚመዝ ቁጥሩ ትንሽ አይደለም፡፡ በጣም የሚገርመው ደግሞ ከርዕሰ ጉዳዩ ጋር (ከተለጠፈው ጽሁፍ ጋር ) የማይገናኙት ስድቦችን በአስተያየት መስጫ ቦታው ላይ የሚያስቀምጡ ከጥቂት በላይ መሆናቸው ነው፡፡

‹ሰዎች በማኅበራዊ ድረገጽ ለመሳደብ የሚዳርጋቸው ነገር ምንድን ነው?› የሚለው ጥያቄ በባለሙያዎች በተደጋጋሚ ብዙ ተብሎለታል፡፡ የአውሮፓ ሕብረት በሚያዚያ 2017 ባወጣው መረጃ ላይ ስድብ አዘል የማሕበራዊ ድረገጽ አስተያየቶች ሰዎችን እንደሽብር ላሉ መጥፎ ሀሳቦች የሚያነሳሳ እንደሆነ ይገልጽና፣ በማህበራዊ ድረገጾች ላይ ክትትል ማድረግ ያስፈልጋል ሲል ይመክራል፡፡ የሕብረቱ ውሳኔ የተሳዳቢዎቹን ምክንያት አይገልጽም፡፡ ውጤቱ ወደ ሽብርተኝነት ያድጋል ሲል ማስጠንቀቁ ግን አልቀረም፡፡

እኛ ስድብ የምንለውን ጉዳይ ፈረንጆቹ ‹Hate Speech› ሲሉ ይጠሩታል፡፡ስለድረገጽ ስድቦች ጥናት ያደረጉ ሰዎች ሰዎች የሚሳደቡበት ምክንያት በተሳዳቢዎቹ አስተዳደግ ላይ ይወሰናል ይላሉ፡፡ የችግሩን መነሻ ወደ ስነልቦናዊ ትርጉም የሚወስዱት እነዚህ ተመራማሪዎች፣ሰዎች ያደጉበት ከባቢ ለስነምግባራዊነት የተመቸ ካልሆነ ተሳዳቢ ሊሆኑ እንደሚችሉ ያነሳሉ፡፡ከዚያም ለአንድ አከራካሪ ሀሳብ ከሞጋች ምክንያት ይልቅ ቀድሞ የሚመጣላቸው ስድብ ነው ይላሉ፡፡

ሌላኛው ጭፍን ጥላቻ ነው፦ አንድን አካል (ግለሰብ፣ቡድን፣የፖለቲካ ድርጅት፣ ተቋም ወዘተ) ያለበቂ ምክንያት መጥላት ከተጀመረ ጭፍን ጥላቻ ይባላል፡፡ከዚያም እርሱ የነካውንና ያየውን ሁሉ #ለማራከስና #ለማጥላላት ስድብ ጥቅም ላይ ይውላል፡፡

ለማኅበራዊ ድረገጽ ተሳዳቢዎች እንደሶስተኛ ምክንያት የሚጠቀሰው የአማራጭ ሃሳብ ማፍለቅ እጥረት ነው፦ አንድ ጉዳይ ላይ አስተያየት ለመስጠት የሚያስችል ዕውቀት ሳይኖር ሲቀርም ስድብ የአቅም ማነስን ለመሸፈን ይውላል፡፡ ሰዎች አንድን ጉዳይ በጭፍን ከመጥላታቸውም ባሻገር ሃሳብን በሃሳብ ለመሞገት የሚያስችል ዳራዊ ዕውቀት ሳይኖራቸው በሚቀር ወቅት የስድብ ካዝናቸውን ይከፍታሉ፡፡

ሰዎች ወደ #ፌስቡክ በመጡ ወቅት #ስድብን ለምን ይመርጣሉ ለሚለው ጥያቄ ብዙ አስረጂዎች ይቀርባሉ፡፡በርግጥ በኢትዮጵያ ያለው የማኅበራዊ ድረገጾች አጠቃቀም ወደ ስድብ ያደገበት ምክንያት #አልተጠናም፡፡ የሆነው ሆኖ ከላይ የተዘረዘሩት ዓለማቀፋዊ ምክንያቶች እኛንም መዳሰሳቸው አልቀረም፡፡

ይሁን እንጂ ጉዳዩን ከትምህርት ሥርዓታችን ጋር አገናኝተው አስተያየት የሚሰጡ ሰዎች አይጠፉም፡፡ለድሬ ቱዩብ ሃሳቡን ያጋራ (ስሙ እንዳይጠቀስ የፈለገ) አንድ የስነ-ማኅበረሰብ ተመራማሪ እንደሚለው፣የፌስቡክና የሌሎች ማኅበራዊ ድረገጾች ላይ ስድብ ይዘው የሚቀርቡ ግለሰቦች የትምህርት ጥራቱ ያለበትን ደረጃ የሚያሳዩ ናቸው፡፡

እንደሚታወቀው የፌስቡክ ‹አካውንት› ለመክፈት የሚያስፈልገው ዋና ጉዳይ ማንበብና መጻፍ ነው፡፡ በኢትዮጵያ ውስጥም ያለው ፌስቡክ ተጠቃሚ እነዚህን መሰረታዊ ሃሳቦች የሚያውቅና ቢያንስ የ8ኛ ክፍል ትምህርቱን ያጠናቀቀ (አንዳንዶች ዳያስፖራና ከ12ኛ ክፍል በላይ የሆነው ይበዛል ብለው ይሞግታሉ) ነው፡፡ ይሁን እንጂ በትምህርት ቤት በነበረበት ጊዜ #ኢሞራላዊና ከስነምግባር ያፈነገጡ ሃሳቦችን መሰንዘር ብልግና መሆኑን ሳያውቅ የወጣ በመሆኑ #ስድብን እንደማሸነፊያ ሀሳብ ይወስደዋል፡፡

ባለሙያው እንደሚሉት፣ እነዚህ ማንበብና መጻፍ በመቻላቸው ብቻ የፌስቡክ አካውንት የከፈቱ ሰዎች መከራከሪያ የሚሆን ምክንያታዊ ሐሳብ ስለሚቸግራቸው (Lack of alternative rationality) ስራቸው ስድብ ብቻ ይሆናል፡፡ እያንዳንዷን የፌስቡክና የቲዊተር ሃሰብም እየተከታተሉ፣ ሁሉም የፌስቡክ ሰው እንደነሱ ያስብ ዘንድ ይጠብቃሉ፤ ሁሉም ሰው #እነርሱ የሚጠሉትን #እንዲጸየፍ፣ የሚወዱትን ደግሞ እንዲወድ ይሻሉ፡፡ያንን ያላደረገውን #ይሰድቡታል፡፡ እነዚህ የስድብ ደርዘን መዝዘው የማይጨርሱ ሰዎች ያለፉበት የትምህርት ሥርዓት፣ ምክንያታዊነትን፣ የሰውን ሃሳብ ማክበርን፣ ሰውን ማክበርን፣ወዘተ አላስተማራቸውም፡፡

ይህንና ሌሎች ማስረጃዎችን እየጠቀሱ አስተያየት የሚሰጡ ብዙ ሊሆኑ ይችላሉ፡፡ለመሆኑ ማኅበራዊ ድረገጾቻችን ስለምን መከባበርን ሊያስተምሩን አልቻሉም? ስለምንስ መሰዳደብ በዛ? ይህስ ወዴት ያደርሰናል? የወቅቱ አንገብጋቢ ጥያቄ ይመስላል! 

Via መላዕክነሽ ሽመልስ በድሬቲዩብ (DIRETUBE)

#ሼር #share
@tsegabwolde @tikvahethiopia

የፌስቡክ ጦረኞች...

#የቃላት_ጦርነትና እስጥ አገባ ከሮና ገሮ ሲያበቃና ሲበጠስ ነው ሀገራት ወደ #ጦርነት ውስጥ የሚገቡት፡፡ ለዚህም ይመስላል የቻይናው ከሚኒስት መሪ የነበሩት ማኦ ዜዱንግ ጦርነት የፖለቲካ ትግሉ በሌላ መልኩ ቀጣይነት ነው ያሉት፡፡ ማሕበራዊ ድረገጾች ከፍተኛ የኃሳብ ፍልሚያ የሚካሄድባቸው ከጦርነት ያልተናነሱ አውድማዎች ናቸው፡፡ የማሕበራዊው ሚዲያ ጥይት ባይጮህበትም ከመድፍና ታንክ በላይ #በሰው_ሕሊና ውስጥ የሚያጓራ ከሚሳኤልም በላይ ተምዘግዝጎ የሚወነጨፍ፣ የሚጮህና አናዋጭ፤ በስሜታዊነት የሚነዳ ለጥፋትም የሚያነሳሳ ነው፡፡ #ፌስቡክ የኃሳብ ፍልሚያና ግብግብ የሚካሄድበት ጎራ መሆኑ በጀ እንጂ ሌላማ ቢሆን የከፋ እልቂትና ውድመት ሊያመጣ ይችል የነበረ የዘመኑ ሚዲያ ነው፡፡

ሙሉውን ፅሁፍ ያንብቡ👇

https://telegra.ph/የፌስቡክ-ጦረኞች-03-04

#ፌስቡክ❓

ለ1 ሳምንት #ከፌስቡክ እንድንርቅ የሚለው የመጀመሪያው ቅስቀሳ ለብዙዎች ጥቅም የሌለው መስሎ ታይቷቸዋል። ዋነኛ አላማ አድርጎት የነበረው በ7 ቀን ውስጥ የጥላቻ፣ ፣የጦርነት ቅስቀሳዎችን፣ የሽብር፣ የስድብ ፅሁፎችን ባለማየታችን አእምሮአችን የሚሰማውን ሰላም ለማስገንዘብ ነው። ቀጣዩ ስራችን እንደኛ ሰዎችን ሰላም እንዲሰማቸው አጠቃላይ ፌስቡክን በሰላም፣ አንድነት እና የፍቅር መልዕክቶች ማጥለቅለቅ ይሆናል። ሁላችንም ሀላፊነት አለብን ምክንያቱም ያለችን አንዲት ሀገር ብቻ ስለሆነች! በጥላቻ ሀገራችን ከመጥፋቷ በፊት እኛ የአቅማችንን እንሞክር።

@tsegabwolde @tikvahethiopia

#ባህር_ዳር

የአማራ ክልል ፖሊስ ኮሚሽነር #አበረ_አዳሙ ለክልሉ ምክር ቤት ማብራሪያ ሰጥተዋል፡፡ በአማራ መገናኛ ብዙኻን ዛሬ ባስተላለፉት ማብራሪያ የሰኔ 15ቱ የባለ ሥልጣናት ግድያ ወንጀል ምርመራ እስካሁን ያልተጠናቀቀው ወንጀሉ ውስብስብና ምርመራው ዘርፈ ብዙ ስለሆነ መሆኑን ጠቅሰው፣ በቅርብ ዝርዝር ሪፖርት እናቀርባለን ብለዋል፡፡ ሴራውን በማክሸፋችን ክልላችን ከመፍረስ አድነነዋል፤ ባንቆጣጠረው ኖሮ ግን የባሰ ትርመስ ይፈጠር ነበር ብለዋል፡፡ እስካሁን በተደረሰበት ድምዳሜ ከጀርባ ስላሉ አካላት ይህ ነው ተብሎ የሚቀርብ ድምዳሜ እንደሌለ ተናግረዋል፡፡ አማራን በጎጥ ለመከፋፈል #ፌስቡክ ላይ የሚሰሩ ሃይሎች ግን ከባድ ችግር ስለፈጠሩብን መንግሥት ያግዘን ሲሉ ጥሪ አድርገዋል፡፡

Via #wazemaradio
@tsegabwolde @tikvahethiopia

#ፌስቡክ

ፌስቡክ ከሳውዲ አረቢያ ጋር የተገናኙ #የሃሰት ፕሮፓጋንዳ የሚሰራጭባቸው መለያዎችን የሚጠቀሙ አንዳንድ የማህበራዊ ሚዲያ ተጠቃሚዎች እንዳሉ ደርሸበታለሁ በሚል መለያዎችን አገደ፡፡ ዘመቻው መካከለኛው መስራቅን እና ሰሜን አፍሪካ ላይ ያነጣጠረ እንደሁነና የመልዕክቱ ይዘት በአብዛኛውም በአረበኛ ቋንቋ የሚተላለፍ መሆኑን አረጋግጫለሁ ብሏል ፌስቡክ። እስካሁን ድረስም ከ 350 በላይ የሃሰት አካውንቶችን ዘግቻለሁ ብሏል። ሳውዲ ጉዳዩን አስመልክቶ እስካሁን ድረስ ምንም አይነት አስተያየት እንዳልሰጠች ተገልጿል።

Via ቢቢሲ/#ENA
@tsegabwolde @tikvahethiopia

ይህ ገፅ መረጃዎችን እና መልዕክቶች የሚያቀርበው ለቲክቫህ ቤተሰብ አባላት ብቻ ነው!

የቲክቫህ ቤተሰቦች 1 ብለው ተነስተው በአስገራሚ ፍጥነት ከ470,000 በላይ ደርሰዋል። የቲክቫህ ቤተሰቦች ልዩ የሚያደርጋቸው ጥላቻን፣ ስድብን፣ ዘለፋን፣ ሰዎች ማዋረድን፣ የሰዎችን ስብዕና መንካትን፣ ያለ ተጨባጭ ማስረጃ መልዕክት መለዋወጥን፣ የሰዎችን ማንነት ማንቋሸሽን፣ ሰውን ከሰውነቱ ውጪ በሌሎች መመዘኛዎች ለክቶ መገምገምን ፈፅሞ አምርረው መቃወማቸው፤ ማውገዛቸው ነው!

የዚህ ቤተሰብ አባላት መረጃዎች ከዚህ ቀደም እንዴት እንደሚቀርብላቸው ጥንቅቀው ያውቃሉ። የሚሰራጭ መረጃ ከየት ከየት እንደሚቀርብላቸውም በአግባቡ ይረዳሉ። እያንዳንዱ ክስተት እንዴት ተመዝኖ እንደሚያቡት፣ ለሚመለከታቸው ሰዎችም መልዕክት እንዴት እንደሚደርስ፣ በዚህች ባልሰለጠነች ሀገር እና ወጣቷ ሁሉ ስሜታዊ በሆነባት ሀገር መረጃዎች ሌላ ቦታ ሊያመጡት የሚችለው ችግር ተፈትሾላቸው እንደሚቀርብም ጠንቅቀው ያውቃሉ።

በዚህ ገፅ ጉዳይ የሚመለከታቸው የቲክቫህ ቤተሰቦች ብቻ ናቸው። ሁሉም አካባቢ በሚባል ደረጃ የቤተሰቡ አባላት አሉ። ሁሉም ዩኒቨርሲቲዎች የቲክቫህ ቤተሰቦች አሉ። ስቃያቸው ስቃያችን ነው፤ እንባቸው እንባችን ነው። ውጪ ሲያድሩ አብረን እያደርን ነው። ለሊት ሳይቀር ቁጭ ብለን የምናድረው የሀገራችን ሁኔታ አሳስቦን ነው፤ በያካባቢው ያሉ ቤተሰቦቻችን ጭንቀት እንቅልፍ ነስቶን ነው፤ የቤተሰባችን አባላት ችግር ሲገጥማቸው እያገዝን ነው። ለቤተሰቦቻችን ዋጋ እየከፈልን ነው!! ሁለት ዓመት ሙሉ አንድም ቀን አቋማችን ሳይዛነፍ ለአፍታ ከአጠገባችሁ ዞር ሳንል የአቅማችንን እያደረግን ነው። ኢትዮጵያ ቀና እንድትል ብቸኛው ተስፋችን ናችሁና።

ከቅርብ ጊዜ ወዲህ ግን አሁን #ፌስቡክ ላይ ያለውን አካሄድ ይዘው ብቅ ያሉ የቲክቫህ እውነተኛ ቤተሰብ ያልሆኑ ሰዎች እንድንሳሳት፣ ከሰውነታችን ዝቅ እንድንል ፣ በተለይም አንድ ጥግ ይዘን ሰዎች በሰውነታቸው ሲበደሉ ብሄር እየጠራን እንድናጋግል፣ ሀገሪቷን ወደማያልቅ እልቂት እንድንመራት በሚመስል መልኩ የስድብ ናዳቸው እያወረዱብን ነው። ይህ ፈተና ለኛ ቀላል ነው። ቤተሰቦቻችን እነማን እንደሆኑ እናውቃለንና!

ስለ ትግራይ ክልል ስንናገር የሚከፋው፣ ስለ አማራ ክልል ስንናገር የሚከፋው፣ ስለ ኦሮሚያ ክልል ስንናገር የሚከፋው፤ ስለ ሙስሊም ወገኖቻችን ስንናገር የሚከፋው፣ ስለ ክርስቲያን ወገኖቻችን ስንናገር የሚከፋው፣ ስለ ተቃዋሚ ፓርቲዎች ስንናገር የሚከፋው፣ ስለ ገዢው ፖርቲ ስንናገር የሚከፋው እና ከራሴ ውጪ ሌላው መስማት አልፈልግም፡ ዘውትር "እኔ ብቻ ልደመጥ፣ እኔ ብቻ ልሰማ" የሚሉ የቲክቫህ ቤተሰብ አባላት አይደሉም።

ስለ ትግራይ ክልል መረጃ ሲያይ የአማራ ህዝብ ጠላት፣ ስለ አማራ ክልል መረጃ ሲያይ የትግራይ ህዝብ ጠላት፣ ስለ ኦሮሚያ ክልል ሲያይ የአማራ ጠላት፣ ስለ አማራ ክልል መረጃ ሲያይ የኦሮሞ ህዝብ ጠላት እያለ በየፌስቡኩ እየፈረጀ የሚውል ሰው የቲክቫህ ቤተሰብ ሊሆን አይችልም። በሚነሱ ጉዳዮች ሁሉ ስድብ የሚቀድመውና ህዝቦችን ሳይቀር የሚያንቋሽሽ፣ ሁሉንም በጅምላ የሚፈርጅ፣ ለወደራሱ ማየት ትቶ የሰው ስህተት ሲፈልግ የሚውል ሰው እሱ የኛ ቤተሰብ አይደለም።

እኚ አካላት ዓላማቸው ግልፅ ነው እኛን ጥግ ማስያዝ፤ ይህ ደግሞ መቼም አይሳካም። መላው የቤተሰቡ አባላት በዚህ ጉዳይ አንደራደርም!!

የቲክቫህ ቤተሰብ አባላት ሁሉም ቦታ አሉ፣ በመቻቻል በአንድነት የሚያምኑ፣ መገፋፋትን የሚፀየፉ፣ አመዛዛኝ፣ ለሀገር አሳቢዎች፣ ነገ ምን ሊፈጠር ይችላል ብለው የሚጨነቁ፣ መረጃዎች የሚያደርሱትን ጉዳት የሚረዱ ናቸው።

ይህ ገፅ የሚመለከተው የቤተሰቡን አባላት ብቻ ነው!! ፌስቡክ ላይ የለመዳችሁበትን የመሰዳደብ እና የጥላቻ አካሄድ እኛ ጋር ለመለጠፍ አትሞክሩ፣ እየመጣችሁ ባትረብሹን ይመረጣል!!

መነሻችን መድረሻችንም ሰውነት ብቻ ነው!
ይህ ገፅ የቲክቫህ ኢትዮጵያ ቤተሰቦች ብቻ ነው!

@tsegabwolde @tikvahethiopia

* ጥንቃቄ

በTIKVAH-ETHIOPIA ስም በተዘጋጀ ሀሰተኛ የቴሌግራም አካውንት የማጭበርበር ስራ እየተሰራ በመሆኑ አባላት ጥንቃቄ እንድታደርጉ አደራ እንላለን።

የብሄራዊ ሎተሪ አስተዳደር ዛሬ ከሰዓት በይፋዊ የማህበራዊ ትስስር ገፁ አንዳንድ ህገወጥ ድርጅቶች የአስተዳደሩ ማስታወቂያ እንደሆነ በማስመሰልና በሀሰተኛ የቴሌግራም አካውንት ሀሰተኛ ማስታወቂያ እያሰራጩ መሆኑ ገልጿል።

ይህ ብሄራዊ ሎተሪ አስተዳደር የገለፀው ሀሰተኛ አካውንት በTIKVAH-ETHIOPIA ስም የተከፈተ ሀሰተኛና 25 ሺ ተከታዮች ያሉት ነው።

በዚህ ሀሰተኛ አካውንት ብሄራዊ ሎተሪ አስተዳደር የተለያዩ ሽልማቶች እንደሚሸልምና ሽልማቱም እስከ መስከረም 20 እንደሆነ የሚገልፅ ሀሰተኛ ማስታወቂያ ነው እየተሰራጨ ያለው።

አስተዳደሩ እንዲህ ዓይነት ሽልማቶች እንዳላዘጋጀ የገለፀ ሲሆን ህገወጦቹም በህግ እንደሚጠይቅ አሳውቋል።

ውድ የቲክቫህ አባላት ቲክቫህ ኢትዮጵያ ስር ያሉት ትክክለኛ አካውንቶች የሚከተሉት ብቻ ናቸው ፦

1. TIKVAH-ETHIOPIA (ከ1.2 ሚሊዮን በላይ አባላት ያሉት)
2. TIKVAH-MAGAZINE (ከ250 ሺ በላይ አባላት ያሉት)
3. TIKVAH-SPORT (ከ140 ሺህ በላይ አባላት ያሉት)
4. TIKVAH-UNIVERSITY (ከ91 ሺ በላይ አባላት ያሉት)
5. TIKVAH-AFAAN OROMOO (ከ20 ሺ በላይ አባላት ያሉት)
6. TIKVAH-AID (ከ5 ሺህ በላይ አባላት ያለቱ)

ከዚህ በተጨማሪ ቲክቫህ ኢትዮጵያ ከቴሌግራምና ከትዊተር ውጭ ምንም አይነት የ #ፌስቡክ አካውንት የለውም።

@tikvahethiopia

#Ethiopia

ባለፉት ቀናት በ12ኛ ክፍል ሀገር አቀፍ ፈተና ምክንያት ተቋርጠው የነበሩት #ቴሌግራም እና #ፌስቡክ መሰል የማህበራዊ ትስስር መተግበሪያዎች ትላንት ፈተናው መጠናቀቁን ተከትሎ ወደ መደበኛ አገልግሎታቸው መመለሳቸውን ለማወቅ ተችሏል።

በተለያዩ የማህበራዊ ሚዲያዎች ላይ ኢትዮጵያ ውስጥ ሙሉ በሙሉ ኢንተርኔት እንደተዘጋ ተደርጎ የሚያሰራጨው መረጃ ሀሰተኛ ነው።

@tikvahethiopia